Morgunblaðið - 28.08.1924, Síða 2

MORGIJN BLAÐIÐ
Heilbrigðistíðinði.
Frjettir.
Mænusótt vikuna 17. til 23. ág.
Á Vesturlandi veiktust 2 í Reyk-
hólajhjeraði, og dó annar þeirra.
Veikin hefir ekki gert vart vi<5
sig áður í því hjeraði. Ahnars ekk-
ert á Vesturlandi. Á Norðurlandi:
í Miðfjarðarhj. „nokkur abortiv
tilfelli“. í Blönduóshjeraði „tvö
abortiv tilfelli, í Sauðárkróks-
hjeraði „lasleiki í börnum
og unglingum, en engin
eftirköst (lamanir)“, í Hofsóshj.
1 sjúklingur með lamanir og hann
•dáinn, þar að auki nokkur væg
tilfelli án lamana. 1 Siglufj.,
Svarfd., Akureyr., Höfðahv.,
Húsav., Reykd. og Öxarfjarðar-
Iijeruðum „engir mænusjúklingar
með máttleysi síðustu viku“. Á
Austurlandi gerði veikin hvergi
vart við sig nema í pistilfjarðar-
hjeraði; þar veiktust 7; þó er enn-
fremur sagt frá einu gömlu til-
felli á Eskifirði. Á Suðurlandi: í
Borgarfjarðarhj. eitt grunsamttil-
felli, í Reykjavík eitt vægt til-
felli. Hjer ber að geta þess, að
annar sjúklingurinn, sem getið
var í síðustu skýrslu, lamaðistvik-
una sem leið. í Eyrarbakkahj. 1
sjúklingur með lamanir; annað
ekki á Suðurlandi. Samtals með
fullri vissu 11 nýir sjúklingar
með lamanir, og 2 af þeimí dánir.
Mislingarahr eru enn sem fyr
mjög meinlausir. f Reykjavík sáu
læknar 17. til 23. ágúst um 20
nýja sjúklinga. 1 Borgarfjarðar-
og Mýrasýslu er veikin í rjenun.
Á Vesturlandi eru hvergi misl-
ingar nema á fsafirði. Á Norður-
landi er þeirra ekki getið. Á Aust-
urlandi hvergi mislingar nema á
Seyðisfirði, og þar enginn nýr
sjúklingur síðustu viku. Engin
mannslát neinstaðar.
BaraaveiM hefir stungið sjer
niður í Mýrdalshjeraði.
G. B.
Niðurl. !
Hlýir steypuveggir. þess er get-
ið fyr, að ýmsir höfðu reynt að
gera veggina hlýrri með því að
þilja þá að innan, og stundum
fyllt tróði mili þils og veggjar.
þá hafði Jón porláksson gefið það
ráð 1903, að gera steypuveggi
tvöfalda með loftholi milli veggja.
pessa aðferð reyndu margir og
voru þá veggirnir ýmist steyptir
eða hlaðnir úr holsteinum. Á síð-
ustu árum hafa og verið notaðir
holsteinar með tvöföldu holi (Lean
steinar). Slíkir holveggir bættu
þó lítið úr skák, því reynslan
sýndi, að þeir voru litlu hlýrri en
einfaldir veggir og rakahættan.
svipuð. Fyrir sveitamenn, sem
höfðu úr litlu eldsneyti að spila
voru þeir mikils til of kaldir.
Ýmsir gripu svo til gamla ráðsins,
að þilja húsin að innan og nokkuð
bætti það hlýindin. Mest urðu þau
þó, þegar „stoppað“ var líka Auk >'ess. hefi.r h“n
milli þils og veggjaT.
pað var ekki fyr en eftir 1913,
an er serk (ekki veikari en 1:3:5)
og vönduð að öllu leyti. Jafnframt
þarf þá helst að gera loft og gólf
úr járnbentri steypu, svo þau sjeu
bæði eldtraust og rottutraust.
Hús af þessari gerð hafa verið
bygð víðsvegar um land og full
reynsla er komin á að þau eru
hlý, ef ekki bila gluggarnir og
umbúnaður þeirra. Vjer getum á
þennan hátt bygt svo hlý steinhús
sem vera skal og jafnhlý torf-
húsunum.
Margt er þó enn, sem bæta
mætti í þessari veggjagerð t. d.
bæði útveggur og innveggur
venjulega steyptir í einu, og er
þá vandsjeð, hvort útveggurinn
er áreiðanlega vatnsheldur, og
erfitt við að gera, ef missmíði
eru á.
Jóhann Fr. Kristjánsson hefir
gért þá endurbót á þessari veggja-
gerð, að hann ljet loft og gólf,
úr járnbentri steypu, hvíla aðeins |
á innveggjunum. Tróðhólfið gekk!
þá óslitið fyrir utan gólfplötuna,!
svo kuldinn læsti sig ekki inn í
hana og tróðlagið slitnaði hvergi!
sundur eða hindraðist í að síga. J
stutt mikið !
að útbreiðslu á tróðveggjturn.
Sveinbjörn Jónsson á Akureyri
að oss lærðist að gera verulega hefir bygt mörg hús með tróð-
hlýja steinveggi. Jeg gerði þá ve8oJum- Hann hleður veggina úr
nokkrar tillögur um endurbætur á J;r“-steinum, sem eru aðeins 2
útveggjagerðinni og var mergur- >uml- Þykkir «g fyllir holið milli
inn málsins þessi: .veggjanna með mómylsnu. Ekki
Stein- eða steypuveggirnir bera hefir horið a oðru ,en að vegfir
að vísu húsið uppi og taka móti haus síeu vatnsheldir, þegar búið
veðri og vindi en eru því sem er að sljetta þá að utan, þó þunnir
næst skjóllausir, litlu betri en síeu, eu ekki er >að ovouum hent
jámveggir. jað Sera g°ða veggi af >essari
Lofthol í veggnum auka ekki >ykt- 1 eiuu íhuðarhúsi 1 sveit
hlýindin að neinu ráði.
hefir hann gert fjósbaðstofu og
telur bóndinn að hún auki hlý-
indin til mikilla muna. Ekkert
fjóslykt eða öðrum
Til þess að fá hlýja steinveggi t;
verður að gera sjerstakan þykkan
skjólvegg, úr efni, sem leiðir illa:her har 'l ,
hita, t. d. torfi eða mó. Pykt skjól-1vandkvæðum’'enda er golfið vand-
helst ekki vera að steyPu^olf-
Tróðveggjagerð hefir ekki náð
neinni útbreiðslu í Reykjavík og
ma
veggjanns
minni en 15—30 cmt. (6—12
þuml.) Hver útveggur verður þá
gerður úr burðarvegg (steiní eða
steypu) og skjólvegg innan hans. S
eru Reykvíkingar þvi orðnir á eft-
ir að þessu leyti. Kolin eru þó
Vissa verður að vera fyrir því, að, orðin svo dýr, að full ástæða væri
ytri veggurinn sje tryggilega tif að sPara Þau- Afturhefir Guð-

% Góðar
ý///'"/A//j rekkjawodip.
Tilbúin eængupwer
— koddawep
— lök.
vatnsheldur.
Til þess að fá húsin jafnframt
eldtraust og örugg fyrir músum,
aottum og veggjalús er einfald-
ast, að gera tvöfalda steypuveggi
paeð 15—30 cmt. millibili og fylla
það með þurri mómylsnu eða
torfi. Veggimir mega vera þunnir
(um 10 cmt.), ef þeir eru hæfilega
bundnir saman eða styrktir á ann-
jón Samúelsson kent mónnum
aðra aðferð til þess að gera stein-
veggi hlýja, nefnilega að klæða
þá að innan með korkplötum. Að
mörgu leyti er þetta góð aðferð
og að sumu leyti hentugri en tróð-
veggiroir, svo framarlega sem
korkið grotnar ekki sundur þegar
frá líður (löng reynsla mun ekki
vera á það komin), en allþykt má
móti þykkum tróðvegg og þá
verður það ekki gefið.
Vjer erum þá komnir það á veg
í véggjagerð, að nú kunnum vjer
að byggja hlý og rakalaus stein-
hús. eldtraust og laus við rottur,
veggjalýs, „kakarlakka“ og annað
illþýði. Jeg þykist meira að segja
mega fullyrða, að vjer sjeum hjer
komnir á undan öðrum þjóðum,
sjerstaklega á því að gera vegg-
ina hlýja, þó mjer sje það hins
vegar fyllilega Ijóst, að enn eig-
um vjer langt í land, til þess að
veggjagerðin sje svo góð sem
æskilegt væri.
Ef jeg man rjett, var eitt sinn
jtikið að því í blöðunum, að tróð-
veggir tíðkriðust erlendis í íbúð-
arhúsum. Á stöku stað hefir tróð
verið notað þar, einkum í timbur-
húsum, líkt og vjer höfum gert
hjer, en oftast með lítilli forsjá,
og sem fasthugsuð aðferð til þess
að gera steinveggi í íbúðarhúsum
hlýja, eru tróðveggirnir íslensk
uppgötvun. Hinsvegar hafa norsk-
ir og þýskir vísindamenn komist
að sömu niðurstöðu eins og vjer,
nokkrum árum á eftir oss.
Og þó er aðferðin þekt erlendis
og hefir verið talsvert notuð!
Hún hefir ekki verið notuð í íbúð-
arhúsum, heldur íshúsum*). Pau
eru nálega öll gerð með tróðvegg-
jum. í pýskalandi eru þau alla-
jafna gerð með tvöföldum, þunn-
um múrveggjum. Milli veggja er
um 50 smt. millibil og það er fylt
með mómylsnu. Svo mikils reynd-
ist þeim við þurfa, til þess að
verja ísinn í sumarhitunum. Að
tróðveggir hafa hvarvetna verið
notaðir í íshúsum er full sönnun
fyrir því, að þeir sjeu hlýjustu
veggirnir.
pökin. Jeg vil ekki skiljast við
þetta ófullkomna yfirlit yfir
helstu framfarasporin í bygginga-
aðferðum, án þess að minnast á
þökin. Gömlu þökin voru ýmist
bikuð timburþök eða helluþök, og
hellu notuð.u sumir auk þess til
þess að klæða með húsveggi. petta 1
breyttist skyndilega, þegar báru-
járnið kom til sögunnar, nokkru
eftir 1880 (?). pað þótti marg-
falt hentugra, ódýrara, þægilegra
í flutningum, var ekki brothætt
og þoldi betur allar skrokkskjóð-
ur heldur en ’þakhellan. pað er
víst fátt, sem Reykvíkingar hafa
orðið eins hrifnir af eins og þak-
járnið, enda urðu bráiðlega öll
timburhús járnklædd að utan og
þökin að sjá!fsögðu úr jámi. Á
síðustu árum er þakhellan að
smeygja sjer inn aftur, einkum
síðan Guðjón Samúelsson tók til
starfa. Aftur hafa torfþök fengið
lítinn byr, þó Jón porláksson
mælti með þeim 1904, og benti á
hversu hentugast myndi að gera
þau og ódýrast. 2 nýleg hús hafa
þó verið bygð með torfþaki norð-
anlands og eitt hjer í Reykjavík.
Pappaþökin hafa vátryggingar-
fjelögin ekki leyft hjer í Reykja-
vík, þó lítil ástæða sje til þess,
ef vel er frá þeim gengið.
Jeg held að það sje enn óráðin
gáta, hversu best sje að gera þök-
in. Víst er um það, að bárujárnið
er bæði ljótt og dýrt, Því tæp-
lega verður komist hjá að mála
það á fárra ára fresti, og það
kostar ekki lítið. Petta dýra við-
Ji»' .
^//■mn’nstn . |
Fersðl
(blóðmeðalið
er öllum ómisa-
andi sem unna
h e i 1 s u s i n n i.
Fæst í
11
„Gullfoss"
fer hjeðan í dag kl. 6 síðdegis til
Leith og Kaupmannahafnar.
Farseðlar Verða að sækjast fyr-
ir kl. 10 í dag.
Heimtið aftaf
MDancowu
(Bláu beljuna), bestu og ódýrustu
— nidupsoðnu mjólkina. —
í heildsölu hjá
H.f. Carl Höepfner.
"Ýíar
Gulrófur,
Gulrœiur,
Kartöflur.
fást hjá
Eirtki Leifssyni, Laugav. 25.
Sfmari
24 versÍMnin,
23 Ponlsen,
27 Foftsberg.
Klapparstig 29.
an hátt, svo framarlega sem steyp-• korklagið vera til þess, aS vega
Lausasmiðjur.
^Lessive Phenixc
(Fönix-duft), egta franskt, er
b e 81 a og ódýrasta þwotta-
duftið. — Biðjið um það. —
í heildsölu hjá
H.f. Carl Höepfner.
*) petta „tók jeg ekki í höfuðið,“
Jjegar jeg skrifaði grein mína um
L I N O L E U
mikið úrval nýkomið.
1 Mnn s Horðmm.
Best að auglýsa
I MORGUNBL.
l.U.-n n f/lí T1VP CTfn
hald gerir jámið í rann og veru
dýrara en þakhellu. Sennilega
hefir nú bárujárnið lifa'ð sitt feg-
ursta ’hjer, en vandsjeð hvort þak-
hella, góður pappi, asbesthelluT
eða torfþÖk með líkri gerð og J6n
porláksson lýsti, koma í þess stað*
G. H.
------r—'x-------- J