Morgunblaðið - 12.10.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLABIB
MORGUNBLAÐiÖ.
■átofnandi: Vrilh. Finsen.
IJtgrefandi: Fjelag 1 Reykjarík.
Ritstjörar: J6n Kjartan#»on,
Valt-ýr Stefán»»on.
liug'lýsingTafllJórt: E. Hafbera.
ákrifatofa Austurstrœtf 6.
jflmar. Ritsrtjórn nr. 498.
Afgr. og bókhald nr. 5»>0.
A.ugrlýsingraakrifflt. nr. 70f
Heímafltmar: J. Kj. nr. 742.
V. St. nr. 1229.
E. Hafb. nr. 770.
Áskriftagjald innanbœjar og 1 nA-
grenni kr. 2.00 6 m&nutJl,
innanlands fjæ- kr. 2,60.
í lauflasölu 10 aura eint.
flllir eitt.
Nokkrum simmm licfir verið
*ninst á það lijer í blaðinu, a.ð
líklegt vteri, að h'uir svo nefndu
.alþ.vðu-,;leiðtogar“ myndu innan
skamms sýna þann stjórnmála-
þroska, að kommúnistar og
.,,heldri“ — eða hægfara jafnað*
armenn, gætu ekki átt samleið
<eihs og- hingað til, hjer á landi.
Var skoðun þessi bygð á reynslu
:frá öðrum löndum, og þe'm sterku
líkum, að menn, sem ætla. sjer að
■Yinna að margskonar ímynduðum
unbótum á, þingræðisgrundvelli,
*og aðrir sem he’mtuðu með hylt-
ingu mnturnun liins núverandi
þjóðskipulags, þeir gætn ekki til
lcngdar átt sapileið í stjórnmálum.
Nú er það vitaniegt, að allmikið
líefir bor'ð á heift og flokkadrátt-
iim innan hins svo ne.fnda Alþýðu-
flokks hjer í hæmim upp á síð-
kastið, og er ekki nema eðlilegt,
;að svo væri álitið, að nú drægi
að fulkommnn friðslitum innan
-ílokks'ns.
pá þóttu enn meiri líkmr vera
d'yi'ir því, er blað „ungra kom-
uiúnista**, sem þeir kalla sig,
uokkrir æsingamenn. hjer í bæn-
'ump birtir harðórða árásargrein
:gegn fylgifiskum Alþýðublaðsins.
^vo var/ komist að orði hjer í
blaðhiu, að stefnuskýring þessi
.jafnaðarmanna væri gleðiefni fyr-
ir þá sök, að ✓það bæri vott um
’meiri hreinskilni, meiri stjórn-
málaþroska, en áður hefir verið
meðal þeirra manna.
gera út slíka erindreka.
Allir fylgjum vjer Hjeðni, sem
ej' einn af þeim „hægfara“ meðan
hann er á skrifstofunni í þjón-
ustn ríkisins, en æsir til verkfalla.
á málum, og honum Ólafi, þegar
liann er sendur í Svíþjóð liina
köldu, 11 að flatmaga fyrir rúss-
nesk.um bolsaboðorðum — og gulli.
()g Jóui fylgjum vjer allir Bald-
v'nssyni, við seni samansafnaðir
erum undir merki „Rauða fánaus“
þegar hann af ein'hverjum ógreind-
um,* * dularfullum ástæðum „frukt-
ar“ fyrir þe'm dönsku, og leggur
æru sína í veð fýrir því, að eng-
inn kommúnist-i sje til á voru
landi íslaudi.
Slík er samvinna í anda kom-
múnismans. pe'r segjast vera eitt
í dag og annað á morgun, annar
þet.ta Og hinn hitt, en er á reynir
eru þeir og ætla framvegis að
verða allir eitt, og hiýða bending-
| um hinna „ungu velmeinandi“
manna, er draga v'lja íslenska al-
þýðu á glapstigu rússneskra angur-
gapa. *
Guðmundur
sextugur.
'' , ..-y
lllllli!!!
dánarskýrslur (er höfðu verið á
döfinni í 20 ár), bólusetningarlög-
um, yfirsetukvennalögum, lögum
um sjúkrasamlög (1911) o. fl.
Hann sat í tveim mik lsverðum
milliþinganefndum, fánanefndinni,
cr skipuð var 30. des. 1913 og
lauk störfum sínum 17. júní 1914
og fossanefndinni. Var hann for-
maður beggja nefnda og leysti þar
mjög vandasöm störf af hendi,
e’ns og sjá má af nefndarálitun-
um; nefndarálit fossanefndarinn-
Hann er í e’nu læknir og kenlxari
(læknai- bæjarins segja, að hau
hafi veiúð afburðamaður á. þv(
sriði), stjórnmálamaður, ræítn-
skörungur og r'thöfundur, mavg-
fróðuj- á ýmsum sviðum, er liggja
fyrir utan verkahring hans. Bf
hann hefði lifað með stórþjóð*
liefði gáfum hans sennilega veritl
! stefnt í eina átt og hann or8ift
frægur vísiudamaður í sinni gruin.
En heima fyrir tóík hann á sig
verk margra manna og geriöst
ar mun vera eitthvert langstærsta ruðningsmaður þjóðarinnar. prátt
nefndarálit, er enn hefir komið'fyrir margskiftingu hæfileika
ót hjer. j s:nna hefir honum auðnast a8
Hann hefir barist nijög fyrirjvinna afreksverk fyrir þjóðina, er
berklamálum þjóðarinnar og er seint mnnu fyrnast. Pyrir þwo
það e'nróma álit manna, að lieilsu- flytur þjóðin honum þakkir í dag.
hælið á Vífilsstöðum sje honumí
A. J.
Nú hefir Alþýðubl, birt. „að-
vörun“ t'l fylgismanna sinna, á
þá leið, að þeir megi með engu
anóti trúa orðasveim þeim, að eigi
rík: friður og eining meðal allra
jafnaðarmanna hjer í bænum. Al-
þ.bl. fer nokkruw fögruin orðum
1110 hinn góða tilgang binna ungu
Uianna er gefa út ,Rauða fánann/
Blaðið segir ennfremur. Við erum
CykkUr sammála mínir elskulegir,
'við erum á sömu skoðun í ölluin
•aðalatriðum, við beygjum okkur
fyrir h num góða tilgangi ykkar,
ungu kommúnistar, við erum
allir eitt.
Væri Alþ.M. ekki eins frámuna-
lega ómerkilegt blað eins og það
ær, þá mætti telja þetta bin
uierklegostu ummæli. Blaðið að-
varar menn gegn þeirri villu feenn-
ingu að aðstandendur þess sjeu
ækki kommúnistar og vinni ekki
í anda þeirra ungu ,vel meinandi*
manna.
Með þessu móti verður stefna
blaðsins meðal annars á þessa leið :
Adlir skulum vjer fylg.l'a Jóni
Bach, þegar hann er sendur á fund
■erlendra verkamanna til að rægja
ug spilla öflugasta atYÍnnuvegi.
landsmanna. Allir sfculum Yj«r
'fylgja Sigurjóni og þeim, sem
Landlæknir er sextugur í dag. I
i
Haiin er ei nn af kunnustu -mönn- j
um þjóðarinnar og einn af ágæt-j
ismönnum lionnar. Fjölgáfaður, j
ungur og hraustur, kom hann |
hingað 1894 og vorn honum þá j
þegar fengin ábyrgðarmikil störfj
á hendur; hann kendi fyrsta vet- j
urinn lækn sfræði fyrir Schier-
beck, er þá fór utan, varð hjer-
aðslæknir árið eftir og gegndi þvi
umfangsmifcla starfi uns hann vár
skipaður landlæknir 1906, er Jón-
assen sagði því embætti af sjer.
Varð Ctuðm. Björnson þá um leið ,
forstöðumaðnr læknaskólans og'
var það alla tíð, þangað t:l 1911,
er læknaskólinn rann saman við
háskólann. pá liefir hann og
kent ljósmæðrum og gerir eun og
lengst af (fram til 1914) gegndi
kann umfangsmiklum læknisstörf-
um ! bænuia.
Hann hafði skamma stund dval-
i’ð hjer, er hann fór að fást við
opinber mál. Helbrigðismál bæj-
arins voru þá í megnasta ólagi
og einkum stóð mikil taugaveikis-
hætta af vatnsburði og brunnum
bæjarins. Guðm. Björnson tófl þá
þetta inikilsverða mál 5 sínar
liendur, gerð’st bæjarfulltrúi eitt
fcjörtímabil (1899—1905) og barð-
ist með linúum og hnefum fyrir
vatnsveitu Reykjavíknr, uns hann
vann sigur í því máli, þrátt 'fyrir
megna mótspyrnu. pegar hann
var ,í kjöri til Alþingis 1908 var
vatnsveitumálð, er hann hafði
leitt til sigurs, aðalvopn andstæð-
inga hans, en þá gekk svo fram
af Birni sál. Jónssyni, er kunni
að meta störf Guðm. Björnsonar
í þessu máli, að liann skipaði
mönnnm sínum að taka ofan flugu-
m’ða þá, er festir höfðu verið upp
til ófrægingar þingmannsefninu.
A þessum bæjarstjórnarárum
samdi 'hann að öllu leyti og
kom í framkvæmd, hinni fyrstu
heilbrigSissamþykt bæjarins, og
emifremur var byggingarsamþykt
bæjarins (er liann samdi með öðr-
um) að miklu leyti hans verk.
1904 var Guðm. Björnson kjör-
inn alþingismaður fyrir Rvík, og
sat á þingu’num 1!)04, , 1905 og
1907. Síðan var hann konungkjör-
inn þingmaður 1913, varð lands-
kjörinn 1916 og sat síðan á öll-
um þingum fram að 1922,
er hann var dreginn út ■ með
hlutkesti.
A Alþingi gerðist hann mjög
athafnasamur og umsvifamikill.
Bætti hann mjög v'nnnbrögð
þingsins, samdi ný þingsköp fvrir
Alþingi 1915 og vom þá skipaðar
fastanefndir í þinginu og ýmsar
aðrar breyt'ngar gerðar. Ping-
menn kunnu að meta röggsemi
hans og dugnað og kusu hann
forseta efri deildar og var hann
það á átta þingum. Hann var svo
sjálfsagður í þá stöðu, að þrátt
fyrir flokkaríg var liann á síðasta
þing:, er hann sat,, kjörinn for-
seti deildarinnar með öllum at-
kvæðum og mun sá atburður
varla hafa g-erst áður í sögu
þings'ns.
Á þingi ljet hann einkum lækna-
mál til sín taka : mestöll heálbrigð-
islöggjöf landsins, er nú er i gildi.
er hans verk. Hann kom » holds-
veik'slögunum 1898 (lög um út-
búnað og ársgjöld holdsveikra-
spítalans), sóttvarnarlögunum,
berklavarnalögunum 1903, lögum
um geðveikrahæli 1905, lögum um
manna mest að þakka. pá hefir
hann og stutt landsspítalamálið,,
setið í ritstjórn Eirs (er því miðurj
átti skamma æfi) ásamt þeim dr.
Jónassen og Guðmundi Magnús-i
syni, og enn eru ótalln ýms af-'
skifti hans af heilbrigðismílum i
þjóðarinnar.
Guðm. Björnson er mælskusnill- [
ingur og ágætur rithöfundur. Hef-j
ir hann ritað aragriía af blaða-
greinum, einkum í Lögrjettu og
ísafold, um ýms þjóðmál og sum-
ar þingræður hans hafa bomið iit
í bóifcárformi »eins og: Vanrækt
vandamál þings.og þjóðar (1914).
„Næstu. harðindin“ og „Um mann-
sfcaða á Íslandi“ hjetu greinar,'
er inikla athygli vöktu á sínum
tíma og í tímaritum vorum liafa
birst eftir hann merkar ritgerðir
eþis ng t. d. „Um ja.rðarfarir, j
hál'farir og trúna á annað líf,“
„TTm tímatal“. Um bragfræði
o. s. frv. Hann gaf út rit Knopfs
um berklavarnir nokkrti eftir að
hann hafði komið berklavarnalög-!
untxm á (1903) og er nú að snúaí
á íslensku merkri bók um heil-'
brigð'sfrfcði íþfóttamanna. Hefir
hann alla tíð verið íþróttavinur;
mikill, og setið í stjórn íþrótta-
sambands íslands nm 10 ár.
Loks er liann söngvinur mikil'l
og skáld. Gaf jeg xxt fyr:r nokkr-
um árum safn eftir hann, er
nefndist: Undir ljxifum lögum.
Var þeirri bók ekki alstaðar vel
tekið, nýjungagimi hans í ljóða-
sta'fasetningu fjell mönnum ekki í
geð. En bók þess: hefir þó vern-
legt bókmentagildi þótt ekki væri;
fyrir annað en það, hve vel hon- Epli þurkuð
um hefir tekist að fella lag og , ,
ljóð saman. Markar hann þar ApriCOSUr, þurkaðar,
tímamót í meðferð söngljóða og Perur, þui’kaðar,
er söngmönmxm þetta kunnast. Ferskjur, þurkaðar,
Hann sýndi það og í þessari bók, ,
þar senx fleiri bragarhætt'r eru. OSÍDBr, V alencia,
saman komnir en í nokkurri ann- Sveskjur,
ari íslonskri Ijóðabók og gæti því DÓSámjÓlk,
kallast Háttatal Gests, að bann: ií-,
er snillingxxr í meðferð ýmsraJ
braghátta. 1 lauskvæðun'. ha tti. kvottasápa,
(eða fimmsk'ftum mjúkliðum) j Handsápur,
þola hvorki Matthías eða Stein- j glrásverta, 2 teg
gríxnur, er þýddu Shakespeare, >
s a.manburð við þýðingarhrot Gests | i’
á Júlíusi Cæsar (í Skími). Jeg Bökunarefni, allskonar,
Borðsalt,
Cocao,
Adalumbod
lllinl liinunl
Hafnarstrœii 15. Simi 837.
Fyriilíggjamfi:
1 j Krystalsápa í 50 kg. tunnum,
þekfei engan núlifandi fslending,
sem er eins vel að sjer í brag-
j fræðl og Guðm. Björnson og þekk- j
iiigxi hans x stærðfræði og ýmsum | Kanill, heill,
öðrum greinum er viðbrugðið af UmbÚðapappír
þeim, sem þar kunna skil á.
Guðm. Björnson hefir lifað á
mxxbrotatímxxm í íslensku þjóðlífi.
Hann kemst ungur í áhyrgðar-
mikið embætti, fjölhæfni hans er
eins- og ung og sterk jxxrt, er , * III IUI|UII w Ullt
ber ný og ný Móm. [ Hafnarstræti 15. Sími 1317.
í rúllum og’
rísum,
Pappírspokar, allar stærðir.