Morgunblaðið - 28.12.1924, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 28.12.1924, Blaðsíða 3
MORGUNBLAÐIÐ L!. WtmjLiAíœJ&VZ. MORGUNBLAIÍi 'iofnandl. Vilh. Fln»en. otKefandl: FJelag; 1 Heykjarlk P.ltatjðrar: Jðn Kjartanaaon, Valtyr Stefánsaon. t UKiyslngastjðri: 15. Haíbers. Hrlfetofa Auaturstrœti 5. tfiiar Ritatjórn nr. 498. A'sr. o(? bðkhald nr. ÍOð ^uglíaiDKaakrifat. nr. 700 •lelmaalmar: J. KJ. nr. 749. V. at. nr. 1*9«. B!. Hafb. nr 770 akrlftagjald innanbfiejar o* t nk grenni kr. 9.00 * aa&naBi, nnantanda fjae* kr, , u.uaaaðlu 10 anra olnr hefir tekið taum þessara mauna, þeg>ar þeir hafa framið ofbeldis- verkiu. pegar St. J. St. skrifar um of- 'beldisverk í samhandi við kanp- deilur hjer á landi, er það undar legt, að hann skuli ekki einu arði minnast á þessar aðfarir, sem gerst haía hjer í Reykjavík. •— Ekki getur það verið af því, a'ð hauu ekki þek'ki þessar aðfarir, því skamt, er að minnast Dags- brúnarverkfallsins í apríl s. 1., þar senb þeir Olafur Friðriksson og Hjeðinn Valdimarsson virtust vera »ðal-„sprauturnar.‘ ‘ Sje það vilji St. J. St. að sporna við ofbeldisverkum í sambandi við Stefán Jóhaun Stefánsson cand. kaupdeilur, þá er áreiðanlega eina jur. og bæjarfulltrúi liefir í :í. rjetta leiðin fyrir hann, að beina blöðum Alþýðu'blaðsins, frá 16., orðum sínum til annara en át- 17. og 19. des., skrifað grein, er vinnurekenda. St. J. St. væri á- hann nefnir „Ofbeldi atvinnurek- reiðanlega nær að tala við suma erida“. Er tilefnið það, að í haust af hinum svokölluðu ,.leiðtogum“ var stofnað verkalýðsf jelag á alþýðunnar. pví það eru þeir., sein Akranesi og hafði fjelagið gengið staðið hafa fyrir ofbeldisverkun- í svo nefnt Alþýðusamband Is- uib, en hvorki atvinnurekendur lands. Kaupdeila hafði nýlega ris- nje verkamenn. ið upp milli þessa fjelags og at- Nokkrir menn hjer í Reykjavík vinnurekenda þar á staðnum, en lifa beinlínis á því, að ala á óvild Leikfjelagið. Veislan á Sólhaugum. Offheldisverkin og Alþýdubladid. Leikfjelagið sýndi á annan í jólum hið alþekta leikrit „Veisluna á Sólhaugu;m“, eftir H. Ibsen. Dómar blaðanna norsku um leik ritið, fyrst eftir að það var sýnt, voru kuldalegir og óvingjarnlegir. Sumir, sem skrifuðu, dæmdu leik- ritið hismi og hjóm. Aðrir töldn það vel gerða stælingu á ,Svend Dyrings hus', eftir H. Herz. pó er það ekki rjett, sem stendur í æfi- sógubroti Ibsens, því, sem prenta-8 var með skrá Leikfjelagsins hjer yfir leikendur í „Veislunni“, að „listdómendur blaðanna“, sem „skrifuðu til að' lifa“, hafi allir tekið leikritinu illa. Einn þeirra, sem „skrifaði þá til að lifa,“ B. Björnson, hóf leikritið til skýj- bf; arma, og tók kappsamlega svari Ibsens. Er rjett að geta þess, því það sýnir, að Björnson skildi anda friðlaus maður, og gengur í berg- ið til btínuar. En þá er það Signý systir hennar, sem á alt hjarta hans. En Margrjet freistar að ryðja mestu hindruninni úr vegi, manni sínum, með því að byrla honum eitur. En þnð inistekst. Ilún hefir barist ein, og nú iðrast hún ein og leitar hælis í trúnni á guð. Frá höfundarins hendi er Guð- mundur tæplega nógu mikil per- sóna til þess að vekja þessar sterku, heitu tilfinningar. En hann er sterkur í því, sem helst hrífur næingeðja konur. Hann er ,lyriker‘ leiksins, og þess vegna kemur hann ölduúót inu af stað. pe>is vegna geymir Signý frá barnæsku mynd hans lireina og flekklausa, og þess vegna er auðurinn og völdin Margrjeti einskis virði, meðan hún hefir ?kki unnið ást Hafrana. Sjávarljóð og siglinga. — Safnað hefir Guðm. Finnbogason próf. Kostar kr. 10,00. Um bókina segir Á. P. í Skími: pað er margt hálfkveðið í leik- ritinu. Lesandinn eða áheyrand- inn verður að finna sjálfur og leikritsins og fann af hveriu það , SK8 „petta kvæðasafn nær svo vera bcr yfir allar aldir íslands bygðar. Elstw vísurnar eru frá. landnémstíð, en síðasta vísan ort um leið og bókin var fnllprentuð. G. F. heíir leyst verk sitt v<A eí bendi, og má óhætt fullyrða að þetta er eitt hið besta ljóðasafn eem birst hefir 4 íslenskra.11 EókLn fæst hjá öllum bóksölum. Mn. Sfsfðsap EimíssoiP. var sprottið, og hvað hafði vakað fyrir höf. með því. „Veislan á Sólhaugum“ er í rairn 0» veru :'kki mikið leikrit. atvinnurekendur vildu ekki semja 0g stjettaríg. pegar staðið 'befir eru fáir> m4ttur þess vis verkalýðsfjelagið, nema að fje- samningum milli atvinnurekenda og verkamanna, hafa þessir menn, þ4tturinn er veikur. En það er V0 e_r þót.tust vera „leiðtogar“, œtíð ndi sem svífnr yfir vötnum lagið segði sig áður úr Alþýðu- sambaudinu. Niðurstaðan varð sv 8ú, að' verkalýðsfjelagið sa.gði sig skorist í leikinn, o úr síðar samningar og náðist á frið- samlegan hátt. peirra markmið ,Tjæsjje samlegan hátt samkomulag um er að kveikja upp eld og hatur leiksviði ekki mikill, og síðasti apa í eyðurnar eins mikið eins \ og honum. er sagt. En yfir öllu livílir, eins og áður er sagt, ein- kennilegur draumablámi, og sam- tölin ern full af einhverju segul- magni. su, aö verkalyosr.jeiagio sa.gði sig skorist í leikinn, og reynt að spilla b jpfintvralióminn vfir bví 1 . ° ’ ö ! úr Alþfðusambandinu oo- tóknst n ' < • , , • . , íc, <!-i n a jo i n . i þ „ pað lietir ekkert til sparað, 11 A1Pyousamoanainu, og tokust þvij að sammngar tækjust a frið- miðaidasviourinn sem <*erir það , • síðar sairminrai' r,á«i«t á fri«. ....,____ r,.:.............„..i™:* p ’ ” 1 p ftera leiksvið og buninga svo Meðferð Leikfjelagsins á þessn lei'kriti er góð, og sumstaðar ágæt. a.ð búninga svo vel t og sumstaðar heillandi. úr garðij að það vœri í fujju sam-, i • i i- j- - T^clð '01* mGStftlt ort 1 stll clcllisklcl lí Íinrín IpikntmTis oo* kaupgjaldið og eru verkamenn milli stjettauna, og >ess vep:na er riddaraijóða. 0n þessi Ijóð Ibsens tím ‘ það fer‘ fram á íI,r -W» «5 «. vel ger-ð, Umblís- ^ % hi„7r tatl.í Gleðilegt væri það, ef St. J. St., samnmgar náist ekki fyr «n annar in af sjerkennileik miðaldanna og ustu og giæsii.egnstu, svo að vart sem nú skrifar langa grein um hvor aðilja hefir verið kúgaður til bera 4 sjer þjóðvísnasvipinn. munu þelr hafa sjest fegurri á þetta mál í Alþýðublaðhiu, ætlaði þess að gera samninginn. Með þvíj pví hefir verið haldið fram, að loiksviði ]lj,er_‘ með því. að koma blaðinu á rjetta móti fá þeir betri jarðveg fyrir jeikritið hafi orgjð tjj vi® þa8, að ' __________ braut — fá það til þess að vinna byltingarfræ sín, og geta alið á Ibsen sökti sjcr niður j þjóðkvæð Ödýrasti pappir Simi 39. HeHuf Clausen. Gaidioutau fallegt úrwaf. móti ofbeldisverkum í sambandi liatri og stjettaríg milli manna. við kaupdeilumál. Frú Margrjeti á Sólhaugum in og riddaraljóðin. Hann hafi í leikur frú goffía Kvaran pað er jr , , .. , . Hyggur nú St. J. St. að það sje raun og veru ekki eygt nema megta Wutverkjð og erfiðasta. Og - holt fyrir aðila 1 kaupdeilumálum fasta línu, er hann fór aS skrifa mörgum mun þykja vafi kika á Vr« ÍÍ S ' l'.mudeiIumálU A'kranesi’ vorkamemi eða at-,lerkritið, ekki viljað neitt með því, því hvort frú Kvaran sýnir hina Alþ^ ðublaðsms 1 kaupaemTmai vmnurekendur, að slíkir „leiðtog- heldur hafi andi og efni riddara- .... vyr *•** f Th • um. Verkföll hafa verið látin ar“, sem mest hefir ætíð borið á ljóðanna runnið honnm í blóðið, k- aiV.]e , sem ^hGn dynja yfir nærri fyrirvaralaust, hjer í Reykjavík, fái einnig tök á hann hafi farið að syngja líka í UTSsatl u varan gerir og nreðan á verkfallinu hefir stað- ag spilla samkomulagi þar efra? saina tón, og svo hafi atburðir ° °T^d eSd’ . utíl °f 5_°r ið, hefir gengið a stoðugum rost- j£afa þeir ekki þegar gert nogu leiksms og jiersonur orðið til sem . , , . , , , un um og mörg ofbeldisverkiu hafa mikið tjón í Reykjavík, og hafa umgjörð og aflviðir í leikritið. En út's'Wdí' hiírT'^VissV sjaldan verið framin móti ftiðsömum borg Reykvíkingar ekki staðið nægi- úr þcssu verður ,nú samt þetta eð'& aldrei’ tök-n á -á]fri -er , . urum þessa bæjar. pegar verka,- j,ega verndarlausir móti ofbéldis-1 glæsilega, isöngvafylta., líkinga-auð- sál hennar -e ÖU eitt blæðandi menn hafa gengið að vmnu smui, venknm þessara manna, þótt eigi uga leikrit. Og svo koma tónar sár Hún er gkapstór. heimi hlæðir hafa ofbeldismenu komið og lagt S]e beinlínis stuðlað að því, að Lange-Múller og lyfta öllu upp „ömul und á þá hendur, og varnað þeim til valdssvið þeirra sje aukið aðmun? í hærra veldi, því líkt sem strá tve„wja elda’ vmmi Pó höfðu verkamenn þessir Mikiu misskilni er það h* ’ sólskini y«r alt saman. ekkert gert a hluta þessara of- ^ ^ ^ ^ at.; VESTURLAND purfa allir landsmenu að le«a. Útsölumaður \ Keykjavik Egill Guttormsson EimskipatjelagabÚHÍnu auguin, sem a hún berst milli - skyldurækni og ástar. En öll þessi sálarlegu um- broteiga ekki að brjótast út í því, Nor Surl an d a m álum ut an béldismáiina; þeir voru engumfjé- . , , ; _ , la"sskap háðir 0<v höfðu en a vllinlll'ekenclur a Akranesi sjeu að Fm . Margrjet jfi jSolh 1 , AT ‘ . 'pa ráðast á skoðanafrelsi manna, með Signv systir hetinar og Guðmund- íslands er nefnt „Theater-eff ekt.‘4 samp. gert. uni það, að þessir of- „ , , , / ■ v ; „ * „ .. . . „ , , . , ... _ t ... . . því að kretjast þess, að verkalvðs- ur Alfsson frændi þeirra, eru að- Maður getur ekki liugsað sjer ao oemismenn rjeðu yfir vmnu þeirra , f , .* n<- aa í < i ■ m • fjelagið segoi sig ur Alþyðusam- alpersonurnar. I raun og veru er fru Margrjet „gestikuleri mtkið. °b athafna'frelsi. pað ema, sern '! & 1 „ _ . . „ ,,, „ \>~e* x-, i * bandmu. Ekki hin minsta tilraun það Guðmundur emn, sem skapar En samt sem aður er Softia Kvar- peir notðu tll salí:a unnið, var, aö- f v . , , þeir vilúu vinua ?erð fl1 ^eS ° nefta logmætt leikritið eða kemur þvi af stað. an að öllu leyti skopuð í þ.etta p skoðanafrelsi þeirra. pað sem gert Hann er sá, sem stendur hjarta hlutverk, að öðru levti en því, að ssai 0„. þvílíkar aðfarir nokk- or, er a5eins þetta: Atvinnurek- skáldsins næst, söngvarinn, harp- hún getur ekki sungið. Og þó n <i ofbeldismanna hafa Reyk- endur þar efra vilja vernda verka-' slaginn. glæsimennið. Ilann kemur liggur mikill þungi þessa hlutv. ' ’ ;,lltaai 01'ðið að horfa á hvað' meilll fyrir ofbeldisverkum æs-'af stað þ\ú tilfinningaróti, sem er í sönir Margrjetar, því þar segir eftlr annað' Verkamennimir hafa ingamanna hjeðan úr Reykjavík, þungaimiðja leikritsins. Báðar hún allar sínar þrár, sína baráttu ^ ið um M'ind frá þ\í opinbera, n„. framar olju vernda löglegt at- systurnar njóta návistar hans í og ástarþorsta. Soffía Kvaran ætti þo hún hafi verið látin í tje, jiafnafrelsi Verkamanna, því það fyrstu,* heillast af hörpuslætti að líkia leik síi uatr n* ..... / sínum meir en hún ofb. ldismennirnir einskis hcfir svnt sig, að Liið opinberj/hans, kvæðum °g glæsileík; Mar- gerði á sunnudaginn við breiða, S"f)st, 0g raðist jafnt á lögreglu- hefir staðið r4ðþrota móti þessum meim sem aðra, tiL þess að koma ofbeldism«nnum. Loeldisverkum sínum í fram- kvasaj'd. ^Lokkrir æsingamenn hjer í ba-n- 11111 kafa stjórnað þessum aðför- hm’ °g til þess hafa þeir notið /‘kifts stuðnings Alþhl . í orði yyéðnu hefir Alþýðublaðið ein- st°kusmnum þóst vera á raóti ' SsUm æsingamönnum, sem hjer litfa verið að boða boðskap Bols- ailna rússnesku, en ætíð hefir u >ndin orðið sú, að -Alþýðublaðið Yerkamenn á Akranesi eru a- nægðir yfir þessum úrslitum, o iwia því vel að vera Lausir við a'f- skifti æsingamanna hjer syðra, og geta nú á eigin spýtur ráðið yfir vinnu sinni og athöfnum, óháðir dutlungum „leiðtoganna/‘ grjet, sem fulltíða kona, Signý þunga, bylgju, sem — aldrei sem barn. Margrjet er fðtæk, on bofenar. þráir auð, viðburðaríkt líf, dýra Anna Borg Sicmýju, leiknr „■ klæðnaði og margar þernur, höll systur Margrjetar, ungu stúlkuna, ■ að húa í. Guðmundur er líklegur sem er full unaðar og ástar og tii frama, og Liana dreýinir um trúar á hið góða og aðdáunar á nvetorð og völd við lilið hans. En lífinu og náttúrnnni. Flestum mun hann liverfnr á burt. pá „selur hafa fundist, að henni kippa í kyn- Margrjet sig fyrir peninga“ höfð- ið, að henni svipa til frú Stefaniu ingjanum Bengt Gautasyni. til GuðmundsdóttuT, móður sinuar. — þess að ná markiuu — auðnum og Hún sagði flest alt ásrætlega. Orð- jvöldunum. En henni finst hún iu vonr sönn í munni hennar. En jhafa gengið í berg og þráir sífelt sumir tilburðir sönnuðu það, að Guð'mund. Eol?s kemur haim heim, hún var á leiksiðinu. Ágúst Kvaran leikur glæsimienn- ið Guðmund Alfsson, og fer v-el með það hlutverk. Styður og leik hans g'óð rödd, e.nda þarf sá mað- ur, sem Guðmimd leikur, að hafa hana, því annars yrði leikuriun að skopi. Gvskar Borg virðist fylla vel út í Knút Gæsling, ribbaldann og ofurhugann. Og Friðfinnur Guð- jónsson gerir það, sem unt er úr Bengt Gautason. Sjerstaklega er hann góður í samtalinu vi6 .konu sína, þegar hann kemur ölvaðnr úr veislunni. Og avo er söngurinn og sam- spilið. pað var áður tekið fram, 'iS söngurinn lyfti öllu efni leikrits-

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.