Morgunblaðið - 18.11.1925, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLABIi.
.iíofDandl: Vllh. Fin««n.
'Haí'fandl: Fjelatr I RaykjiTlk.
tótatlorar: J6n Kj&rtanasoc,
ValtjT Bt.f4neron,
'ííielS-alnga.tJörl: B. HafbarB.
SkrifBtofa Auaturatrntl 8.
riiniar: nr. 498 og 500.
Auglýalng&akrlíst. nr. 700.
iiIo!»iaslK&r: J. Kj. nr. 741.
V. 8t. nr. 1110.
B. Hafb. nr. 770.
Áakrlftagjald lnnanlands kr. 1.00
6, mánuOl.
Utanlands kr. 2.50.
i! laua&aölu 10. aura alnt.
Menning ar ástandið.
Það er elgi óalgengt að Tíminn
og einkum foringi Framsóknar-
manna, tali fjálglegum orðiun um
menningarástand þjóðar vorrar,
um mismunandi menningarástand
sveita og stjet.ta.
Hingað til lands kom einn Vest-
ur-íslendingur í sumar sem leið.
Hafði hann um all-langt skeið
verið vestra, en hafði þó fylgst
æði vel með öllum atburðum hjer
heima á sviði stjórnmála og at-
vinnuvega.
Sá, sem þetta riAr, átti eitt
sinn tal við þenna mann, áður en
hann hvarf af landi burt.
Talið harst að framkomu Fram-
sóknarforingjanna og menningar-
hjali þeirra.
Maðurinn, sem dvalið hafði lang
vistum erlendis og nú var gestur
í föðurlandi sínu, gat, eigi varist
þungum áhyggjum, e:- hann hug-
leiddi hvernig Tímamenn hömp-
Uðu menningarlijalinu framan í al-
öienning.
Hjer fyrr á dögum, sagði gest-
Urinn, var það talinn menningar-
'rottur að vera maður sannur og
hreinn í allri framkomu sinni, en
oll óráðvendni til orða og verka
þótti þá sem sprottin væri af
<úda kúgun og hnignun þjóðarinn-
ar. —
En nú — hvað er nú uppi á
teningnum? Hvar er nú flærðin
°g undirferlin fordæmd, og hvar
®r slíkt í hávegum haft ?
Horfið á foringja Framsóknar-
fiokksins. Hann hefir staðið þar í
f.Vlkingarbrjósti flokksins í 5—6
ar, og vei'ið aðal ritstjóri blaðs-
las, sem ltallar sig málgagn bænda.
Treystir nokkur sjer til þess, að
þasta tölu á það, hve oft þessi
*aaður hefir orðio uppvís að vís-
yitandi lygum. Dettur nokkrum
rnanni í hug, að út komi blað af
Tímanum undir handleiðslu hans,
ari þess að í því sjeu bæði lygar
klekkingar frá hans hendi?
Sumir halda því fram, að
^anninum sje ekki sjálfrátt, hann
afi með kjaftæði sínu og hak-
fj*idamakki fengið þann hvum-
ej®a kvilla, að hann viti ekki hve-
^r hann segir satt frá og hve-
ekki.
Hvernig var í kjöttollsmálinu?
vernig eru frásagnir hans af
þi
af
milli bakdyra hjá nokkrum Reyk-
víkingum, til þess að geta smogið
innundir hjá bændum.
gagan er kunn. Lífsferill og
lyndiseinkunn þessa manns þekkja
allir.
En það er óglæsilegur vottur
um menningarástand þjóðarinnar,'
að maður, sem er jafn þjóðkunnur !
að lyndislöstum, skuli árum saman
geta haldist við í fylkingarbrjósti,
st-jórnmálaflokks.
íslenskur landbúnaður á eigi við |
glæsileg kjör að biia um þessar
mundir — því er ver.
Atvinnuvegur sá, sem haldið hef j
, ir lífinu í þjóð vorri er illa stadd- j
(ur sem stendur. En það hætir eigi
úr skák, að menningarástandið
skuli vera þann veg í landinu, að
óhlutvandur hugsjónaglópur eins:
; og Jónas frá Hriflu, skuli árum
saman, með þrásetu sinni innan
vjebanda sámvinnuf jelagsskapar-
ins, geta fleytt rjómann af sjálfs-
bjargarelju íslenskrar bænda-
stjettar.
ERLENDAR SÍMFREGNIR
Khöfn, 17. nóv. FB.
Mussolini herðir á einveldi.
Símað er frá Rómaborg, að
Mussolini hafi látið samþykkja lög
þess efnis, að ekki megi leggja
neitt lagafrumvarp fram í þing-
inu, nema hann fallist á það fyrst.
Ennfremur, að hann beri aðeins
ábyrgð á gerðum sínum fyrir kon-
ungi.
Frá Þýskalandi.
Símað er frá Berlín, að menn
geri sjer alment vonir um, að
Bandamenn flytji burt setuliðið
af kolasvæðinu, þegar Loearno-
samningurinn verður undirskrif-
aður.
Hátíðahöld 1. des. í tilefni af und-
irskrift Locarnosamþyktarinnar
Símað er frá London, að mikill
undirbúningur sje undir hátíða-!
höld, þegar Locarnosamningurinn;
verður undirskrifaður þann 1. n.m.'
Ferðir Eimskipafjelags-
skipanna næsta ár.
Yiðtal við Em il Nielsen.
Vegna hinna fyrirhuguðu
beinu ferða milli Hafnar og
Rvíkur, getur Eimskipafje-
lagið sint öðrum ferðum
betur en áður.
ngj? Hvernig eru skýrslur haiis
fundum ? Hvernig er kensla
í samvinnumálum ? (samvinn
°g flokkapólitíkin hjer og ann-
^daðar) Svona mætti len
teli
an
gi
•F- I öllum þessum málum er
|e-aður þcssi Sannur að óhæfilegri
Jilsvirðingu á sannleikanum.
^ þegar tekin er önnur fram-
1)111 Þessa brjóstumkennanlega
01^ns> Þa tekur ekki betra við.
akk hans við jafnaðarmenn,
b°fnUn Álþýðusambands íslands.
qílT Vflr hann fremstnr í flokki.
eilgUr síðan í nokkur missiri á
Emil Nielsen framkvæmdarstj.
fór með G-ullfossi til útlanda fyrir
helgina. Áætlun Eimskipafjelags-
ins fyrir næsta ár er nú fullprent-
uð, og átti Morgunblaðið því tal
við Emil Nielsen, um áætlunina
og fyrirætlanirnar næsta ár.
Eru nokkrar verulegar breyt-
ingar á fyrirkomulagi ferðanna?
Já, segir Nielsén, við höfum
breytt nokkuð til, veg'na þess, að
nú ætla Danir að koma beinum
ferðuin á milli Kaupmannahafnar
og Reykjavíkur.
Ebnskipafjelagið var að því
spurt, hvort það vildi taka þátt í
þessum beinu ferðum. Því svör-
uðum við neitandi. Með þeim
skipakosti sem við höfum, getum
við með engu móti látið skip í
þær ferðir, án þes& að vanrækja
aðrar ferðir, sem nauðsynlegar
eru, svo sem strandferðir og ferð-
ir til annara útlendra hafna en
Hafnar.
Ef við hefðum tekið Gullfoss í
þessar ferðir, þá hefðum við ekki
getað látið hann ganga á Vest-
firði eins og verið hefir. Það væri
og óhentugt að láta Gullfoss
hætta að koma við í Leith, því þá
hefðum við engar ferðir til Eng-
lands, nema Lagarfoss-ferðirnar.
En hann er lakara farþegaskip en
Gullfoss.
Lagarfoss á að ganga alt
árið til Hull, og fer ekkert úr
þeim ferðum, nema hyað hann á að
fara fjórum sinnum til Hamborg-
ar.
Eftirspurn hefir verið talsverð
nú upp á síðkastið eftir vöruflutn-
ingum til Hamborgar, og fer hún
vaxandi. Þykir það rjett. að reyna
hve þörfin er mikil fyrir að láta
skip hjeðan ganga þangað.
Nú ern allar þýskar vörur, sem
hingað eiga að fara, væntanlega
sendar um Höfn?
Þær eru sumpart sendar um
Höfn, sumpart um Bergen. En
fyrir okkur er það lífsnauðsyn, að
hafa skipasamgöngur hjeðan til
þeirra hafna,, sem bestar hafa
samgöngur út um heim. Fyrir
sjávarafurðir vorar, sem fara eiga
til Miðjarðarhafslandanna, er Hull
langbesta viðkomuhöfnin. Þaðan
er altaf hægt að fá flutning með
skipum, sem haldið er úti í föst-
um ferðum til Miðjarðarhafsins.
Að senda þessar vörur til Hafnar
er eins og hver önnur vitleysa, því
þaðan eru þær venjulega sendar
til Hamborgar og síðan suður. —
Þurfa þær því að skifta tvisvar
um skip. Vörur sem sendar eru
um Bergen til Miðjarðarhafslanda
eru og stundum sendar frá Berg-
en ■ til Hamborgar og þaðan með
öðru skípi suður.
Eru aðrar breytingar á áætl-
uninni í frásögur færandi?
Gullfoss fer tveim fercjum fleira
til Vesturlands en áður; ferðir
Goðafoss verða svipaðar og verið
hefir. Ákveðið er að taka auka-
skip í þrjár ferðir frá Reykjavík,
í sumar og að hausti, norður um
land til Hafnar og frá Höfn til
Rvíkur, og í eina ferð frá Norður-
og Austurlandi í okt. til útlanda.
Lagarfoss á að fara 17 ferðir
millþ Hull og Reykjavíkur.
Beinu ferðirnar milli
Reykjavíkur og Hafnar.
(Frá sendih. Dana.)
14./11. FB.
í umræðunum um fjárlögin á
fimtudaginn var í pjóðþinginu,
mintist þm. úr fl. hægri manna
H. Hendriksen á gufuskipasam-
göngurnar milli íslands og Dan-
merkur, og gat þess, að allir hefðu
verið sammála um það á verslun-
arráðstefnu Dana og Islendinga
í sumar, að beinar gnfuskipaferðir
milli Hafnar Reykjavíkur myndu
fa mikla þýðingu fyrir verslunina.
Bæði forsætisráðherrann Stauning
og aðrir Ííkisþingmenn hafa tjáð
sig málinu lilynta. Beindi hann
orðum sínum til forsætisráðherr-
ans, og vonaðist eftir því, að hann
vildi beita sjer fyrir því, að ferð-
irnar kæmust á, þareð hann væri
eigi viss um að Stauning hefði
rjett fyrir sjer í því, að „Samein-
lólabasar.
liú er opnuð ný deild
6 fyrstu hœd fyrír allskonar
jó!a-OG tæh færisgjafir.
Egill Jacobsen.
aða“- og Eimskipafjelag íslands
gætu komið sjer saman um að
skifta þessum ferðum á milli sín.
Eftir ummælum Emil Nielsens
framkvæmdastjóra að dæma, eru
engar líkur til þess, að Eimskipa-
fjelagið vilji skifta sjer af þessum
beinu ferðum, enda er nú áætl-
unin gerð fyrir næsta ár. En
eftir þessum ummælum þing-
mannsins að dæma, virðist það
enn óvíst hvort Sameinaða vill þá
taka þær að sjer.
Kaupdeilurnar.
Orðrómurinn um að fulltrúar sjó-
manna ætli að segja af sjer reyn-
ist rangur.
Frá því var sagt í einu af dag-
blöðunum hjer í gær, að heyrst
hefði, að fulltrúar sjómanna í
samninganefndinni ætluðu að
segja af sjer, vegna þess.hvesamn
ingatillaga sú, er þeir samþyktu,
hefði fengið lítinn byr.
Mbl. spurði formann Sjómanna-
fjelagsins, Sigurjón Ólafsson, hvort
nokkuð væri hæft í því að nefnd-
armenn ætluðu að segja af sjer,
en Sigurjón er í nefndinni, ásamt
Jóni Bach og Jóni Bjarnasyni.
Sagði hann að svo væri eigi.
Eins og áður hefir verið skýrt
frá hjer í blaðinu, var Sigurjón
endurlcosinn formaður Sjómanna-
fjelagsins, á aðalfundi, er haldinn
var daginn eftir að sjómenn
greiddu atkvæði um tillöguna. —
Kosningin fór að vísu ekki fram
á fundinum, heldur voru atkvæði
þar talin upp af miðum, er sjó-
menn höfðu skrifað á áður. En þó
bert væri, að Sigurjón og aðrir
nefndarmenn, — en jjeir voru all-
ir í stjórn fjelagsins — væru
komnir í andstöðu við meiri hluta
þeirra, er atkvæði greiddu í kaup-
gjaldsmálinu, var engum andmæl-
nm lireyft a fundinnm gegn því
að nefndina skipuðu sömu menn
áfram, og er því, eftir því sem
Sigurjón sagði, engin ástæða til
að halda að nokkur breyting verði
á því gerð.
Síldarhreisturs-
perlurnar
hafa enn eigi náð þeirri full-
komnun sem búist er «við.
Tilraunir halda áfram.
í sumar skýrði Morgunblaðið
frá tilraunum þeim, sem Þjóð-
verjar nokkrir hafa fengist við
Dfilasápa
Rósarsápa
Murusápá
Lanolin-sápa
Biðjið um
i 51 e n s k u
iFEÍnSSðllITIIf.1
á Siglufirði, er að því miða, að
gera skartperlur úr síldarhreistri.
Frjett sú, sem stóð hjer í blað-
inu um tilraunir þessar vakti
mikla athygli sem vænta mátti
En hún aflagaðist nokkuð í með-
ferðinni er „út fyrir Pollinn“
kom, því þá átti tilraunum að
vera lokið og hreisturperlur að
vera óþekkjanlegar frá öðrum
perlum.
Þjóðverjarnir, sem á Siglufirði
voru, urðu fyrir óþægindum er
heim kom vegna fyrirspurna er að
þeim dreif, út af þessari frjett
lijer í blaðinu, að því er þeir nú
hafa skrifað til Siglufjarðar.
En ætla þeir að halda áfram,
og hve langt þykjast þeir komn-
ir, spyrjum vjer tíðindamann vorn
á Siglufirði.
Þeir búast við, að tilraununum
verði lokið á 3—4 árum, og eru
staðráðnir í því að haláa áfram
að sumri. Svo er mál með vexti,
að tekist liefir að gera perlur úi*
hreistri af fiski nokkrum, sem
veiðist í Eystrasalti, og ám er í