Morgunblaðið - 22.01.1929, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
Í MORGUNBLAÐIÐ
Stofnandi: Vilh. Finsen.
Dtgefandi: Fjelag 1 Reykjavlk.
Ritstjórar: Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson.
Auglýsingastjóri: B. Hafberg.
Skrifstofa Austurstrœti 8.
Slmi nr. 600.
Auglýsingaskrifstofa nr. 700.
Heimasimar:
Jón Kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220.
E. Hafberg nr. 770.
Askrlftagjalð:
Innanlands kr. 2.00 á mánuBi.
Utanlands kr. 2.50 - -
I lausasölu 10 aura elntaklB.
Erlendar símfregnir.
Khöfn, FB. 18. jan.
Herskipasmíð Frakka.
Frá París er símað: Þingið ræð-
ir tillögur um að byrja nú þegar á
jiessu ári á smíði 18 herskipa, er
verða til samans 50 þús. smálestir.
Þar á meðal er 10 þús. smálesta
beitiskip og sjö kafbátar. Síðan
árið 1922 hafa; Frakkar bygt her-
skip, sem eru til samans 200 þús-
und smálestir. Er ráðgert að marli-
ir.u, 700 þús. smálestum, verði náð
1940. Sumir þingmennirnir sögðu,
.að nýja þýska beitiskipið væri full
komnara en frakknesku beiti-
•skipin.
Flótamál Þjóðverja.
Frá Berlín er símað: Stjórnin í
IÞýskalandi lætur rannsaka, hver
eigi sök á því, að flotamálaskýrsla
Groeners var birt. Skýrslan var
samin í nóvember út af ágreinmgi
ánnan stjórnarinnar um byggingu
fyrsta brynvarða beitiskipsins. —
Vinstriblöðin telja skýrsluna vera
•scnda í þeim tilgangi, að liafa á-
hrif á innanlands stjórnmál. Telja
}>au það þýðingarmikið, að skýrsl-
■an sýni það greinilega, að Þjóð-
verjar ætli sjer ekki að leggja í
ófrið, herskipasmíðaáform þeirra
grundvallist á þeirri nauðsyn, að
ríkið geti varið sig fyrir árásum.
Bretakonungur úr hættu.
Bretakonungur er talinn úr
hættu, þótt batinn sje hægfara.
Booth settur af.
Stórráð Hjálpræðishersins hefir
sett Booth hershöfðingja af vegna
veikinda hans, en hann hafði neit-
að segja. af sjer.
Khöfn, FB. 19. jan.
Styrjöldin í Afghanistan.
Frá Peshawar er síma: Inayaht-
nllah er kominn hingað. Ferðast
hann í breskri flugvjel. Batchasa-
koa hefir tekið sjer nafnið Habi-
bullah. í Kabul er friðsamlegt og
hefir alt Kabuihjeraðið viðurkent
konungdóm Habibullahs.
Amanullah dvelur í Kandahar'
og ætla menn, að hann muni safna
Iiði á móti Habibullah. Búast menn
við langvarandi ófriði á milli ætt-
fiokkanna í Afghanistan.
Jarðskjálftar í Vene»uela.
Frá Caracas er símað: Land-
skjálftar hafa gert stórtjón í hafn-
arbænum Cumana. Landsstjórnin
segir, að allar byggingar i bænum
háfi eyðilagst. Að minsta kosti 200
manneskjur biðu bana, en eitt þús-
und vantar. Stjórnin i Venezuela
hefir sent matvæli og læknislyf til
borgarinnai;.
(Caracas er höfuðborgin í Ve-
nezuela, 6 mílur inni í landi frá
La Guayra, hafnarborginni. Cum-
ana er á norðurströnd Venezuela,
íbúatala ca. 17 þúsund).
Flotaaukning ítala.
Frá Rómaboíg er símað: ítölsk
blöð skýra frá áætluðum herskipa-
útgjölduml ítala á þessu ári. Út-
gjöldin til herskipaflotans á þessu
ári eru ætluð 48 miljónum líra
hærri en í fyrra .
Jarðskjálftar og hungursneyð
í Kína.
Frá Peking er símað: Mikill
fjöldi búsa hefir lirunið í jarð-
skjálftum í Shansi-hjeraði. Eitt
hundrað manneskjur fórust. Hung-
ursneyð í hjeraðinu.
Booth leitar aðstoðar dómstólanna.
Frá London er símað: Booth
hershöfðingi er þeirrar skoðunar,
að stórráði nú sje óheimilt að setja
af yfirmaina hersins og leitaði í
gær aðstoðar dómstólanna. Rjett-
urinn bannaði stórráðinu frelcari
aðgerðir í málinu fyrr en rjettur-
inn uppkveði endanlegan úrskurð,
sem sennilega verður á mánudag.
Khöfn 29. jan. FB.
Páfinn og Mussolini semja.
Frá Rómaborg er símað: Full-
trúar páfastólsins og stjórnarinn-
ar í Italíu hafa alllengi fengist við
tilraunir til þess að jafna deiluna
á milli páfastólsins og stjórnar-
innar út af því, að ítalía innlim-
aði kirkjuríkið árið 1870. Bráða-
birgðasamningur hefir verið undir-
skrifaður nýlega um grundvöll op-
inberrar samningatilrauna, sem
byrja seinna. Aðalatriði samnings-
ins er því, að stjórnin í ítalíu við-
urkennir fullveldi páfans yfir sjálf
stæðu páfaríki, sem nær yfir Vatí-
kanið, Pjeturskirkjuna og- dálítið
landsvæði í nágrenninu, þar á.
meðal brautarstöðina San Piedro.
Páfinn viðurkennir yfirráð ítalíu
yfir hinum hluta kirkjuríkisins,
sem var innlimaður í Italíu 1870.
Páfinn fær skaðabætur fyrir inn-
limun kirkjuríkisins, en ágreining-
ur er um upphæðina. Italía býður
einn miljarð líra, en páfmn heimt-
ar 4 miljarða. Stjórnin í ítalíu hef-
ii1 lofað að styðja að því, að páfa-
ríkið verði tekið upp í Þjóða-
bandalagið. Eigi er enn ákveðið,
hvenær opinber samningatilraun
byrjar. Þótt framannefndur samn-
ingur skuldbindi hvorugan aðila,
þykir líklegt, að endanlegt sam-
komulag náist á þessum grvmd-
velli.
*
Afvopnun í Kiína.
Frá Nanking er símað: Ráð-
stefna sú, sem haldin hefir verið,
til þess að ræða um endunnynd-
un Kínahers, hefir komist að þeirri
niðurstöðu, að Kína muni nægja
800 þús. manna her og hefir ráð-
stefnan samkvæmt því samþykt að
minka herinn, sem nú er hálf
þriðja miljón.
Búsvelta í Lithauen.
Frá Berlín er símað: Skeyti frá
Kovno herma, að fimtíu þúsund
bændur í Lithauen líði skort vegna
uppskerubrests. Stjórnin reynir að
hjálpa, en getur litla hjálp veitt.
Pólför Byrds.
Frá London er símað: Byrd er
farinn að fljúga yfir póllöndin.
Hefir hann uppgötvað tvo óþekta
firði fyrir vestan Hvalaflóann.
Skip Eimskipafjelagsins
stöðvuð.
Gnllfoss bnndinn vid bafnargarðinn.
Stjórn Sjómannafjelagsins ætlar í dag að kalla í land
háseta og kyndara á Gnllfossi og Lagarfossi.
Undanfarna daga hafa stjórnir
Eimskipafjelagsins og sjómanna-
fjelagsins setið á fundum með
sáttasemjara. A sunnudaginn voru
þessir menn á fundi langt fram á
nótt. Og í ga?r voru enu fundir;
sá síðasta í gærkvöldi. Honum var
slitið laust fyrir miðnætti.
skipum hinna erlendu fjelaga, er
hjer hafa skip í förum.
Samanburður.
Fastakaupið á skipum Eim-
skipafjelagsins er nú yfirleitt
mjög svipað og á dönskum skipum
og talsvert hærra en á norskum
skipum, eins og má sjá af þessum
Að þeim fundi loknum hafði Morgunblaðið tal af Eggert Claes- samanburði á mánaðarh lenskum krónum: aupi í \h
- Eimskip. Danmörk. Noregur
Fullgildur liáseti 191.00 192.75 182.75
ViSvaningur (Let matros) . . . . 122.00 94.00 97.46
Óvaningur (Jungrn.) .. .. .. .. 78.00 44.56 69.44
Yfirkyndari 224.00 217.35 203.45
Kyndari 212.00 197.51 188.83
sen formanni Eimskipafjelags-
stjórnarinnar, og sagði hann nú
slitnað upp úr samningum milli
Eimskipafjelagsins og Sjómanna-
f j elagsst j ómarinnar.
Hvert var tilboð Eimskipafje-
lagsins ?
Af hálfu Eimskipafjelagsstjórn-
arinnar hefir í undangengnum
samnibgVumleitunum verið gert
það tilboð að ráðningarkjörin fyr-
ir háseta og ltyndara á skipum
fjelagsins yrðu liin sömu og nú
eru gildandi samkvæmt samning-
um milli útgerðarmanna og sjó-
rnanna á dönskum skipum. Sá
samningur hefir nýlega verið fram-
lengdur þar óbreyttur fyrir tíma-
bilið 1. apríl 1929 til 1. apríl
1930. Þó haldist fastakaup það
óbreytt, sem nú er hjer hærra en
á dönsku skipunum. Yfirvinnu-
kaupið verði 70 aurar á % klst.
frá kl. 5 að kvöldi til kl. 7 að
morgni, þ. e. a. s. ef stjórn Sjó-
mannafjelagsins óskar þess heldur
en að taka upp dönsku ákvæðin
um þetta, sem eru 75 aurar ís-
lenskir frá kl. 6 að kvöldi til kl.
6 a.ð morgni, eða tveim tímum
styttra á sólarhring, en við höfum
reiknað yfirvinnuna.
Heildarkaup háseta og kyndara
var árið sem leið hjá Eimskipa-
fjelaginu að meðaltali sem hjer
segir: Kyndarar liöfðu 64 krónur
á viku, en hásetar 72 krónur, beg-
ar fastakaup og ynrvinnukaup
var lagt •nman.
200
DiTanteppi
(gobelin)
eiga að seljast á nokkrum
dögum áj 15“kr/stk.
Verslun
I igill lacobsen.
Plasmon hafra-
mjöl 70% mefra
næringargildi
en í venjulegu
haframjöli. Ráð-
lagt af læknum
S?. Jónsson & Co.
X%kjiuto»tS • V, Sínl IM
Munid eftir
nýja veggfóðrinu.
fæst mjðg ódýr
á afgr. Morgunblaðsms.
Dagbök.
M. ö. o., stjórn Eimskipafjelags-
ins vill að kaup íslensku sjómann-
anna sje jafnhátt og kaupið er á
dönsku skipunum.
Til frekari skýringar skal hjer
gefinn samanburður nokkur á
káupinu á, íslensku skipunura og
En liverjar voru kröfur sjó-
mannaf jelagsst jórnariunar ?
Urslitakröfur hennar voru þetta:
Fastakaup kyndari hækki úr
212 krónum í 250 krónur og fasta- \
kaup háseta hækki úr kr. 191 í
kr. 215.
Yfirviunulcaupið hækki einnig
úr 59 aurum fyrir hálftímann upp
í 70 aura, eins og stjórn Eimskipa-
fjelagsins hauð. Samningur verði
gerður til eins árs.
Hve mikil yrði þessi hækkun að
hundraðstali 1
Okkur hefir talist til að hækk-
un þessi næmi 15,3% á heildar-
upphæð kaups og yfirvinnu.
Og hvað er nú fyrir hendi?
Signrjón Á. Ólafsson formaður
Sjómannafjelagsins skýrði frá því
í fundarlokin að stjóm Sjómanna-
fjelagsins myndi kalla sjómennina
í land nú í dag, af skipum þeim
tveim, sem hjer em, Gullfossi og
Lagarfossi, og er þá verkfallið
skollið yfir.
Og sáttasemjari?
Hann ljet svo 4nn mælt, að
samningatilraunnm væri lokið frá
smni hálfu fyrst um sinn, og hann
frestaði því að taka þær upp aftur
um óákveðinn tíma.
Veðrið (í gær kl. 5): Djii]> eg
víðáttumikil lægð fyrir suðvestan
land, en virðist fara minkandi.
Hefir hún valdið SA-ofsaroki á S-
Grænlandi í dag en nú er farið að
lygna þar. Rakin SA-átt og hlý-
indi á breiðri spildu frá Spáni
til S-Grænlands.
Snarpur SA-vindur í Vestmanna
eyjum og 3—5 stiga hiti suðvestan
lands. Stilt veður og hiti um 0
stig norðan lands og austan.
Veðurutlit í dag: SA-stinnings-
kaldi. Hlýtt og lítilsháttar rigning.
Kristileg samkoma á Njálsgötu
1 í kvöld lcl. 8. Allir velkomnir.
Ferð til útlanda. Pósthúsið til-
kynnir að ferð falli til Englands
í dag og skuli pósti skilað á póst-
húsið fyrir kl. 11 árdegis.
Stúdentafjelag Reykjavíkur held-
ur fund annað kvöld og verður
þar rætt um útgáfu stúdentasöng-
bókar, eiunig Þjóðleikhúsið og
Leikfjelagið; hefur dr. Alexander
Jóhannesson umræður um það mál.
Mentaskólanemendur leika ann-
að kvöld í Iðnó gamanleiknm
„Hjónaástir' ‘eftir Moliére. (Sbr.
augl. í dag).
Rannsókn. Alþýðublaðið slíýrir
frá því í gær, að ríkisstjórnin hafi
fyrirskipað rannsókn á embættis-
rekstri Jóhannesar Jóhannessonar
fyrverandi bæjarfógeta, og að
Bergi Jónssyni hafi verið falið að
framkvæma rannsólmina.