Morgunblaðið - 19.11.1924, Page 3

MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÍIÍ.
Btofnandl: Vilh. FiUIen.
-tg-efanai: Fjelag , ReykJav,k.
íiitstjörar: Jðn Kjartansaon,
, Valtýr Stefán»*on.
AwWitaKuílW: E. Hafber*.
krl.Btofa Austurgtrœti 5.
ðlaoar. Ritstjörn nr. 498.
AfKr. og bókhaia nr. 60P.
Augiý«!nKaBkrlf«t. nr. 700.
nelmastoar: J. Kj. nr. 74i.
V. St. nr. 1220.
4- B, Hatb. nr. 770.
" rlftaKlaId Innanbœjar og t n&-
grenni kr. 2.00 á mánuSi,
, lí>nanlanda fjæ. kr. 2,50.
■ auaasölu 10 aura elnt.
að skifta sjer af innri málefimra
Bretlands, með því markmiði, að
kollvarpa stjórnarfyrirkomnlagi
landsins. Breska stjórnin sendi
Sovjetstjórninni liarðorðað ávítun-
arbrjef. Sovjetstjórnin kannaðist
alls ekki viö brje'fið, og Mac D- n-
ald hjelt um stimdarsakir að mót-
margir þ'á, að þessu barni mundi
skömm æfi ásliöpuö. — En —
fcarnið reynd'ist lífseigara en marg
ir hugðu.
Tvenna má mnna tímana. 'Sú var
einn sinni tíðin, að synódus var
loltað fyi'ir fríkirkjuprestinum í
Reykjavík, euda þótt fríkirkjn-
stöðiunenn -sínir liefðu falsað brjef-' prestarnir frá Ameríku væru þang
ið. Þegar kosningunum var lokið að samtímis 'boðnir og velikömnir ;
var sett á stofn nefnd, til aö graf-' og sú var líka .einu sinui tíðin, að
ast fyrir, hver skrifað hefði brjef- ’ sami fríkirkjuprestur og fríkirkju
íð. Hún komst að engri niðurstöðu. inenh með honuin. voru af prest-
Allar líknr eru þó til, að brjefið vígðum manni á synódus aillir kalllpresti og söfnuði, sanna velvild og
sje frá Sinovief, að minsta kosti aðir ,,uppre;starmenn“ ; en óþægi- j vináttu í öllura greinum. — Þessa
liefir liann skrifað lík brjef áður, lega vafðist þeim góða manni j er sjálfsagt að minnast með virð-
t- d. til kommúnista í Hamborg.' .tunga úm tönn, er hann átti að. ing og þakklæti á aldarfjórðungs-
Eftir að fcrjef þetta kom fram, gera grein fvrir, í hverju að frí- afmælisdag fríkirkjunnar.
kirkjan og fríkirkjan búa nú sam- dæmdur í 30 þús. kr. sekt (ekki
an í þessum mannmarga bæ eins og g.ullkr.) og 3 mánaða fangelsi.
systur eoa sambýliskonur 1 eining Ýmsir liafa furðað sig á því,
og friði, standa báðar á sama trú- live þessi dómur væri þnngur. hhv
argrundvelli, og eru báðar jafn-.Iiann byg-gist á því á fyrstá lagi,
rjettháar ao landsins lögum; þær | að hjer er nm ítrekað brot. að ræða.
Iiafa. báðar sama þýðingarmiklaj Togarinn var sektaður í Vestmanna
verkiö að vinna, hafa báðar nóg; eyjnm 18. júlí, og síðan vár hann
starfssvæði og -hafa enga ástæöu til' staðinn að veiðum 25. sama mán-
að reka- olnbogana hvor í aðra. —j aðar, og það er kæran fyrir það
Og þess má ennfremur geta, síðast
<n ekki síst, að kirkjustjórn lands-
ins sýnir frákirkjunni, b<æöi
Nið.url.
íramlag þjöðarinnar til hers og
ola htti aö komast á lag. Hann
^amiþykti í stað þess, að bygð væru
. brítiskip og ,að breski lofther-
,nn yrbi aukinn.
Yuðvitað má færa honum margt Hjórn.
Príkirkjan í Reykjavík getur
örugg gert þá játningu, að til-
brot, sem hefir verið' undir rann-
sókn undanfarið og liann hefir nú
veriö dæmdur fyrir. En jafnframt
mun Iiafa nokkur áhrif á dóminn
framkoma skipsmanna við menn
þá, sem kærðu togarann, og etn«
þrjóska skipstjórans við yfirmenn
á „Tslands Falk“.
Föstudaginn 25. júlí í suma*
fóru þrír menn, ITjörtur Helga-
var
M at'sökunar. Stjórn hans
^innihlutastjórn, og svo hefir tím
‘Hn verig naumur.
þójtt lítill sje árangurinn
hríöversnaði aðstaöa Mac Donalds. kirkjumenu Hefðu landslögin brot-
Nær því. öll blöð snerust á móti ið. —
honum, enda varð árangurinn sá, En sæzt er nú á þetta mál fyrir
tala þingmanná yerkamanna- löngu.
flokksins í neðri málstofunni fœkk- Reykvíkingaa* eru búnir að sýna
aði stóríegá," pg' var nú útsjeð um, það fyrir lÖngu, áð þeir hafa 'kunn
að þeir gætu setið lengur við að að meta það starf. sem frí- J starf hennar verið háð mannlegum urmn, er þeir þóttust vera vissir
Frjálslyndi flokkurinn kirkjusöfnuöurinn hefir beitt sjer, veikleika; um ávext.ina af starf-'um að væru að veiðum í land-
gangur hennar hefir veriö og er sá, J son, Guðm. Benediktsson og Egill
að vinna Gnðs verk hjer í bænnm, j Pálsson. á vjelbátnum Óðni
enda þótt hún líka játi, að kraft- j Sandgerði út frá Kirkjuvogi til
nrnir hafa oft verið veikir og alljþess að grenslast eftir tveim tog-
sundraðist, en áhaldsflokkurinn fvrir hjer í hænum.
Ivann stórkostlegán sigur. Kjósend- Kirkjan cr sjálf fædd í storm:
I ur gáfu meö því til kvnna; að og eldi, og reynslan hefir sýnt á
í þjóðin þyi’fti stjórnar viö, sem liðnum tímum, a.ð þau fyrirtæki
j semi hennar í hjörtum maunanna helgi. Fýsti þá að sjá nöfn og
á annar að dæma. | merki skipanna, ef unt væri. Fam
Síðan fríkirkjusöfnuðurínn komjþeir beina leið út, aö togurunum,
sjer upp kirkju hjer ,í bænum, þájog stefna á þann, sem nær var
hefir hann haldið uppi opinberum: landi. Þegar báturinn á eftir skami.
fyrra sneru þeir bakinn áð Bald- leyti storms og elds á sinni fæð-
ivin í tollverndunarmálinu. Xú ingarstund og uppvaxtarárum.
’ ^nnríkismálum hefir liann afkástaö | vlssi hvert stefndi. Breskir kjós- }iafa ekki oúðið öðrum skammlíf _________ ____________ ....................... _ _o__________________
‘ús'.erojj ; utanríkismálum. Það. ándur eru ákveðriir í svörum. í ari, sem kent hafa að einhverju gnösþjónustum á hverjum helgnm ’ að togaranum, sjá þeir, aö skipið
degi; verður því ekki neitað, að! er að veiðum, og . er að spila inn
hún bætti lijer í bænum bæði úr J vörpuna. Og þegar enn nær dregur
prestsleysi og kirkjjileysi; hafa á j skipinu, sjá þ'eir, að hreitt cr
þessum tíma allir prestar bæjarins ■ fyrir nafn og númer skipsins. —
haft ærið nóg að starfa, og stund-jllugsa þeir sjer þá, að renna svo
um meira en það. Mrin enginn hold- nærri skipinu, að þeim mætti tak-
ur geta fært sönnur á það nú, að J ast- að svifta burtn því, sem breitt
undirorpið, að hann
nnkinn þátt í, að Lundúna-
.^hvktin komst á; hann á hrós J lyfta þeir honum aftnr upp í for- pó fríkirkjan í Rvík væri beina-
.1 fyrir frammistöðu síng J j sætisráðherrastólinn, í von um, að Smá, er hún fæddist, þá hefir hún
aðabðtamálinu. Ilann er fremst-! hann sporni við, að sóttkveikjan nieð trmanum hlotið vöxt og
Ur næðal beirra manna, sem * f rá Mosbva riái tangarhaldi á egska þroska; og nú, þegar hún heMur
-h
l-ndu Dawes-Slögunmn 4
<váuud. — I)eila p
■hýskaþ
fram-
rakklands og
þjóðlíkamanum.
25 ára afmæli sitt, þá er hún orðin
Þingmenri ,flokkanna í neðrimál- anriar langstærsti söfnuður lands- j nokkur kirkja væri hjer eun upp var yfir merkið. En þegar Oöinn
ancfc; gerir niinna vart við i stofnnni skiftast þannig:
1923
.... .í 259
Yerkainenn.............193
Frjálslyndi fl.........158
Aörir flokkar..............
j,8 ('n áður, og vináttusamband
-^nds 0g Frakklands ._s.tendur j I haldsmenn
fótum en meðan fýrirrenri-
_rar ílans sAtu að völdum. Það er
..^ÍÚn ástæða til að efast u,n eip
■^i hans og vilja til aö úfrým'a
s“»drung og efla frið í Evrópu.
^ísu érn orö hans á þessu sviði
riuki]fengjegrj pn vpi.]- ]ians. en
shal þess, að málið ]iarf stór-
v°8^ígan undirbúning, og að það
'lUn°U' atbtiab h fám mánuð-
Akvörðun Genf-fundarins um
ins, og hefir yf'r höfúð „vinsreld-
1924 ir af öllum lýð“ ; svo er guðf og
413 góðum mönnum fvrir að þakka.
150, Fríkirkjan hjer í. Rvík hefir
40 verið svo lánsöm, að margir þeir
- menn, se-m stóðu að stofnun henn-
10
l’ar með er sögu fyrsta ráðu- ar, sem hjeldu henui undir skírn,
rieytís sóríalistá í Englandi lokiö í
bráöina.
Jar fyri
1 bá
, í ;
|á
'sla sporið, sem hann steig
átt.
v0s9ingabaráttunni benti hann
at?1'('k stjórnarinnar í utan-
^lv«iálumim. Mótstöðumenn lians
P] 'l a móti rjeðust á hann fyrif
\j].' 'Srilnarsi'mi' hans við bolsje-
. ''’þ^jerstaklega varð Rússlands-
N^nin&urinn þeim að ásteytiugar-
j, n'- Það, sem þeir sjerstaklega
jw ao> var, ao stjormn í samn-
,aðRnimi hauðst til að stuöla að því,
:íster]^SSUm -’rb' veitt ián, 30 milj.
■fr 11(1' Mðtstöðumennirnir tóku
•og's’ Bolsjeviltkar hafa sýnt
■t^að, að ]iað er ekki hægt að
•Vfí).SÍll ioforðum þeirra á nokkru
kr SamningÓ þessmn skuldbind-
_Ussileska stjórnin sig t.il þess
lofjt.a*a, ^retland afskiftalaust og
^^^lega að gera engar til-
1j1 *ið útbreiða kenningar
n,}r w.
Wsi ",(?an a h°snin,gnnum stóð,
afrit af brjefi, undirskrif-
hm;il.'ueðlimi Sovjetstjórnar-
Wetij'j. SÍnovU*- 1 brjefi þessu
hí jj hiuovief enska verkalýðinn
VuiPreÍSnar "'‘vn stjórnarfyrir-
Meypt^1 Brot-lands. Brjef þetta
5 Wni f6ysilegum œsingi af stað
hd mnfnnmm og gerði Mac Don-
s a óskunda. Mótstöðumenn
að segja má, hafa á þesstim aldar-
fjórðung, sem hún er búin að l’lfa,
Það vcrðnr sögulegt að sjá ]agt sitt líf við hennar líf, og
hvaða alirif ráðuneyti Baldwiris hvorki sparað síg nje efni sín í bar
muni hafa á stjórnmál Evrópu. Það áttunni fyr'r ti]v:éru hennar. Og
má 'búast við hreytingurn í utan- iSV0 0r hitt, a'ð á hverri erfiðri
ríkismálum Breta. Rússlandssamn- stmid hafa henni bæst nýir liðs-
og- starfsinenn, sem nnn'ð
þyktir Genf-fundarins eiga sjer nú hafa henni gagn eftir mætti, hver
líklega erfiða leiö til framkvæmda. npp á sína vísu, og engu látið sig
ITófn, 7. nóv. 1924. skifta um dómana út í frá.
Tr. Sv.
1111 ' u J.U11UIU. iuí5 lliii nl (! IRl
1 °Pnunarfund á komandi sumri ingurinn er dauðadæmdnr. Sam- menn
komin við hliðina á- dómkirkjvmni, ú ekki lengra eftir on 2—3 faðnrn
ef fríkirkjan hefði ekki verið bygð, að skipinu. koma 6—8 menn út að
<f ríkið hefði eitt átt um það mál öldustokk togarans og slöngva kol-
að fjalla; og á sama hátt mundi.um og Öðrum þungum hlutum á
um prestana, ef ríkið Iiefði verið mennina í bátnum, ög kom kola-
eitt um hituna. — Fríkirkjusöfn- i stykki í höfuð eins og meiddist
uðurinn hefir lagt Reykjavíkurbæ' hann nokkuð. Yarð þetta tíí þess,
til bæði kirkju og prest um mörg að þeir sneru frá á bátnum. En um
ár f.vrir sína peninga. Allir, semjleið sáu þeir einkennistölu skips-
unna’ trú og kristindómi, viður-.Jins og merki á reykháf. Iljeldú þeir
kenna, að þetta hafi veriö og sje, síðan til lands. En eftir litla stund
gott verk og mauðsynlegt.; og það. 1aka þeir eftir því, að ..Eárí Kit-
þarf meira en lneðaleinfeldni til að'cliener“ kemur á eftir þeim meö
láta sjer detta í hug, að þetta mál þungum skrið. Eltir hann bátinn
s.je alt meiningarleysa. ' J um liríð, og dró altaf saman. En
er Fríkirkjusöfnuðurinn að þegar hann átti eftir fáa faöma að
Nú
byggja. kirkjuna sína í þriðja sinn bátnrun, sneri hann við, að þvá er
á þessum tuttugu og fimm árum, I haldið er, vegna þess, a.ð komið
i Það reynist jafnan svo á öllumjsqjn hann er búinn að lifa. Færirjvar á grynningar.
greinum, að dagdómarnir og þvaðr-. hann enn út kvíarnar. bæði stækkari Mjög reyndist og
* símfregmr
Khöfn 18. nóv. FB.
Breska stjórnin nýja cg rússneskur toga spunnin.
ið cleyr éftir litla. stund og' verður
j aö engn; en dáðrílc starfsemi lifiv
j og ber þvá meiri og betri ávexti
J sem Irírn er af einlægari og betri
undirróður í breslcum löndum.
Misskilningurinn
morgum
Breska stjórnin hefir tilkynt op-' greinum, sem hvíldi eins og dökk-
iriberlega, að hún niuni ekki þola111' slcuggi yfir Fríkirkjunni fram-
neinn pólitískan undirróður af an at’> og auðskiljanlega gerði frí-
Rússa hálfu á breskum löndurn. _ j kirkjumönnum marga hluti erfiða,
Kveður hún svo að orði, aö lialdi ei nú yfir höfuð horfinn. Sambúð-
Rússar áfram uppteknum hætti, þá 111 1111111 fríkirkjunnar og þjóð-
sje engin von um, að veröi af við-
skiftaendurvakningu á milli þeirra
og Breta.
25 ára afmæli
Fríkirkjusafnaðarlns í Rvík.
If»is
hentu
a-j-i llv»Ö hættulegt það
efði
rjetta
því.ríki höndina, er
]Kmn ól>okka.sk
iap i framnn.
Það ern 25 ár í dag siíðan frí-
kirkjusöfnuðnrinn hjer í Rví'k var
slofnaður, 19. nóvember 1899. —
Flestir sanngjarnir menn munu
nú kannast við, að stofnun lians
lia.fi verið merkur og þýðingannik-
ill viðburðiu' í sögu Reykjavíkur-
bæjar. En ekiki er hægt að draga
fjöður yfir þann sögulega sann-
leika, að hann fæddist í ónáð frá
lirkjunnar lijer í bærium, hefir
einlægt fariö batnandi. Fjölda-
margir þjóðkirkjumenn hafa á öll-
um tímuiu, og ekki sást á síðari
tímum, sýnt Fríkirkjunni velvild
og sanna vináttu, bæði í orði og
verki. Samhúðin og samvinnan við
þjóðkirkjuprestana hjer í Rvík
hefir verið hin ákjósanlegasta.
Þeir hafa báðir á þessum árinn
komið fram í garð fríkirkju-
prests og fríkirkjusafnaðar sem
góðir og vitrir menn, með góð-
gjörnum og skvnsamlegum skiln-
ingi á öllu sambandi Reykjavíkur-
jirestanna innbyrðis. Þeim ber á
þessu afmæli fríkirkjusafnaðarins
heiöur og þökk fyrir þeirra góðu
hendi sumra manna; hugsuðu líka'og vingjarnlegu framkomu. Þjóð-
skipstjóriun
kirkjuna og prýðir hana á þessu1 þrjóskufullur við undirforingja k
afmælisári, og er gengiö og unnið ■ „Tslands Falk“, er skipíð hafði
að því verki meö dæmafáum dugn- i tekiö togarann nú síðast. Lá hann
aði og fórnfýsi af mörgum bestuhijá öðrum enskum togara; hafði
mönnum safnaðarins. j yfirmaður varðski'psins ákveðið
Þá er söfnuðúrinn og að láta J tímann, er togarinn skyldi leggja
semja dálítið minningarrit á þessu J á stað ásamt varðskipinu, hing-
ári, sögu
Reykjavík
fríkirkjunnar hjer í' að til Reykjavíkur. En þegar sá
um liðin tuttugu og thni var kominn, sat Thomas Wort
fimm ár, með myndum af kirkj-
unni á hinum ýmsu æfistigum
hennar, og mörgum helstu starfs-
mönnum og styrktarmönnum safn-
aðarins, konum og körlum. Mun
það koma út undir hátíöarnar í
í vetur, á sama tíma. og kirkjan
veröur vígð og tekin til notkunar.
Að svo mæltu óskum vjer frí-
kirkjunni í Reykjavík guðlegrar
náðar og blessunar í framtíðinni.
Revkjavík, 19. nóv. 1924.
Ólafur Ólafsson.
»*
Earl Kitchener.**
Blöðin hafa sagt frá dómi þeim,
sem skipstjórinn á „Earl Kitchen-
er“, Thomas Worthmgton, fjekk fyx ■ af stað. Og hlýddi þá hinn. En á
ir veiðar í landhelgi. Yar hannlleiSinni liingað bað hann undirfor-
hington yfir hjá skipstjóra hins
togavans, og sást ekkevt ferðasnið
á honum. Sendi þá foringi sá, er
settur var í Earl Kitchener, skips-
mann til skipstjóra, meö þau skila-
boð, að leggja af stað. Hann fór
erindisleysu. Þá sendir ha.nn her-
mann af „Fálkanum". Og enn fer
4 sömu leið. Fer þá foringinn
sjálfur yfir í hitt skipið. Sftt þú
Worthington þar að mat. og
drykkju með hinum bretska stjett-
arbróður sínum. Brást hann hinn
þverasti við áminningum undir-
foringjans, kvaö hann ekki þurfa
að tala við skipstjórann á „F.arl
Kitchener“ eins og hvern «,nnan
óbreyttan háseta, og fleira í svip-
uöum tón. Skipaði þá undirfor-
inginn honum að leggja tafarlaust