Morgunblaðið - 29.05.1927, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
7
Þar sem mest af því, sem ritað manna. Sumir neituðu, fáeinir þessi fjelög- upp og hætta allri
iíxefir verið um málið, er bygt á komu, að því okkur virtist, mest æsiugastarfsemi.
'uisskilningi pg'. ókunnug'leika um, okkar vegna, vegna kunningsskap-1 Fyrsta kendingin um þetta lcom
hvað gerst hefir unclánfarin ár — ar og vináttu, fæstir af þeirri á- frá innanríkisráðherra Sarraut, og
-enda eðliíegt þar sem varla nokk- stæðu, sem okkur liefði verið m">r hefir verið drepið á hana lijer í
■lU' af þeim sem skrifað hafa, eru'að geði: þeirra eigin og listariun-, blaðinu. Hann sagði núlifandi
í fjelaginu eða hafa nokkurntínm' ar vegna. Niðurst.aðan sjest í t-vn- Frakka vera svo ólánsama að J.ifa
komið nálægt því — fiust okkur' ingarskála fjelagsins við Sk !a-:þá tima, og þá skömm, að lands-
UUdirrituðum ástæða til að skýra' vörðutorg, og sýningin liefir feng- rnenn þeirra hvettu til svika við
aiálið nokkuð fvrir almenningi.
Listvinafjelagið var stofnað fyr
: ið siun dóm hjá blöðunum, æði föðurland sitt. með því að stofna
iðnaði, að nágrannaríki Chile,
Bolivia, hefir keýpt mikið af tii-
búnum áburði af þeim og þótt
það borga sig betur, heldur en
kaupa áburð frá Chile, þrðt.t fyrir
hinn langa flutning. Og enn ætla
Þjóðverjar að auka þennan iðnað
að mun og taka upp fljótvirkari
og ódýrari vinsluaðferðir en áður
hafa þekst. Bandaríkjamenn eru
harðann, að nokkru leyti ef til vi’l til bvltinga og blóðsútliellinga. í«líka komnir á stúfana. Þykir þeim
ir rúmurn 10 árum, og var brátt rjettmætan, að nokltru áreiðanlega þessari starfsemi kommúnistanna hart að kaupa allan tilbúinn á-
tekið upp að halda árlegar almenn órjettmætan. En þegar fjelaginu feldist ekki neiu stefna, það væri burð erlendis. Er nú nýlega þar í
-ar listsýningar, enda urðu þessar' er kent um, að sýning þessi hafi aðeins blóðug árás á líf meðborg-. landi stofnað voldugt fjelag, sem
sýningar einn aðalþáttur í starf- ekki tekist betur en raun er á —' aranna og sjálfstæði og frelsi. nefnist „Allied Chemical and Dye
■semi fjelagsins. Eftir nákvæma'og við verðum að viðurkenna, að þjóðarinnar, og það væri ekki al- Corporation“, og ætlar það að láta
íhugun, var ákveðið að slcipa dóm-.hún er með lang lakasta móti — ínennings að dæma þá menn, sem x-eisa hina stærstu áburðarefna-
nefnd til að skera. úr, hvað skyldi þá verðum við að mótmæla því. kyntu eld byltingarinnar, lieldur verksmiðju í heimi. Er gert ráð
tekið af því sem boðið yrði fram Frá fjelagsins liálfu hafa allar [ dómstólanna. Það, að eyðileggja fyrir að hún kosti 17 nxiljónir
til sýningar. Það tókst framan af, þær tilraunir verið gerðar, er við föðurlandið, væri ekki stjórnmála-^ dollara, eða nær 78 miljónir ís-
þótt ekki gengi það orðalaust af, höfum getað gert, til þess að' halda stefna, heldur glæpur.
að finna dómnefnd sem allir — þessari sýningaröð áfram, en þær
eða flestir — vildu hlíta. En þe°- liafa nú strandað á þeirn, sem ættu
-ar fram leið, komu örðugleikar (að vera fyrstir til að halda þeirn
fram. Listamennimir gerðu sínar.uppi, á listamönnunum. Ur því að
kröfur, ekki einungis um skipun þeir hafa ekki viljað taka þátt í
'dónmefndar, heldur líka um það, sýningunum, hvorki með eða án
hvenær sýning yrði lialdin, hve dómnefndar, livorki haust ixje vor,
ttiargar myndir væri teknar lijá sjáum við ekki aðra leið, en að
hverjxun, og þar sem hver hafði liætta, þangað til listamenn sjálfir
sínar óskir — einn vildi sýna í hafa komið sjer saman um, nxeð
■október, annar var ekki tilbúirrii hvaða rnóti og á hvern hátt þeir
fyr en í mars, þriðji vildi með vilji hafa almennar listsýningar.
•ongu móti vera með fyr en í byrj- ..Við teljum það mjög illa farið, að
Un maí, — einn vildi fá 25 mynd- þurfa að hætta, en við því verð-
ú inn, hvað sem dómnefnd sagði, ur ekkert gei*t, en við búumst
-annai’S tæki hann ekki þátt í sýn- við, að fjelagið muni nau* sem vera
ingunni, annar vildi alls ekki vera skal gangast fyrir slíkum sýning
nieð, ef hinn fengi meira en 5 um aftur, þegar listamennirnir
•nyndir inn, o. s. frv. Svona gekk sjálfir óska þess.
Stuttu eftir þetta sendi stjórn-
TðbaksvOrur
<»9
Sælgæti
kaupa menn þar, sem úrvalið er
mest.
Iivergi hieúa úrval en hjá oss.
það með vaxandi óánægju hjáj
.ýmsurn listamönnum, fleiri og
I
fleiri fjellu frá, hættu að sýna.
Til þess að koma sjer niður
ú, hvernig listamenn vildu-
haga sýningunni — fjelagsstjórn-'
in hafði aðeins það eitt fyrir aug-
Um, að reyna að fá sem flesta eða'
helst alla þá eldri og -viðurkendu
Jistamenn með — var þeirn boðið(
-á fund til þess að ræða málið, en'
•árangurinn varð lítill, aðeins 4—5^
listamenn sóttu fundinn. Reynt
var samt sem áðxu* að lialda áfram
Reykjavík í maí 1927.
Th. Krabbe
p.t. form. listvinafjelagsins.
Einar Erlendsson
p.t. form. sýningarnefndar.
Frakkar og
kammúnisminn.
Franska stjórnin hefst handa gegn
,,höfuðóvininum“.
með gamla laginu, og það tókst
nð smala saman í 5. sýninguna *
1925, með því að ganga milli lista-' Kommúnisminn hefir ekki fram
nianna og biðja þá um að talca þessurn tíma náð neinni veru-
þátt í sýningunni. Það tókst að.úgri fótfestu í Frakklandi. Sjest
koma henni á, þótt lítil væi*i, þsð best á því, að í lulltrixadeild
bjargaðist með myndum Þórarins franska þingsins eiga sæti 56-1 full-
heit. Þorlákssonar. Aftur var gerð trúar, en af þeim eru aðeius 27
tilraun 1926, gengið milli lista- kommúnistar.
inanna, en flestir neituðu að veraj Öi*ugg vissa um þetta áhrifa-
nieð. Af þeim 20—30 myndunx, leysi kommúnismans veldur því
nem komu, vísaði dómnefndin j með og við, að franska þjóðiu
inegninu af þeim frá, svo að eng- hefir þolað og látið sig engu skifta
in sýning gat orðið á þeim grund-!ýmsar æsingatilraunir kommúnista
Velli. Var þvi um tvent að ræðajbæði í og utan þings.
annaðlivort hætta við að haldaj En svo lengi hafa nú kommún-
sýningu eða sleppa dómnefnd og istar verið að með þessar æsing-
lenskra króna.
,Eeonomist“ minnist líka a
in ávarp til allra yfirvalda og áburðarframleiðslu Noi*ðmanna, er
hjeraðsstjórna landsins, að vaka mega teljast brautryðjendur á
vel yfir klækjabrögðum kommún- þessu sviði, og segir að Norðmenn
ista, og hafa það hugfast, að þau ætli nú að breyta um vinsluað-
gætu birst, í mörgum myndum. ferð, þannig að framleiðslan aulc-
Kommúnistum mun hafa þótt ist og kostnaðiu* minki stórum.
ráðlegra að draga nú heldur sam- Ætli þeir að taka upp eftir Þjóð-
an seglin. Að minsta kosti höfðu verjum Iiina svokölluðu ,.sj*ntet-
þeir fremur liljótt um sig 1. maí. isku“ aðferð í stað „cyanamid“-
Þó urðu nokkur ólæti í París, og aðferðarinnar, sem þeir liafa haft
voru allmargir kommúnistar settir fram að þessu.
í varðhald þann dag. Hefir „Norsk Hydro“ nýlega
Síðasta ávarp stjórnarinnar gert samning við „The Xitrogen j
frönsku til þjóðarinnar, um að Engineering Corporation“ í Xew
vera á verði gegn kommúnistum, York um að reisa nýja verksmiðju
er í ræðu, sem Poincaré flútti, á Notodden í Noregi, þar sem
fyrst í þessum mánuði. Honum fjelagið á verksmiðju fyrir. í
fórust svo orð, að franska þjóðin þeirri verksmiðju liafa verið not-,
mætti aldrei láta það ásannast, að uð 40,000 kilowatt og hjá Rjukan
hún yrði einskonar tilraunaakur 200.000 kilowatt af rafmagni á
Bolsjevika og annara spellvirkja. ári og hafa báðar þessar verk-j
Þann akur hefðu þeir búið sjer smiðjur framleitt 35.000 smálestii*
til í Rússlandi. Og nú sæi al- af áburðarefnum með þeim krafti.j
heimurinn, hvernig hann væri út- En með því að taka upp hina nýjti
lítandi. aðferð gæti fjelagið framleitt ár-
Þó franska stjórnin hafi þannig lega 140.000 sámlestir með same
látið fullgreinilega í ljós, hvern krafti. „Economist“ gerir þó ekki
hug hún ber til kommúnista, þá ráð fyrir að gömlu verksmiðjun-
hefir hún þó ekki viljað fara að um verði breytt í bráð. „No>'sk
dæmi Englendinga, og segja upp Hydro“ segir að það ætli að reisa
verslunarsamningnum við Rússa, þessa nýju verksmiðju aðeins til
eftir því sem erlend skeyti herma, reynslu, en ekki er ólíklegt að það
að minsta kosti ekki í bráð. En geri gagngerða breytingu á áburð-
Sporlliini?!
Sportsokka
og Vefjur
er ávalt best að kaupa i m
Sfml sec.
Nýkomið:
Llnoleum
miklar birgdir.
II.Einarsson lt Funk.
taka alt sem kæmi.
! ar, að stjórnin hefir nú þóst vera
Sem tilraun var seinni leiðin nauðbeygð til að hefjast lianda
tekin, boðað til sýningar öllum gegn uppivöðluseggjunum og 'æs-
Sem eitthvað hefðu að sýna. IJt-( ingamönnunum
úoman varð einhver síi stærsta og'
Nýlega tóku því Frakkar rögg
á sig, og fóru að grenslast nokkuð
Oslóborgar. Og það sje áreiðanlegt,
að fiskur, sem lifað hafi í skólp-
ræsavatni, geti írekar orsakað eitr-
un, ef hann skemmist.
Þá hefir antnar maður, fiskiveiða-
„ „ „ _ ,,, . fulltrúi einn, látið uppi álit sitt..
fullyrða ma það, að hun ætlar sjer arvmlsunm aður en lyknr. enda ^ ^ q{ ^ ^
ið hafa í fullu trje við kommún- mun það nauðbevgt til þess ef það
ista og' bæla þá niður liiífðarlamt, á að geta kept við Þjóðverja.
hvar sem bólar á þeim eða undir-
róðri í ríki Frakka. ! -------------------
„riorsk Rudro“
og framfarir í vinslu
köfnunarefnis.
Er Ósló-fiskurinn góður
eða illur?
Misjafnar skoðanir.
skemtilegasta íslenska listsýning,
-s em hjer hefir verið lialdin. Þótt gerr um athafnir komniúnista þar
^kiftar skoðanir geti verið um list-1 í landi. Þá uppgötvaði lögreglan,
gildi ýmsra mynda, sem voru að fjölda njósnarfjelaga var hald-
Samkepnin á heimsmarkaðnum A ársfundi Fiskifjelags Austlend-
niilli þeirra, sem framleiða tilbúinn inga er lialdiun var í Ósló í fyrra
áburð, hefir aldrei verið meiri en mánuöi, var allmikið um það
nú. Hefir áður verið getið um það rætt, hvort a rökum myndu veia
hjer í blaðinu hverjar umbætur bygðar þær sögur, sem mjög eiu
firmað Guggenlieim Brothers h'ef-.útbreiddar, aö fiskur sá, sem veidd-
ir gert á saltpjetursvinslunni í ur er í Osló, sje mjög slæmur og
Chile. Er það norskur maður, jafnvel hættulegur til átu. Hafa
Cappelen Smitb, sem hefir koinið sumir nefnt hann skolpræsafisk, og
þeim endurbótum á, svo að fram-jvíst er um það, að menn! frá öðr-
leiðslan verður nú mörgum sinn-.um bæjum í Xoregi, þar sem fi.sk-
því, að fiskurinn sje slæmur. Að
vísu sje vatnið ékki breint, sem
fiskurinn hafist viö í, en Iiann
þrífist þó vel í því, og þaö sje
engan veginn víst, aö fiskinum sje
hollara lireint en óhreint vatn.
Sjálfur segist bann livergi fá
betri fisk en í Osló.
Skoðanirnar eru því nokkuð
skiftar um gæði Osló-fiskjarins, og
befir málið vakið nokkra athygli
víðar en í Osló.
Floti Breta.
um ódvrari en áður var.
ur
er mikið veiddur, telja Osló-
En þótt þessar framfarir liafi fiskinn liinn versta mat.
Þ. 1. maí lijelt Jellieo hershöfð-
ingi Breta ræðu um afvopnunar-
málið er vakti mikla athygli. .—
Hann útlistaði sjerstöðu Breta, er
þurfa að geta liaft samband við
nýlendurnar með flota sínum.
Á lYashington-fundinum hafði
munu flestir sammála um, að sýn-; ið uppi bæði í land- og sjóher vakið mikla eftirtekt, einkumj „Tidens Tegn“ hefir spurt ýmsajþví verið hreyft, að þjóðirnar ættu
úigin yfirleitt tólcst óvenju vel.
úr því
styrk
að svo hefði farið, að fjelög peningalegan
«kki var unt að halda sýninguna j Moskva. Þá lágu og þessi fjelög
með dómnefnd — listamennirnir ekki á liði sínu í því að æsa til
'’ildu ekki, þrátt fyrir ítrekaðar óeirða og byltinga.
úskoranir og persónulega beiðni I Frönsku þjóðinni varð bylt við
til hvers einstaks — taka þátt. í þetta, átti ekki von á þessu. Og
benni, — en hinsvegar frí sýning stjórnin Ijet kommúnista skilja
tókst vonum betur, — þótti í vor það, að hjer eftir slcyldi þeim
s3álfsagt, að halda áfram á sömu verða veitt nánar atbygii, og að
Frakka, og að öll fengu þessi vegna þess hvað verð áburðarbis ^sjerfræðinga um þetta efni, m. a.jað koma sjer saman um, að láta
herskipin ekki vera stærri en 10
þús. smál. En ef slíkt yrði samþ.
þá yrðu Bretar að ónýta megiu-
blutann af flota sínum, því hcr-
skip þeirra væru flest stærri en
þetta.
frá lækkar mikið, þá vekja þó enn forstjóra niðursuðuverksmiðju einn
meiri eftirtekt framfarir þær ogjar. Telur hann áreiðanlegt, að
endurbætur sem nú að síðustu 'skóþiræsavatinð, sem fiskurinn lif-
liafa orðið á áburðarframleiðsl- J ii' í. liljót-i að bafa ábrif á bragð
unni í Þýskalandi. Gerir enska'fiskjarins, fyrir utan þaö, aö tæp-
blaðið „Economist" ráð fyrir því, Jlega geti fiskurinn verið lystugnr
að þar í landi verði framleiddar 'matur, þegar vitanlegt sje, að hann
4 miljónir smálesta af áburðar-'hafist við í eða veiðist í sjó, sem
efnum á þessu ári. Og svo eru’sje blandaður öllum þeim óþverra,
úraut. __ Aftur var gengið milli rjettast væri fyrir þá, að leysa Þjóðverjar komnir langt í þessuir. sem renni úr öllum skólpræsum!