Morgunblaðið - 25.05.1930, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
13 dálkar!
„Morðtilraxm' ‘.
Pólitíska „morðtilraun' ‘ kallar
Jónas Jónsson heimsókn dr. Helga
Tómassonar til sín, og skrifar um
hana 13 dálka grein í Tímann.
Geghum greinina gengur sá
rauði þráður, að höf. hennar, Jónas
Jónsson, hafi verið í yfirvofandi
hættu við heimsókn dr. Helga, svo
mikið hafi heimsóknin fengið á
hann að hann hafi — svo haldið
sje samlíkingum hans — komist á
sinn pólitíska grafarbakka, hafi
sjeð í nálægð þá ógn og skelfingu,
að hann yrði í náinni framtíð að
leggja niður „óstjórn lands.“
í grein þessari lýsir Jónas dr.
H. T. þannig að hann sje afglapi,
illmenni, auli, ódæðismaður, vís-
vitandi ósannindamaður, úrræða-
laus vesalingur, kjarklítill rauna-
maður, sannur að júdasarhætti,
drýldið smámehni, og hafi komið
tií sín, hræddur og skjálfandi, aum
ur og niðurdreginn og í þokkabót
„man ekki að jeg hafði stóran ull-
artrefil um hálsinn" (!).
En Jónas athugar það ekki vit-
undarögn hvaða hugmynd hann
gefur lesendum Tímans um sitt
eigið sálarástand, með því að lýsa
■dr. H. T. á þessa leið.
Enda þótt dr. H. T. sje svona
I augum J. J. fyllist Jónas skelf-
ingu, þegar þessi maður kemur
til hans, og talar við hann.
Hefði Jónas tekið heimsókn dr.
Helga með ró og stillingu, hefði
hann sýnt það í orði og verki, að
álit og athafnir þess manns, sefm
hann nefnir úrræðalausan afglapa
o. fl. o. fl., kæmu ekkert við sig,
þá gat verið að einhverjir hefðu
getað efast um, að álit dr. H. T.
á J. J. væri rjett.
Með öllum gauraganginum
etyrkir J. J. trú manna á því, að
dr. H. T. hafi rjett fyrir sjer; e)n
einkum þegar hann segir frá því,
hvaða álit hann hafi á H. T. Jafn-
vel þeir menn, sem í augum J. J.
eru „aumir, skjálfandi og niður-
dregnir", geta komið honum gefr-
samlega út úr jafnvæginu.
J. J. segir í grein sinni, að
„læknaklíkan" hafi gefist upp við
að sanna að hann væri geggjaður.
Heyr á endemi. Hver gafst upp ?
Skorað hefir verið á J. J. að fá
sjerfræðing eánn eða fleiri til þess
að gefa sjer heilbrigðisvottorð.
Enn hefir hann ekki þorað svo
mikið, sem að gera tilraun til þess.
Beint liggur við nú, að hann
Teyndi að fá umsögn Lárusar Jóns-
áonar læknis.
Þorir hann það ekki heldurt
Skorað heífir verið á flokks-
hræður J. J. — Framsóknarþing-
mennina — að sjá um, að J. J.
fengi heilbrigðisvottorð sjerfræð-
inga.
Sama sagan. Þeir þora ekki að
hreyfa málinu.
Og framkoma J. J. ber yfirleitt
einkenni flóttans.
Skorað er á hann að mæta til-
teknum mönnum á fundum.
Þá ýmist notar hann vald sitt
yfir skipum til þess, að hindra það
— dllegar hann flýr og felur sig.
Hann þorir ekki að vera lengi
í stað, þorir ekki að vera á fund-
infl nema hann hafi herskip við
landsteinana til þess að flýja í ef
skelfingin grípur hann.
í þessu ástandi er það helsta
iðja hans, að sníkja sje*r með-
aumkvun manna, og betla út und-
irskriftir, sem eiga að vera honum
hugarfróun í bágindunum.
En þar kemur sama hugleysið
fram, sami flóttinn. Sagt er frá
því, að undirskriftir hafi honum
borist frá ýmsum stöðum. — En
hvergi sjást nöfn þeirra manna,
sem votta ráðherranum samúð og
meðaumkvun. Þora þeir ekki að
sýna sig? Eða þorir Jónas ekki
sjálfur að sýna nöfnin?
Ennþá hefir J. J. af skiljan-
legum ástæðum ekki komið auga
á, að undirskriftasmalarnir sýna
sama ósamræmi í hugsun eins og
hann sjálfur.
Væri dr. H. T. í þeirra augum
eins og J. J. lýsir honum í Tím-
anum, þá væri ekki hin minsta
ástæða til þess fyrir þá, að gera
nokkurt veður út af því, sem H.
T. segði.
En með undirskriftasmöluninni
og öllum þeim tilburðum sýna
smalarnir, að þeir líta Svo á, se'm
orð dr. Helga Tómassonar sjeu
þung á metaskálunum, og mikils
þurfi við til þess að geta vegið
upp á móti þeim.
Hvert undirskriftaplaggið, sem
útbúið er til handa Jónasi, og sem
á að vera honum raunaljettir, er
því ekki síður viðbótarviðurkenn-
ing, er fellur í skaut dr. Helga,
viðurkeúning um það, að hann sje
vísindamaður, sem Jónas dóms-
málaráðherra, eins og allir aðrir
landsmenn verði að taka tillit til,
þegar hann lætur uppi álit er
varði sjerfræðigrein hans.
Alþingisháffðariilað
Morgunblaðsins.
Lengi hefir ritstjórn þessa
blaðs verið það ljóst, að Al-
bingishátíðin mætti ekki líða
s% c hjá, að þessara merku tíma-
móta yrði ekki minnst í blaðinu
á viðeigandi hátt, með því að
gefa lesendum blaðsins glöggt
útsýni yfir þjóðarhagi vora.
Breytingar hafa orðið svo
örar á öllum sviðum þjóðlífs-
ins, að það liggur við, að telja
það eitt okkar mesta mein, hve
illa við þekkjum okkur sjálfa.
Nú á þessum tímamótum er
tilvalið tækifæri til þess að fá
allan almenning til að opna
augu sín og líta yfir farinn veg,
svipast um ög sjá, hvernig
málefnum vorum nú er komið,
jafnframt því sem skygnst er
eftir, hvaða framfaramöguleika
við eigum í náinni framtíð.
Um efni þessi hefði mátt eða
öllu heldur átt að rita mikla
og merkilega bók við almenn-
ingshæfi. En úr því hefir ekki
orðið.
Morgunblaðið, stærsta blað
landsins hefir skyldu til að
bæta úr þessu eftir mætti, og
gefa út í einni heild flokk yfir-
litsgreina eftir færustu menn.
Þegar ritstjórn þessa blaðs
hóf máls á því, snemma á þessu
ári, við allmarga rithöfunda, að
þeir rituðu greinir í alþingis-
hátíðarblaðið, fjekk sú málaleit-
un yfirleitt ágætar undirtekt-
ir. Er blaðinu skylt að þakka
nú þeim mörgu mönnum, sem
lagt hafa á sig mikið erfiði og
fyrirhöfn, til þess að greinar
þær, sem þeir hafa látið blaðinu
í tje, gætu orðið sem bestar.
í blaðinu verða greinir eftir
Eggert Briem frá Viðey, Sig.
Nordal og Einar' Arnórsson um
Alþingi, um einkenni íslendinga
eftir Halldór Hermannsson, og
bókmentir eftir Einar Ól. Sveins
son. En megin áhersla hefir ver-
ið á það lögð, að safna sem
fjölþættustum fróðleik um það
hvernig þjóðarhögum vorum er
komið nú á þessum tímamótum,
t g birtast f jölmargar greinar
um þau efni.
Vegna þess, hve blaðið verð-
ur stórt, og prentuð mörg ein-
tök, hefir prentun þess orðið að
byrja fyrir nokkru.
Þeir sem ætla sjer að setja
auglýsingar í þetta stærsta og
merkilegasta blað sem gefið hef
ir verið út á íslandi, ættu því
að snúa sjer sem fyrst til aug-
lýsingastjóra, Engilberts Haf-
bergs.
Um langt skeið verður margs-
konar fróðleikur sóttur í yfir-
litsgreinarnar í blaði þessu, og
verður blaðið því mörgum kær-
komið heimildarrit um þjóðar-
hagi vora.
Bjarni Jónsson
frá Álfsnesi.
25. maí 1830 — 25. maí 1930.
I dag eru 100 ár liðin síðan
bændaöldungurinn Bjarni Jóns-
son frá Álfsnesi fæddist, og
þykir vandamönnum hans og
vinum vel til hlýða, að þess sé
minst opinberlega.
Bjarni var fæddur á Arn-
hólsstöðum í Skriðdal eystra
25. maí 1830. Jón faðir hans
var bóndi sama staðar. Arnfinn-
ur og Jón bræður Bjarna, voru
vel metnir bændur þar austur
frá.
Bjarni var frá því á ungum
aldri með hinum þjóðkunna
lækni Gísla Hjálmarssyni, og
varð síðan ráðsmaður hans.
Snemma fjell vel á með þeim
Gísla og Bjarna, því að Bjarni
var marksækinn og dáðríkur
unglingur, en sjálfur var lækn-
irinn laðandi fyrirmynd öllum
slíkum unglingum að ættjarðar-
ást, dáð og drenglyndi.
Þegar Gísli læknir ljet af
embætti eystra, þá fluttist
Bjarni með honum til Reykja-
víkur og var þá enn með hon-
um þangað til Gísli læknir dó
HöSnm fyrirliggjandi:
Haframjöl.
Verulega góö tegund.
Væntanlegt:
Appelsínur 240 og 300 stk.
Epli. — Laukur.
Kartöflur, ítalskar.
Eggerl Kristjánsson & Co.
Bjarni bar af öðrum bændum
hjer syðra að dugnaði og hag-
leik. Eru alkunnar framkvæmd-
ir hans í húsabyggingum og
margvíslegum jarðabótum til
uppörfunar og fyrirmyndar öðr
um bændum.
Þegar Bjarni kom í þetta
bygðarlag, var búskapur bænda
allur hinn bágbomasti; þótti
honum heldur stinga í stúf við
fyrirmyndarbúskap Gísla lækn-
is, sem hann hafði alist upp við
á yngri árum. Úr þessu vildi
Bjama bæta með því að ganga
á undan öðrum um jarðabæt-
ur og hýbýlabætur. Það var
hann, sem meðal annars reisti
fyrstur hlöðu á bæ sínum. Alt-
af var hann boðinn og búinn
til að leiðbeina bændum, þeim
sem vildu taka sér fram. Mörg-
um ungum mönnum kendi hann
trjesmíði. Og er lauk búskapar-
skeiði hans á Kjalarnesi, þá
hafði sveitin tekið stórfeldum
breytingum til batnaðar fyrir
atfylgi hans. Var honum á-
nægja að minnast þess á elliár-
um sínum við vini sína. Ant ljet
Bjarai sjer um hina uppvaxandi
kynslóð; þrjú böm tók hann að
sjer og ól upp; önnur voru með
honum skemmri eða lengri
tíma, og öll hvatti hann þau til
dáða og drengskapar og kendi
beim nytsöm verk að vinna. —
Bjarai dó í' október 1917, en
lifir enn í góðri, ástsælli minn-
ingu hjá vandamönnum og vin-
um.
iltiskemtun
á Bráarlandi f dag.
Bifreiðaferðir frá
Steindóri
allan daginn.
Nvkomin
sjerlega falleg
Gardínutau
hvít og mislit.
Dyratjöld
og efni í dyratjöld.
Húsgagnaklæði
margskonar. ____
MEST ÚRfVAL.
1 fremstu rö<5 bœnda því bættirðu þjer
til brautruðnings, sterkur og hraustur.
Svo vanst þú með orku og elju þín störf,
og öll voru handtökin lipur sem þörf.
Einn af góðkunningjum Bj.
J. setti honum grafskrift í ljóð-
um. Þar er þetta í:
í framfarasögu vors föðurlands
mörg fögur nöfn sambliða standa,
og svo þegar niðjamir minnast hvers
árið 1867.
Eftir það fór Bjarni sem ráðs-
maður ti-1 ekkjunnar Guðrúnar
Sigríðar Þorsteinsdóttur í Þem-
ey og kvæntist henni ári síðar.
Guðrún átti 4 börn af fyrra
hjónabandi og er eitt þeirra enn
á lífi/
Þau hjón bjuggu fyrst í Þera-
ey, en síðan í Álfsnesi á Kjalar-
nesi, alt til þess er Guðrún dó.
Hinn 22. sept. 1895 kvænt-
ist Bjarai eftirlifandi ekkju
sinni, Diljá Ólafsdóttur. — Bjó
Bjarni þá fyrst á ýmsum stöð-
um á Kjalaraesi. en sfðustu 12
árin í Reykjavík (Vitastíg 17).
Þau hjón áttu 5 böm, og eru
Bar hann frá æsku
í brjósti heitu
ást og ótrauða
til ættarjarðar;
þaðan kom honum
kraftur nýtra
orða og athafna
til æfiloka.
Og enn er þetta þar:
pú dValdir frá æsku á heimili hans,
hins hjálpfúsa læknisins góða;
þar glæddist þjer ungum ást til þíns
lands,
þú allan þig fram vildir bjóða
til starfa, til eflingar alþýðuhag,
þú alt vildir bæta og færa í lag.
pú vissir, að bústólpi er bóndi hver,
manns,
sem mætust störf vann því til handa,
þess getið mun verða, sem gerðir þú
af göfugum huga, í einlægri trú.
Vort föðurland þykir svo fátækt og
kalt,
því fremur skal trygðum því heita,
og glejrma sjer sjálfum en gjöra það
alt,
sem gagn má og blessun því veita, —
þá auðgast og hlýnar vort aldna frón
og æ verður bamanna kærasta sjón.
Blessuð sje minning Bjarna.
Elnn af vtnnm hans.
4 enn á lífi.
að bú hvert er landstólpi transtur;