Morgunblaðið - 09.09.1925, Blaðsíða 2

MOR IN BLAÐIÐ
L
Höfum fYrirliggjanÖi:
Hrísgrjón.
Haframjöl.
Hrísmjöl.
10
o
o
gefum við i 7 daga af ca. 30 fataefnum. Komið á meðan nógu
er úr að velja til
Andersen & Lauth, Austurstræti 6.
En þó að þetta sje nú svona,
þá er ekki því að neita, að landið
er enn i dag að inestu leyti ó-
numið.
Við höfum fundið auðæfin
sjónum. En í landinu, sjálfu land-
inu eru geysýnjkil auðæfi, ófund-
in auðæfi, og það er eins og fáir
Vvilji trúa því núna í svipinn, að
landsveitirnar geti átt glæsilega
framtíð fyrir höndum.
Stephan ,G. Stephansson
og íslenskt þjóðerni.
Hvammsíanga kjöt.
Eins og að undanfdrnu fæ jeg spaðsaltað dilkakjöt frá Hvamms-
tanga í haust, bæði í heilum og hálfum tunnum. Gæðin eru orðin
þekt. Útgerðarmenn og aðrir sem vilja tryggja sjer gott kjöt ættu
að gera pantanir sinar sem fyrst.
Halldór. R. Gunnarsson.
Aðalstræti 6. Simi 1318.
Gaðða vír
góður og ódýr
íildv. Garðars Gislassnar.
H eilbri gðistíði nði.
Almennar frjettir.
Vikuna 29. ágúst til 5. sepít.
Farsóttafrjettir engar nema þær
sem nú skal greina.t Kjósarhreppi
hefir komið upp taugaveiki á ein-
um bæ, einn maður veikst og
dáið. Á Húsavík hefir orðið vart
við mislinga að því er hjeraðs-
læknir segir. Hefir veikin komist
þar á 9 heimili, en enginn látist.
G. B.
Úr bændabygðum.
Fólksfækkun.
Það er þjóðkunnugt. að
fólki
Hvað vantar?
Þegar við komum fram á fjalla
hrúnir, og l'ítum yfir fegurstu
sveitir landsins, þá eru ræktuðu
blettirnir eins og smástjörnur á
myrkum himni.
Landið er enn í órækt.
Hvernig á að bæta úr þessu?
Búnaðarskólar, búnaðarfjelög,
rííktunarsjóðir, alt það sem reynt
hefir verið og verið er að reyna,
það er alt gott og blessað. En
það er ekki nóg og verður aldrei
tnóg.
Ef við eigum að rækta landið,
nema landið að fullu og öllu, finna
alla þess fólgnu fjársjóði, og hafa
fult gagn af þeim, þá verðum við
vafalaust að hafa sömu aðferð og
allar aðrar landbúnaðarþjóðir: Við
'jverðum smátt og smátt að tengja
jöll helstu sveitahjeruðin við
'Stærstú hæina og bestu hafnir
landsins með jámbrautmn.
, Þarna er höfuðmein landbúnað-
arins. Það er samgönguleysið, illar
og erfiðar samgöngur og iðuglega
alt ófært.
Kerruvegir bæta aldrei úr þessu
til fulls. Það gera hílvegir heldur
efeki. Þess konar vegir eru oft
torfærir og víða með öllu ófærir
tímum saman.
Einu vegirnir sem! aldrei þurfa
að verða ófærir, það eru járnbraut
ir, vel gerðar járnbrautir.
Og stærsta lífsspursmálið fyrir
bændur, það er að geta komið
j afurðum sínum á markað og náð
| að sjer öllum nauðsynjavörum með
| ódýru móti dagsdaglega ár út og
ár inn. Á því veltur öll velferð
T , landbunaðarms. Á þvi veltur fram-
hefir fækkað í sveitunum. Jeg tek „
„ , , , , , tið landsms. Og til þess þurfum
af handahofi 4 syslur, hvera ur
. við jarnbrautir.
sinum landsfjorðungi: ( n , ,, , , , . , . .
Og þetta ma ekki dragast leng-
Altof lengi hefir dregist fyrir
mjer að þakka hinu ágæta skáldi
1 fyrir síðustu bindin af kvæðabók
lians, þar sem hann hefir svo
fallega kveðið um Nýal, og gert
þeim erfiðara fyrir, sem þegja
vilja mig eða ljúga dauðan, er
hvorttveggja hefir reynt verið.
Annars ætla jeg ekki á kvæðin
að minnast, heldur nokkuð á skáld
ið sjálft. Spyrja vil jeg Islend-
inga vestanhafs. Muna þeir eftir
að segja samlöndum sínum, sem
ekki eru íslenskir, að Stephan G.
er eitt af merkustu skáldum hins
hreska heimsríkis ? Og gæta menn
nógu vel að þýðingu þessa manns
fyrir varðveitingu íslensks þjóð-
ernis í Ameríku? Mjer er til efs
að svo sje. Eins og nú horfir, virð-
ist íslenskt þjóðerni þar vestra
dauðadæmt, þrátt fyrir drengileg-
a,r þjóðræknistilraunir. Það er
engin leið að varðveita þjóðerni
og tungu, ef einungis á að byggja
á endurminningum þeirra sem
hjeðan hafa komið og tilfinning-
um þeirra gagnvart „gamla land-
inu“. Til þess að íslenskt þjóð-
erni ekki líði undir lok þar vestra,
verður að vera unt að sýna fram
á að £að hafi einhverja sjerstaka
þýðingu fyrir Vesturheim og víð-
ar. Og að vísu má nú einmitt
sýna að svo er. Hin íslenska þjóð
hefir einmitt sjerstaka þýðingu.
Og þar getur það orðið til að
greiða fyrir skilningi, að benda á
mann eins og Stephan G. Stephans
son, manninn sem varð einn af
hinum fremstu í bókmentum sinn
ar þjóðar, þó að hann færi ungur
^af ættjörðu sinni og yrði að brjót-
ast í að hafa ofan af fyrír sjer í
annari heimsálfu með landnámi ogy
líkamlegu erfiði. Jeg veit ekki
hvort sl'íks eru dæmi um annara
þjóða menn, en þó einhver væru, ’
þá eru þau að minsta kosti svo
jfá, að bókmentaverk íslendings- (
ins ætti að geta orðið mönnum
hjálp til að fá rjettan skilning
á hinni íslensku þjóð. I
4. sept. Helgi Pjeturss.
, Utlærður sjerfræðingur mit-
ar á yðnr Kleraujrn. Allar teg.
aðeins af bestu gerð fyriiliggj-
andi. Verðið ér svo lágt að þjer
sparið 50°/0 ef þjer kaupið
yður gleraugn í
Laugavegs Apóteki
sem er fullkomnasta sjóntækja-
verslunin hjer á landi.
Shewiot
i
fermingarföt
nýkomið
10 % afsláttur af öllum
vörum.
fitmi Egm laiotisen.
Laugaveg
íermi
fyrir ungar stúlkur sem spila á
hljóðfæri, eru íslensku lögin ásamt
útlendri klassiskri nmsik.
Litíð á nóturnar f
Hljóðfærahúsinu.
1860 1880 1890 1901 1910 1920
Bangárvallas .. .. 5034 5360 4770 4366 4024 3801
Mýrasýsla. . .. 2033 2318 1891 1721 1753 1880
V estur-Húnav.s .... 1995 2148 1594 ? 1665 1797
Norður-Þingeyjars. .. .... 1738 1571 1337 1394 1369 1686
En á öllu landinu.. .. .. 66987 72445 70927 78479 85183 94690
ur í sveitir. Jeg hefi fylgst með
öllum rannsóknum á því máli.
Fólkinu hefir stórum fjölgað
bæjunum, en fækkað í sveitum.
Þetta er mörgum áhyggjuefni,
og síst að furða.
beinlínis óg óbeinlínis. Og þá er
í sem stendur víðast hvar í allgóðu fengið. Þá munu menn ganga
lagi og sumar landsveitir eru trúnni um gæðaleysi Iandsins
prýðilega vel stæðar. í Áshreppi í, getuleysi þjóðarinnar. Þá munu
Húnavatnssýslu, uppeldissveit, járnbrautirnar reka hver aðra
' ' námu skuldlausar eignir 'fiiorðan lands og sunnan og aust-
Hagur hænda.
Þrátt fyrir fólksfækkunina —
eða kannske meðfram vegna henn-
ar, hefir landbúnaðinum fleygt á-
fram í mörgum greinum. Á síð-
nstu áratugum hefir áreiðanlega
verið unnið mun meira að jarða-
bótum en áður gerðist. Þá er og
>ess að gæta, að bændur nota nú
æ meir og meir ýmiskonar vjelar
og vinnutól, sem áður voru ókunn
og þurfa þeim mun minni mann-
afla.
Búskaparlagið er yfirleitt betra
og öruggara en áður var.
Húsakynni hafa stórum batnað.
Bjargarskartur var harla algeng-
nr áðup, einkum á vorin, en er nú
mjög fátíðnr.
Ef við svo lítum á efnahag
bæada yfirleitt, þá virðist hann
mmni,
hreppsbúa í vetur sem leið 697,- ( an °g vestan. Þ^-byrjar ný land-
770 kr. í hreppnum eru 24 býli. námsöld, þá en fyr ekki.
5 af jörðunum eru utanhrepps- Járnbrautarmalið er stærsta
Hjer er farið eftir skatta- ’ framtíðarmál þjóðarinnar.
Framh.
eign
mati, en það eignamat er vitan-
lega mikils til of lágt, einkum
jarðeignirnar. Jeg hefi komið í
margar og margar aðrar sveitir
þar hagur bænda stendur með
góðum blóma. Og menn skulu t.
d. ekki ætla um Vatnsdælinga
(Áshrepp) að þeir hafi nurlað
saman eigum sínum. Þeir hafa
unnið bænda best að jarðabótum,
húsabótum og vegabótum. í sumar
gisti’jeg hjá góðum bónda í Mýra-
sýslu. Hann byrjaði búskapinn 1903
og átti þá 13 ær — það var al-
eigan. Nú er hann stórefnaður
|maðnr og hefir prýtt og bætt
ábúðarjörð sína á allar lundir.
8. sept. 1925.
G. B.
STAKA.
Gammur fríði genginn er
grefur neyðin kringnm;
allir síðan meiri mjer
menn á reiðar-þingum.
Eignuð sr. Páli Bjarnasyni,
Steinnesi.
Henriette Strindberg
Vallarstræti4. Laugaveg 10
Kökup og brauö
viðurkenJ fyrir gæði.
Fypipliggjandi t
Trawlgarn
frá London Spinning Co. Ltd.
London.
Norska söngkonan, sem hjer
hefir dvalið undanfarið, er á för-
um hjeðan aftur á morgun. Frúin
ferðaðist nokkuð um landið með-
an hún dvaldi hjer, fór til Þing-
valla og víðar. Hún er mjög á-
nægð yfir veru sinni hjer.
Á sunnudaginn var söng hún
suður á Vífilsstöðum fyrir sjúkl-
ingana þar, og var kærkominn
gtstur sjúklinganna. í kvöld syng
ur frúin hjer í síðasta sinn. Syng-
ui hún mörg agæt lög eftir Puccini
Beethoven, Grieg, Bull o. fl. _
Þ4 ætlar hún að syngja lag eftir
í*ál fcóífsson (Vögguvísa). Er
ekki að efa, að menn fjölmenna
á þessa söngskemtun.