Morgunblaðið - 11.01.1931, Blaðsíða 5

Sunmidag 11. jan. 1931.
5
JWoriJMttMafrid
Hýárskveðiur ðómsmálaráðherrans
Menn höfðu verið að segja við
mig, að þær væru ekki vel ráð-
lierralegar nýárskveðjurnar, Sem
dómsmálaráðherrann veldi stjórn-
málaandstæðingum sínum í „Tím-
anum“ mina um áramótin Það
dróst nú fyrir mjer í hartnær viku
að ná mjer í „Tímann“ og lesa
þessa 16—17 dálka ráðherrans. Nii
hefi jeg þó int þetta afrek af hönd
um, og satt er það, að ekki er þar
ráðherralega talað. Bn þó er þar
nær hver lína dómsmálairáðherra
leg, og mundi enginn íslenskur
penni nema sora-sjálffyllir Jón-
asar Jónssonar, endast til slíks
óþverra.
Það má nú að vísu með sanni
segja, að ráðherrann miðli öðrum
en mjer ríkulega af úlfúð sinni,
en þó fæ, jeg þar minn skerf, og
sýnist mjer að ráðherrann hafi
ekki ætlað að hlífa mjer. Mjer
verður því væntanlega virt til
vorkunnarþó jeg að afloknumlestri
sitji „með sigurbros á vör“, og
hálf hlakki yfir því að þessi ógóð-
gjarni andstæðingur verði sjer til
sem rækilegastrar minkunar, því
að jeg er seintrúaður á það að slík
skrif ráðherra auki álit hans, jafn-
vel hjá allharðsnúnum skoðana-
bræðrum.
Það er ekki margt í hinni löngu
grein ráðherrans sem jeg þarf að
svara. Þó ætla jeg að drepa á ein-
stök atriði er jeg hefi ekki áður
skýrt á prenti.
Ráðherrann segir að jeg hafi nú
í grein minni „soraleg sál“ „ját-
að“ að jeg liafi „sent Gísla fram á
skipið og látið hann síðan skrifa“.
Um þetta atriði fór jeg þessum
orðum í nefndri grein:
„Jeg hefi alls engan þátt átt í
aðfinslum herra Gísla Jónssonar á
varðskipinu og var þessu máli
yfirleitt gersamlega ókunnugur
þar til jeg las blaðadeilu þeirra
Gísla Jónssonar og Pálma Lofts-
sonar.“
Ef þetta er að „játa“, þá kann
jeg ekki að neita. En sje þetta
neitun, þá kann ráðherrann ekki
mun á sonnu og lognu.
Um afskifti mín af kaupunum
á gamla „Þór“ og byggingu „Óð-
ins“, get jeg verið stuttorður. Þau
voru engin, — nákvæmlega engin.
Telur ráðherrann að vísu að jeg
hafi þar einn öllu ráðið, og skakk-
ai þá nokkuð frá rjettu.
Kaupin á Borg tel jeg rjett að
upplýsa, af því, að það mál er al-
menningi ókunnugt um.
Eyrri hluta árs 1917 keypti h.f.
Kveldúlfur skip þetta í Danmörku.
Þótti. á þeim árum fremur happ
að ná eignarhaldi á skipi, og var
þá síður litið á hitt, hvort skipið
væri í alla staði sem ákjósanlegast
eða traustast. Var þó „Borg“ full-
sæmilegt skip, og miklu yngra og
vandaðra en ýms þeirra skipa, er
um þær mundir fluttu varning til
íslands.
Um þessar mundir dvöldu þeir
Thor Jensen og Richard Thors í
London, á vegum íslensku stjórn-
arinnar. Voru þeir aðalráðamenn
Kveldúlfs á þeim árum.
Rvo var það árla dags í júlí
lok, að mjer barst frá þeim sím-
«keyti þess efnis, að þeir hefðu
ákveðið að selja Borg, og hefði
fast tilboð í skipið: 1100 þús. kr.
Skyldi jeg bjóða ríkisstjórninni
forkaupsrjett, en svara sarndæg-
urs.
Fór jeg þá þegar á fund
Jóns heitins Magnússonar,
sem þá var forsrh. og afhenti hon-
um símskeytið, en hann bað um
tveggja tíma frest, að hann mætti
leggja málið fyrir Sigurð heitinn
Jónsson frá Ystafelli, sem þá var
atvinnumálaráðherra, og einhverja
tiltekna þingnefnd, bjargráða-
nefnd, að mig best minnir. Varð
jeg við þessum tilmælum. Að frest-
inum loltnum tilkynti forsætisráð-
herrann mjer, að þessir aðiljar
væru allir sammála um að festa
kaupin, að því tilskildu, að skipið
reyndist svo sem því var lýst, og
skildu þeir hr. Jessen vjelstjóra-
skólastjóri og hr. Ungerskov skip-
stjóri á björgunarskipinu Geir,
verða trúnaðarmenn ríkisstjórn-
arinnar við skoðunina. Lá Borg
þá á Reykjavíkurhöfn, og fór
skoðun fram samdægurs. Hygg
jeg að skoðunarmenn hafi talið
skipið í alla staði gott, og tel jeg
víst að vottorð þeirra sjeu geymd
í stjórnarráðinu, J. J. og öðrum
óvönduðum til ásteytingar. Víst er
um það, að, að aflokinni skoðun
gengu kaupin saman og símaði
jeg það samdægurs til London,
svo sem fyrir mig var lagt.
Hefi jeg nú greint alt það sann-
asta sem jeg veit í þessu máli. Um
hitt, hvort Borg hafi fullnægt
þeim ströngustu kröfum, sem við
íslendingar gerum til skipa eftir
ófriðinn, nenni jeg ekki að deila.
Þegar Borg var keypt var það
talið happ að eignast sæmilegt
skip, eins og líka sjest á því, að
allir flokkar þingsins voru á einu
máli um kaupin. Og má hver sem
vill trúa því, að svo varfærnir
menn eins og t. d. hinir látnu
ráðherrar, Jón Magnfisson og Sig-
urður Jónsson, mundu rjúka til
og festa kaup á skipi fyrir 1100
þús, kr., svo að segja fyrirvara-
laust, ef ástand þeirra tíma væri
á nokkurn hátt sambærilegt við
það, sem nú er.
En það má J. J. vita, að þótt
hann vilji til vinna, að svívirða
þessa og aðra heiðursmenn lífs og
liðna, og gera þá að ginningar-
fíflum mínum, þó að jeg þá tæp-
lega væri af barnsaldri, aðeins
til þess að koma fram lognu níði
á mig, þá skal honum ekki hald-
ast uppi að refjast undan sök í
Þórs-kaupunum með samanburði
á Borg og Þór. Því þegar Borg
var keypt. gekk hver ryðkassi
kaupum og sölum, og var flest
sagt happ þeim sem hlaut. En nú
er tæplega til það skip, að ekki
sje falt, svo að hver borgunarfær
kaupandi getur valið eftir vild.
Þegar svo er ástatt kaupir enginn
vítalaust .hallærisbygða lónabúsu'
eins og „nýja“ Þór, við okurverði,
og þó klína megi yfir ryðskellurn-
ar á þessu „nýja“ skipi, tjáir ekki
að ætla að klína rógi, dylgjum og
illmælum um náungann yfir
sjálfs síns sök í þessu hneykslis-
máli.
Jeg kem þá að rógsmáli einu
sem ráðherrann hefir lengi notað
á hendur mjer. Hefi jeg ekki nent
að bera hönd fyrir höfuð, en geri
það nú, í eitt skifti fyrir öll, lion-
um til refsingar fyrir syndsamlegt
athæfi.
Ráðherrann segir:
„Ó. Th. hefir misnotað atkvæði
sitt á Alþingi ár eftir ár til að
vernda frelsi útgerðarmanna til að
stýra togurum sínum inn í land-
helgina. Ó. Th. hefir lagt á það
mesta áherslu að hindra framgang
frv. sem Framsóknarmenn hafa
beitf sjer fyrir um að gera mis-
notkun loftskeyta erfiða eða ó-
mögulega' ‘.
Ráðherrann á hjer við hið svo
kallaða „ömmu“-frv„ sem allfrægt
er orðið að endanum. Hefir ráðh.
nú flutt frv. þett.a 3 þing í röð,
við æ minni og háðulegri orðstír,
en hvatir hans hafa aldrei verið
aðrar en þær að ltoma fram níði á
andstæðinga sína. Hefir ráðherra
nú að lögum öll sömu rjettindi til
eftirlits með loftskeytum og frv.
þetta fór fram á, enda þótt
liann enn ekki hafi haft manndáð
til að færa sjer þau í nyt. Mun
hvort tveggja valda, að ráðherr-
ann er með sjálfum sjer vantrúað-
ur á að um misnotkun sje að ræða,
en þó fremur hitt, að umhyggja
hans fyiir strandgæslunni hefir
aldrei verið annað en ógeðsleg
skinhelgi eins og best má sjá á
því, hve hóflaust varðskipin eru
notuð til að sefa óþreytandi eirð-
arleysi þessa síflakkandi ráðherra
Það er langt mál og flókið, að
bera saman ákvæði „ömmu“-frv.
og gildandi laga, enda óþarft, því
auðvelt er að sanna mál mitt með
öðrum hætti og greiðfærari.
í neðri deild Alþingis eiga sæti
28 þingmenn. Eru 11 þeirra Sjálf-
stæðismenn en hinir 17 stjórnarlið-
ar. f 3 ár í röð hefir nú J. J.
borið þetta frv. fram og fylgt því
eftir með ofurkappi, en aldrei hef-
ir því tekist að sleppa gegn um
hreinsunareldinn. Tvö fyrstu árin
var það með hægð látið „daga
uppi“. Nú í fyrra voru menn orðn-
ir svo langþreyttir af þessari
„ömmu“ ráðherranns að henni var
með ráðnum hug og köldu bólði
lógað.
Við skulum nú gera vel fyrir
vanhöldum og gera ráð fyrir því,
sem margur mun þó seintrúaður
á, að allir Sjálfstæðismennirnir
hafi ofurselt sál sína og viljað
„vernda frelsi útgerðarmanna til
að stýra togurum sínum inn í
landhelgina til veiða“. En þeir eru
þó aðeins 11 af 28, og þótt lög sjeu
|nú brotin hjer á landi á allra ótrú-
ilegustu stöðum, þá gilda þó ennþá
þau lög að meiri hlutinn ræður á
Alþingi. Og hvernig skýrir ráð-
herrann þá þessi andláts undur
„ömmu“ gömlu? Ekki voru það
sósíalistarnir sem báru liana vopn-
um, fremur en annað það sem þess-
um ráðh. er kært. Það voru sjálfir
flokksbræður ráðherrans sem lang-
þreyttir af ótugtar tilhneig'ingu
iráðherrans risu upp og ljeðu þann
liðsauka sem með þurfti. í tvö ár
hafði ráðherrann reynt á þolin-
mæði þeirra. Þriðja árið brast hún.
Hvort er mi líklegra að jeg liafi
leitt alla mína flokksmenn og
n-kkrri ".f flokksiaönniun ráðherr-
ans til að „vernda frelsi útgerðar-
þess vegna hafi jafnvel hans eigin
menn snúist gegn því ?
„Verkin tala“.
Jeg ætla svo að lokum að segja
nokkur áminningarorð við ráðherr-
ann.
Mjer sýnist að vel færi á að ráð-
herrann temdi sjer meiri hógværð
og lítillæti í umtali um aðra menn.
Það skal nú ekki undanfelt, að J.
J. hefir komið út fyrir pollinn og
fengið með lýðháskólament svona
fremur gutlkenda nasasjón af al-
mennum fræðum, líkt og gerist á
Ingimarsskólanum. En mjer skilst
þó að sú gagnfræði opni honum
ekki dómarasæti um æðri vísindi,
að hann megi segja um prófhæsta
núlifandi íslending a. m. k. hvað
stúdentspróf snertir, að hann „hafi
að nafni itil lært undir próf“, og
sje „frámunalegur einfeldningur
í fjármálum“, svo sem hann lýsir
Jóni Þorlákssyni. Slíkur menta-
gorgeir er til athlægis, og það er
rjett að ráðherranum sje sagt það,
úr því hann sýnist þurfa þess, að
svona gorgeir er langtíðastur hjá
„fremur ljelega mentuðum dón-
um“, sem eru á „lágu menningar-
stigi“.
Hvað áhrærir margvíslegar
minni háttar svívirðingar í minn
garð, sem einkum snerta . fram-
komu mína á opinberum fundum,
svo sem að jeg eigi að hafa farið
úr jakkanum á landsmálafundi
norðanl., o.s.frv. get jeg látið mjer
það skraf í ljettu rúmi liggja. Jeg
hefi valið mjer að láta „verldn
tala“, og kveða þá dóma niður
með því að stofna til og sækja
sem flesta slíka fundi og sem víð-
ast um landið. Hefi jeg eftir föng-
um seilst til að vera þar sem J. J.
er, þótt mjer hafi stundum gengið
misjafnlega að elta þann flótta.
Geta menn því nú orðið nokkuð
alment dæmt á milli okkar. Sýnist
J. J. vera meinlegast við að mjer
takist vel að láta fundarmenn
hlægja. Jeg geri nú fremur lítið
að því og reyni sjaldan til þess,
mikið sjaldnar en J. J. Það er ekki
mjer að kenna ef honum tekst
þetta miður en mjer. En það er
oft honum að þakka ef mjer hefir
tekist það betur, en honum. Skýrir
þetta kannske kvein Jónasar und-
an meinlausum hlátrarsköllum
fundarmanna.
Þá þykir mjer líklégt að mörg-
um þyki ekki með sannindum þeg-
ar J. J. fer að bregða irijer um
að jeg hafi beitt hinum ólíklegustu
brögðum til að losna við að liitta
hann á fundi á Norðfirði fyrir
landskjörið. Jeg býst við að Aust-
firðingar, sem vissu að við Magnús
Jónsson urðum að vaka nærri dag
og nótt til að elta flótta ráðherrans,
á öðrum minni og verri fararkosti
en varðskipunum, mundi triia
þessu varlega. Og einhvei’s staðar
liefi jeg heyrt því fleygt, einkum
eftir fararbannið sem ráðherrann
lagði á mig í vor, að það sje frem-
ur hann sem sje smeikur við mig
en jeg við hann. Og nú, eftir síð-
ustu Borgarnesför hans, er jafnvel
farið að pískra um, að hann sje
hræddur við fleiri en mig.
j Annars er það að segja um allan
i ithátf , 'ðh''-'i-ans. að full þörf
er ráðherranum á iðrun og yfirbót.
manna til aö stýra togurum sínum Óvandaður blaðasnápur — svona
inn í landhelgi til veiða“ 1 eða hitt |eins og ráðherrann var þangað til
að frv. ráðherrans hafi verið gagnsjliann varð óvandaður ráðherra —•
h'ir t til nnnars en rógs og níðs. og getur freninr leyft sjer s'ík ai rit-
Eitthvað ti! að gala af!
Eggiaðnft - Gerflntt
og Krfdð.
Ómissandi i alian bakstnr-
Suðusukkulaði
gOvertrek
Atsúkkulaði
KAKAO
T
I. BRTEJÓIFSSON & KVARAK
EGSEBT CLáESSEK
aa;slsrjQtt#irmálaflatBii>.g«asa5i.ar,
Skritetofii: Hafn«.rötT*tj 5.
Sími 871. Yiðtftktími 10—12 t k
hátt. En maður sem er í þeim
valda sess, að hann getur lagt höft
á allar tekjnr og eignir ríkisins i
marga áratugi, hann verður sann-
arlega líka að geta lagt þau bönd
á innræti sitt að hann sje ekki
alla jafnan bæði í ræðu og riti,,
eins og óbreyttur götudóni.
Jeg veit að það er of seint
jfyrir Jónas Jónsson að verða heið-
i arlegur stjórnmálamaður. — En
svona loddari ætti þó að geta sýnst
'svolítið skárri, og það teldi jeg til
'bóta meðan bann er ráðherra.
En kanimke líka að það taki þvt
'ú út- þessu.
Ólafur Thors.
---..—-í'w—— ------