Morgunblaðið - 08.08.1925, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
I
MORGUNBLABXB,
Siofnandl: Vllh. Finaen.
CtKefandl: FJelag I Heyk J-a-Ih.
Sltatjörar: J6n Kjartanaaor.,
Valtýr Stafánaaoa.
áUFlýalngaatjðrl: B. Hafber*.
Skrifstofa Austurstrœtl 8.
Stmar: nr. 498 og 600.
AuglýalnKaskrlfat. nr. 700.
Sðlraaslmar: J. KJ. nr. 74*.
V. St. nr. 1**0.
K. Hafb. nr. 779.
Askriftag-Jald innanlanda kr. 2.00
á mánutSi.
Utanlands kr. 2.60.
1 lausaaölu 10 aura elnt.
ingunni lokinni, þakkaði Páll j og bæjarbúum yfirleitt, með því því, að eltingurinn við hiua
Sveinsson kennari dr. Charcot
fyrir þann heiður, sem hann hefði
sýnt fjelaginu Alliance Francaise
að halda þessa fræðandi mynda-
sýningu.
ERLENDAR SlMFREGNIR
Sunnudagaferðirnap.
Á morgun fara bílar frá Vörubílastöðinni upp að Baldurshaga.
Pargjaldið 1 kr. hvora leið fyrir fullorðna.
Rauðhóla-bannið og átroðningurinn.
Björn í Grafarholti lætur til sin heyra.
Khöfn 7./8. ’25. FB.
Rússar auka herinn.
Símað er frá Moskwa, að her-
ráðið hafi ákveðið að gera herinn
.jafnöflugan og á dögum keisara-
-dæmisins.
I
I>jóðleikhúsið í Osló heldur sýn-
ingu í heiðursskyni fyrir Amund-'
sen og fjelaga hans.
Símað er frá Osló, að þjóðleik- ^
.-húsið hafi fyrstu sýningu í þess-
ari viku í heiðursskyni við Am-J
undsen og fjelaga hans. Eftir
nokkra daga heldur Amundsen
fyrsta fyrirlestur sinn um pólferð-;
ina. Fyrirlesturinn verður haldinn!
í þjóðleikhúsinu.
Breska stjórnin á í vök að verjast
vegna kolamálanna.
Símað er frá London, 'að umræð-
nr um kolamálin fari daglega
fram í neðri málstofunni. Er bú-
:ist við miklum árásum á stjórn-
ina vegna tilboðs hennar um fjár 1
stuðning.
Skuggamyndasýning
dr. Charcots
í gærkvöldi
war mjög fjölsótt. Er viðbúið að
meiri hlutinn hafi eigi getað not-
ið fyrirlestursins eða útskýring-
-anna að nokkru ráði.
Frásögn dr. Charcots var mjög
fjörug og fræðandi. í fyrstu gat
iiann þess, að hann hefði verið
hjer fyrir 24 árum. Hann hefði
-aldrei haldið fyrirlestur um vís-
indaleiðangra sína utan Frakk-
lands, fyrri en í þetta sinn, en
:hann brygði hjer útaf venju sinni
vegna þess, að hann væri hjer
meðal þjóðar, sem vinveitt væri
J?jóð sinni.
Mest af frásögn hans og flestar
myndirnar voru af leiðangri hans
til Suðurhafa. Skýrði hann með
ágætum og fræðandi myndum frá
hinni ákaflega erfiðu ferð gegnum
alskonar hafís. Sýndi myndir af
'dýralífi, hrikalegu landslagi og
stórkostlegum hafísum.
í ferð þessari kannaði hann lönd
sem áður voru lítið kunn. Síðan
lýsti hann ferðum sínum til Fær-
eyja, Jan Mayen, Tunis og Rock-
all. Til Rockall fór hann í fyrra
til þess að rannsaka jarðfræðileg-
an uppruna þessa einstaka úthafs-
kletts. /
Margar myndir sagðist hann
hafa í fórum sínum hjeðan frá
íslandi, en fanst eigi taka því að
sýna þær hjer.
Tvær sýndi hann. Aðra af Ó-
þerrisholu gjósandi. En hana kall-
aði hann af vangá Geysi hinn
mikla.
Nokkrar myndir sýndi hann
með útskýryigum á hafrannsókn-
'unum, hvernig þær fara fram.
Að fyrirlestrinum og myndasýn-
Um daginn var frá því sagt því er frjálst að vera og velta
hjer í blaðinu að vjer hefðum sjer, öðrum að bagalausu.
leitast fyrir um það hjá bifreiða- Yera má, að veitingamanninum
stöðvum bæjarins hvort eigi væri í Baldurshaga þætti tilvinnandi
hægt að koma á ódýrum ferðum vegna hagnaðarvonar af veitinga-
út úr bænum á sunnudögum. Var sölu, og vildi leyfa sitt land til
það helst Vörubílastöðin, sem því
vildi sinna. Hinar hafa svo mikið
með bíla sína að gera á sunnu-
dögum, að þær geta lítið eða ekk-
ert sint því.
Sumir bifreiðastjórar, er Mbl.
átti tal við, höfðu orðið þess var-
ir, að almenningi þætti ekki nægi-
lega fyrirmannlegt að keyra í
kassabílum og vörubílum með
bekkjum á.
Með þeirri bílanotkun, sem nú
er hjer á sunnudögum, er ógern-
ingur að koma þessum ódýru
ferðum á nema með þessum
„ófínni' bílum. En Mbl. hafði það
við orð, að fólki skyldi vera gef-
inn ikostur á því, að komast í
slíkum bílum eitthvað út úr bæn-
um á sunnudaginn kemur. Var
helst talað um að fara til Baldurs-
haga og upp í Rauðhóla.
En eigi leið á löngu áður en
úlfar birtust á þeirri leið. Fyrst
kom grein til Morgunblaðsins frá
Birni bónda í Grafarholti. Birt-
ist hún hjer öll nú.
Síðar kom auglýsing frá Emil
Rokstad, eiganda Elliðavatns. En
sá hluti Rauðhóla, sem næstur er
Baldurshaga, er í Elliðavatns-
landi. Rokstad bannar umferð um
Rauðhóla, nema með sjerstöku
leyfi.
Hliðið á brúnni yfir Bugðu neð-
an við Baldurshaga er lokað með
hengilás.
Nú voru góð ráð dýr.
Áður en lengra er komið sög-
unni er best að gefa Grafarholts-
bóndanum orðið:
Sunnudagaferðir
Reyk j avíkurb æj armanna
og átroðningurinn.
átroðnings. En það er aðeins lítil
lenda, sem hann á, og að lands-
lagi til og gróðurlagi ekkert sjer-
lega aðlaðandi fyrir þá, er njóta
vilja ánægju af fegurð náttúrunn-
ar. En annað land, brekkur og
hæðir, sem skemtilegra er, ínánd
við Baldurshaga, er land jarðar-
innar Grafarholt. Brekkurnar (og
balckar með ánni Bugðu) eru
slægjur, þegar velli sprettur, sjeu
þær ekki eyðilagðar af umferð og
beit sunnudaga-útfarenda úr
borginni, og beitilandið er einnig
lífsbjörg landbóndans, sem honum
er skaði að skemt sje. Rauðhólar
eru fyrir sunnan Bugðu, í lönd-
um Elliðavatns og ÍHólms, en til
að komast þangað, verður að fara
okkar.
mestur!
við lyng og víðirkvisti. Umgang
urinn einn kippir úr vexti grass-
ins og bælir það, alt til hnekkis
lífsbjargræði og atvinnu sveita-
mannsins, sem fyrir átroðningi
verður. — Nú lítur út fyrir
sprettu á vall-lendi, en vellis-
brekkur og bakkar eru einkum
slægjur Grafarholts. Sú jörð er
nú nægilega sárt leikin hin síðari
ár af áníðslu útreiðarfólks iir
Fyrir skömmu var því hreyft í borginni og af ferðamönnum, þó
Morgbl., hve nauðsynlegt bæjar- ekki bætist við traðk gangandi
búum í Reykjavík væri, að geta fólks — (og liggjandi), máske svo
morgu rænmg,ja rjettar
mundi auka á skaðann;
túninn gengi til þess. —
Reykjavíkurbær verður að sjá
fólki sínu fyrir sunnudaga-dvalar-
stað utan bæjar, svo það eigi
freistist til að gera einstökum
mönnum átroðning og skaða og
þar með baka sjálfu sjer óþokka
og vansæmd.
B. B
Svo mörg eru þau orð, sum
rjettmæt, sum óþörf, eins og
gengur.
En eftir þessa „ávísun*‘ m m
engum þykja girnilegt að troða
land Grafarholtsbóndans — að
óþörfu.
Samtal við Emil Rokatad.
Til þess að ganga úr skugga
um hvort landeigendur umhverf-
is Baldurshaga hefðu með öllu
eyðilagt þetta áform vort, hitt-
um vjer Emil Rokstad að máli í
fyrrakvöld í sumarbústað hans
að Korpúlfsstöðum.
Skýrðum vjer Rokstad frá því,
að oss ljeki mikill hugur á að
koma því í kring, að gefa almenn
ingi kost á ódýrum ferðum útúr
bænum á sunnudögum.
Eftir því sem herra Emil Rok-
stad sagði frá er umferðabann
hans eigi að ástæðulausu. Hann
hefir margar sögur að segja um
leiðinlega framkomu sunnudaga-1
gesta um landareign sína. Hann)
segist hafa frjett að í bæjarstjórn1
inni hjer hafi í vetur sem leið'
yfir engjar. En það er siðleysingja ) veri^ talað um sunnudagaferðir |
háttur að 'troða lönd einstakra * i-'’r'r Reykvíkinga, *og hafi bæjar-!
manna leyfislaust, án nauðsynjarJ UJltrúar þá talað um RauðhólaJ
Atvinna og lífsframdráttur bænd-]eins °- ^eir vœru hæjarins eign.
anna í sveitinni byggist á jurta-i ^egar svo farið var að tala um
gxóðri ábúðarjarðar þeirra. Jurt- *Ranðhóla sem sunnudaga-skemti-
irnar eru fóður fjenaðarins, semjsia^’ ilann ehhi lát.ið lijá líða
bóndinn hefir tekjur sínar af. —;að láta fil sín heyra-
Borgafólkið fer út úr borginni j En er v-íer h°fðum skýrt mála-
„til að komast á gras“ litla stund., vnxtn fyrir Rokstad var liann
Það veltir sjer í brekkunum, skil- ,hinn iilieiðanlegasti að leyfa bíl
ur þar eftir flöskubrot, dósarusl,
brjefadrasl og ýmsan óþverra, —
börn (og sumir fullorðnir) rífa
lyng og víðir, tína berin, og stund-
um er kveikt upp undir katlirmm
brugðið sjer út úr bænum á helgi-
dögum á sumrin, og að koma
þyrfti á ódýrum, föstum ferðum í
því augnamiði til hentugs sunnu-
daga-dvalarstaðar, er væri ekki
langt frá bænum; var helst hállast
að Baldurshaga, og fólkinu jafn-
framt gefin nokkurskonar ávísun
á brekkurnar og hæðirnar þar í
nágrenninu og Rauðhóla, til að
ganga um og velta sjer í.
Mjög svo eðlilegt er það, að
borgarbúa langi til, og þeir hafi
gott af því að hreyfa sig út fyrir
takmörkin á helgum þegar veður
leyfir, og vel meint að vilja gera
þeim það kleift kostnaðarins
vegna. En þá þarf jafnframt að
sjá fólkinu fyrir stað, þar sem
hundruðum skiftir. Og víst er
það, að Grafarholtsbóndinn hefir
ekki gefið leyfi til, að ávísa sitt
land til slíks átroðnings.
Næstum ótrúlegt er það, hversu
Ijettúðarlega, og skeytingarlaust
um annara rjett, margt af kaup-
staðafólki hagar sjer, þá er það
fer sjálfrátt um í sveitinni. Ef
við sveitakarlarnir liegðuðum oklt-
ur þvílíkt í kaupst.aðnum: træð-
um slægjulönd, væðum inn í sáð-
reiti og hirtum jarðar-ávöxtinn
eða settumst að matborðum heim-
Jim þeim er kynnu að koma með J
)fólk frá Vörubílastöðinni, að fara1
með fólkið yfir brúna á Bugðu og1
alla leið að Rauðhólunum og mætti i
fólkið síðan hafast við í hólunum. I
En til þess að halda á rjetti!
sínum yfir hólunum, sá hann sjer!
\ekki fært að leyfa þetta nema
hann fengi 50 aura gjald fyrir
•hvern fullorðinn og 25 aura fyrir
börn.
Fyrir þetta gjald er þeim heim-
ilt sem fara með bílum Vörubíla-
stöðvarinnar, að fara í Rauðhóla
á morgun.
Á morgun.
Tilhögunin verður þessi:
Bílar fara frá Vörubílastöðinni
kl. 1, kl. 2 og kl. 3. Sömu bil-
arnir verða notáðir í allar þessar
.ferðir, því það tekur ekki meira
en klukkutíma að fara fram og
aftur.
Kl. 5 byrja ferðirnar aftur, og
verður farið frá Baldurshaga kl.
5, kl. 6 og kl. 7.
Fargjald er 1 kr. hvora leið fyr-
ir fullorðna. En bílstjórarnir eru
vanir að reikna fargjald barna
eftir því, hve mikið rúm þau taka,
þannig, að þeir fái fargjöld sem
svari 1 kr. fyrir rúm hvers full-
orðins. Krakkar fara því jafnað-
ildarlaust — við yrðum væntan- J arlega fyrir hálfvirði.
lega brátt „dregnir fyrir lög og >
dóm“. Það mætti einnig gera við ■ Tilhögunin framvegis.
þá, sem á rj.ett. okkar ganga, en Ef talsverð þátttaka verður í
að það er sjaldan gert, kemur til'ferðum þessum, er áformið að
halda þeim áfram. Er það þó ekki
tilætlunin að einskorðaðar verði
þessar ferðir við Baldurshaga eða
Rauðhóla. Menn sem nákunnugir
eru í öllu umhverfi Reykjavíkur
líta svo á, að. hægt ‘sje að finna
nokkra staði álíka skemtilega og
Rauðhóla, endaþótt þar sje mjög
fallegt og vistlegt í góðu veðri.
Þar er skjól í gígjabollunum fyr-
ir hvaða vindátt sem er, fjölbreytt
landslag og útsýni fagurt yfir Ell
iðavatn og suður til Reykjanes-
fjalla, en í norður, yfir Rauða-
vatn til Esju.
Væntanlega verður hægt að
finna einhverja góða staði, sem
eigendur sjá sjer fært að leyfa
umferð um endurgjaldslaust.
Spjöll af umferð.
En hvaða bagi getur orðið að
umferð í bithaga eins og Rauð-
hólum?, mun margur spyrja. Það
er á valdi fólksins, sem þangað
kemur, hve miklum baga umferð-
in veldur.
Rokstad kvartaði yfir því, að
Reykvíkingar, sem færu um lancl
sitt að sumarlagi og sætu þar að
snæðingi, þeir fleygðu oft alskon-
ar rusli frá sjer í grasið. Þar
lægju oft hrannir af ryðguðu dósa
blikki og það sem verst væri, fólk
hefði oft þann sið, að
mölva flöskur
þegar innihald þeirra væri
tæmt. Heilar flöskur verða eigi að
baga, þó eftir liggi. En það er ó-
þarfa leikur sem getur orðið bæði
mönnum og skepnum að skaða,
að mölva flöskur úti um liagann,
og er það einkennilegt að nokkur
maður skuli hafa ánægju af því.
T
Pyrsta tilraunin.
Ef veður levfir á úiorgun, verð-
ur þá gerð fyrsta tilraunin til
þess, að gera mönnum auðveld-
ara fyrir en verið hefir að komast
út úr bænum.
Þeir sem hugsa til þess, að reyna
þetta ferðalag sjer til dægrastytt-
ingar og hressingar hafa væntan-
.lega nesti með sjer. Og ekki má
gleyma því, að vera vel búinn,
og verjaður ef úrfelli kemur. Fáir
dagar eru úrkomulausir um þess-
ar mundir, þó veður sje gott mik-
inn hluta dagsins.
Takist það, að koma sunnudaga-
ferðum sem þessum í viðunandi
skipulag, ætti það að verða hverj-.
*um manni ánægjuefni, sem við þnð
fæst að greiða götu fólksins út úr
bænum.
Ánægjulegast er það, að stuðla
að hollri sunnudagaskemtun fyr-
ir þá, sem fæstar ánægjustundirn-
ai eiga í erfiði hversdagslífsins.
Prá skógræktarstjóra
fengum vjer þau boð í gærkvöldi,
að hann hefði ekkert á móti því,
fyrir sitt leyti, þó sunnudagagest-
irnir sem til Baldurshaga fara á
morgun, fari inn í skóggræðslu.
.girðinguna við Rauðavatn. Skóg-
ræktarstjóri var á ísafirði í gær
með Botniu. Fengum vjer boðin
símleiðis. En hann gat þó ekki
gefið fullnaðarloforð fyrir þessu.
Það leyfi verður að koma frá
borgarstjóra. Áður en blaðið fóg
í prent tókst ekki að ná tali af
honum og fá fullnaðarleyfi hans.