Morgunblaðið - 25.08.1925, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Höfum fyrirliggjanöi:
Rúgmjöl,
Hálfsigtimjöl,
Hveiti, Crem of
IWanitoba,
Hveiti, „Oak“,
Hveiti, „Gilt Édgeu,
Körtöflumjöl,
Sagógrjón,
Hrismjöl,
Hrisgrjón,
Haframjöl,
Kaffi,
The,
Sódi, Krystalsápa,
Stausykur i 45 kg. eekkjum,
Höggin sykur,
Flórsykur,
Epli, þurkuð,
Apricots, þurkaðar,
Ferskjur,
Gráfikjur,
Böðlur,
Sveskjur,
Rúsínur,
Eldspýtur,
Hand-
sápur
Blegsödi, Sápuspænir.
0000000000000000<X>000000000><00000000
Biðjið ua tilbvð. Að eiss heildsala.
Sclnr timbur í stærri eg smærri scmímgrum frá
Kanpmannuhöfn. — Eik tM skipasmíSa.
Ewoúg keða skipsfarma frá SrfkjéÖ.
P. QJ. clacobsen 5 Sön.
Timlmnr»flhm.
KavfSMntwAVfn C,
Oait-T swdsgaáe.
Siofnttf 1824.
SkvsdbL
New Mbw
lilil-ShurliGiHi
Brúnt
á 3 kr. pr. mtr
tvibreið.
,Was ich in Island sah‘
Úr brjefi frá dr. H. Jaden yfir-
dómara í Wien.
Illll liiilin.
Drekkið
POLO
Hroðaleg bók um ísland.
Hjer liggur fyrir framan mig
ný bók um ísland: „Was icb in
Island sah‘ ‘, eftir dr. Adrian Mohr.
j Bókin er með myndnm og ytri
frágangur í góðu lagi, ekki vant-
ar það. En ekki þarf lengra að
leita en til titilsins til þess að
finna sjálfbirgingsskap höfundar
og remhilæti. Og í fyrstu línum
formálans felst bein móðgun í
garð lesenda, þar sem hann her
þeim á brýn fáfræði og heimsku.
En slíkt var óþarft og óvarlegt,
enda gengur höfundur rækilega
á bak þeirra orða síðar í hók-
inni. Það er nú ekki ætlun mín að
fara vendilega út í efni bókar-
innar í þessum línum. En benda
vil jeg á það, að 4. kafli bókar-
innar skarar fram úr að frekju,
ósvífni og ósannindum. Höfundur
lemur þar lóminn fyrir íslend-
inga hönd yfir því, að herskylda
er engin þar í landi. Afleiðingu
þess telur hann vera þá, að þeir
sjeu hirðulausir, huglausir og dáð-
lausir í alla staði og hresti mann-
dóm til allra afreka.
Þetta er þakklætið, sem ís-
lendingar fá fyrir gestrisni þá,
sem þeir hafa sýnt höfundinum.
Og ekki er nóg með það, að rang-
fært sje og hausavíxl höfð á öllu,
heldur er einnig stíll og málfæri
alt í Ijelegasta lagi; eitthvað á
borð við það, sem tíðkast á óvönd-
uðum þvottareikningum eða í
dálkafylli ómentaðra blaðasnápa.
Þetta orð her hann þeirri þjóð,
sem ár eftir ár og öld eftir öld
hefir háð hina hörðustu haráttu
við eld og 'ís og aðra óblíðu nátt-
úrunnar. Hann gleymir afreks-
0 GóBfdúkai*.
® Miklar birgðir.
0 Lffegst verð.
I Pfirður PjetoBn s Co.
Aðalumboðsmenn:
I. BrynjWssrm & Kvaran.
, þo aukaatriði og ,,innskot“, eins
j og fyrirsögnin sagði. Gamanyrðin
j ekki sögð til að „sýna ritsnild“,;
| heldur í því skyni, að langt mál,
yrði ekki alt of þnrt og svæfandi.;
Ekki beindi jeg einu stygðarorði:
að sandgræðslumanninum. Býst
j ekki heldur við, að hann sje al-;
valdur í sandgræðslumálunum. —1
j Samt vill hann fá sönnun fyrir'
því, „að Rangvellingar hafi boðið |
; fram f je til sandgræðslu og þeim J
ekki sint“. Og telur „aðdróttan- j
ir“ mínar um það, „að Rangár-j
vellir sjeu hafðir útundan tilhæfu ’
lauist gaspur, sem ekkert hefir við j
að styðjast“. Jeg sagði nú reynd-j
ar: „hafi orðið", en ekki „sjeu
hafðir' ‘ útundan. Kendi því um j
það éngum sjerstökum aðilja (fjár j
veitingavaldi, sandgræðslumanni,
bændum). Þeir áttu þar allir ó-
skilið mál.
\ Aldrei hefi jeg fengist við op-
inber sandgræðslumál. iSandgr.-
raanninum eru því vafalaust opn-
ari leiðir að slíkum umsóknum
og fjárveitingum. Og hægara nm
, vik að sjá sjálfnr, hve mikið f je J
hændur hafa boðið fram og hve1
Gerpúlver,
Eggjapúlver,
Crempúlver,
Vanilleaykur,
Kardernommur,
Efnagerð Reykjavikui*
Sími 1755.
Flóra islands
2. útffáfa, fæst á
Afgn. Mopgunblaðsins.
mikill opinber styrkur hefir verið
veittur ‘í þessu efni, til dæmis í:
verkum sjómannanna og annara Landssveit og Rangárvöllum. Veit;
þeirra, sem daglega hætta lífi
sínu og limum á landi og sjó.
jeg vel, að þar hallast mikið á um‘
aðkomið fje, og vafalaust um fram!
Auk þess, sem nú hefir nefnt boðið iíLa. Þetta má því vera laust
verið, úir og grúir í frásögn höf- við „tilhæfulaust gaspur‘ •, og :
undar allri af málfræðilegum og tdjast bæSi skiljanlegt og eðli-j
landfræðilegum villum. legt, að þar sjeu sameinaðri kraft-1
Það liggur við, að menn fyrir- ar Qg meira lagt í sölur, sem;
verði sig við lestur slíkrar bókar bygSin stendur þjettari saman og j
eftir landa sinn. Eftir lestur ým- sandar eru margfalt minni að!
issa góðra bóka, sem til eru á vig4ttn
þýsku um Island, er það hart að Hitt veit jeg lika, að til hafa
fá í hendur annað eins hlekhull og verið og eru enn nokkrir bændur;
þetta, sem ekki lýsir neinu rjetti- á Rangárvöllum, sem sjálfir hafa!
lega nema vanþakklæti, fáfræði varið mikilii vinnu og fje til þess 1
og skammsýni höfundarins. ag vernda ábý]j sin? og ekki „lát-
En við vonum, að Islendingar ið þan leggjast í auðn“, fyr enj
láti okkur aðra Þjóðverja ekki orka þeirra var 0furliði horin.
gjalda þess, þótt einn úr okkar Þeim mun bins vegar annað ljúf-
hóp yrði til þess að móðga þá ara en að biSja nm bjálp; 0g
svóna greypilega. Okkur hinum telja _ skilgt mjer _ gæmra verk
er það nóg leiðindi að sjá hókina. fyrir sandvarnarmenn, að koma,
Dr. Hans Jaden. skoða, ráðleggja og örfa til sam-
-----♦ ♦ «----- | komulags og framkvæmda, og
: gera tilraunir gagnlegri hjá þeim,
en tvístrnn og álas í dagblöðum
; — án nokkurs tilefnis.
G. K. segir, að „kindakotið
, góða“ (Yrjar) sje „í eyði af
Með tilvitnaðri fyrirsögn skrif- hirðuleysi fremur en sandfoki‘1.
ar hr. Gunnlaugur Kristmundsson Sjálfsagt eiga lesendnr að skilja,
grein í 216. tbl. Morgunblaðsins þ. hverjum það hirðuleysi sje að
árs. Mjer var það gleðiefni að kenna. Bkki hefi jeg kunnað rað
sjá þriggja dálka grein eftir sjálf-; eða hirðusemi gegn dauða og
an sandgræðslumanninn. Bjóst við heilabilun ábúenda, en af þeim
að sjá þar fróðlega skýrslu um ’ orsökum hefir kotið losnað á mín-
sandgræðslustörfin, vísindaleg ný-, nm dögum. Var þá kotið boðið til
mæli, eða þá að minsta kosti leigu og anglýst lögformlega. —
hvatningarorð frá eigin brjósti og Sennilega ber og að telja það með
leiðbeining um það, er nú þyrfti ’öðru „hirðuleysi,“ að jeg lagði í
helst og ætti fyrst að gera. Þess, fyrra vor efni til girðingar um
í stað sje jeg nokkra pósta, prent-jtún og slægjublett, til varnar fyr-
aða upp úr svo nefndri grein ’ ir stórgripi, og í von um eitthvað
minni áður í Mbl. (9. apríl), ogj lengri áhúð — þó ekki næmi það
samsinning aðalatriðanna í þeirri að vísu nema rúmum sjötta hluta
giein. En að hinu leytinu remb- i fasteignarverðsins. Þeir sem hafa
ing og hártogun út af rnörgum jhúið á kotinu og talað um að fá
aukaatriðum, sem mjer dettur ekki [ það á leigu eða keypt, hafa ekki
„Sandvörn og græðsla‘
Svar.
í hug að eltast við.
kvartað við mig um hirðuleysi,
Ilöfuðatriðin í grein minni voru: J heldur um prestsmötuna. Hún
að vekja almenna eftirtekt á stendur í vegi fyrir hygging og
skemdum sjóflóðs fyrir sand- j sölu til þeirra er notað gætu. En
græðsluna á Eyrarbakka, og því,‘að kaupa af sjer prestsmötu á
hve lítið hefir verið gert af hálfu' koti, sem sandur spillir og eig-
hins opinbera til verndar sand- j andi getur ekki notað eða sjeð um
a.uðgustu sveit landsins, Rangárv. • sjálfnr, hýst jeg við að fleirum
Var mjer þá í senn kunnugast og _ findist en mjer, tvöföldun tjóns-
kærast að tala um Keldur sjer-Jins, ef svo færi í eyði á eftir.
staklega. Sögulega frásögnin var ‘ Spurning, hvort „óhirðan“ nær
ekki alt upp til Alþingis, að ljetta
ekki af prestsmötukvöðinni ill-
ræmdu, þar sem lönd eru að fara
í auðn, eða stuðla að því á annan
hátt að slík býli megi haldast
bygð. Hægara er að styðja en
reisa.
Svo er að sjá, sem hr. G. K.
sje mikið ant um Keldnaættina
(er hann kallar svo — en nefnd
hefir verið vanalega Víkingslækj-
arætt) og taki öðrum ættum frem-
ur sárt til hennar. Er mjer auð-
vitað ánægja að þeirri hugulsemi.
Veit jeg þó ekkert sjerkennilegt
eða nýtt lögmál lífsins um þá ætt
.öðrurn fremur. Sýnast mjer þær
er jeg þekki — og sögur margar
sanna það — að ættir ganga á
víxl upp og niður, og ættingjar
eru oft talsvert ólíkir þó náskyld-
ir sjeu.
G. K. segir: „Sorglegt er til þess
að vita, að hin merka Keldna-
ætt skuli nú vera svo úr sjer geng-
in, að láta jarðir sínar fara í eyði.
I þeim ættlegg voru þó ættjarðar-
vinir og framsýnir dugnaðar-
menn. Gunnarsholt og Brekkur
eru ofgóð býli til þess að leggj-
ast í auðn, og Ferjur er nothæft
kot.“ Eigi jeg þessa ádrepu einn,
þakka jeg kurteisina. En ef fleiri
eiga, var hreinlyndi meira að
nefna þá, svo að þeir mættu líka
þakka fyrir sig. Hvprt sem held-
ur væri, þarf sandgræðslumaður
varla að óttast stór spjöll á hans
nytsama starfi (sandvörnum) frá
þessum sártaumkuðu ætternum.
Og fáir munu sjá veg sjerfræð-
ingsins aukast, eða að meiri auðn-
ir verði græddar, fyrir svona lag-
aðar sjerfræðigreinar.
Ekki átti faðir minn Gunnars-
holt eða hrekkur, svo þær jarðir
verða ekki taldar ættareign. Hitt
er satt, þæru væru ofgóðar —
og ekki síður Brekkur — til
þess að „láta fara í eyði.“ Vafa-
laust tel jeg þó, að dugur, vit
og fjárráð sandgræðslumanna —
hvað þá heldur „Keldnaættar“ —
hefði hrokkið skamt gegn eyðing
og yfirfenni túna og haga, sem
orðið hafa fyrir slíku sandhafi.
Þarfari væri tilraun um björgun
þess sem eftir er, en að sakast
um það sem orðið er.
„Ferjur“ mun eiga að vera Yrj-
ar, og er áður talað um þær.
Vigfús Guðmundsson.