Morgunblaðið - 14.10.1924, Blaðsíða 4

MORG’UNBLABIi
jllar anclýsingar í MorgunblaíiB,
Msdiat til A. S. f. (Anglýsiagaakrif-
itofn íalanda), Ansturstr»ti 17.
Viískifti. WMŒŒk
lý fataeful í miklu úrvalL Tilbúia
ií>. nýsanmuð frá kr. BS,0#. Föt af-
i,:-íidd mjög fljótt. Andrjea Andrjea-
am, Laagaveg S, aími 1M.
VRorgan Brothers vínji
Portria (doubla áiamoná),
ttorry,
Madaira,
#m TÍSwrkand bart.
Hreinar Ijereftatukor kanpir ísa-
Mdarprentsmiðja hssta verði.
Aoglýsingadagbók ,Morgunblaðsin^
wt hest. til þess fallin allra bóka, að
gefa til k.vnna í, bvers yður er vant.
'*>g einnig bvað þjer hafið aflögu, ni-
xnganum til handa.
Spaðsaltað dilkakjöt frá Hvamms-
tenga selur Hannes Jónsson, Latiga-
veg 28.
Skólatöskur selur Hannes Jónsson,
Langaveg 28.
Lítil búðartrappa óskast ke.ypt. A.
48 I. vísar á.
Lítil borðvigt, notuð eða ónotuð, og
lóðakassi, óskast til kaups. Upplýs-
togar á A. S. í.
Kensla.
Pýsku, dönsku, ensku og frönsku
kennir Guðbrandnr Jónsson, Lauga-
veg 49. Viðtal 12—1 og 5—6.
Hannyrðakensla. Veiti kenslu í alls-
konar hannyrðum. Blísabet Helgadótt-
ir, Klapparstíg 16, sími 624.
lensku eftir messuna. pó yfirvalcl-
iS á staðnum sendi hraðboða í
kajak til næsta yfirboðara síns
utn landgönguna, eru Norðmenn-
irnír venjulega allir á biu't þeg-
ar á að ’taka mál þeirra til með-
reirðar, og enn þá lengra eru þeir
komnir út í buskann þegar varð-
sldpið fi’jettir um þá seint og
síðarmeir.
En hvaða óskunda gera Norð-
jnennirnii- með landgöngum sínum
•spyrjum vjer kapt. West.
Varslunin.
pó þeir haf: lítilsháttar verslun
\ið Grænlendingana, kemur það
ekki að meiriháttar sök. J?að er
að vísu óleyfilegt með öll», og
kæmi sjer mjög illa ef mikil hrögð
yrðu að því. pví verðlag alt í
grænlénsku versluninni er langt
neðan við sannvirði. pykir það
hentugra að Eskimóarnir hafi ekki
miklar. fjárhæðir milli handa, og
fá þeir því allar nauðsynjar úr
versluninni fyrír afarlágt verð,
jafnframt því sem á.kveðið verð-
lag er á afurðum þeir/a. T. d.
keypti jeg oft kaffi sykur og skon-
roki hand-a öllum íbúðum í þorpun-
um þar sem við komum. Slíkar
góðgerðir handa svo sem 150
mann's, er allir höfðu bestu lyst,
kostaði einar 10 króryii'.
Sýkingarhættan.
En það er sýkingarhættan, sem
stafar af landgöngum sjómanna,
er við verðum að koma í veg fyrir,
Sjaldnast eru heilbrigðisskírteini
slíkra skipshafna í því lagi, sem
þarf til þess að landganga yrði
þeim með nobkru móti heimil i
Grænlandi. Við lítum svo á, að
á okkur hvíli skylda að varðveita
þeima kynstofn Eskimóa á Græn-
landsströnd. Nái venjulegir al-
gengir sjúkdómar tökum á Eski-
móunum, þá strádrepast þeir, og
deyja út innan skamms.
Til dæmis um afleiðingar
af samneýti við útlendinga er það,
að "í sumar komu tÝeir sjóinenn
á land í Sukkertoppen. Skömmu
síðar kom upp kíghósti í bygðinni.
pegar við komum þangað nokkru
síðar voru 19 börn dáin af 30, sem
voru á fyrsta ári, og læknirinn
sein þar var þóttist viss um að
þau dæju öll þrjátíu.
Fyrir tveim árum báru sjómenn
kynsjúkdóm með sjer til Fred-
rikshaab. Hver einn og einasti
Eskimói bygðarinnar smitaðist.
Varð að halda bygðinni í sóttkví
í 1% ár, og setja þangað sjer-
stakan lækni pessa nanðsyn ein-
angrunarinnar þykjast Norðmenn
aldrei skilja, eða vilja ekki skilja
hana. Og ætti þó að vera auðvelt
að leiða mönnum fyrir sjónir
hverjar afieiðingar af því verða,
að Esk:móar fái ótakmarkað sam-
neyti við Evrópumenn. Á Aust-
urströnd Ameríku beint á móti
Grænlandsströndinni, ern allir
Eskimóar þá og þegar útdauðir
með öllu. Jeg veit ekki betur eu
eftir sjeu ein'r 800. Og þeir flytja
nú sem óðast í nyrstu bygðir
Grænlands, Thule, og þar um
slóðir.
Framtíð fiskiveiðanna.
En hvað er um fiskiveiðar og
hvalveiðar erleudra þar vestra 1
Er líklegt að þær verði stundaðar
meira framvegis en hingað til ?
Fiskiveiðar og hvalveiðar, setn
stundaðar eru utan landhelgis við
Grænland, geta aldrei orðið til
neins óhagræðis fyrir Eskimóana
sjálfa, því veiðiskapur þeirra er
aðeins inni á fjorðunum. Jeg get
ekki betur sjeð, en ógrynni auð-
æfa sje í hafinu þar vestra, sem
vert er að gefa gaum — ekki -síst
fyrir íslendinga sem eiga hægast
með að stunda þar veiðar vegna
þess, hve þeir eru nálægt.
Veiðirjettindi Norðmanna á aust-
urströndinn. Grænlendingar voru
ekki spurðir álits.
Öðru máli er að gegna um veiði-
rjettindi Norðmanna á Austur
ströndinni. Eru Grænlendingar á
einu máli með það, að veiðar
Norðmanna, selveiðar og bjarn-
dýraveiðar, snerti mjög atvinnu
þeirra og afkomu. Eru þeir því
uijög gramir yf'r þeim málalokum.
Líta þeir svo á að samningurinn
við Norðmenn hafi verið gerður
í óþökk þoirra þeim að forsjiurð-
,um og að það hafi verið sjálf-
sögðu rjettlætiskrafa, að málið
hefði verið borið uudir Grænlend-
inga sjálfa, áður en það var til
iykta leitt. peír líta svo á, að
málið hefði aldrei ver'ð leitt til
lykta, þvert ofan í skýlausan vilja
Grænlendinga sjálfra, hefðu þeir
á anhað borð verið spurðir um
álit sitt.
En nú er það komið sem komið
er, og úr þeSsu er það ekki nema
sjálfsögð skyld okkar sem liöfum
yfirráðin í Grænlandi að sjá um
að erlendir sjómenn gerspilli ekki
heilsu og hugarfari Grænlendinga
svo þeir líði undir lok áður en
varir.
Gengið.
Sterl. pd. ....
Dansikar kr. .. .
Norskar kr. . . .
Sænskar kr. .. .
Dollar............
Franskir frankar
---------------x-
Rvík í g«‘r.
29.00
113.73
92.46
172.12
6.48
33.78
Dagbók
□ Edda 592410147 — 1.
/
Veðrið síðdegis í gær: Hiti 5—8
slig. Suðiæg átt, hæg á Austurlandi.
ió om pað bes
Kopke-vfnii
eru ómengud drúguvin. — Innflui
beint frá Spáni.
Lögtak.
Samkvæmt kröfu lögreglustjórans í Reykjavík verða é'ftirt.'ilín|
gjöld tekin lögtaki á kostnað gjaldenda: Tekju- og eignaskattur,
fasteignaskattur, lestagjald, hundaskattur og ,ellistyrktarsjóðsgjöldj
er fjellu í gjalddaga á manntalsþiiigi 1924, ennfromur kirkju-
sóknar og k:rkjugarðsgjöld sem fjellu 1 gjalddaga 31. desember
1923 og loks bifreiðaskattur er fjeíl í gjalddaga 1. júlí 1924.
Verður lögtakið framkvæmt að liðnum 8 dögum frá birtingi
þessa úrskurðar.
Bæjarfógetinn í Reykjavík 13 .október 1924.
Jóh. Jóhannesson.
Efnalaug Reykjavikur
Laugavegi 32 B. — Simi 1300. — Sinmefni: Efnalaug.
Hremsar með nýtísku áhöldum og aðferðum allan óhreinan fatn«fí|
og dúka, úr hraða efni sem er.
Litar upplítuð föt, og breytir um Ht eftir óakum.
Eykur þægindil Sparar fjel
purviðri á Austurlandi, úrkoma víða
|)álnnarstaðar, einkum á (Suð-vtestur-
landi.
Kirkjuhljómleik Páls ísólfssonar,
'seni hal(ila átti á sunnudaginn, verðnr
frestaö til fimtudagskvölds kl. 9.
Heldur Páll ekki liljómleika tiftiir í
þetta sinn, því hann er á förum til
jParísar.
,,Illgresi“ heitir ný ljóðabók, sem
jkomin er hjer á bókamarkað. Er höf-
umlurinn ókunnur,, en nefnir sig Orn
| Arnarson. Verður bókar þessar ræki-
lega minst hjer í blaðinu fljótlega,
því hún er með nokkuð öðrum hadti
en flestar ljóðabækurnar, sem nú eru
•að koma út þessi árin.
Af veiðum komu nýlega Hilmir og
Baldur. báðir með 90 föt lifrar. Belg-
aum kom í gær og, fór með afla sinn
ti' Ehglamfs í gærkvöldi.
Halldór Hansen læknir, sem legið
hefir veikur undanfarið í WÓoeitrun,,
er nú komiun á fætur og farinu að
taka á móti' s.iúklingum aftur heinm
þ.já sjef.
Áheit lil Vífilsstaðahælisins afhenfc
liorgunbl. kr. 50,00 frá ónefndum.
Skemtifiuid hcldur Verslunarmaíína-
ý’jelngið Merkúr í kvöld kl. 9 í hinum
nýja sal í húsi Guðmuild'ar Kr. Guð-
[mundssonar í Hafnarstræti. Biður
stjórnin að láta þess. getið, að húm
vænti þess, að fjelagar fjölmenni.
Villemoes var í Hafnarfirði í grcr-
kvöldi, tekur lifandi fje fyrir Sam-
Imndið og flvtur til Englands .
Lagarfoss fór frá Leith < gærkvöldk
upp til Austúr- og Noi'ðurlandsins.
Goðafóss er á Sauðárkráki í dag.
Glímufjelagið Ámanu' byrjar leik-
(’imisæfingar sinar í kvöld kl. 8 i leik—
fimishúsi Barnaskólans.
Hefnd jarlsMarinnar.
Eftir G«ergi« Sheldon,
ferði mundi hann lítið viuna á, svo hann
breytti um tón, og spurði nú allrólega:
„Leyfist mjer að spyrja þig, hveriær
þú ætlar þjer að framkvæma ætlun
þína?“
„Undir eins og jeg get fengið sam-
þykki madömu Leicestcr, og dóttur henn-
ar tii þess að nefna brúðkaupsdaginn,“
þvaraði Kenneth og hjelt hann nú, að
hartn hefði brotið mótstöðu jarlsins á
bflk aftur.
„Ilýstu við því, að madama Leicester
M«ni taka þeirri, málaleitun þinni vel ?
Heidurðu, að hún mnni ekki sjá, að þetta
‘mnndi verða upphaf ’ ógæfu vkkar
beggja? pú veist, að hún er gáfuð kona
og- þekkir lífið.“
„Afsakaðu mig, en við munum aldrei
verða sammála um stjettamismun, og
þess vegna er best fyrir okkur, að deila
aldrei framar um slík mál. En jeg geri
ráð fyrir því, að madama Leieester muni
n>eta hamingju dóttur sirinar mest af öllu
og taka ekki tillit til dóma 'heimsins“.
„Jleg vara iþig við því, að rasa svo um
ráð fram. petta mun gera madörnu Lei-
öester illan grifck. Fólk mnn ekki þora
að trúa henni fyrir bönrum síuum, ef
hún leýfir slíkt hjónaband".
Kenneth varð að sitja á sjer, að mæla
ekki í reiði. En hann hagaði þó orðum
sínum gætilega.
„Madama Leieester mun ekki, ef þetta
gengur mjer að óskum, þurfa að stunda
konslti framar. Henni, móður jarlsfrúar-
innar af Melrose, mnn hvarvet.na verða
vel tekið. Og gáfur hennar og göfugleg
framkoma munu framvegis sem hingað
Itil opna allar dyr fyrir henni.“
Hann hafði betur en jarlinn og það
rissi jarlinn vel.
„Að minsta kosti mim .jeg fjarlæg.ja
Caroline úr skóla hennar“.
Er jarlinn nefndi nafn Caroline roðnaði
Kenneth. Honum var órótt í geði, síðan
er hann komst að því, hvernig tilfínn-
ingum hennar var varið.
„Jeg veit varla,“ sagði hann, „hvort
það er rjett af mjer, að minriast á það,
en mjer fellur mjög þungt það, sem farið
Jiefir á milli mín og Caroline. Jeg hefi
unnað báðum bömum þínum eins og
eldri bróðir, og jeg vona>; að jeg geti
framvegis alið svipaðar hugsanir tit'
þeirra.“
„Hm!;“ sagði jarl nn og gat nú vart
setið kvr. „Pað er viðkvæmt mál og'
lcrfitt um að ræða. Auðvitað var það
barnale^ af Garol'ne, að hafa ekki hegiil
á tilfinningunv sínum í gærkvöldi. J.eg
hefi vitað það alllcngi, að benni hefir
verið hlýtt til þín, og-jeg verð að karin-
ast við það, að það hefði verið rnjer
mikið gleðiefni, of þú, .sem er frændi
minn og í miklum metum hjá mjer og
öðrum, hefðir valið þjer liana aS konu.“
„Mjer þykir leitt, ef jeg hrrfi orðií?
valdur að vonbrigðum hennar.“
„Caroline fær ríkulegan heimanmund,
Kenneth,“ sagði jarlinn íbyggilega,
„Mjer er vel kunnugt um það, og jeg
óska þess af heilum hug, að hún hltti
einhveiai i’ann fyrh', sem kata að ipsta