Morgunblaðið - 02.12.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLÁÐIB

'íiwíi 'mgwwiBikJBLiw
MOKGUNBLAðii.
Stofnandl: Vllh. Pln*en.
tsefandl: Pjelagr I Keykjavffc
1 -f etjðrar: Jön Kjartanaaon,
vallýr StefAnsaoc,
J»glýeinga,tjðrl. E Hafberir,
- 'rlfatofa Auatnratrretl 6.
Rlanar Rltatjörn nr. <98.
Afgr. og bðkhald nr. 800.
AuglÝalngaakrlfat. nr. 700
Helmaalimax: 3. KJ. nr. 74Í.
V. St. nr. 1220.
H). Hafb. nr. 770.
okríftagjald tnnanbæjar og l nA
krennl kr. 2.00 á »ánuBl,
, , ‘nnanlanda íjasi kr. S.S0,
i»uaaaölu 10 *Ura etnt
aldur goodtemplari og Hallbjörrt Primo de Rivera segir af sjer- ! myndaafls og í Ijósi óska vorra,
víðförli, og leita að sönnunum fyr-, Símað er frá Madrid á Spáni að skygnast inn í fra.mtíðina. Og
ir máii sínu, leita í Morgunbl. til London, að Primo de E-ivera | vegna. þeirra mynda, er þá blasa
með logandi ljósi og finna þess ha.fi sagt af sjer.
óra'k merki að Morgunblaðið, sem!
| við oss, fögnum vjer jafnan þess-
um degi.
itadlu áhi*ifin
°3 Alþýðublaðið.
altaf hefir verið andvígt aðflntn-j Vörur hækka í verði um allan
ingsbahni á áfeugi, hafi einu sinhi j heim.
fyrij- nokkrum árum, löngu áður ! Símað er frá Genf, að nýbirtar
en núverandi ritstjórar tóku við, skýrsltr þar um heildsöluverð
verið því meðmælt, að leyfður á vörum sjeu sönnun þess, að
væri innflutningur á dönsku öli. verðlag á vörum fari hækkandi
frá því einkafvrirtæki, sem betur næstunr því í ölium löndnm,
hefir stutt íslensk vísindi, en
nokkur önnur einstakra manna --------o--------
eign.
i Morgunblaðið hefir þráfaldlega
jhaldið því fram, að staðlansa.r
i væru aðdróttanir þær, um að er-
Thor Thors.
o
Samningnum hefir verið
sagt upp.
sín í því, að fyrir löngu hóftt
finskir þjóðemissinnar mjijg
harða árás á sænska málið í Finn-
landi. Vildu þeir gera finska
tungu einvalda í landinu, og mn*
enginn geta láð þeim það. En iVÚ
ht fir þessi þjóðernikhreyfing Iagt
undir sig fleiri svið og komist í
nýja farvegi. því nú vill stcfnam
jeins og áður er á drepið, útrýma
' helst ölln sænsku úr þjóðlífinn,
þrátt fyrir þann mikla skerf, se'wi
Svíar hafa lagt til menningar
pað var í ágústmánnði 1922, p;nníl
'm Wnn frægi steinolíusamning- t Helsingfors er nú nýlega
£l*l@ff«du áh>*ifin ' Morgunblaðið hefir þráfaldlega FtlIlveldÍðn i"r’ SPni Timastj8min "erðl vlð stofnað fjelag, hefir það að mark-
| breslca olíufjelagið, British Petro- mi?i m a með útgáfu tímarite,
T'hor;leuH1 C(>mpany, va,- undirskrifað- að stofna til öflngrar og aL
í’yrir tilstilli fyr.verandi ritstj. 'lendra úhrifa og erlendra 'hags- Thors síúd. ,jur birtist í Stúdenta- j1!l'
^■Ofgun-hlaAoino í^íoio- muna gætti við ritstjórn blaðsins. blaðimi, siein köm út í gær. Er hjer,lne®
Eftirfarandi grein eftir
pessu breska auðfjelagi var mennrar herfarar gegn sænskum
"gunblaðsins porsteins Gísla- 111una "a“tTl vio ntstjorn Diaosms. idaðimi, sem kom út í gror. Er hjer ‘“cu samningi þessum iengin í áhrifum í landinu. Fjelag þp.ta
■sonar, hafa hlc'ið þau sem hafa c íer höfum marg oft beðið and- tbwgið saman álit hans á málefnum hendur einkasala á allri steinolíu leggur mikið kapp á að bægja tít
^uðning af Bolsum hjer á landi. stæðlll?a vora um, að þeir reyndu þjóðarinnar, í svo skýrum og stutt-jtd íslands, næstu 3 ár, eða. til dæmis öllum Svíum úr ríkisem-
i>1'ástagast á því að Morgunblað- að sanna mal Sltt- 1Iinn turlh'u' orðum drattum> aS fátítt cr- En ef,31- clesember bættmn, og hefir sjerstaklega
’ ' -.................................................... viljafestu, J Pað hefir ekki verið rannsakað iagst á >á Svía, sem eru herfor-
Koofc'QT*! ó .. J T____t ___ ' , t J
mgjar. Halda málsvarar fjelags-
ið
gætt-i erlendra hagsmuna. 1 JiPri Jónas Jónsson hefir ekki s
^11 er það öllum lýðum ljóst, að re^nt Pað' En nn er clomnr !'
meuu þeir, víðsvega'r um Norður- 'þýSuhbiðsins upp kveðinn.
alfu. spm ivnm-l pökkum Alþýðubl. fyrir til-
sú undiralda stefnu- og
sem lýsir sjer 'í grein þesisari, á ennþá hversu dýr þessi samning- in
heima hjá meginþorra yngri menta-Juv hefir verið landsmönnum. En
ins því sem ástæðu, aS
‘víða verði rutt steini úr göfu næstu \ 0.„_f ,,,, y,„x . * '
i._ rt, o„ þac tækilega. Slikan hugsunarhatt, hljóti að verða
samning sem þenna, að veita er- áhrifalausir innan hersins og því
sem viima i anda kom-j /c,KK,,m ^vouo1' Vf«ae l,1‘ 'Það er aa}l^ynleSt að >að verði sænskir foringjar með sænskan
Ulúnistanna rússnesku. fá iðulega vllilð- prm
fjárstyrk frá miðstjórninni í1 En eftir þessi málalok hjá Al- ,
Moskva, En þeir, Rússarnir, t«lja'Þýfaibiaðmu, verðurn vjer að álíta, f dag eru liðin sex.ár síðan Ís-J . U a, fjelaR1 einkasoln a alln óhæfir til þess að stjóma finsktim
sínu best varið, ef það notast að umtali 11111 erlend ahrif á rit‘ lenska þjóðin fjekk viðurkent 0,111 ’ mátt',rae5 engu m6ti S°ra, hermönnum. og þá hljóti herinn
;til Þes's, að styrkja bloð, sem!stjorn Morgunblaðsins sje lokið. fu]lveldi lands síns. Sú viðurkenn-|He/a •)afnlramt væn «/8 fyrir ag ver8a gagnsminni en hann eigl
^krifuð eru og útgefin af kommfiii-1Hjer 4 eftir ver8i umrœ8urnar ing var fengin fyrir harða og f1'1’ að landsmenu fengju mikiar og >nrfi að vera.
istuin. jtakmarkaðar um danskt og ís- langvinna baráttu. er krafist hafði lv,lnan,r a Nu er >«8 vrtan- Nefnd var kosin í fyrra. eiiw-
Hjer á landi lifa þeir kommún- lenskt ol- lmgsunar og athafna margra j1(>fít a8.landsmenu fa en&ar iviln' konar hreinsunamefnd, sem áttí
istar 0g jafnaðarmenn í einingu' Ekki eitt einasta or8 hafa Peir bestu manna landsins. pessibarátta '®lllr, '.ljá þ(’ssu anðfjelagi, þvert a* fjarfægja alla. rússneska menn
0udans uð þvi leyti, að þeir gefa fnndið mali sínu td sönuttnair, frá Varð því til ■ þess að tefja fyrir; n motl er breska fj€la^u tr>’£8' ór hernum. Nú hafa þjóðernis-
ut hlöð í sameiningu,
^kainmist óbótasköi
þó
ommum á
tjöldin. — Sameiginleg blaða-
ut?afa jafuaðarmauna og kom-
unista mun vera einsdæmi.
^em dæmi upp á samlyndi kom-
Ulúnista og jafnaðarmanna hjer í
11,1 K r an n a 1 ö ndn num má geta þess,
‘lð hlað kommúnista í Danmörku,
»Pressen“, hefir nýlega farið í
‘öeiðyrðamál við aðalmálgagn
•Jnfnaðarma nna, „Social-Demokr a-
þeir því árásin var hafin í vor, ekk- ýmsura nauðsynlegumframkvæmd-jnr mikl11 "roðl af olíunni> sum' sinnar krafist þess, að hinu sanm
bak ert sem >eim >ótti meiri matur 1 um og umbótum innanlands. En'part með heiuni ala^ningu> verði beitt gegn Svíum, sem sjen
on greina.ruar um Carlsberg-ölið. et. henni lauk,hlaut hugur oghönd slimPart með ýmsum ímyndnðum { hernum, og að eitt verði látið
Betri sönnun fyrir máli voru gát- ag snúast a.ð meginþáttunum í inn- jkostna8arll8um. Sú upphæð yfir báða ganga, Rússa og Svía,
um vjer ekki kosið. anríkismáhmum: að rjetta viðjncmur areiðanlega mörgurn hundr- j þessil efni.
fjárhag þjóðarinuar og aukaal(' Þ,lsnndum kr- arlega, sem Ein« og gefur að skilja, hefir
Ert. stmtregnir
menningu hennar.
Ekkert land, enda þótt það sje
''ten'
út af því meðal annars, að j
þelta i jc'lag græðir á einkasöl- þessj 0fsókn vakið nokkra gremju
unni* Menn, sem eru fjandsamir raeða] Bvía í Finnlandi. Sjeet það
viðurkent full valda að þjóða-1 hinn 1 heilhri£8u samkepnisverslun, bert á þeim blöðum, er þeir gcfa út.
rjetti, getur talist sjálfstælt, nenui j lai"sa okkert 11111 það, þott eriend Knn hom það greinilega í ljós, á
------ þjóð sú, er það byggir, standi :, auðfjelög gra'ði stórfje vegna. fieðingardegi Gústavs Aðólfs, 6.
Khöfn, 30. nóv. FB. andlegum og fjárhagslegum efr.um jflonsku >eirra- Peim er nóg, ef n^v> síðastliðinn. Hefir sá dagnr
Pucchini látinn. traustum grundvelli En til þess!liand er ^11"1 a verslunarfrelsið, jsfnan yerið haldinn hátíðlegur
Hið heimsfræga ítalska tón- þarf blómlegt atvinnnlíf, djúpa | einrtaklingamir fái ekki notið af Sv1nm £ Pinnlandi. pá fluttí
og fjölbreytta þekkingu, bæði vís-js,n 1 samkepnisverslun. einn af ritstjórum Svía, Hornberg,
iudalega og hagkvæma mentun N'11 llefir rlhlsstjórnin sagt upp ræðn á hátíðisdaginn, og sagði
andshúa. pví að þekkingin er Þessnm samningi við Briti.sh Pe- meðal annars:
troleum Co., og er það vel farið. ))Sænska þjóðin hefir ef til rfll
En samningur Trmastjómarinnar aMrei 4tt stærra hlutverki að
tryggu' breska auðfjelaginu gróða gegna ^ hjer anstan hafs, hjer í
emkasölunni í eitt ár ennþá, Finnlandi. pað hlutverk vann bihí
t-\í samnmgurinn gildir til 31. með biblímmi, löggjöfinui, plógn-
um og sverðinu. En þetta hltrt-
verk átti að ganga í arf frá kyni
beir! jafnaðarmenn, hafa ekki.
Valið málgagni kommúnista virðu- skald> Pucchmi er nýlátið.
legra Uafn en að kalla það sorp
mð (Rendestensorgan). En mál- i Síðustu tíðindi frá Egjrptalandi.
hiU lauk þannig, að ummæli jafn- Frá London var símað á laug- lykillinn að auðslindum náttúr-
a8armanna dæmdust rjett vera. ardaginn, «8 ástandið í Egypta- unnai’, en velmegun þjóðbrautm
Enn þa hefir að vísu ekkert landi ver8i ® alvarlegra, og er ag musteri mentunar.
Sannast um það, að Bolsarnir bóist við því, að landið verði lýst Að vernda og aiíka andlegt og a'
lsleu,sku hafi fengið fje' frá 1 umsátnrsástandi þá og þegar. — efnalegt sjálfstæði þjóðarinnar, er
i. — Mönnum
_________ er ó-jBreskir yfirforingjar og embætt- þrf að gæta fengins fullveldis.desemlher 1925.
lcilnnugt með öllu, hvaðan þeim;isnieni1 1 Kairó fara ekki um, landsins. Leiðirnar að því marki
bcfir komið hið erlenda fje, er ncma Þeir hafi fylgd vopnaðra eru margar og misjafnlega greið-
'^ir hafa fengið til styrktar manna með sjer. Vopnaðir varð- ar. Ræktun landsins, bættar sam-
hiaðaótgáfu sinni hjer á landi. En |menn gæta bóstaðar Allenhy lá- göngur, aukin framleiðsla, virk-
jun fossa og ný iðnaðarfyrirtæki
eiga. að trvggja og efla þjóðar-
Lántaka pjóðverja í Ameríku haginn. En fyrir ríflegar styrk-
v®u«t þess, að þeir geti fengið 'Símað er frá New City, að. þýsk- veitingar til vísinda- og lista-
ir iðnaðarframleiðendur hafi lán- manna, bætt kjör mentamanna,
að yfir 300 miljónir dollara í stofnun og viðhald sjerskóla, út-
Eram til þessa tíma hafa öll! Bandaríkjunum síðan '1. okt. þ. á. g4fu gagnlegra og mentandi al-
hlöð sem reynt hafa Er svo mælt, að lán þessi hafi jþýðurita, verndun ieiklistar og
bltt er víst, að meðan íslenskir! varðar dag og nótt.
Ffuaðarmenn gefa xxt blöð í fje-
»agi
við kommúnista, geta þeir
til kyns. Sá kvietur af hinum
sænska stofni, sem gróðursettur
var í Finnlandi, áður en þar var
reistur kross kristmdómsins —
bann átti að skila arfi til eftir-
komendanna og hlaut að gera
það, ef öll sænska þjóðin átti
manna,
fengist. án nokkurra erfiðleika. endurreisn kirkjunnar, munvakna
>e
1 rv >JV "
hlása að tortrygni
fe^n Morgunblaðinu út af árás
.eirri, sem hafin var gegn því
S1ðastliðnu vori, átt sam- --- - ------- ----- -------, — ,......
f?erkt i því, að gera enga tilraun Símað er frá London, að upp- eins náð, að þjóðiimi lærist, að
Á þeim árurn, sem liðin eru, ,.kki að verða svikin. Sú stjarna,
síðan Finnland komst í tölu sjál.f- seTn vísaði Svíum veg til skóganna
stæðra ríkja, hefir farið þar vax- t pinnlandi, er ekki sloknuð, og
andi ár frá ári mjög sterk og skal' ekki slokkna, ef við eklrf
ákveðin þjóðernishreyfing, og er slökkvum hana sjálfir.“
ný menningar- og þroskaöld í hun a8 mörgu leyti mjög merki-j rfn er þaj auðsætt, að takist
Khöfn, 1. des. FB. jþjóðlífinu.
Uppreistin í Sudan bæld niður. í En þessu marki verður því ið-
leg, og svo umfangsmikil, að p;nmm aS bægja Svfura burtn
henni hefir verið veitt athygli svo ár pinnlandi, >á er að mikln leyti
brostið það band, sem tengt hefir
Pinnland við Norðnrlöndm, því
rðkum. Ekkert þeirra 'hefir{bald niður. Breska stjómin til- gerir til skilnings og manngildis °lí fremst gegn öllum þeim Svium, þ..g eru að mestu leyti Svíar, sem
111 þess
s, að sanna mál sitt með! reistín .í Sudan hafi nú verið herða á þeim kröfum, er hún
aft segja um alla Evrópu.
pjóðernishreyfing þessi er fyrst
úokkru
sinni reynt að sýna fram
‘ll'i n°kkurntíma hafi staðið eitt
utasta orð í blaðinu, er benti í
4 att, að blaðið garfti eriendra
Uagsmuna.
Pegar lesendum og fylgismönn-
Uu Alþýðublaðsins er orðið Ijóst.,
fudjTðingar blaðsins hafa verið
kynnir, að hún ætli sjer ekki að þeirra, er hún kýs að fela stjórnjsem í Finnlandi eru, og einhver bafa haldið því sambandi við.
ahrif hafa, em þar í embættum j>ejra gera er það áhugamál, að
eða hafa á annan hátt áhrif á
opinbert líf í landinu. Svíar eru
takmarka eða draga úr jsjálf-, landsmúlanna. pess verður vel að
stœði Egyptalands. pað hefir gæta í stjórnmálum, að miða
ekki þótt trvgt lengur, að láta jafnan við hag alls þjóðfjelagsins,
egyptsku hersveitirnar halda en slíta. ekki ákveðnar stjettir nú um V* hluti af þeim 3^> miljón
íbúa, sem í landinu eru. Og þess-
um hluta þjóðarinnar vilja for-
göngumenn þessarar „fm«ku“-
kyrm fyrir í Sudan, og hafa eða einstaklinga út úr eðlilegu
þær verið fluttar þaðan, en bresk- samhengi þeirra við lieildina
ar hersveitir hafa leyst þær af ( Fyrsti desember er minningar-
^gerlega út í loftið, þegar fariðjhólmi. pýskir frjettaritarar í Kai-jdagur í sögu vorri. Pann dag'stefnu helst bægja burtu úr land-
að bvimta rök fyrir fullyrð-Jro síma þaðan, að hatrið til Eng-.rennum vjer huganum yfir fortíð inn, eða minsta kosti gera þá
þá setjast þeir jlendinga fari sívaxandi um alt lands vors, horfum á nútíðina og ahrifalausa,
reynum, með tilstyrk vors hug-‘ Stefna þessi mnn eiga upptök
^eunum
sveittan slcallann, Har- Egyptalnd.
Norðuriöndin sameinist í marg-
breyttu menningarstarfi, tnun
ekki þykja það góðar frjettir, að
Finnar skuli vera svona svnwtir
í þjóðerniskröfum sínum.