Morgunblaðið - 17.04.1928, Blaðsíða 5

Þriðjudaginn 17. apríl 1928.
uttMuí)tÍ>
5
> •
> •
Hreins vöru
!ást allstaðar.
>•••••••••••••••••••••••
>•••••••••••••••••••••••
Soy a.
Hin ágæta raargeftirspurða
Soya frá Efnagerð Reykja-
víkur fæst nú í allflestum
verslunum bæjarins.
Húsmœð u ef þið
viljið fá matinn bragðgóðan
og litfagran þá kaupið Soyu
frá
R.f. Ifnagerð ReyKjavikur.
Kemisk verksmiðja.
Stmi 1755.
Til Viiiissiaða
tefir B. S. R. fastar ferðir alla
daga kl. 12, kl 3 og kl. 8.
Bifreldastðð Reykjavlkup
Afgr. símar 715 og 716.
Morgunblaðið
fœst á
Laugaveg 12
og Laugaveg 44.
0.50 kr. pr. sekk,
Hveiti (Kristal)
7.50 pr. 65 kg.
Niðursuðuvttrur
mikið úrval.
Hreinisatísvttrur
mjög ódýrar.
AV. Langódýrasta verslun bæj-
arins í stærri kaupum. —
Spyrjist fyrir um verð. A8
ins 1. flokks vöruf.
inðm. Jðhsmnsson.
Baldursgötu 39.
Telsimi 1313.
Appelsimia* og
epli
ódýrest í
Verslunin Fram
.augaveg 12. Sími 2296.
HVERS VEGNA KAUPA
KAFFIBÆTIR?
óley fáið þjer gefins, ef þjer
aupið okkar ljúffenga brenda
og malaða kaffi.
Kaffibrensla Reykjavíkur.
Flest árin, sem jeg var í Arn-
arbæli, og I'raman af eftir að jeg
koiu tii Reykjavíkur, kendi jeg á
liverjum vetri allmörgum piltum
undir latínuskólann. Jeg- á því
marga gamla og góða lærisveina í
fiokki embættismanna og menta-
manna þeirra, sem nú eru mið-
áldra, einkum hjer í Reykjavík.
Get jeg ekki að því gert, að jeg
hefi í huga mínum fylgst vel með
þeim á æfibraut þeirra, og glaðst
með sjálfum mjer, er jeg lvefi orð-
ið þess var, að þeim hefir gengið
og liðið vel; enda hafa þeir allir
sýnt mjer alúðar-vináttu á full-
orðius árum sínum; er gott slíku
að nueta, þegar æfinni hallar og
sólin fer að lækka.
Veturinn 1901—1902 lærðu fjór-
ir piltar hjá mjer undir latínu-
skólann, austur í Arnarbæli. Þessir
piltar voru:
Guðmundur Guðlögsson, Guð-
mundssonar sýslumanns og bæjar-
fógeta á Akureyri.
Hjörtur Hjartarson, Hjartarson-
ar trjesmíðameistara í Rvík,
Jónas Stephensen, sonur Magn-
úsar Landshöfðingja, og
Ólafur Sigurðsson, Ólafssonar
sýslumanns í Kallaðarnesi.
Þar að auki lásu þeir heima í
Arnarbæli þenna vetur undir
sjötta bekk' latínuskólans Gísli
Sveinsson nú sýslumaður í Vík í
Mýrdal og Guðmundur sonur minn.
Þar sem nú auk þessara 6 pilta
voru milli 10 og 20 manns í heim-
ili, flestalt ungt fólk á glaðasta
og ljettasta skeiði, og alt sam-
komulag í besta lagi, þá mátti með
sannindum segja, að það var „kátt
í kotinu“ í Arnarbæli þenna vet-
ur; c-nda er þessi vetur í liuga
mínum einhver skemtilegasti vet-
ur, sem jeg hefi lifað. — Dálítið
skygðu á veikindi um tíma, en
þeim ljetti af aftur, sem hetur
fór.
Fjórmenningarnir, sem voru að
lesa undir inntökupróf, voru ltall-
aðir „neðri deild“; tvímenning-
arnir, sem voru að lesa upp á eig-
in spítur, voru aftur kallaðir „efri
aeild“ eða „smiðjan“, og þegar
mest var við haft „lordarnir“.
Bannað var neðri deildarmönnum
að „fara í smiðju;“ en þau lög
voru brotin eins og bannlögin.
Gamall maður var á heimilinu;
hann var ólærðastur allra heima-
manna, en allra manna vinsælast-
ur í báðum deildum. Stungið var
upp á, að gera hann að heiðurs-
forseta í báðuni deildum; það þótti
karli vegsauki mikill; hefi jeg nú
gleymt, hvað úr því varð.
1 þann mund, er bekkjaprófin
byrjuðu, fóru lordarnir til Rvík-
ur. En neðri deild var eftir og las
af kappi undir væntanlegt inn-
tökupróf; allir höfðu þeir stundað
námið með stakri alúð um vetur-
inn og tekið hver öðrum fram í
hlýðni og siðprýði; þótti mjer jafn
vænt um þá alla.
Undir júnílolc fór jeg suður með
neðri deildarmenn; var þá fagur
Og blíður vordagur, ,',sólskin og
sunnanvindur/ ‘
Tilstóð, að æja í Reykjadölum;
en — þegar þangað kom, þá
spruttu lordarnir þar upp, komn-
ir þangað á gæðingum úr Rvík;
man jeg, að Guðmundur var á
uppáhaldsreiðliesti Magnúsar
Landshöfðingja, og Gísli,á öðrum
houum líkum; ljeku lordarnir við
hvern sinn fingur, voru húnir að
Ijúka prófi og komnir með glans
upp í sjötta bekk. Sögðu þeir fjór-
menningum, að nú ættu þeir liarða
hríð fvrir höndum; — nnrndi
standa til að sl-coða rækilega inn-
an í þá, hvernig þeir væru mörv-
aðir eftir mysudrukkinn í Ölfus-
inu. — En af inntökuprófinu er
það að segja, að mínir drengir
stóðu sig allir skínandi vel, urðu
i einni röð efstir allra í bekknum;
var okkur öllum lieldur en ekki
glatt í geði, er latínuskólanum
var sagt upp daginn eftir, 30. júní.
Kom okkur þá víst engum í hug,
að lijá flestum þessum fjórum
góðu drengjum mundi
„síga í ægi
sól á dagmálum.“ —
Það var mikið og gott efni í öll-
um þessum piltum, en þeim var
ætluð skömm æfi hjer í tímanum.
Guðm. Guðlögsson hætti námi,
misti heilsuna og andaðist barn-
ungur.
Hjörtur lauk námi bæði í lat-
ínuskóla og hðskóla; var nýút-
skrifaður í lögfræði; en svo dó
hann um hádegi æfinnar.
Jónas Stephensen lauk námi í
latínuskólanum; las lög við há-
skólann; en andaðist áður en því
námi væri lokið. ,
Og nú heyrði jeg fyrir skemstu
þá sviplegu fregn, að Olafur í
Kallaðarnesi væri að óvörum fall-
iim líka í þenna sama val; hann
varð elstur þessara fjögra nánis-
bræðra, fæddur 31. janúar 1889 á
Kirkjubæjarklaustri á Síðu. —
Ólafur sál. í Kalláðarnesi hafði
afbragðs farsælar námsgáfur, og
iðni hans og siðprýði og prúðmann
leg framganga var með ágætum;
er það þjóðarskaði, er slíkir ntenn
luiíga á miðju æfiskeiði, að vjer
mennirnir köllum.
En — „eitt sinn skal hver
deyja,“ og ber því forna lögmáli j
jafnan að taka með hugarrósemi |
og karlmensku.
„Við hittumst aftur á Kili, Har- j
aldur,“ segir sjera Matthías í'
Skugga-Sveini. Mjer koma þau orð
oft í hug, þótt í öðrum skilningi
sje, þegar gainlir vinir liverfa.
| Það ber í hugum margra þung-
an skugga yfir Kallaðarnes af
Kambabrún að sjá á þessum vétri.
En — krossinn forni er þar
óbrotinn enn.
Hann er lágur Flóinn, ofan af
fjöllunum að sjá; en um hitt er
meira vert, að „rósir í dölunum
spretta/ ‘
Blessuð sje miiining minna
horfnu ljúfu lærisveina og góðu
drengja.
Requiescant mortui in paee
aeterna.
Rvík á Páskum 1928.
Ólafur Ólafsson.
Kafffi-og súkkulaði ]
The
Matar
Vaska
Vlnsett, 38 stykki.
Ávaxtasett 4,7'. Boilapttr
0,40. Vatnsgltts stór 0,30.
ag margt arnað með
lagsta verði I
Versl.
Jðns B. Helgasonar
Skölavttrdustíg 2- A.
ðsstu kolaka^pln
sem kaupa þu&sl
þjððfragn tognrak«S h|é,
H. P. Duus. Ávait pH-n'-
húsi. Simi 15
Timburkaup
best hjá
Pðli ðlafssyni,
Simar 1799 og 278.
Nám íslenskra slúdenta erlendis.
Upplýsingaskrifstofa Stúdentaráðsins hefir safnað upplýsingum
um það efni.
í haust sem leið tók Lárus Sig-
v.rbjörnsson við forstöðu upplýs-
ingaskrifstofu stúdentaráðsins. En
skrifstofa þessi hefir það með
höndum m. a. að leiðbeina stúd-
entum um ýmsilegt, sem snertir
nám við erlenda háskóla. Síðan ís-
lenskir stúdentar fóhu að dreifast
að ýmsum háskólum, og Garð-
styrkurinn bindur þá ekki lengur
við Höfn, er það mjög áríðandi, að
hjer sje hægt að fá sem bestar
og ábyggilegastar upplýsingar um
nám við erlenda háskóla.
Þá er það og mjög mikilsvirði,
að yfirlit fáist yfir það hvaða nám
íslenskir stúdentar stunda, svo
eigi hrúgist óþarflega margir í
sama fag, en aftur sinni engir
öðrum fögum, sem e. t. v. eru jafn
nauðsynleg og lífvænleg.
í vetur hefir Lárus safnað upp-
lýsingum um það, hvar íslenskir
stúdentar eru við nám og hvaða
nám þeir stunda.
Svör á fyrirspurnum um þetta
efni eru þó ekki komin frá öllum
liáskólunum. En skrifstofan hefir
frjett um 50 ísl. stúdenta er stunda
nám við erlenda. liáskóla og fer
hjer á eftir skýrsla lians.
Af þeim fimmtíu stúdentum,
er skrifst. hefir frjett um, e-u 28 í
Höfn, en 22 annarstaðar. Af þess-
um 22 eru 9 í Þýskalandi, 10 í
Frakklandi, 1 í Noregi, 1 í Sví-
þjóð og 1 í Englandi.
Af þeim 28 íslenskum stúdent-
um, sem stunda nám í Danmörku,
liafa þrír tekið stúdentspróf þar.
19 þeirra eru í háskólanum, 7 í
fjöllistaskólanum, 1 í landbúnað-
arháskólanum (Hákon Bjarnason,
sonur Á. H. Bjarnasonar, les skóg-
rækt) og 1 á sjóliðsforingjaskól-
anum (Leifur Guðmundsson Hann-
essonar).
Samkvæmt þeim gögnum er fyr-
ir liggja, er enginn íslenskur stfi-
dent við nám í þessum greinum:
Verslunahfræði,
Efnafræði,
Landbúnaði,
Lyfjafræði,
Tannlækningúm.
Heyrst hefir að einhverjir þeirra,
er stúdentspróf taka í ár, ætli sjer
að stunda verslunarfræði, enda
ættu þeir að afloknu námi að geta
fundið verkefni á því sviði.
Einn íslendingur er í lyfjafræða-
skólanum í Höfn, og 2 eða 3 nem-
endur eru í lyfjabúðum. —’ En
danski skólinn hefir sett sig upp
á þann háa hest, að taka ekki við
nemendum hjeðan, nema með því
móti, að þeir hafi verið hjá dönsk-
um lyfsölum hjer þau S1/^ ár, sem
ætluð eru til undirbúnings náminu.
Ættu ísl. nemendur að athuga,
hvort þeir þyrftu að lúta slíkum
fyrirmælum, ef þeir leituðu t. d.
til þýskra skóla.
Tillaga hefir og komið fram frá
stúdentaráðimi um það, að mönn-
um ætti að gefast kostur á að
ljúka lyfjaprófi hjer heima. Myndi
þetta draga að einliverju leyti úr
aðsókninni að læknadeild háskói-
ans, og um leið verða til þess að
fslendingar fengju stöður þær, sem
erlendir menn liafa setið að fram'
til þessa.
Utanfararstyrkur stúdenta.
í tillögum þeim, sem fram hafa
komið og miða að því að draga úr
aðsókninni að Háskólanum, liefir
eigi verið tekið nægilegt tillit. til
þess ráðs, sem þegar myndi verða
til batnaðar, en það er: að
hækka nú þegar utanfarar-
styrk til íslenskra stúdenta, eink-
um til þeirra, er ætla að leggja
fyrir sig verklegt nám. Stúdenta-
styrkurinn er í sjálfu sjer ætlaður-
altof fáum mönnum, einum 4 á ári,
þegar tekið er tillit til þess, hve
námsgreinar háskólans hjerna eru
fáar, og hve feykilega okkur van-
hagar um menn er gætu tekið að
sjer forystu í iðnaðarmálum. —
Væri ekki úr vegi, að íslenskir
stúdentar sæktu nám, t. d. til iðn-
aðarháskóla Þýskalands, þar sem
hin fullkomnasta þekking fæst í
öllum greinum iðnaðar.Mætti t. d.
nefna: vefnað, litun, ölgerð, járn-
vinslu, steypugerð, steinsmíði o. m.
fi. Reynslan sýnir, að stúdentar
geta engu síður en aðrir lagt á sig
þá líkamlegu vinnu er til þess þarf
að stunda slíkt nám.
Þá væri eigi vanþö'rf á, að við
Islendingar kyntum okkur ræki-
lega hinn uþprennandi fiskiiðnað
Þjóðverja.
, Að endingu er lijer yfirlit yfir-
hvaða námsgreinar íslenskir stúd- '
entar stunda erlendis: Verkfræði-
nám stunda 8, T í Höfn (1 bygg-
ingar, 3 rafmagn, 1 vjelfr., 2 efna-
fr.), en einn rafmagnsfr. í Noregi.
Tryggingarfr. stundar 1 í Höfn,
hagfræði 6 (4 í Höfn, 2 í Þýska-
landi), dýrafræði 1 (Árni Frið-
riksson), jarðfræði 1 (Jóhannes
Áskellsson), grasafræði 1 (Stein-
dór Steindórsson), þessir þrír nátt
úrufræðingar eru í Höfn; stærð-
fræði 3, 1 í Höfn, 2 í Þýskalandi,
eðlisfræði 1 (Hólmfreð Fransson)
í Þýskalandi, stjörnufræði 1 (Stein
þór Sigurðsson) í Höfn, bygginga-
fr. (Arkitektur) 8; 2 í Höfn, 1 í
Svíþjóð, sögu 2 (Höfn), latínu 1
(Höfn), ný mál 5 (2 í Höfn, 2 í
Frakklandi, 1 í Englandi, Helga
Krabbe), norrænu 1 (Einar ól.
Sveinsson í Höfn), skógrækt 1,
fagurfræði 3 (1 í Þýslralandi, 2 í
Frakklandi), sálarfræði 1 (íHöfn),.
læluiisfræði 2 (s. st.), 1 sjóliðsfor-
ingi, 1 stundar hljómlist í Þýska-
landi Markús Kristjánsson, og
évíst' er um námsgfceinar 6 stúd-
enta, er stunda nám í FrakklanðL