Morgunblaðið - 24.12.1932, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
15
GLEÐILEGRA JÓLA
óskar öllum viðskiftavinum sínum
Kol & Salt.
Óska viðskiftavinum minum
GLEÐILEGRA JÓLA
Olgeir Friðgeirsson,
kolakaupmaður.
0000000000000900000000000000000000000000000000000000
Jarðarför mannsins míns, föður og tengdaföður, Pálma Sig-
urðssonar, fer fram frá fríkirkjunni miðvikudaginn 27. desbr.
og hefst kl. 1 með húskveðju á heimili hins látna, Grettisgötu 40.
Sigríður Ásbjörnsdóttir.
Kristín Pálmadóttir. Jón Guðmundsson.
Móðir mín, Valgerður Jensdóttir kenslukona, andaðist að
heimili sínu 23. þ. m., Hverfisgötu 50, Hafnarfirði.
Sigríður Jónsdóttir.
HJUiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiig
== Innilegar þakkir fœrum við undirritaðir heið-
— urshjónunum Ingimundi Jónssyni og konu kans,
- Helgu Jónsdóttur, Holtsgötu 1, fyrir auðsýndan
1 kœrleika og velvild og rausnarlegar gjafir nú um
i jólin og um hver jól i mörg undanfarin ár.
i Drottinn blessi heimili þeirra og gefi. þeim
|É g'æðdeg jól og farsælt nýtt ár.
= Sjúklingarnir á Laugarnesspítala.
iiiiiiiuiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiF.
Innileg þökk til allra, fjœr og nær, sem á
ýmsan hátt sýndu mjer vinarhug á 60 ára af-
mœli mínu, 19. desember.
Þorbjörg Ásbjörnsdóttir
frá Innri-Njarðvík.
WpÆqÆí
Eimskipafjelag lslanös
og ríkið.
Eftir Brynjólf Stefánsson.
ir, því að lending er þar ill við-
skipta.
Þegar Staðarhlíð sleppir kcma
í Ijós ýmsir bæir á Ströndinni:
Kollsá, Höfðaströnd og Höfði.
Beint á móti Höfða, hinsvegar
Jökulfjarðanna, er bærinn Kvíar
við Lónaf jörð, og er það eir.i bær-
inn, sem nú stendur þar að norð-
anverðunni, alla leið út að Hest-
eyri. I Kvíum hefir á síðustu
árum verið fengist við refarækt
og tekist vonum framar.
Áfram höldum vjer á „trill-
unni“, og altaf opnast nýir
heimar. Þegar komið er inn fyr-
ir Höfðann sjest Leirufjörður,
sem liggur milli hans og Kjósar-
ness. I>á sjer maður bæinn Dynj-
anda, eins og það heitir á lifandi
tungu hjeraðsbúa — eða Dynj-
andi, eins og það heitir á kerfis-
bundinni, en auðvitað hárrjettri,
tungu málfræðinganna.
I kvosinni innan til við Kjósar-
nesið kemur í Ijós bær, sem Kjós
heitir. Vjel „trillunnar“ gengur
sinn gang og vjer bráðlega stödd
í mynni Hrafnfjarðar.
Lengd hans inn í botn er átta
km. eða vel það, og breidd hans
yst um tvo km. En þvert yfir
mynni f jarðarins yst, frá landi til
lands, liggur rif eitt neðansjávar,
svo að þar var ekki nema 5—6 m.
dýpi. Aftur á móti er víða 40 m.
dýpi og þar yfir, þegar inn dreg-
ur á fjörðinn. Afleiðingin er sú,
að enginn fiskur gengur inn yfir
rifið, oger því fjörðurinn fátæk-
ur af sjávarbjörg, þó hafa fengist
þar sprökur og hrognkelsi, en
það fer minkandi, það lítið sem
var. Selur er oft talsverður á
firðinum, en látur er þar þó ekki.
Vjer höldum nú inn eftir firð-
inum'og virðum fyrir oss lands-
lagið báðum megin. Að norðan-
verðu eru hlíðarnar brattar og
gróðurlitlar, nema hvað á stöku
stað sjást blettir, þar sem hinn
þrautseigi fjalldrapi hefir num-
ið land á milli aurskriðanna. Sunn
anvert við f jörðinn eru hlíðarnar
meira aðlíðándi, enda er þar gróð
ur meiri. Þeim megin stendur og
eina býlið, sem nú er í firðinum,
á að giska miðja vegu milli mynn-
is og botns, og heitir að Hrafn-
fjarðareyri.
Niður undan bænum er að-
djúpt og ágætt að lenda. Þar bjó
systir Guðmundar Hrafnfjörð og
maður hennar Líkafrón.
' Nú með því að oss var orðið
kalt af að sitja í bátnum, lentum
vjer þarna og fórum heim til bæj
ar að fá oss kaffi — og vjer feng-
um það líka ósvikið. Það var eins
gott og vestfirskt kaffi getur best
orðið og er þá mikið sagt, drykkn-
um til hróss.
I túnjaðrinum, örskamt frá
bænum var staður einn, er oss
fýsti mjög að sjá, en það var leiði
Fj alla-Ey vindar.
Hjer er ritmynd af leiðinu:
þúfur, margar og smáar. Milli
þúfnanna eru pollar, ef til vill
eftir nýafstaðið regn. í poll-
unum sjást skorkvikindi á hreyf-
ingu. Ein þúfan er miklu stærst
og frábrugðin hinum í lögun, að
því leyti, að hún er ferhyrndari.
Uppi á henni vaxa puntstrá, er
blaka þunglyndislega í golunni.
Steinflaga rís upp á rönd, og á
hana er höggvið með ófáguðum
bókstöfum: -— Hjer liggur Fjalla
Eivindur Jónsson.
Þetta er áletrunin orðrjett, rituð
niður þar á staðnum. Sagt er, að
bóndi einn að Hrafnf jarðareyri,
Jón Eilífsson að nafni, hafi
höggvið hana á steininn, nokkuð
löngu eftir að útlaginn.var orp-
inn moldu.
Helstu sagnirnar um Fjalla-
Eyvind þekkja allir. Á síðustu ár-
um æfi sinnar hvarf hann til
Vestfjarða og settist að á Leiru-
fjalli, fjallinu, sem liggur milli
Leirufjarðar og Hrafnfjarðar.
Reisti hann sjer kofa þar, sem
nefnt er Efrafjall, og má enn
sjá móta fyrir kofarústunum.
Sjest á þeim, að Eyvindur hefir
hlaðið bálk einn, er hann hefir
notað til að sofa á, og undir
bálkinn hefir hann veitt læk
einum litlum, svo að eigi þyrfti
langt að fara til að ná í vatn.
Að öðrum kosti myndi fann-
kyngi og hjarnlög hafa grafið
uppsprettuna svo, að ókleift
hefði verið að ná neinum dropa
að vetrarlagi.
Þarna var Fjalla-Eyvindur
síðasta veturinn, sem hann lifði.
Það var síðara hluta vetrar á
þorra eða Góu, að Eyvindur kom
niður lægð í fjallinu, sem Öldu-
tó nefnist. Leitaði hann þá ti
bóndans að Hrafnfjarðareyri.
Tók bóndi honum vel, er hann
vissi að Eyvindur var veikur,
Ijeði honum húsaskjól og að-
hlynningu, eftir því sem föng
stóðu til.
Eyvindur mun hafa farið
nærri um það, að ekki myndi
hann liggja fleíri legumar.
Sagnir ýmsar um Eyvind virð-
ast benda til þess, að hann hafi
altaf verið trúmaður, á þeirra
tíma mælikvarða. Bendir sögn
æssi um dauða hans í sömu átt.
Eyvindur óskaði eftir presti og
pótti mikið við liggja, að hann
fengi sig þjónustaðan. Bóndi brá
við og fór út í Grunnavík, um
lang.am og erfiðan veg, til að
sækja prest. En sá svonefndi
„Herrans þjenari“ neitaði að
koma og þjónusta útlagann og
glæpamanninn, Eyvind Jónsson.
Virðist hjer sem oftar allmikið
djúp staðfest milli Meistarans
mikla og þeirra, sem þykjast
þjóna honum, því að Kristur
kvaðst vera kominn til að frelsa
syndarana, en þjónar hans, prest
arnir, virðast oft vera komnir til
jess eins, að útskúfa syndurun-
um.
Bóndi hjelt síðan aftur til
Hrafnfjarðareyrar. Nokkru síð-
ar dó Eyvindur og dysjaði bóndi
hann þar í túninu. Þetta var
tuttugasta ár Fjalla-Eyvindar í
útlegðinni. Hann mun hafa far-
ið í útlegð um leitir, svo að það
vantar ekki nema nokkra mán-
uði upp á tímann.
Annars skal það ekki harmað,
að útlaginn liggur ekki í kirkju-
garði. Það fer miklu betur á því,
að bein hans hvíli í túnjaðri af-
skekts býlis. Þá mold, sem faðm-
ar bein útlagans, hefir hinn mikli
andi skapað, og með því að
skapa hana hefir hann vígt hana.
Og umhverfið: Öldur fjarðarins
örla við ströndina. Ár eftir ár
leika þær dularfulla útfarar-
sálma, sem enginn skilur, nema
Alvaldið sjálft. Niður lækjanna,
sem falla um snarbrattar hlíð-
ar til sjávar, er eins og söng-
flokkur himneskra hersveita.
Hrikaleg, jökulkrýnd f jöll, fórna
höndum til himins, í bæn — þög-
ulli og eilífri bæn, fyrir sál út-
lagans, sem engan átti að, nema
íplenska háfjallanáttúruna, og
þann guð, sem hana skóp.
Henni misheyrðist. í Northwich
í Fmglandi átti nýlega að gefa
saman hjón í kirkju. Presturinn
hjelt hjónavígsluræðuna, og
spurði síðan hinum lögfestu spurn-
ingum. En brúðurin var eitthvað
utan við sigr og þegar til hennar
kasta kom að svara, svaraði hún
neitandi. Þá gat presturinn ekki
annað en hætt við hjónavígsluna,
og varð 'engri leiðrjettingu við
það komið, enda þótt brúðurin
fullyrti, að lienni hefði misheyrst
hvað presturinn sagði, og hjer
væri um hinn mestaa misskilning
að ræða, frá hennar hendi. Daginn
eftir var hjónavígslan tekin upp
aftur og gekk alt slysalaust. Brúð-
urin sagði já, á rjettum tíma.
Nicolajsen í Göttrup heitir mað-
ur einn, sem nýlega varð 75 ára,
segir „Thisted Amts Tidende“.
Hann er maður þjettur á velli og
þjettur í lund. Hann liefir haft
það að atvinnu að grafa brunna.
Eitt sinn var hann á ferð með-
fram Limafirði. Hafði fjörðurinn
bólgnað upp og var komið skarð
í sjávargarð einn. En hefði garð-
urinn brotnað hefði stórtjón hlot-
ist af. Nicolajsen gerði sjer hægt
um hönd. Hann settist í skarðið og
stíflaði vatnsrenslið með sjálfum
sjer uns hættan var liðin hjá.
Niðurlag.
I>á bendir greinarhöfundur á
það, að núverandi forstj. Skipa-
útgerðarinnar, Pálmi Loftsson,
láti sjer nægja þrisvar sinnum
lægri laun en starfsbróðir hans
hjá Eimskipafjelaginu. En þó það
hafi tekist í þetta sinn að fá ágæt-
an mann fyrir ekki meiri laun, er
ekki víst, að Skipaútgerðin hafi,
þegar hann fellur frá, betri að-
stöðu en einkafyrirtækið, Eim-
skipafjelagið, til að fá ódýran
mann, sem sje fyllilega hæfur til
starfans. Annars gæti það verið
nokkuð hættulegt að gera fvrst og
fremst þá kröfu, þegar ráðinn er
forstjóri að svo umfangsmiklu
fyrirtæki sem ríkisútgerðin mundi
verða, með miljóna veltu árlega,
að hann sje ódýr. Til þess á fyr-
irtækið alt of mikið undir því, að
forstjórinn sje sínum vanda vax-
inn, og verður góðum manni seint
oflaunað, en ljelegum manni altaf,
þó hann sje ódýr.
Ekki heldur í þessu atriði eru
því finnanleg nein rök fyrir því,
að þjóðnýting á Eimskipaíjelag-
inu undir rekstri Skipaútgerðar
ríkisins mundi tryggja neina
lækkun á heildarkostnaðinum við
strandsiglingarnar.
Þessi atriði, sem hjer hafa ver-
ið rakin, og greinárhöfmu'ar not-
ar til stuðnings tillögu sinni, eru
því hreinustu aukaatriði, sem
ekki koma nærri kjarna málsins.
En þá kemur að öðru atriði í grein
hans, sem ekki er jafn meinlaust,
en það er samanburðurinn á kostn
aði Eimskipafjelagsins og ríkis-
ins af strandferðunum. Er sá sam
anburður sumpart rangur og sum
part villandi. Hann segir, að það
hafi komið í Ijós við athugun
málsins á Alþingi og við saman-
burð á kostnaði ríkisins af strand-
ferðum með sínum eigin skipum,
að ef skýrsla nefndarinnar væri
á rökum bygð, kostuðu strandferð
ir Eimskipafjelagsins 4—5 sinn-
um meira heldur en ríkisskip-
anna. Sje þetta miðað við það, að
á undanförnum árum hafi hver
viðkoma ríkisskipanna á höfn að
meðaltali kostað frá 250—300 kr.
reksturshalla, en eftir skýrslunni
virðist sami reksturshalli hjá skip
um Eimskipafjelagsins hafa num-
ið frá 1350—1650 kr. Segir hann
síðan, að Alþingi hafi ekki talið
það geta komið til mála, að
styrkja Eimskipafjelagið til
strandferða á þessum grundvelli,
en samt hafi þetta orðið til þess,
vegna hinnar erfiðu fjárhagsaf-
komu f jelagsins, að styrkurinn til
þess hafi verið hækkaður úr 145
þús. kr. upp í 250 þús. kr. Það
virðist svo, sem greinarhöfundur
tali hjer að kunnugleik, en þó er
það næsta ótrúlegt og sorglegt til
að vita, ef satt er, að Alþingi skuli
hafa gert sig sekt í þeirri hroð-
virkni, að byggja á svo grunn-
færnislegum og auk þess röngum
samanburði’, sem hann teíur. Eins