Morgunblaðið - 22.07.1932, Blaðsíða 2

MORGUNBIAÐIÐ
5jötugs-afmceli.
Sjötug verður á rnorgun pró-
JVistsfrú Olafía Olafsdóttir í Fells-
uiíila á Landi.
Frú Ólafía er fædd í Viðey 23.
júlí 1862. Foreldi-ar hennar voru
])au merkishjónin Ólafur dbrm.
Ólafsson í Lækýarkoti og kona
hans Bagnlieiður Þorkelsdóttir. —
Ólafur heitinn í Lækjarkoti var
einn af hinum merkustu borgurum
þe.ssa bæjar, b.æjarfulltrúi og fá-
tækrafulltrúi um langt skeið. —
Systkini frú Ólafíu eru þau ÓJafur
fríkirkjuprestur Ólafsson, \'al-
gerður kona Þorsteins sál. Tómas-
sonar járnsmiðs og Sigurþór þjóð-
hagasmiður, búsettur í Rangár-
vaþasýslu. Innan við fermingu
fiuttist frú Ólafía með foreldrum
sinum til Reykjavíkur og bjó í
Lækjarkoti, þar sem nú er Lækj-
argata 10. uns hún giftist 22. júlí
1893 síra Ófeigi Vigfússyni fyrst
presti í Guttormshaga og frá því
árið 1900 í Landprestakalli og
liafa þau síðan búið rausnarbúi
að Fellsmúla. Synir þeirra hjóna
eru síra Ragnar aðstoðarprestui-
hjá föður ^ínum og Grjetar Ó.
Fells cand. jur. skrifari landlæknis
Tvo syni misíu þau mrga.
Gestrisni til sveita á Islandi lref-
ir löngum verið viðbrugðið, þótt
segja megi að henni hafi að sumu
leyti hnignað nú á þessari ferða-
lggaöld. Eins og að líkindum læt-
nr venja ferðamenn helst komur
sínar á þá staði, sem best orð hafa
á sjer fyrir gestrisni. Þegar út-
lendinga ber að garði hjá okkur,
kjósum við hehst að sýna þeim þíj
staði, sem íslenskastir eru og jafn
framt myndarlegastir. Fellsmúla-
heimilið verður þá alla jafnan
fvrir valinu, því þar fer saman
frábær myndarskapur á öllu utan
liúss og innan og afburða gest-
risni. Er gott til þess að vita að
hafa slík heimili til að auka hróð-
ur vorn út á við og er það ekki
Rauða hœttan.
livað mildi hans væri takmarka-
;laus.“
i Ilafa menn nokkuru sinni sjeð
••eg les ..Rauða fánann*' eKki | jafn svívirðilegt orðalag á prenti?
að jafnaði, af því að hann er aug-1 Sætir það ekki furðu, að nokkur
- s nilega fyrst og fremst málgagn j maður, sem vill láta telja sig
r.ússnesks byltingaæðis, þótt Iiann .siðaðan mann, skuli vera svo blygð
!'.• kist vera „málgagn verklýðs unarlaus, að láta annað eins sjást
æskunnar.1
En mjer varð litið í blaðið frá
5. júlí s.l. og rakst þar á neðan-
málssögukom — Svei.taflutning-
urinn — eftir einhvern Á. Jónsson
og sagan gefur mjer tilefni til þess
að rita þessar línur.
•Jeg liefði leitt hana alveg lijá
mjer, metið hana svipað og annað,
sem „Rauði fáninn“ flytur, ef
A. Jónsson hefði ekki vaðið á
rosabullum sínum inn á heilög svið
og farið svívirðilegum orðum um
guðdóminn.
•Teg ætla ekki að þreyta lesend-
urnar á því að endurtaka nema
sem allra minst af sögunni, en
verð þó, að bregða upp örlitlu
sýnishorni af lýsingunum og orða-
hvað síst að þakka myndarskap fl'' Endurminning þess hefði að
líkindum varpað þeirri skímu inn
í hugskot hans, að hann hefði
frú Ólafíu.
Jafnan hefir verið mikið súst
eftir að koma ungum drengjum
til dvalar á heimili þeirra hjóna
til mentunar og mun margur ung-
uf maður minnast með þakklæti
veru sinnar þar Og þeirra hollu
og góðu áhrifa. sem hann hefir
orðið fyrir hjá þeim.
„Hann (þ. e. presturinn, sem
kom til ])ess að færa ekkjunni |],töndum saman um að
andlátsfregn mannsins ' hennar)
settist á rúmið hennar, uppþembd-
ur af kristilegu lítillæti, eins og
meri með hrossasótt.“
Áður er höf. búinn að sýna
mynd af prestinum: — „með
kristilega hræsnisgrímu yfir mat-
armiklu andlitinu, klæddur í svart
an poka“ — o. s. frv.
Svo mörg eru þessi orð.
áframhaldið er þessu líkt, og þó
miklum mun verra, þegar mann-
auminginn dirfist að bendla við-
bjóð orða sinna við sjálfan guð-
dóminn.
Hver sem þannig ritar, hlýtur
að vera mjög snauður af því, sem
gefur mannlífinu gildi. Hann hefir
tæplega kynst helgi sorgarinnar,
nje alvöru dauðans, og fráleitt
verið heyrnarvottur þess, þegar
trúaður prestur færir harmandi
ekkju andlátsfregn ástvinar henn-
vaJið hugsunum sínum öðruvísi
búning, er hann vijdi sjálfur segja
frá sorginni.
Annars ber svona ritháttur ljóst
vitni um sorglegt menningarleysi.
ó ]-astar fvrst tólfunum, er hann
'i’ að segja frá erindi prestsins
OJafía er látlaus kona. sem ekki I ..atvinnugrein hans. að ljúga að
hugsar mikið um að láta á sjer
bera. Hún er mikill vinur vina
sinUa, síkát og ung í anda þrátt
fyrir hinn háa aldur. Manna hjálp-
fúsust er hún og munu Land-
sveitarmenn geta sagt margar sög-
ur af örlæti hennar og hjálpsemi.
í Fellsmúla er tekið jafnvel á móti
öllum. hærri sem lægri og hvernig
sem á st.endur.
Hinir mörgu vinir hennar, nær
og fjær, munu senda henni hlýjar
árnaðaróskir á sjötugasta fæðing-
firdegi hennar.
5. 6.
Með Selfossi um daginn, fór ut-
an Þorvaldur P. Stephensen versl-
unarmaðnr. Fór hann til Belgíu.
og mun ætlun hans vera að athuga
söluhorfur á íslenskum afurðum
þar í landi. einkum á Jaxi og öðr-
um sjávarafurðum. Ef vel lætur
með sölu á þeim, mun Þorvaldur
setjast að í Belgíu.
fólki —“ o. s. frv. Og hámarkinu
nær ósvífni höfundar, þegar hann
fer svívirðilegustu háðungarorð-
■ m um persónu sjálfs Drottins og
frefsarans.
Það mundi tvímælalaust vera
talinn viðbjóðslegur og öldungis
óhæfilegur ritháttur, ef menn köll-
nðu hvern annan „hórkróa“, í op-
inberum blaðagréinum.
En hvað skal þá segja, þegar
í i íkt orðbragð er haft um frels-
ara mannkynsins, Jesúm Krist?
Og nú neyðist. jeg tii að til-
■ reina orðrjett þau ummæli höf.
sc-m jeg kaJla svívirðilegt guðlast,
og geta þá lesendur dæmt um það
sjálfir, hvort þau ummæli mín eru
kki á rökum bygð.
Greinarhöfundur kemst þannig
að orði:
..Tlann fór að tala um hinn
þunga kross, sem hinn gæskuríki
faðir legði á sum 'af börnum sín-
um, — t. d. þegar hann hefði
drepið hórkróann sinn á svívirði-
li gan hátt, til að svna mönnum,
eftir sig í opinberu blaði, — enda
þótt „Rauði fáninn“ sje?
Og nú spyr jeg í fullri alvöru
hugsandi menn og konur:
Er það rjett, að taka þegjandi
við þessu og öðru eins?
Eigum vjer að láta það viðgang-
ast að æskulýðnum sje spilt og
lieimili landsins saurguð með
svona rithætti?
Eru önnur svör rjettmætari frá
þjóðarinnar liálfu, við slíkri
„blaðamensku“, 'en þau, að krefj-
ast þess ákveðið og afdráttarlaust,
að bJöð, sem flytja jafn svívirði-
legt guðlast, sjeu tafarlaust gerð
upptæk ?
Eigum vjer ekki heimtingu á
því, sem kristin menningarþjóð, í
siðuðu þjóðfjelagi, að framkvæmda
valdið og löggjefarvaldið, taki
vérja oss
gegn „rauðu hættunni?“
Hún ber með sjer sóttkveikjur
sundrungar, ofsóknar, æðis, hat-
urs og fyri)-Jitningar á málefnum
Drottins vors Guðs, hans sem hefir
verið vort „athvarf frá kyni til
kyns“.
Hún hefir unnið að því að leggja
í rústir trú og siðgæði, hvar-
vetna þar sem henni eykst fylgi,
svo mun hún einnig gera hjer, nái
hún tökum á þjóð vorri.
Á það að takast?
Slímuflokkur frá Armann
fer í haust til Svíþjóðar til þess að sýna
þar íslenska glímu í mörgum borgum.
Sýningarnar verða í
lensku vikuna, sem
Stokkhólmi.
sambandi við ís-
haldin verður í
1 septembermánuði næstkomandi iförum íslenskra glímumanna á und
fer hjeðan flokkur glímumanna tillanförnum árum, vita það, að þær
Reykjavík, 19. júlí 1932.
Guðrún Lárusdóttir.
Ueðurspá.
Veðurstofan í Reykjavík er
vissulega nytsöm stofnun og hefir
unnið þarft verk, eigi síst með að-
vörun um aðdynjandi illviðri. —
Helst eru það sjómenn og flug-
menp, sem hafa góð not af þessu.
Bændur, ferðamenn o. fl. geta
líka haft góða hjálp og leiðbein-
ing af veðurspám, fyrir næstu
dægur, ef óhætt væri að reiða sig
á þær.
En það má líka verða mjög baga
egt fyrir ínarga og til mikils
tjóns, m. a. við þurkun og hirðing
oða meðferð á heyi og fiski, ef
i-errir bregst eða þurveður, sem
veðurskeytin segja að sje í vænd-
um. —
Fullyrðingar um slíkt, á helstu
annatímum, eru því ærið varasam-
ur. Þó oft fari þær furðu nærri
lagi, þá hafa þær líka brugðist
nokkrum sinnum.
Síðasta dæmi þess er frá sunnu-
degiuum 17. þ. m. Veðurspáin
sagði: „Stilt og bjart veður fram
eftir cleginum, en hæg SV-átt og
þyknar upp með kvöldinu1 ‘.
Þega.r um nótt 17. varð þó al-
bykt loft kaldi á suðaustan og
vætti með morgninum, síðan vind-
ur af sömu átt og væta öðru hvoru
fram yfir nón, })/t kuJ útsyntara
með þoku og syækju um kvöldið.
Veðurglöggum mönnum varð
þett.a ekki að sök. þeir sáu vel
blikuna á vesturloftinu kl. 5 dag-
inn áður (þegar veðurspáin var
gefin út), og þeim duldist ekki
að bjartviðrið var þá búið, en land
synningur og regn í nánd.
Svíþjóðar og ætlar að sýna þar vora
þjóðlegu íþrótt glímuna og fim-
leika í mörgum borgum. — Fara
þeir fyrst til Stokkhólms og fara
ímusýningar þar fram í sam-
b.andi við íslensku vikuna, er þar
á að halcla þá. Verður síðan sýnt
fleiri, sænskum borgum, en enn
er ekki ákveðið til fullnustu hve
víða verður farið.
Glímumennirnir eru allir úr
,Glímufjelaginu Ármann“ og ferð
ast undir stjórn kennara síns, Jóns
Þorsteinssonar frá Hofsstöðum.
Hafa þeir nú að undanförnu æft
sig af miklu kappi, og efast eng-
inn um að þeir muni fara mikla
frægðarför til Svíþjóðar, þar sem
íþróttir stancla þó á mjög háu
stigi.
Þeir sem f.vlgst liafa með utan-
hafa orðið íslandi og íslenskri þjóð
til frama og frægðarauka. Og ís-
lenska þjóðaríþróttin hefir vakið
aðdáun meðal hinna fremstir í-
þróttamanna erlendis, og verið
dætnd sem hin glæsilegasta, drengi
legasta og fjölbreyttasta íþrótt.
Það hefir verið hljótt um þessa
utanför íþróttamannanna, en þeim
mun meira hefir verið unnið að
því. að hún takist sem best. Það
er forgöngunefnd íslensku vikunn-
ar í Stokkhóhni, sem hefir boðið
glímumönnunum að koma þa.ngað.
Hún liefb' líka beðið Önnu Borg
um aðstoð hennar til þess að ís-
lenska vikan geti orðið sem best.
Á nefndin sltilið þakkir Islendinga
fyrir það hve vel hún vill vancla
til viðkynningar þeirra með Sví-
um. —
Reynsla og nákvæm eftirtekt gerðir, og þegar þar við bætast
áratugum saman, um bliku, skýja- mörgum sinnum fleiri, sem missa
far og loftsútlit, um véðurbólstra heilsuna um lengri eða skemri
og skygni til f jarlægra fjalla, tíma, þá' er fljótsjeð hvílíkt þjóð-
sjávarlag, fegurð málma og ótal armein slíkar aðgerðir 'eru. Víða
margt fleira, hefir gert marga hafa því heyrst raddir um að
roskna menn furðu nærfærna um nauðsyn beri til að breyta lög-
flest það, er að enöggum veðra- gjöfinni um fóstureyðingu, leyfa
brigðum lýtur. Menn þessir fara læknum að framkvæma liana til
líka einatt meira eftir sínu áliti, að bjarga konum frá skottulækn-
en eftir spádómum veðurskeyta. unum og fúskurunum. Enski dóm
Fjöldinn af yngra fólkinu verður arinn McCardie hefir komið mik-
þó að reiða, sig á veðurskeytin, illi hreyfingu á þetta mál með
því ekki hefir það sömu athygli riti, sem birtist eftir hann í febr.
yfir höfuð í þessu efni, nje aðra síðastl. Hann segir það algengt,
eins reynslu og eldra fólkið, sem
um langt skeið hefir átt afkomu
sína að miklu leyti undir veður-
farinu og því, að hagnýta það eftir
bestu þekking og orku.
Vísindastarfsemi veðurstofunn
'a)' mundi gr^ða á því. ef húp vildi
í viðlögum hagnýta sjer þekking
og reynslu veðurglöggra manna.
Og ýmsir ungir vísindamenn og
verkfræðingar, mnndn sjálfir —
auk almennings — hafa gagn og
sóma af því, ef þeir vildu lúta svo
lágt, að spyrja kunnuga menn, þó
ólærðir sjeu, og færa sjer það í
nyt er langvinn athugun, þekking
og reynsla hefir sannað þeim.
Roskinn bóndi-
I seinasta Læknablai er grein
um Heilbrigðisskýrslurnar (eftir
N. D.) og í henni er þessi kafli:
Mjög eru eftirtektarverðar at-
hugasemdir landlæknis í kaflan-
,nm um barnsfarir á bls. 65, þar
sem talað’er um fóstureyðingu og
fósturlát. Fram að þessu hefir
lítt kveðið að fóstureyðingum hjer
á lancli, a. m. k. ekki neitt svipað
því sem á sjer stað í flestum öðr-
um löndum álfunnar, þar sem
læknar og ljósmæður gera mikið
að fóstureyðingum og jafnvel kon-
urnar sjálfar hjálparlaust, svo að
þessu fylgir hin mesta hætta. í
Þýskalandi er talið að árlega missi
! 5000 konur lífið fyrir slíkar að-
að eiginmenn, sem sleppi úr geð-
veikrahæli, geti börn með konum
sínum strax eftir að þeir eru
komnir heim. Slíkar fæðingar ætti
að banna, segir dómarinn, og yfir-
leitt ættu börn andlegra aumingja
alls ekki að fæðast. Hann nefnir
fjölda af dæmum upp á það, hve
mikinn skaða núgildandi lögg.jöf
um þessi efni geri, og segir nauð-
synlegt að breyta henni, því að
það sje sannfæring sín af langri
reynslu, að hún skaði meira en
hún geri gagn.
í Englandi hefir verið, myndað-
ur fjelagsskapur til að berjast
fvrir „birth control“ og var fyTsti
fundur fjelagsins haldinn 23. nóv.
síðastl. undir stjórn líflæknis
prinsins af Wales, Sir Thomas
Iforder. Þar hafði prófessor H.
T. Laski í ágætri ræðu barið ræki-
lega niður allar mótbárur á móti
takmörkun barneigna, sem væru
eitthvert stærsta framfaraspor er
fnannkynið hefði nokkuru sinni
stigið, og Ffkt.i því við uppgötvun
mannsins á , eldinum og yfirráðin
yfir honum.
Væri vel ef heilbrigðisstjórnin
gengist fyrir því, að ákvæðunum
um þessi efni í refsilöggjöfinni
vrði brevtt frá því sem nú er og
þetta merkilega mál telcið til ræki
legrar athugunar.
Knattspyrnufjela-gið Víkingur.
Fyrsti fl. Æfing kl. 9 í kvöld.
Þriðji fl. Æfing kl. 6 í kvöld.