Morgunblaðið - 24.02.1932, Qupperneq 3

%
M O R f
V R 1 A f) | f>
*
5
í
*
#
o*
■*
■%
víí
*
-s
«*
*
*
*
1*
7%
♦
JftorgtmHa&ö
OtReí,: H.t. Arvakur, R«ykj»»lk.
Kitatjórar: Jón KJartanaaon.
Valtýr Stetánaaon.
Hitatjórn og atgrelOala:
Auaturetrœti 8. — Slaal 100.
Augiýalngaatjðrl: H. Hafberg.
auglýalngaakrltitota:
Auaturatræti 17. — Slaal 700.
Melaaaalkiar
Jón KJartanaaon nr. 741.
Valtýr Stefánaaon nr, 1110.
E. Hafberg nr. 770.
Áekrlftagjald:
Lnnanlanda kr. 1.00 4 mánnOi.
Utanlanda kr. l.Eð á aaánnOL
j aueaaölu 10 aura eintaklO.
10 aura meO Leabök.
Hafa Horðmenn
sagt upp kjöttolls-
samningnum ?
Sú fregn flaug hjer um bæinn í
gær, að orðsending liefði nýlega
boiist ríkisstjórninni frá norsku
stjórninni, að Nðrðmenn segðu upp
liinum svonefnda kjöttoílsamningi.
En af ástæðum, sem blaðinu eru
ekki kunnar, hefir ríkisstjórnin
ekkert látið uppi um þetta.
Það fylgdi fregninni, að Sveinn
Björnsson sendiherra væri þegar
ltominn til Oslóar, til þess að
kynna sjer þetta mál.
Þessi fregn kemur mönnum all-
mjög á óvörum, að Norðmenn
skylau einmitt hreyfa þess'u máli
mi, því að Bjarni Ásgeirsson alþm.,
er sendur var ti] útlanda, til þess
að athuga kreppuráðstafanir, mun
liafa farið til Óslóar, og haft tal
af málsmetandi mönnum einmitt
um þetta mál, og flutti liann þau
boð hingað, að Norðmenn ætluðú í
engu að hreyfa samningi þessum,
sem svo þýðingarmikill hefir verið
fyrir kjötútflutning oklcar.
Háskaieg stefna
„Framsóknar“-stjórniii hefir á f jórum ár-
um sóað úr ríkissjóði 29.5 miljónum króna,
umfram áætlun fjárlaga.
I.
Sennilega fer sá tími að nálgast,
að þjóðin fari að hugsa alvarlega
tim hvernig komið er hennar fjár-
málum. Hingað til hefir ríkt of
mikill svefn hjá almenningi í þess-
um efnum. Því er komið, sem kom-
ið er. Á meðan valdhafarnir höfðu
nógu af að taka og bruðluðu á
báða.r hendur, sögðu þeir að alt
væri í stakasta lagi. Fjeð sögðust
þeir nota til þess að brynja þjóð-
ina svo rækilega, að hún þyrfti
engu að kvíða þótt harðæri og
kreppa skylli yfir. Forsætisráðherr
'ann endaði þenna skrípaleik með
jnýjársboðskapnum fræga, þar sem
, liann sagði, að nú væri þjóðin svo
|Veíl brynjuð, að skuldir, sem „eðli-
lega“ söfnuðust fyrir í góðærum
mundu greiðast að fullu í kreppu-
|og harðærum.
| Ekki er ósennilegt, að þjóðin
hafi fengið nóg af þessum „Fram-
sóknar“-boðskap. Að minsta kosti
ætti hún að fara að skilja það, að
ríkisbúskapurinn getur ekki haldið
áfram á þeirri braut, sem stjórnin
hefir valið til þessa.
„Framsóknar“-stjórnin hefir set-
ið rúm 4 ár við völd. Til þess að
alþjóð geti sjeð hvernig stjórn
Afturhaldsins hefir farið með fje
ríkissjóðs, verða hjer birtar niður-
stöðutölur úr fjárlögum og lands-
jreikningum þessi ár. Þessar tölur
jsýna hvað Alþingi heimilaði að
jgreiða þessi ár og hvernig stjórnin
fór fram með þá heimild (talið í
milj. króna) :
að lnin hafi sóað 4.3 milj. kr. á
síðasta ári umfram áætlun fjár
laga. i
II.
Nú stendur yfir alvarleg kreppa.
Ekki hefir heyrst, að atvinnuveg-
unum nægi nýársboðskapnr for-
sætisráðherrans, til þess að nærast
á nú í þrengingunum. En, stjórnin
virðist ekki hafa annað að bjóða.
Menn hafa sjeð stjórnarfrum-
yörpiu. Flest eru þau afturgöngur
frá fyrri þingum, um ráðagerðir í
framtíðinni. Þessi frumvörp eru
ið eins til að sýnast, því vitanlegt
er, að ríkissjóður hefir ekkert fje
til verklegra framkvæmda á næstu
árum.
Illa er þjóðin komin, ef hún ekki
rumskar núna, þegar hún sjer
'hvernig Afturlialdið hefir leikið
hana og ætlar að leika í framtíð-
inni.
Ueðráttan
í júní og júlí.
Læriö Esperanto! Állieimsmálið
Esperanto ryður sjer meir og meir
til rúms og er nú orðið viðurkent
hjálparmái fjelagsskapa, sem
starfa um allan heim. Nii er vakin
breyfing meðal skáta um það, að
allir skuli kunna þetta mál. í
seinasta blaði „Skátans“ stendur
svo: „Á síðastliðnu sumri gekkst-
skátahringur í Budápest fyrir
tjaldbúðasamkomu skáta. í sam-
komu þessari tóku þátt 70 skátar
nr 5 löndum, er allir töluðu esper-
anto. Hringurinn biður nú skáta-
blöð um allan heim að birta eftir-
farandi áskorun: Skátar, Gærið
■esperanto og notið það framvegis
á tjaldbúðasamkomum vorum og
skrifist, á við oss á esperanto! Það
er mjög áríðandi, að skátar þeir,
sem búa sig undir þátttöku í hinu
mikla heimsmóti skáta, er haldið
verður í Ungverjalandi 1933, hafi
þá lært esperanto og noti þáð“.
Ví f il staðaf lugv j elina svonefndu
átti að reyna á sunnudaginn var
hjer suður á Melmn, sunnan við
Iþróttavöllinn. Var það Sigurður
Jónsson flugmaður er ætlaði að
taka sig upp til flugs í þessari
litlu flugu. Ilún ber ekki nema
æinn mann. Rendi Sigurður sjer til
flúgs. Var hann kominn 'á svo
hraða ferð, að vjelin var tekin að
hoppa af jörð. En áður en luín
var komin til flugs varð fyrir henni
sandgryfja. sem hún stakst nið-
ur í, og brotnaði loftskrúfan. f?ig-
ui'ð sakaði ekki.
Næsti háskólafyrirlestur próf.
Ágústs H. Bjarnasonar, um nýj-
Ungar í sálarfræði, er í dag kl. 6.
Öllum heimill aðgangur.
Lyra kom frá útlöndum í gær
og fer aftur á fimtudagskvökl.
Áætlun Heildar Tlmfram
Ár. fjárlaga, útgjöld. eyðsla.
1928 10.5 14.4 3.9
1929 10.9 18.4 7.5
1930 11.9 25.7 13.8
1931 12.8 áætl. 17.1 4.3
Samtal s 46.1 75.6 29.5
Útgjöldin 1928—1930 eru tekin
eftir landsreikningunum, en gjöld-
in 1931 em tekin eftlr bráðabirgða-
jskýrslu f jármálaráðherrans, er
jhann gaf nýlega. á Alþingi. Sú
skýrsla gefur að vísu eltki fulh
Ikomlega rjetta mynd af útgjöldum
^iíkissjóðs það ár, því að ýmsar
greiðslur voru ekld ltomnar fram,
þegar ráðherrann gaf sína skýrslu.
Þegar landsreikningurinn 1931
kemur, mun hann því sýna talsvert
hærri útgjöld en hjer eru talin.
Ofan á þessa gegndarlausu
eyðslu bætist svo það, að skuldir
ríkissjóðs hafa vaxið um nál. 15
jmilj. kr. í tíð núverandi stjórnar
og nema mi yfir 23 milj. króna.
Þessar tölur sýna, að stjórn Aft-
uihaldsins er komin út á svo háska
lega braut í fjármálum, að alls-
herjar hrun og ríkisgjattdþrot hlýt-
ur að blasa við, ef ekki verður
gerbreytt. um stefnu nú þegar. Á
fjórum árum hefir stjórnin eytt
29.5 milj. króna umfram áætlun
fjárlaga. Þessi fúlga slagar hátt
upp í meðal fjárlög þriggja ára,
eins og þau voru áður en eyðslu-
stjórn Afturhaldsins tók við völd-
um. Stjórnin virðist þó enn ekki
koma auga á hættuna, þar sem hún
með köldu blóði tilkynnir Alþingi,
ur- og Vesturlandi, en á Norður-
og Austurlandi var hún venju
fremur tíð. Norðáustan átt var tíð-
ost. eftir hætti, en sunnan og' suð-
vestan átt sjaldgæf. Stormdagar
voru að eins tveir þ. 2. og 3. Þ. 3.
-—5. er getið um snjókomu (slyddu)
á stöku stað á Vestfjörðum og
Nórðurlandi og þann 2. og 3. snjó-
aði í fjöll á Suðaustur- og Suður-
landi.
Túnasláttur byrjaði frá 4.—23.,
að meðaltali 17. júlí. Þó byrjaði
túnasláttur í Grímsey ekki fyr en
1. september.
Baröagar
hjá
5hanghai.
Kíi verjar standa
síg vei.
í júní var tíðarfar lengst af
kalt, og þurt, og spretta með af-
brigðum slæm, einkum á túnum.
Hiti var 0.9° undir ineðállagi að
meðaltali. Á Austurlandi snjóaði
oft fyrri hluta mánaðarins, einkum
6.—11. Þann 21. snjóaði víða á
Vesturlandi og Norðurlandi og 27.
er getið um snjókomu á tveimur
stöðvum á Vestfjörðum. Af þessu
tíðarfari stafaði að vorvinna
drógst víðast hvar lengur en vant
er. Túnahreinsun byrjaði að með-
altáli 16. júní. Gemlingar voru að
meðaltali rúnir viku seinna en vant
er. ,Ær voru að meðaltali rúnar 29.
júní, en 5 ára meðaltal á sömu
stöðum er 21. júní. Kýr voru látn-
ar út 4. júní að meðaltali, en 5 ára
meðaltal á sömu stöðum er 24. maí.
Ekki var hætt að gefa kúm fyr en
23. júní að meðaltali og er það
rúmum hálfum mánuði seinna en
vant er. Kartöflugras kom upp 14.
júní að meðaltali, eða viku seinna
en vant er.
í júílí var tíðarfar gott sunnan
lands og vestan, stilt og hlýtt
lengst af og góð heyskapartíð, en
spretta var með rýrastá móti. Á
Norður og Austurlandi var heldur
kalt, óþurkasamt og oft þoka. —
Spretta sums staðar talin sæmileg,
en víðast slæm. Gæftir góðar, en
yfirleitt lítill afli.
Lofthiti var í góðu meðallagi á
öllu landinu, hlýjast eftir hætti á
Suður- og Suðvesturlandi. Mestur
hiti var mældur 24 stig hinn 27. á
Sámsstöðum, en lægstur hiti 0.6
stig á Grímsstöðum á Hólsfjöllum
hinn 3. Sjávarhiti var að meðal-
tali 0.6 st. yfir meðallag, tiltölu-
lega hæstur við Grímsey, 2.3 st.
yfir meðallag.
Úrkoma var 9% umfram meðal-
lag á öllu landinu. Mest var hún
á Norður- og Austurlandi og meSt
eftir hætti í Bakkafirði eða 272%
Uihfram meðallag, eða hjer um bil
3% sinnum meðalúrkoma. Mest
sólarhringsúrkoma var 43.4 mm.
á Hólum i Hornafirði þ. 5.
Þoka var fremur sjaldan á Suð-
Jvegna þess hve vel þeir höfðd,
búist til varnar, nema liðsstyrknr
jfengist. Bíða Japanar því lið-
jtyrks áður sókninni á Tazang
-•erður haldið áfram .
Japanskar flugvjelar liaf'a varpáð
sprengikúlum á flugvjelastöð Kín-
erja í Ilungajo og eyðilagt allar
byggingarnar. Þegar byggingarnar
voru skotnar niður, hentist brakið
50 fet, í ]oft. upp. Kínverjar segja,
að þeir hafi verið búnir að flytja
allar flugvjelar sínar á brott úr
flugstöðinni.
Mesta fallbyssuskothríð í Chapei
síðan bardagar þar hófust var
í dag, en aðstaða herjanna óbreytt.
London, 23. febr.
United Press. FB.
Kínverjar hafa hvarvetna brotið
á bak aftur sókn Japana. á vlg-
stöðvunum. Japanar bíða meiri
liðsauka.
London 22. febrúar.
United Press. FB.
Shanghai:
Bardagar hjeldu áfram allan
daginn. Kínverjar gerðu tilraun til
Dagbók.
Föstuguðsþjónusta í dómkirkj-
unni í kvóld kl. 6. Síra Þórður
Ölafsson prjedikar.
Föstuguðsþjónusta í fríkirkjunni
í Reykjavík í kvöld kl. 8, síra
þess að skjóta með fallbyssum á ;Árni Sigurðsson.
byggínguná, sem yfirmaður Jap-
ana í Shanghai hefir bækistöð
sína í, skamt frá Astorie-House
gistihúsinu, en flaggskip Nomura
Veðrið (þriðjudagskvöld kl. 5) :
Nú er hæg SV- og V-átt með 7—-9
st. hita hjer á landi. Austan lands
er bjartviðri, og vestan lands er
þurt veður, en þoka sums staðar
sunnan lands. Hæðin yfir Bret-
landseyjum og íslandi er óhögguð,
.en yfir Grænlandi eru Hægðir á
hreyfingu NA-eftir. Er viðbúið að
vindur verði a'llhvass á SV og V
við NV- og N-land á morgun og
nokkuð kaldara.
Veðurútlit í livík í dag: SV-
kaldi. Þokuloft og dálítil rigning.
Heldur kaklara.
Fundur var haldinn í sameinuðn
þingi í gærkvöld kl. 10. Var hann
lokaður. Hann stóð vfir er blaðið
for í prentun.
Hjúskapur. Síðastliðinn laugar-
dag voru gefin saman 1 hjóna-
band ungfrú María Seuring og
Viggó Björnsson 1. matsveinn á
jGoðafossi. Heimili brúðhjónanna er
í Hafnarfirði.
Farþegar með Goðafossi í gær-
kvöldi voru 40 alls. Meðal þeirra
Nomura flotaforingi iVoru Guðmundur Sveinsson og frú,
yfirstjórnandi japanska flotans hjá Isa.firði, Axel Kristjánsson kaup-
Shano'hai. imaður frá Akureyri, Jón Jóhann-
jesson fiskimatsmaður á Siglufirði,
liggur við akkeri á höfninni skamt' Saif Guðmundsson bankamaður
„ , ■ . , , , . „ i Isatirði, Soffia Johannesdottir
tra og emmg nokkur herslnp Ev- , ^ ....
, , , , . kaupmaður, Oddur Guðmundsson
ropuþjoða. Kmverjar hæíðu ekla kaupm j Bohmgarvík.
bygginguna, en við lá, að tvö j skipafrjettir. Gullfoss kom til
skot- þeirra hæfðu flaggskip Nom- Leitb k] 2 í fyrrinótt á leið hing-
ura og tvö önnur komu í sj.ó-Jað. — Göðafoss fór hjeðán 1 gfer-
inn rjett hjá ítalska herskipinu kvöldi vestur og norður um land.
Libia. Þegar ítalslri ræðismaðurinn | — Brúarfoss er í Reykjavík. —
hafði mótmælt skothríðinni við Lagarfoss kom til Reyðarfjarðar
borgarstjórnina í Shanghai var í g*r á leið norður um land. Kem-
henni hæt-t von bráðar. «r liingað 12. mars. — Dettifos#
ifór frá Hull í fyrramorgmi áleiðis
Síðar frá Shanghai: j til Hamborgar. —- Selfoss var i
Opinberlega tilkynt, að mann- Vestmannaeyjum í gær og er vænt-
fall af hálfu Japana í dag hafi anlegur hingað í dag.
verið 300 fa'llnir og særðir, en Kín- j UtajiríkuHmálanefnd. Á fnndi 1
verja áætlað 2500 fallnir og særð- sámeinuðu þingi í gær fór fram
ir. Engar tilkvnningar hafa komið kosning 7 manna í utanríkismáía-
frá Kínverjum um mannstjón. i»efnd' K«snin^u hlutu: Jón Þor'
laksson, Olafur Thors, Einar Arn-
London 23. febrúar.
United Press. FB.
Að lokinni mikilli fallbyssuskot-
ihríð rjeðist japanska fótgönguliðið
já varnarlínur Kínverja skammt
ifrá Tagang, en fótgönguliðið dró
órsson, Ásgeir Ásgeirsson, Magnús
Torfason, Bjarni Ásgeirsson og
Jónas Þorbergsson.
Leikhúsið. Á s.unnudaginn var
„Silfuraskjan" sýnd við ágæta
aðsókti, og verður sjónleikurinn
i . gjugunwu uju :sýndur næst á sunnudaginn kemur
jsig i hlje er það hafði komist að |en ekki annað kvöldj vegna leik-
jraun um’ engin von var td sýningar Mentaskólans. Sýningin á
að vinna sigur á Kínverjum þarna sunnudaginn verður alþýðusýning.