Morgunblaðið - 09.08.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐTD
MORGUNBLABIÐ.
gtofnandi: Vilh. Fin»en.
ÚíKefandi: FJelag 1 Reykjavík.
Rititjórar: Jön Kjartanaaon,
Valtýr Stef&n*«on.
Anglýsingastjöri: B. Hafbor*.
Bkrlfstofa Auaturstrœtl 5.
Bímar. Rltstjörn nr. 498.
Afgr. og bókhald nr. B00.
AuKlýsinscaskrifst. nr. 700.
Heimaslmar: J. KJ. nr. 74J.
V. St. nr. XS20.
E. Hafb. nr. 770.
JUkrlftagJald lnnanbœjar og f ni-
grennl kr. Í.00 á. mánuBl,
lnnanland* fjœr kr. í,B0.
f lausasölu 10 aura elnt
og stjórnarskiftin.
:þeim hætti, að þeir standa saman
I að málum er um hagsmunamál
búnaðárins ræðir, en geta annars! |
erið í hvaða flokki sem er. Aðal-
verkefni þeirra er og hefir verið,
að koma jafnrjetti á, í toilalög-
gjöf milli landbúnaðar og iðnaðár,
þessir tveir atvinnuvegir fengju
jafnniikla vernd af tollum.
Bannmálið er að sumu leyti ekki
I ákveðið floklkismál. pó það hafi
• verið tekið upp á stefnuskrá
vinstrimanna, þá eru allmargir
þingmenn fldkksins, sem eru orðn-
ir því fráhverfii', að bann-ið korni
nokkurntíma að tilætluðum notum.
pó vinstrimannastjórnin, sem nú
er tekin við völdum, hafi eigi
meiri hluta þingsins, og vinstri-
menn hafi aðallega orðið til þess,
Nokkru fyrir mánaðamótin síð- að Berges-stjórnin fór, þá er ekki
ustu, tóku vinstrimenn við stjórn ástíé8á ti lað halda
i -Ni°re"'- jupplýsingum er vjer höfum feng-
1 ilefni þess, að hægrimanna- j ;ð> vinstrimenn sæki eftir
stjórn Berges lagði niður völdin stuðningi hjá kommúnistum fram-
var það helst, að þingið vildi ekki j veg;s. pvert á móti A]lar 1Jkllr
fallast á afnám bannlaganna að ^ til þess, að misklíð milli borgara-
svo stöddu. En í vetur, þegar. legu flokkanna jafni sig heldur á
stjórnin lagði fram fjárlagafrum-* rneðan mestur hamagangurinn er
varp sitt, þá gerði hún ráð fyrirjj kommúnistunum, undir stjórn
30 miljóna toHupphæð, af áfengi, miðstjórnarinnar í Moskva.
langt frá Ingólfshöfða. peir fóru væri illa til fallið, að skreyta ís-
á land á Söndunum og lentu þar lenskar kirkjur með snotrum og
í sandstormi. Hittu þeir mannþar smekklegum myndum, skornum
á fjörum, er safnaði rekaviði, og í trje. íslenskir trjedkurðarlista-
þótti þeim kynlegt, að maður þessi menn standa best allra að vígi
var sæmilega fær í ensku. til þess að gera kirkjurnar aðlað-
Myndir af st-röndinni tóku þeir andi; en það, að þær sjeu það, er
altaf annað veifið, og eins í landi eigi þýðingarlítið atriði.
á noMa'um stöðum og í Vest-j par að auki yrðu þetta lista-
mannaeyjum. Hjer í Revkjavík j verk, sem geymast mundu öldum
hafa þeir og tekið kvikmyndir, og óbornum á góðum stöðum, sem
bæði út í Viðey og í bænum sjálf-: þær áreiðanlega fengju að vera í
um og í grend. Ætla þeir fjelagar | friði á.
að halda fyrirlestra um þetta
ferðalag sitt, er þeir koma vest-
ur. Hjeðan fara þeir til austur-
strandar Grænlands, og koma við,
ef kringumstæður leyfa, bæði þar
og á vesturströndinni. paðan er
förinni heitið til Labrador og svo
til New-Foundiands og loks heim
til Bandaríkjanna.
Er þeir komu fyrst hingað,
tíma för, og muuu þeir hafa þar |jjuggust þeir Tið, að komast til,
"1""" AmerJku í september; en viðdvöl|ás Wursson að máli. Pó að sjúk-
Mowinkel forsætisráðherra
Noregs.
j 22. nóv. Má og geta þess, að för
eftir þeim1 Þe'rra Þessi frá Ameríku til Ev-
! rópu var aðeins 15 daga og 9
Viðtal við Magnús Pjetursson
bæjarlæknir.
Útaf grein Níels P. Dungal’s
hefir Mbl. hitt hæjarlækni Magn-
og voru fjárlögin þannig bygð á
afnámi bannlagamia. Að öðrum
kosti sá stjórnin eigi nein tök a,
að afgreiða fjárlögin telkjuhalla-
laus.
pó er eigi svo að
Menn þeir sem tekið hafa
st jórn artaum ana í Noregi nú,
eru allir atkvæðamenn hinir
mestu innan flokks síns, og má
sett „met“ fyrir jafnlitla skútu.
Hjelt Mr. Nutting fyrirlestur hafa þeir haf; hjer leu„ri 1(m þeir'dómar þeir, sem þar um ræðir
í fyrstu bjuggust við, og sejnkar: teljist ekki úl >eirra s6tta’ sem>
það allmjög för þeirra. Eru þeir,1^11111 samkvæmt, * að verjast
hinir ánægðustu hjer, og segja,1 ^6-11 með opinberum sóttvömum,
að hjer sje svo margt a,ð sjá, aðj>á >óttist blaðið vita’ að hajan
þeir hafi ekki viljað fara eins *mundl’ stiiðn sinnar ve?na’ vera
fara fljótt yfir og þeir höfðu ætlað knniinSri e" aðrir læknar, hversu
háttaið væri um sjúkdóma í her-
P
ii
• því vænta þessj að þeir láti til sín
skilja, aðjtaka> eftlr því sem aðstaða flokks-
hægrimenn telji fjármálahlið lns leyfir
bannsins Véra aðalatriði þess, þeír
Títa svo á, að nú sje það reynt
til hlýtar, að bannlög komi ekki
áð tilætluðum notum í Noregi.
Frjálslyndir vinstrimenn (fri- ||
aindet-venstre) fylgja hægrimönn
um mjög að málum — og eins pað hefir ekki verið minst ítar-
hjer. En vinstriflokkurinn, undir lega á ferðlag þeirra sjóvíkinganna
'for.ystu Mowinckels lítur svo á, á Leif Eiríkssyni. pað er margt
að þjóðaratkvæði þurfi til þess að um þá og ferðalag þeirra, sem
-afnema bannið algerlega. ! rjett er að skrifa um. Og ekki er
Raunar var ekki leitað þjóðar- j iila til fallið að minnast á þá nú,
atkvæðis, þegar bann á ljettum J er þeir fara að halda af stað hjeð-
vinum var afnumið. En þeir líta j an til Vesturheims, sömu leið, sem
svo a, bannfylgjendur, að þar hafi (víkingar fóru til forna.
þjóðaratkvseði ekikii komið tilj Formaður fararinnar og eigandi
greina, því viðskifti við aðra þjóð1 bátsins er Mr. Nutting, og hefir
hafi ráðið þeim ráðstöfunum. j hann getið1 sjier tálsvert orð fyrir
pingkosningar eiga að fara æfintýrafei-ðalög sín. Árið 1921
fram í Noregi í október í haust,! fór hann sjóför, sem mikla eftir-
um þetta ferðalag sitt í „Konge
lig Norsk Seilforening“ í Krist-
janíu í sumar, er hann var að
undirbúa sig undir förina á Leifi
Eiríkssyni. Datt það í hann einu-
sinni endur fyrir löngu, að
I á smáskútu á sömu leiðum vestur
1 um haf og víkingar fóru til forna.
| Var honum boðinn ,,Leifur Ei-
ríksson“ til kaups og varð xir
kaupunum. Mr. Nutting mun hafa
átt frumhugmyndina að för þess-
ari, og er það alls ekki ætlun hans
að hraða sjer meira en nauðsyn
sjer.
skipunum, sem hjer liggja.
Mbl. spurði læknirinn fyrst og-
fremst, hvort hann hefði nokkuð'
kynt sjer hvað þessum sjúkdóm-
um liði meðal hermannanna, og
hvaða varxíðarráðstafanir væri
Flestir kaunast við Reims-dóm- gerðar, til, þess að hindra út-
sem best kirkjuna frægu í Frakklandi, er breiðslu slíkra sjúkdóma, ef þeirra
og vilja menn ógjarna, að bann-
málið komi þar til greina. pví
vilja þeir vinstri nienn, að þjóð-
•artkvæði fari. ekki fram um málið
fyrri en á árinu 1926.
Nýlega hefir þingið afgreitt lög
um lælknabrennivíniið og sameinað
gildandi álrvarðanir um refsingar
fyrir ofdrykkju. Hafa þær °g ver-
ið gerðar strangari en áður var.
Vilja bannvinir ganga úr
skugga um áhrif þessara nýju
ákvæða, áður en til þjóiðaratkvæð-
ls kemur um bannið, vita með
vissu hvort ókleyft er að hamla
gegn vínSmygluninni meg lögum,
en lllln hefíj. verið gengdarlaus í
Noregi eins 0g kunnugt er.
nokkadkifting norska þingsins
^r i aðalatriðunum þannig, að
^ægrimenn og „frisindet-venstre“
hafa um % þingsæta, vinstrimenn
«g ýmsir þeim nátengdir hafa um
V3, en þriðja þriðjunginn liafa
jafnaðarmenn og kommúnistar, og
'eru kommúnistarnir fleiri þar, en
jafnaðarmennirnir.
í sambandi við kjöttollsmálið
hefir oft verið minst hjer á bænda-
tekt vakti víða um heim, á lítilli
skútu, er „Typhoon“ hjet. Var
Ikrefur, heldur fræðast
og ná sem bestum kvikmyndum varð' fyrir svo hörmulegum skemd-
frá þeim stöðum, sem þeir koma um í styrjöldinni síðustu. Áætlað
á var, að 125 milj. franka þyrfti til
S. Hildebrandt er með þess að gera við hana, svo viðun-
þessu ferðalagi, og er andi væri. Franska stjórnin Ijet
yrði vart, og svaraði hann því á
þessa leið:
„pað vildi oinmitt svo vel til,
,að jeg átti þegar í upphafi mjög
ítarlegt tal um þetta við yfir-
Mr. A.
honum á
hann °g Bandaríkjamaður, en áf mörkum 1 miljón franka til; lækni flotans, Dr. Toson O. Summ-
norska foreldra átti hann. Hann Jbnáðabirgðaviðgerða,(svo liægt væri j ers, á aðmíralskipinu Richmond.
ef langförixll, eigi síður en Mr. að syngja messur í henni. Annari Bar tvent til þess, fyrst og fremst
Nutting fjelagi hans; t. d. fór miljón var safnað í Englandi ogjþað, að mig fýsti að vita, hvernig
hann með tveimur fjelögum sín- Danmörku og „the Khights of: þeim málum væri fyrirkomið á
um 1921-22 á 44 feta skútu, er Columbus“ í Bandaríkjunum (róm! ameríska flotanum og í öðru lagi
Celta hjet, frá Clydo í Skotlandi versk-kaþólskt fjelag, er í mörgu það, að lælknirinn spurði mig,
til Miklagai'ðs í Tyrklandi og það- hefir svipað markmið og K. F. I hversu væri um kynsjúkdóma h jer.
an til baka til Marseille. peir U.M.), safnaði lOmilj. doll.Endur- j og hvort hermönnunum gæti ekki
komu við í Opoi'tó, Lissabon, Gi- byggingarnefndin í Reims gat þess (staðið hætta af landgöngu hjer.
braltar, ýmsum stöðum á Spáni, í skýrslu, að í árslok 1923 eins og í öðrum löndum. Fyrir
Balearisku eyjunum, Korsiku, íta- hefði 180 milj. frönkum verið var- þessar sakir fjekk j>eg þær upp-
líu, fóru um íkiörinska sundiið til ið til endurbygginga, en megni® lýsingar, að strangt eftirlit væri
Aþenu og svo þaðan til Mikla- af því fje hefði farið til að endur- liaft með kynsjúkdómum meðal
hún um 45 fet á lengd og 12 feta garðs. Á heimleiðinni strönduðu reisa. aðrar byggingar í bænum. hermannanna, og að engum manni
þreið, og lík í laginu og vanalegt þeir, en grískir hafnarverðir náðu Og nú hefir Rockefeller gamli gef-'^væri leyfð landganga, ef hann
er um amerískar slkonnortur. peir þeim á flot aftur, og eftir storma ið eina milj. dollara til þess að væri haldinn smitandi kynsjúk-
fóru frá Nova Scotia í Kanada 18. á leiðinni til ítalíu frá Grikk- gera. við kirkjuna. Mun það vera' dómi. Hann kvað svo fast að orði,
landi, gekk alt vel, og var Mar- um 18 miljónir og 500 þúsund að sjúkir mienn fengju alls ekki
seille í Frakklandi seinasta höfn- frankar. að heimsækja foreldra sína, hvað
in, sem þeir komu á í þeirri ferð. Hafa Frakkar tekið fegins hendi þá aðra, þó að þeir kæmi þar að
par seldu þeir bátinn. við gjöfum þessum og öðrum, því landi, sem þeir ætti heima.“
Hr. Fleischer frá Kristjaníu er sá dagur er að nálgast, að þessi Teljið þjer nokkra sjerstaka
þriðji sjóvíkingurinn. Hann er úr merkilega kirkja verði gerð heil
„Kongelig Norsk Seilforening“ og aftur; en aldrei verður þó bætt
reyndur í smáfleytuförum á út- fyrir sum eyðileggingarverkin.
höfum. Árið 1911 fór hann í smá-! Vesturhliðin eyðilagðist tiltölu-
bát frá Norður-Noregi alla leið lega miklu minna, og norðurálm-
suður í Normandi og var þátt- j an er nú notuð til þess að syngja
takandi á Göngu-Hrólfshátíðinni, messur í. Margir hinna fögru
sem svo mikið var slkrifað um hjer j glugga- og gangaboga í gotnesk-
í bæ það ár. Hr. Fleischer er By-^um stíl, eru óskemdir; en aftur á
ráchef‘.‘ í Kristjaníu og hefir móti er ýmislegt, er höggið hafði
júlí 1921, og fóru þann 22. júlí
fram hjá ’Cape Race, og ’lá svo
leið *þeirra austur yfir Atlants-
úaf. Gekk ferðalagið yfirleitt vel,
mótorinn væri í ólagi um skeið.
Fóru þeir þá undir seglum ein-
göngu. Að kvöldi þess 6. ágúst
jsáu þeir land (Bishop Rock). Frá
Bretlandi fóru þeir til Bretagne
og komu þangað þ. 2. september
snemma að morgni. paðan sigldu
þeir til Spánar °g lentu skamt frá
Kap Ortegal þ. 12. sept. Dvöldu
þeir nú all-lengi víða á Spáni og
lögðu svo af stað til Azoreyjanna
seint í sept. Fengu þeir mikla
storma í hafi og urðu að leita
þafna. á San Miguel, aðaleynni í
Azoreyja-klasanum, og lentu loks
á Ponta Delgadahöfn. parnaurðu
þeir að dvelja þangað til seint 1
október, er þeir hjeldu áfram vest-
ur á bóginn, og áttu við ýmislegt
orð á sjer sem duglegur sjómaður.
Fr hann nokkurskonar leiðsögu-
maður á þessu ferðalagi.
að stríða, því hitar miklir voru,
flokkinn norska, því bændurnir er þeir voru Ikomnir undir Mexi-
voru það aðallega, sém komu kjöt- co, og síðan skullu á óhemjustorm- ^
'"Rinum á, eða fengu hann hækk- ar. Sigldu þeir svo norður með; Færeyja, og svo norður í háf til
aðann. Floldkur þeirra er með ströndinni og lentu í New-York þ. íslands, og sán þeir land eigi all-
lands frá Kristianiu, en þaðan var
farið af stað. Sigldu þeir með
ströndinni til Bergen, og' fóru
víða í land og tóku kvikmyndir,
eins og alstaðar þar sem þeir
koma. paðan fóru þeir til Shet-
landseyja, frá Shetlandseyjum til
áhættu að leyfa þessum mönnum
landgöngu?
„Um það vil jeg vísa til áður-
greindra orða læknisins, aðeins
bæta því við, að samkvæmt því
mundi jeg telja hlutfallslega
minni hættu stafa af mönnum,
sem gott lækniseftirlit er haft
með, en þeim fjölda sjómanna,
sem hingað koma á alls konar
skipum allan ársins hring.
Síðan jeg las þessa áminstu
grein í Mbl., hefi jég reynt að
grenslast eftir, 'hvort noklkur-
staðar 1 heiminum væri við baft
landgöngubann af útlendum her-
þessum tímum, þegar vjelavinnan j skipum, vegna sjúkdóma þessara,
er mest höfð í hávegum.
verið í stein eða skorið í trje,
sundurskotið eða það eyddist af
báli. Erfitt mjög kvað og vera að
Ferðin hefir gengið vel til Is- fá iðnaðarmenn til þess að ganga
frá ýmsu, svo sem það áður var.
Svo fáir kunna þetta nú onðið á
j°g ^ygg jeg það rjett vera, að
Pó ekki komi þessu máli við, má því sje hvergi beitt. Gæti jeg líka
benda á, af því trjeskurðarlistin gert. ráð fyrir, að hermönnnuuum
er á endurvakningartímabili hjer, sjálfum stæði einnig nokkur hætta
á landi, sem þakka má Stefáni af landgöngum hjer, þó að við,
heitnum, Ríkarði o. fl., að ekki sem betur fer, sjeum miklu betur