Morgunblaðið - 19.07.1927, Blaðsíða 2

2
MOjtGUNBL AÐIÐ
Höfum nú fyrirliggjandi:
Flugnaveiðara.
; Sömu ágætu tegunö sem viö höföum i fyrra.
rr
Vikan sem leið.
gerir kaffið bragðbetra og
ljúffengara en „Kaffibætir
„Ludvig Davids“, með
kaffi-kvörninni. Allar hag-
sýnar húsfreyjur keppast
um að kaupa þennan kaffi-
bæti.
inuKmmxxm
iegnlillfar
j'ýkomnar, mikið og fallegt
úrval.
fHjög órfýrt.
MarteiRD finafSSBR $Co.
dýrasti, er sá
gosdrykkur,
sem fram- 5
leiddur er úr
limonaðipúl-
veri frá
, Efnagerðinni.
Verðið aðeins 15 aura. -
hjá öllum kaupmönnum.
Fæst
Hf.
Kemisk verksmiðja.
Sími 1755.
(Niðurl.)
Það má, vera, að eigi verði talið
með merkistíðindum, þó stórblöð-
in í Frakklandi og Þýskalandi
liafi Island á milli tanna, og geri
sínar getsakir um það, hvert stór-
veldanna ætli sjer ísland. — Við
sem lijer sitjum og gerum okkur
í hugarlund hve tilefni blaðaum-
mælanna er ómerkilegt, eigum auð-
. velt með að láta þau sem vind um
eyrun þjóta.
Efamál er það þó, hvort rjett Sje
■að gefa þeim eigi gaum. Því þó
grundvöílur fregnanna sje bygður
á misskilningi, verður hitt. eigi
skilið nema á einn, veg, að blaða-
ritarar hverjir sem þeir eru, álíta,
: að ef sambandinu verði slitið við
i
'Dani, þá sje leikur á borði fyrir
stórveldin að hremma landið.
! Þó um hervarnir sje engar að
ræða, hvorki fyr nje síðar, hvorki
nú nje þá, og ísland sje varnar-
laust með öllu, þá lita hinir er-
lendu blaðamenn svo á, að stór-
.veldin muni hlífast við því að
krækja í ísland meðan það er í
1 sambandi við gamalt ríiíi, en sú
lát.ylla hverfi, eða sú hlífð, er ís-
iland verður — eða ætlar að verða
|ný ríkisheild án nokkurs sambanjs
|við aðra.
| Hjer skal enginn dómur lagður
á það, hvort álit hinna erlendu
manna sje á rökum bygt. En með
því eina móti tengja þeir yfirráða-
hug stórveldanna við skilnaðar-
umræðurnar, að þeir líta svo á,
að afstaða stórveldanna til Islands
breytist við það, að íslendingar
segi sambandi við Dani slit.ið að
fullu og öllu.
'§ Nýkomið:
wnf
má'
i ágætar á aðeins 15.75.
Drengjahúfup
Reidbuxur,
Sokkar í úrvali.
JianatímJhnatm
Nú þegar kosningarnar eru ai-
staðnar, verða menn að biiast við
því, að tekið verði til óspiltra
málanna með undirbúning Alþing-
ishátíðarinnar. Fram til þessa hef-
ir það viðkvæði tíðum heyrst, að
eigi væri gerlegt að hefja undir-
búning fvrir alvöru, fyr hn sjeð
yrði hverjir færi með völdin eftir
nýafstaðnar 1 kosningar og hefði á-
byrgð á öllum framkvæmdum.
| Morgunblaðið hefir í raun og
jVeru aldrei verið þeirrar skóðun-
'ar, að undirbúningur Alþingishú-
jtíðar kæmi kosningum minstu vit-
i und við; því hvorki undirbúning-
urinn eða hátíðin sjálf verða nein
flokksmál. Ef menn geta ekki
sameinast, allir, í hvaða. flokki sem
þeir eru, um ])að að gera Alþing-
ishátíðina sem sómasamlegast úr
garði, ])á er best að ]>vertaka fyi-
ir það í tíma að nokkur Alþingís-
hátíð verði haldin.
Verkefni hinnar þingkjörau
nefndar ætti fyrst. og fremst að
vera það, að skifta verkum milli
manna; sjá um, að sem hæfastir
menn verði til þess kjörnir að
annast hvaðeina. Sannarlega er
tími til kominn að ákveða þá
verkaskiftingu.
Sundíþróttin er á hraðara frarn-
farastigi hjer en aðrar íþróttir.Er
það gleðilegt, því að sundið <"
„íþrótt íþróttanna“, ei)is og oft
hefir verið sagt.. Og að því verður
að keppa, að hvert mannsbarn á
landinu kunni að synda, engu
síður en'að lesa og skrifa. Verður
]>ess tæplega langt, að bíða, aö
sund verði gert að skyldunáms-
grein við skólana, og þá um leiö
er markinu náð, að allir ÍSlend-
ingar konur og karlar, geti fleytt
sjer, og að enginn þurfi að drukna
nærri landi. — Fyrra sunnudag
var háð sundmót úti í Orfirisey,
hjá sundskálanum, sem þar er.
Þar keptu karlar og konur. dreng-
ir og stúlkur. Mesta athygli vakti
Ruth Hanson kennari með sund-
listum sínum. Sýndi liún þar als-
konar sund, sem allur almenn-
ingur hjer á landi hefir aldrei
heyrt getið og veit ekki að til er.
Sundlistirnar voru þessar: Að
troða marvaða, hnýsusund, kaf-
sveiflur aftur á bak, gufuskips-
skrúfa, að reisa mastur, vatns-
rottusund, kópasund, skriðsund á
bringú, skriðsund á hlið, skriðsund
á baki og skrúfusund. — Móðir
Ruth, frú Gerda Hanson, og önn-
ur dóttir hennar Rigmor, syntu
þarna líka. Er það líklega eins
dæmi hjer á landi, að þrjár mæðg-
ur sýni sund. — Drengirnir, sem
’syntu á þessu móti, syntu prýði-
lega og eins telpurnar. Eru þar
áreiðanlega upprennandi sund-
garpar. — Nýjasta fregnin af
sundíþróttum hjer, er sú, að ung-
frú Ruth Hanson synti úr Engey
til Reykjavíkur á föstudaginn var.
Hefir engin kona hjer á land.i
leyst slíka sundþraut síðan Helga
jarlsdóttir synti úr Hólminum
forðum með syni sýna tvo. Þetta
er erfitt sund og langt, þegar
tekið er tillit til þess, hvað sjórinn
er kaldur hjer við land, og suud
hjer má ekki miða við langsund
erlendis, þar sem sjór er miklu
hlýrri. í sambandi við þetta má
geta þess, að það eru ekki nema
2 ár síðan að ýmsir íþróttamenn
hjer í Reykjavík töldu, að ekki
þyrfti að ætla nokkurri stúlku að
synda lengri leið í sjó hjer en 50
metra. En nú er áræðið þetta, að
stúlka kynokar sjer ekki við að
sjrnda úr Engey í land 2% km.
hinn glæsilegasti árangur af föv-
inni og sýnir ])að Ijóst, að við
eigum að senda íþróttamenn á 01-
ympíuleikana næstu. Við verðum
að gera það, sóma okkar vegna,
og það er nú sýnt., ba'ði með þess-
ari utanför og utanför íþrótta-
flokkanna í sumar, að við eiguin
þeim íþróttamönnum á að skipa,
sem við þurfum ekki að bera kinn-
roða fyrir. Og enginn efi er á því,
að Olympíuför hefði Stórmikla
þýðingu fyrir framfarir í íþróttum
hjer á landi. j
Skólamálið eystra. Þá er nú
svo komið, að því máli er ráðið
svo til lykta, að samskólahug-
myndin hefir sigrað. Um leið og
kosningarnar fóru fram í Rangár-
vallasýslu, voru greidd atkvæði
um það hvort meiin víldu heldur
hafa sjerskóla, eða samskóla við
Arnesinga, og fengu samskólamenn [1]
499 atkvæði, en sjerskólamenn ®
voru eigi nema 3611, þrátt fyrir það,
þótt sumir sjerskólamenn hafi bar
ist ótrauðlega fyrir honum og lát-
ið mikið öieira til sín taka heldur
en samskólamenn.
riEiE
300
0
0
vörurnar hjá okkHr og at-
hugið verðið.
Miklar birgir nýkomnar.
Verðið mjög lágt.
Allir sem greiða við mót-
töku fá bestu kjör.
Síldveiði hefir verið góð nú und-
anfarið, og óvenjuiega mikil eftir
árstíma. Hefir síld veiðst bæði
fyrir Norður- og Austurlandi og
vest.ur í ísafjarðardjúpi.
Síldarsöltun er ekki byrjuð en.u
Jiá, byrjar ekki fyr en eftir ]). 20.
,þ. m. Öll sú síld, sem veiðst hefir,
hefir farið í bræðslu. Verðið fyrir
bræðslusíld 8—10 kr. fyrir málið.
Sagt er, að norsk skip, sem veitt
hafa hjer við land hafi veitt vel,
og sjeu jafnvel sum þeirra lcomin
lieim á leið með aflafeng sinn.
ooc
IBSB
Roald Amuudsen
I Japan.
Honum var tekið með geysifögn-
uðu af háum sem lágum.
Utanför íþróttamanna. — Fyrir
skömmu fóru hjeðan nokkrir ung-
ir íþrótt.amenn til þess að taka
þát-t' í alsherjar-íþróttamóti K. F.
U. M. í Kaupmannahöfn. Hafa þeir
kept þar í þessari viku og getið
sjer ágætan orðstír. Helgi Eiríks-
son bankamaður vann t. d. 2. verð-
laun í hástökki og Geir Gígja
kennari 3. verðlaun í 800 metra
hlaupi. Hann fekk líka 2. verðlaun
í 1500 metra hlaupi og settu þeir
Helgi ný íslensk met í hvert. skifti.
Höfðu þó hin fyrri metin í stökk-
inu og 1500 metra hlaupinu stað-
ið óbreytt lengi, og eins hafði met
í 800 metra hlaupi staðið óbreytt
lengi, Jiangað t.il Geir Gígja setti
nýtt met. á afreksmerkjamótinu í
fyrra mánuði. Og nú hefir hann
farið fram úr því aftur. Hið nýja
met í hástökki er 1,80 metra, eða
0.10 metrum hærra en gamla met-
ið. — Þennan góða árangui- má að
sjálfsögðu að nokkru leyti þakka
betri afstöðu ytra, heldur en hjer
á íþróttavellinum, og eins kepúi
íþróttamannanna við sjer meiri
menn. Tveir af íþróttamönnunurn
komust í úrslit í sundi og er þetta
iMerkilegar fregnir berast frá
Rússlandi um það, að þar standi
yfir almenn fjársöfnun til þess að
efla herinn og vígbúast í ófrið
gegn Englendingum.
Hjer á landi safna menn fje til
Landsspítala, „Sumargjafar“ og'
ýmiskonar líknarstarfsemi. Þar
sem „yfirráðin“ eru hjá „alþýð-
unni“, eins og Alþýðublaðið kemst
að orði, er fje safnað til mann-
drápa.
Nú er ekki svo að skilja, að
böðulaxir hinna rússnesku bolsje-
vika hafi orðið ryðfallnar af brúk-
unarleysi. Fram á þenna dag
hafa þær verið á lofti. Þessi „al-
þýða“, sem ráðin liefir, er sem
kunnugt er ekki nema rúml. einn
hundraðasti hluti þjóðarinnar. Og
]iessi tiltölulega fámenni flokkúr
(hann er tiltölulega margfalt fá-
mennari en, Frelsisherinn hjerna),
lcúgar þjóðina með böðulsvipum
og hryðjuverkum.
Þannig er umhorfs innan lands.
Samt ætlast bolsar t.il þess, að al-
menningur leggi þeim fje, svo þeir
geti aukist og eflst að völdum og
hafið ófrið við þjóðir þær, sem
óska þess eins rússneskum almenn-
ingi til handa, að hann megi losna
sem fyrst undan hinu geigvænlega
jínauðaroki, sem bolsivikkarnir
hafa lagt þjóðinni á herðar.
Finski prófessorinn, dr. Leiv-
iska, sem hjeðan fór fyrir um hálf-
um mánuði upp í óbygðir, til ým-
iskonar jarðfræðirannsókna, er ný-
lega kominn aftur. Ætlaði liann
^upphaflega að verða lengur, en
varð að stytta rannsóknatímann
af ýmsum ástæðum.
Eins og kunnugt er og sagt hef-
ir verið frá hjer í blaðinu, er Ro-
ald Amundsen um þessar mundir
á fyrirlestraferð um svo að segja
allan heim. Byrjaði hann förina í
Japan.
Um mánaðamótin síðustu var
hann í borgunum Osaka, Kyoto og
Nogoya, eru það*mestu borgir i
•Iai)an að undantekinni Tokio. —
Tóku íbúarniri honum með óhemju
fögnuði og sýndu honum allskon-
ar virðingar- og vináttum^rki.
Nokkru fyrir mánaðamótin hjelt
keisaraíega loftferðafjelagið í Jap-
an honum heiðurssamsæti, og er
svo sagt, að ])að liafi verið hið fjól
mennasta samsæti, sem nokkru
sinni hafi verið haldið í Japan.
Voru þar viðstaddir 2000 hátt-
.standandi menn. Kanin prins, for-
seti loftferðafjelagsins, afhenti
Amundsen heiðurspening, og á
ýmsa lund keptust fremstu og
helstu menn Japana við það að
hylla þennan þrautreynda og
heimsfræga pólfara.
Eitt japanska blaðið gekst fyr-
ir því, að Amundsen flutti í til-
tölulega litlum ,bæ þrjú erindi, og
var aðsókn að þeim svo mikil, að
við lá meiðslum.
Allar víðvarpsstöðvar í landinu
helguðu Amundsen kvöld eftir
kvöld allar sínar frjettir, og ljetu
víðvarpa öllu ])ví,, er þær gátu til
tíntium norska könnuðinn og starf
hans fyr og síðar.
Þá boðaði og Japanskeisari
Amundsen á fund sinn. Flutfi
hann fyrir keisaraf jölskylduna , og
nánustu vini hennar, erindi um
pólför sína. Að því loknu gaf
keisarinn honum skrín eitt faguft
mjög, alt gulli lagt., til minningar
um sig og þjóðina, og þakkaði hon
um með mörgum fögrum orðum
fyrir vísindaafrek hans.