Morgunblaðið - 23.05.1929, Síða 3

i;
2¥lor£imWaí>i$
Stofnandl: Vilh. Finsen.
Otgefandi: Fjelag I Reykjavlk.
Rltstjðrar: Jðn Kjartansson.
Valtjr Stefánsson.
Augrlí'singastjðri: E. Hafberg.
Skrifstofa Austurstrœti 8.
Slmi nr. 600.
Augrlýsingraskrifstofa nr. 700.
■’ Heimaslmar: J
Jðn Kjartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220.
E. Hafberg nr. 770.
i Askrlfta*Jald:
Innanlands kr. 2.00 & m&nubi.
ITtanlands kr. 2.60 r -----
I lausasölu 10 aura eintakiC.
iriendar símfregnir.
Kliöfii, 22. maí.
Norðmenn ætla að hafa
fljótandi síldarverksmiðju
hjer við land.
Frá Oslo er símað til Kaup-
: mannahafnarblaðsins „Berling-ske
Tidende“, að hlutafjelagið „Norsk
■ Bildeindustri“ ætli að nota gam-
Rlt eimskip, 7800 smáÍeStir að
stærð, og útbúa það sem fljótandi
fSÍldarverksmiðju, og hafa það við
tsland mánuðina júlí og ágúst, en
við Noreg aðra tíma. Ráðgert er,
að ársframleiðslan verði 3600 smá-
lestir af olín, þar af 1400 við ís-
land, og 6400 sekkir mjöls, þar af
1600 við Island. Fjelagið ráðgerir
að þurfa að kaupa árlega 400,000
hektolítra af hráefnum, þar af
100,000 við ísland.
Bandaríkin slaka til.
Frá París er símað: Hoover
Bandaríkjaforseti hefir boðist til
að gefa Þýskalandi eftir tíu pró-
sent af ógoldnnm kostnaði Banda-
ríkjanna við dvöl setuliðsins í
Rínarbygðixm. Blöðin segja, að
'þessi tilslökun Bandaríkjanna
nemi aðeins lítilli upphæð og hafi
þess vegna litla þýðingu fjárhags-
lega, en hinsvegar líta þan svo á,
að hún muni hafa. pólitíska þýð-
ingu.
Styrjöldin í Kína.
Frá Hong-kong er símað til Rit-
zau-frjettastofunnar: Fregnin um
það, að Kwangsiherimi hafi tekið
’Canton, er mishermi. Hinsvegar ótt
;ast menn, að Kvvangsihernum muni
'hepnast að taka borgina innan
rskamms.
Bretar hafa skipað á land sjó-
liði í Canton til þess að gera varn-
arvirki lcringum sjei*rjettindasvæði
Breta. Breskir, frakkneskir og jap-
anskir fallbyssubátar eru til taks
til þess að vernda sjerrjettinda-
svæði erlendra þjóða í borginni.
Rosebery látiim.
Rosebery lávarður, fyrrverandi
stjórnarforsetij er látinn.
(Rosebery, jarl af Midlothian,
var fæddur 1847; einn af kunnustu
stjóx*nmálamönnum Bretlands. Ar-
ið 1886 og 1892—94 var hann ut-
anríkismálaráðherra. Þegar Glad-
stone sagði af sjer 1894 varð Rose-
bery forsætisráðherra, en fór frá
árið eftir. Til 1896 var hann aðal-
leiðtogi frjálslynda flokksins, en
frá þeirn tíma var hann í raun-
inni utan flokka, þótt hann stæði
næst frjálslynda flokknum. Rose-
bery var mælskumaður með af-
brigðum og áhrifamikill stjórn-
'málamaður. Hann var og kunnur
rithöfundur, skrifaði m. a. æfisögu
AVill. Pitt’s, yngra, R/ob. Peel’s og
bók um Napoleon („Napoleon, the
iast phase“).

MORGUNBLAÐIÐ
*
Símalayningar í sumar.
Aldrei verið lagðar jafn langar
símalínur á einu á,ri síðan 1906.
í sumar er mxnið að símalagn-
ingum af rneira kra£ti en áðxxr
hefir verið. Ex*ix það aðallega tvær
símalínur, senx um er að x*æða,
Suðurlandssíminn, milli Hornaf jarð
ar og Víkur í Mýrdal, og símalín-
an milli Akui*eyrax* og Víðiniýrar.
Það er nú byx*jað fyrir nokkru
á báðum þessum línum. Við suð-
xirlandslínuna er unnið bæði að
austan og vestan og hefir verkið
gengið ágætlega. Þeir, sem vinna
að austanverðu, eru komnir nxeð
símalínxma framhjá Kálfafellsstað,
en þeir, senx vinna að vestanvei*ðu,
erxx komnir austarléga á Mýrdals-
sand og vei'ða komnir austur í
Skaftártungu eftir fáa daga. Er
búist. við, að línurnar nái saman
tímanlega í sumar, og er þá kom-
iim sími hringinn í kring urn
landið.
Á símanum milli Akureyrar og
Víðimýrar er byrjað fyrir nokkru
og er línan komin norður á Mold-
liaugnaháls og verður nú lialdið
frani Öxnadalimx, síðan yfir Öxna-
dalsheiði, niður Blönduhlíð og að
brúnni á Hjeraðsvötnum. Þar ligg-
ur línan vestur yfir vötnin og að
Víðimýri. f fyrra var lagður nýr
koparþráður frá Borðeyri til Víði-
mýrar, svo að þegar þessi nýja
lína frá Akureyri er komin til
Víðimýrar, er fengin ný lína alla
leið nxilli Akureyrai* og Reykja-
víkur.
1 sumar vei*ður einnig lögð síma-
lína milli Reykjarfjai*ðar og Ó-
feigsfjarðax* á Ströndum, en það
er ekki byrjað á henni eimþá.
Alls verða þessar nýju símalínur
rúmlega 500 lcm. langar og hafa.
ekki á einu sumri! verið lagðar svo
langar símalínur hjer á landi síð-
an 1906.
--- ——-—
Fimleihaflokknr
kvenna á Afcureyri kenrar hingað
til að sýna listir sínar.
Það ei* nú afráðið, að flokkur
fimleikakvenna frá Akureyi'i kem-
nr liingað innan skamms. Verða
stúlkurnar átta talsins. Eru það 3
dætur Bjarna Jónssonar banka-
stjóra, Gxxðfinna, Guðrún og María,
tMargi*jet og Þórhildur Steingríms-
dætixr, Brynhildur Baldvinsdóttir,
Kristín Eggertsdóttir og Sig.urveig
Guðnxundsdóttii', og eru þær allar
í Knattspyrnufjelagi Akui*eyrar.
Með þeim kemur Ármann Dal-
ínannssoii kennari þeirra. Leggur
flokkurinn á stað frá Akureyri 31.
þ. m. með Diotningunni og ætlar
að sýna á fsafirði í snðurleið. —
Hingað kemur flokkurinn 3. júní
og dvelur hjer í 10 daga. Er ætl-
uuin að liafa hjer 2 eða 3 sýningar
þá dagana, fimleika og söngdansa,
og fai*a þær sýningar sennilega
fraxn á, fþróttavellinum.
Þetta er í fyrsta sinni, að
flokkur fimleikakvenna utan af
landi kemur hingað til Reykja-
víkur og er það merkisatburður í
sögu íþrótta hjer á landi. Að sjálf-
sög-ðu telja Reykvíkingar það
skyldu sína að taka vel á móti
flokknum.
—-—«* ——
i
Þrengslin í sjókrahúsum
landsins.
Lækuablaðið síðasta bix*tir auk
merkilegrar greinax* unx berkla-
varnir, eftir landlækni, brjefa-
skifti landlæknis við dómsmála-
ráðxxneytið. Bi*jef landlæknis fjall-
ar um þrengslin í sjúkrahúsum
landsins. Hann lætur fylgja brjef
fi*á próf. Guðm. Hannessyni, sem
svar við fyrirspurnum unx það,
hvaða loftrými sje hið mdnsta, er
krefjast skuli fyrix* hvern sjxxk-
ling í sjúkrahúsi. Guðm. prófessor
Hannesson svai*ar, að hið minsta
loftrými, sem hægt sje að krefjast,-
sje 15 teningsmetrar fyrir full-
orðna, sem ekki hafi smitandi
kvilla, eða liuignasjúkdóm, en tæp-
lega megi setja markið lægi*a en
20 teningsm.
í sambandi við þetta svar pró-
fessorsins skorar landlæknir á
ráðuneytið að láta framkvæma
mælingu á öllum sjúkrahxxsuin
landsins, xueð tilliti til þess, að
sjúklingunx sje trygt nóg loft-
rými.
Kröfur þær, er hann setur fram,
eru á þessa leið:
I) Fyrir farsóttarsjxiklinga með
hxngnasjxxkdóma:
a) í sambýlisstofunx 20 teningsm.
á sjúkling.
b) í einbýlisstofum 25 teningsm.
á sjiikling.
II. Fyrir aðra sjúklinga:
a) 1 sambýlisstofum 15 teningsm.
á sjúkling.
Útfluttar isl. afurðir i anrfl 1929.
Skýrsla ffrá Gengisnefnd.
Fiskur verkaður . 1.703.420 kg. 1.226.790 kr
Fiskur óverkaður . 4.367.830 — 1.349.820 -
Síld 17 tn. 550 —
Lýsi .... 361.150 kg. 233.400 —
Fiskmjöl . . . 184.500 — 57.840 —
Hrogn .... 788 tn. 16.790 —
Sundmagi. . . 137 kg. 180 —
Kverksigar . . 8.780 — 2.970 —
Þorskhausar og bein. . 3.010 — 750 —
Gærur saltaðar . 580 —
Gærur sútaðar . 2.260 — 20.800 —
Refaskinn . . . 20 — 2.020 —
Skinn söltuð. . 565 kg. 480 —
Skinn hert . . 70 — 220 —
Saltkjöt . . . 455 tn. 41.750 —
Tólg 400 —
Ull 280 — 540 —
Samtals 2.955.880 kr
1929: 14.081.860 kr.
1928: 13.585.800 —
1927: 11.019.910 —
1926: 12.927.810 —
Fiskbirgðirs
Útflutt í jan.—april
A fIf n ni
Skv. skýrslu Fiskifjel.
Skv. reikn. Gengisnefndar.
1. maí 1929 : 228.938 þur skp. 1. maí 1929: 165-714 þurskp
1. — 1928: 171.726 — —
1. — 1927: 140.384 — —
1. — 1926: 119.262 — —
1. — 1928: 138.000 — —
1. — 1927: 130.400 — —
1., — 1926: 145.400 — —
b) í einbýlisstofum 20 teningsm.
á sjxikling.
Hann bætir því við, að þetta
sjeu lágar kröfur í samanburði
við það, sem tíðkast ei*lendis.
Dagbðk.
Veðrið (í gærkv. kl. 5) : Lægðin
sem var við SA-strönd íslands í
mox'gun færist nú NV-eftir og
verður sennilega komin vestur fyr
ir Reykjanes á morgun. Kl. 5 í
kvöld var vindur lorðinu SA-lægur
og freniur hægnr á S-landi en á
Breiðafirði og Vestfjöi’ðum var
NA-hvassviðri og sumstaðar storm-
ur (9 vindstig). Að lxkindum dreg-
ur þó úr veðrinu þegar líður á nótt
ina og áttin verðnr SA-læg. Hlýj-
ast í Rvík og Gi-indavík 12 stig,
en annars 5—9 st. hiti um alt
land.
Veðurútlit í dag: A- eða SA-
kaldi. Skýjað loft og lilýtt. Senni-
lega lítil úrkoma.
Höfnin. Gyllir kom af veiðum í
fyrradag. — British Pluck, olíu-
skip, kom í fyrradag með farm
til Olíuverslunarinnar. — Nova
fór í fyrrakvöld vestur um land
til útlanda. — Bragi iog Tryggvi
garnli komu af veiðxxm í fyrri-
nótt. — Agnes, flutuingaskip, sem
kom með farxn til Nathan & Olsen,
fór í fyrradag. — fsland fór í gær
af stað til Kaupmamiahafnai*.
Alþingismennimir Þoi*leifur
Jónsson, Sveinn Ólafsson, Ingvar
Pálmason og Páll Hermannsson
fóm hjeðan með Gullfossi í gær-
kvöldi.
Verslunarleyfi. Það hefir verið á
allra vitorði, að ýmsir hafa rekið
verslun hjer í bæ, þótt þeir liefði
ekki verslunarleyfi. En þegar hinn
nýi lögreglustjói’i tók við xxnx ára-
mót, auglýsti hann, að allir, sem
ræki verslun og ekki hefði leyst
verslunaxieyfi fyrir ákveðinn tíma,
yrði látnir sæta sektnm. Árangui’-
inn hefir vei'ið sá, að 67 verslnnar-
leyfi liafa verið keypt síðan um
áramót og fyrir þan goldist rúm-
lega 23 þús. króna. Þeir, sem npp-
vísir vei*ða að því lijer eftir að
reka verslun í leyfisleysi, verða
látnii* sæta sektum. — Má við
bi-egða röggsemi lögreglustjóra í
þessu máli eins og í svo mörgu
öðru.
Guðmundur Kamban endurtekm*
fyi'iiiestur sinn nm Reykjavíkur-
stúlkuna í kvöld kl. 8 í Nýja Bíó.
í fyrsta skifti urðu margir frá að
hverfa, og er von til að menn
fýsi að heyra haxm, því að Kamb-
an er skemtilegur fyrirlesari, hng-
myndaríknr og* snjall, enda líkaði
fyrirlesturinn ágætlega í fyrra
skiftið.
Sundkensla fyrir stúlkur úr
barnaskólanmu fer nú að byrja, og
eiga þær, sem vilja læra sund, að
gefa sig fram í Barnaskólanuin í
dag kl. 10—12. Kennari er ungfrxí-
Unnur Jónsdóttir.
Mjallhvít, æfintýraleikurinn,
verður leikinn í Iðnó í kvöld. Það
ei’tx eingöngu böi*n, sem þar leika.
Aftur verðui* leikið annað kvöld
því að miðarnir að þessai’i sýningu
seldust upp á svipstundu.
Kristileg samkoma á Njálsgötu 1
í kvöld kl. 8. Allir velkomnir.
Mag*ni fer til Borgarness í dag
kl. 3 og verður lagt af stað frá
vesturbakka hafnarinnar. — Með
honum fara ýnxsir til þess að vera
við jarðarför sxra Einars Friðgeirs-
sonar á Borg, sem fi*am fer á
morgun.
Togararnir Skallagrímur, Egill
Skallagrímsson og Snorri goði
voru allir á Hesteyri í fyrradag,
en Arinbjörn hersir lá undir Rit.
Hreptu þeir allir versta veðui*,
storm og kafald.
Bjarni Sæmundsson fiskifræðing
ur fór hjeðan í gær með íslandi
til Kaxxpinannahafnar, til þess að
taka á móti he'iðursdoktorsnafn-
bótinni, sem Kaupmannahafnai*há-
skóli hefir sæmt hann í tilefni af
450 áx*a afmæli sínu 1. júní. Bjóst
Bjanii við því að koxxxa heim aftur
um 9. jxxní.
Matjurtarækt á Vífilsstöðum. í
fyrra haust var bygt vermihús á
Vífilsstöðum og tók það til starfa
í marsmánuði í vetux*. Þýsk stxxlka,
ungfríx Spalech, útlærð í garð-
yrkju, sjer um mutjurta- og blóm-
rækt þar og hefir það gengið svo
vel, að alt þroskast og grær undir
handleiðslu liennar. Er nú fyrsta
uppskeran þegar komin, radísxu*,
salat, hnixðkál og agúrkur, og hef-
ir hælið nóg af þessu. Agixrkumar
liafa þroskast sjerlega vel og hafa
ekki aði*ar stærri vaxið hjer á
landi heldur en þær. Eru snxnar
þeirra um tvö pund að þyngd. I
glugga Morgunblaðsins eru tvær
þeirra til sýnis og sannindamerkis.
Eru þær ekkert smásmíði, og hefði
þótt ótiuxlegt fyrir nokkrum árum
að annað eins gæti á íslandi sprott-
ið. — Ank þessa ræktar ungfrúin
þarna rauðaldin (tómata), grænar
baunii', gulrætur og allskonar
blóm, og það sem hælið þarf ekki
sjálft að nota, verður selt. Vermi-
hxxsið er hitað upp með kolaofni,
esn kostnaður við það er sáralítill
og á snmrin enginn, þegar sólar
nýtxu*.
Knattspyrnumótið. Fyrri kapp-
leikurinn í gærkvöldi fór svo, a.ð
Víkingur vann Fram með 7:0.
Seinni leikurinn fór svo, að K.
R. vann Val með 7:2. — Veður var
ófært og ætti Knattspyrxiuráðið
ekki að láta yngstu knattSpyrnu-
mennina leika þegar vindur er svo
mikill, að þeir ráða ekkert við
knöttinn.
Nautgripasýningar verða haldn-
ar í þessxxm mánuði og fyrri hluta