Morgunblaðið - 12.04.1933, Blaðsíða 3

MORGUNB L A I *
i

}■
1
l'
b
%
íi
$
*
i
JpflorgtttsHaMft
Útg»t.: H.Í. Árvakur, S«Tk]>Tlk,
Rltatjðrar: Jön Kjartanason.
Valtýr StafAnaaoa.
Rltatjörn og afarrelBala:
Auaturatrœtl 8. — Slatl 1800.
Aual^alnraatjörl: B. Hafbars.
Aualýalngaakrlfatofa:
Auaturatretl J 7. — Slml 8700
■almaalmar:
Jön KJartanaaon nr. 8748.
Valtýr Stefánaaon nr. 4880.
B. Hafberg nr. 8770.
Áakrif taglald:
Innanlanda kr. 8.00 4 aaAnnBl.
Utanlanda kr. 8.50 á atánuBl,
f lauaaaölu 10 aura alntaklB.
80 aura maS Laabök.
A strönöinni.
* Þegar stormarnir byljaáhúsa-
;|)ökunum í útgerðarbænum Reykja-
vík, hvarfla liugár manna til þeirra
mörgu, sem á sjónum eru, sem
þola verða vosbúð, og erfiði, og
í baráttunni fyrir lífi sínu og
sinna, horfast oft í augu við dauð-
ann.
A síðustu 8 árum hafa 10 ís-
'lenskir togarar farist, skipin, sem
öruggust eiga að vera og best, og
talin hafa verið fær í flestan sjó.
Þó hugir Reykvíkinga og ann-
ara íbiia A7ið sjávarsíðuna sífelt
fylgi þeim er sjóinn sækja, verð-
nr jafnan meiri alvara í þeim
hugrenningum, þegar sjóslysin
'ber að höndum. — Þá er hugsað
til framtaks, um að bæta öryggið
á sjónum.
Eitthvert liroðalegasta sjóslys
'hjer á síðari árum, var ,,-Jóns
forseta-slysið“. Togarinn strand-
aði á Stafnesi að nóttu til. Skips-
Ttöfnin taldi enga iífshættu á ferð-
'iim, beið dögunar í sliipinu. —:
Áður en varði kom ófærubrim,
bátar brotnuðu við skipslilið, en
mennirnir tíndust síðan smátt og
•smátt niður í öldurótið, fyrir aug-
um þeirra, er á ströndinni voru,
■og druknuðu fjórtán. Einn fraus
fastin' í reiðanum.
Af 15 sjóreknum líkum á Staf-
nesi reis Slysavarnafjejag’ið. Ein
•deild þess í Grindavík, með einni
Tínuskeytabyssu, hefir nú bjarg-
•að 62 mannslífum.
Hjer er árangur af starfi þeirra
•sem í landi eru,
Slysavarnir frá landi ná aldrei
nema stutt út fyrir landsteina.
Hin íslenska sjómannastjett er
TÓmuð fyrir dugnað, karlmensku
og kapp við veiðiskapinn.
Hjer er eigi staður til að ýfa
nein sár, nje æðrast um orðna
Tduti.
En er varfærnin í rjettu hlut-
Talli við kappiðf
Spurning sú ryður sjer braut.
Á gætin farmenska nægilegan
liefðarsess við hliðina á kappinu
í sjósóknúm Islendinga f Eða fær
•gætnin og varfærnin ekki sín fullu
laun f
Hvað verður enn lært af sjó-
■slysunum ?
Þannig spyrja þeir, sem á strönd-
nnni eru.
Frá „5kúla fógeta“»
Hánari fregnir um stranöið
I býti í gærmorgun för Jón
Sigurðsson framkvæmdastj. í Alli-
ance suður í Grindavík til að
sækja skipbrotsmennina. Færð var
slæm, komust skipbrotsmennirnir
ekki til bæjarins fvr en í gær-
kvöldi.
Þeir komu allir. Allmargir þeirra
voru þó talsvert máttfarnir eftir
volkið, eins og nærri má geta. Auk
meiðsla þeirra sem getið var um
í blaðinu í gær hafði Kristján
Magnússon meiðst á fæti.
I gærkvöldi liitti blaðið Stefán
Benediktsson stýrimann að máli
til þess að fá nánari fregnir af
strandinu.
Hjann sagði m. a. um viðbúnað
manna eftir að skipið var strand-
að:
Svo stutt stund leið frá því
skipið strandaði og þar til það
seig niður af skerinu að vart liefði
unnist tími til þess að losa björg-
unarbátana, þó menn liefðu snúið
sjer að því strax.
En ekki var um það hugsað,
enda ekki til neins sakir brimsins.
Allir liöfðu skipverjar fengið
ráðrúm til að klæðast sjófötum, er
skipið seig niður. Svo vel stóð á,
að flestallir voru á fótum í skip-
inu, er strandið bar að, þAÚ þeir
sem nýkomnir voru af vakt, voru
ekki háttaðir.
Eins og fyr segir vorum við
Jón 'Magnússon og jeg staddir
á afturþiljum er skipið rann út af
skerinu. Yið vorum þar að slá
botna úr lýsistunnum. Stóðum við
undir bátadekkinu, svo sjórinn
mæddi ekki eins mikið á okkur.
En lýsið ætluðum við að losa til
að lægja sjóganginn yfir þiljurnar,
vo miSnum þeim, sem í brúnni
voru gengi betur að komast fram
á hvalbakinn.
Er við fundum hverju fram fór,
og dýpka tók á skipinu, ltlifum AÚð
upp reiðann. Á leiðinni upp skár-
um A'ið kaðal úr blökk og höfðum
með okkur, fórum síðan og stóðum
á ,.sallingnum“, en bundum okkur
fasta í sigluna, því hald var lítið
bar uppi.
Skipið seig nú á fám mínútum
um eina 3 metra.
En í þeim svifum fóru þeir þrír
af brúarvængnum, sem þaðan
björguðu sjer, fram á hvalbakinn.
ísleifur Ólafsson og Guðm. Sig-
urðsson fóru með ljósastaginu, en
Árni Þorsteinsson eftir borðstokkn
um bakborðsmegin því hann aussí
upp-
Sögusagnir um, að einn skip-
verja hafi bjargað sjer á sundi,
eru, eftir því sem St. Ben. stýri-
maður segir, ekki rjettar. Hann
lítur svo á, að engum syndum
manni hafi verið fært að bjarga
sjer þarna inn á skipið, úr því út-
sogið frá skipinu á annað borð
Allir voru þeir sjóklæddir, sem
fyr segir, með sjóhatta, eða sjó-
hettur. Sjóhetturnar hlífðu þeim
mikið, vörnuðu því, að sjór rynni
niður um hálsmálið, er ólögin
gengu yfír þá.
En áður en þeir björguðust hafði
sjórinn rifið hetturnar af einum
12 eða 14 er þarna voru.
í dögun, um það leyti sem björg-
unarlið Grindavíkur kom á strand
stað, var háflóð. 1 5 klukkustundir
höfðu mennirnir staðið þarna á
hvalbaknum. Mestan tímann höfðu
ólög gengið yfir hvalbakinn. En
með flóðinu fóru þeir alveg í kaf
í ólögunum, svo þeir tveir sem í
siglunni voru sáu ekkert á þá er
öldurnar skullu yfir.
Milli ólaga gátu mennirnir
hreyft sig ofurlítið, stappað og
'barið sjer, og hjálpaði það nokkuð.
Alls er talið að 25 hafi komist
fram á hvalbakinn. En eigi kemur
skipbrotsmönnum alveg saman um
það- En hafi sa'o verið, hefir þrem
skolað þaðan.
Einum skolaði út við það að
keðja sú slitnaði sem lá fram úr
borðstokksgrindunum og frarn í
stefnið. Hann hafði haldið sjer í
keðju þessa.
En um háflóðið, þegar björgun-
arlið Grindvíkinganna kom á vett-
vang voru nokkrir skipverja, er
komust lífs af, orðnir máttvana,
og urðu fjelagar þeirra, er þrótt-
meiri voru, að styðja þá, er öld-
urnar skullu yfir.
Er sást til björgunarmanna óx
lífsvon og þróttur að nýju.
Það heldur stýrimaður, að engin
t-iltok hefði verið að koma fram
björgun fyrri en varð, meðan
myrkur hamlaði athöfnum.
Björgunarkaðalinn úr landi
varð að festa efst í framsigluna.
Það gerði Kristinn Stefánsson 2.
stýrimaður- Yar það mjög erfitt
að komast þangað. En er það var
gert tók björgunin litla stund.
Þeir tveir sem biðu á hvalbakn-
um í 1 klst. uns þeir sem í aft-
urreiðanum voru, komust fram á
livalbak voru Sigursveinn Sveins-
son og Guðjón Marteinsson.
Þeir Stefán og Jón komust fyrst
eftir „kassanum“ og fram á brúar
vænginn. Þar biðu þeir af sjer eitt
ólag, en komust fyrir næstu öldu
fram á hvalbak. Þá var mikið far-
ið að falla út.
Lík það sem kom á land um leið
og björgun fór fram, er lík Sig-
þórs heitins Jóhannssonar. Onnur
lík voru ekki rekin í gær. er skip-
brotsmenn fórii úr Grindavík.
Togaraflakið hafði færst nær
landi. Siglur heilar og stjórnpall-
ur að sjá. Hlið sú, sem niður vissi,
sennilega mölbrotin, og fiskhrann-
ir úr lestum reknar um fjörurnar.
Afvopnunarmálin. Samkvæmt
fregnum frá Genf í lok's.l. má.nað-
ar liafa þessi ríki fallist á afvopn-
unartillögur MacDonalds, sum að
vísu með fyrirvara, sem grundvöll
■að frekari umræðum: ftalía, Gana-
da, Grikkland, Austurríki. Eist-
land, Finnland, Búlgaría, Argen-
ilna, Lettland og Svíþjóð. FB.
hefði náð til hans.
Þeir Stefán stýrimaður og Jón
Magnússon sáu nokkurnveginn til
beirra sem á bi'úarvængnura voru,
og eins til þeirrg á hvalbaknum.
Sökum hríðar og náttmyrkurs gat
Stefán þó aldrei greint með vissu
hve margir það voru, sem á hval-
baknum voru. Þeir stóðu þar svo
þjett.
Gyðingar í Bandaríkjunum liafa
haldið fjölda. mótmælafunda út af
Gyðingaofsóknunum i Þýskalandi.
Beita Gyðingar í Bandaríkjunum,
sem eru mjög f jölmennir, sjer mjög
fyrir því að menn hætti að kaupa
og selja þýskar vörur. Árlegur
innflutningur á þýskum vörum til
| Bandaríkjanna nemur á annað
' hundrað miljónum dollara. FB.
3
Mál bresku
verkræðínganna
Þá átti að kúga til játningar.
London, 11. apríl.
United Press. FB
Utanríkismálaráðuneytið hefir
efið út skýrslu sem vakið hefir
feikna eftirtekt, því að í henni eru
birt gögn til sönnunar því að
yfirvöldin í Rússlandi hafi gert
tilraunir til þess að kúga starfs-
menn Metrovickers til þess að
játa á sig afbrot þau, sem þeir
eru ásakaðir fyrir.
Hátollastefnan fordæmd í
Bandaríkjunum.
Washington, 11. apríl.
United Press. FB.
Roper verslunarmálaráðherra
liefir haldið ræðu og gagnrýnt
tollastefnu þá, sem fylgt hefir
verið í Bandaríkjunum undanfar-
in ár. Kvað hann svo að orði, að
ef auðið ætti að vera að koma til
leiðar auknum viðskiftum og góðri
viðskiftasamvinnu vfirleitt þjóða
milli, yrði að lækka tollamiirana.
Bandaríldn verða að kunngera
lieiminum, að þau vilji nú einlæg-
lega beita sjer fyrir sanngjarnari
og rjettlátari stefnu í þessum mál-
um. Framtíð alþjóðasamvinnu í
viðskiftamálum er undir því kom-
in, að þessi stefna verði ofan á
hvarvetna í heiminum.
Piskiiegg,
mikið úrval. tátið
í Sýningarskáta-
Rluggann, Austur-
stræti 20.
Gullsöfnun Breta.
London, 11. apríl.
United Press. FB.
Orðrómur um að Bretland ætli
i hverfa að gullinnlausn aftur,
liefir stöðugt aukist að undan-
förnu, en í dag lýsti Chamberlain
því yfir í neðri málstofunni, að
gullsöfnun Englandsbanka að und-
anförnu stæði í engu sambandi við
stefnu ríkisstjórnarinnar í gjald-
eyrismálunum.
Stjórnarskrá Portúgals.
Lissabon, 11. apríl.
United Press FB.
A ráðstefnunni í dag var undir-
skrifuð tilskipun um að nýja
stjórnarskráin gengi í gildi. Því
næst bar Salazar forsætisráðherra
fram lausnarbeiðni fyrir sig og
ráðuneyti sitt. Carmona tók lausn-
arbeiðnina til greina, en fól Sala-
zar að mynda nýja stjórn Er búist,
við að Salazar hafi lokið myndun
hinnar nýju stjórnar í dag.
Heimsmet í hraðflugi.
Rómaborg, 11. apríl.
United Press. FB.
Agello flugmaður hefir sett
heimsmet í hraðflugi. Flaug hann
í beinni línu yfir Garðavatn og
var hraði hans 682.4 kílómetrar á
klst.
Ríkisstjórnin í Bandaríkjunum
veitti 5 miljónir dollara til þess
að bæta úr því tjóni, sem varð af
landskjálftunum í Kaliforníu í s.l
mánuði. FB.
Gull á hafsbotni. Árið 1799 sökk
skip vi<5 Hollandsströnd er hafði
innanborðs gullforða er nam 25
miljónum króna. Er nú í ráði að
reyna að ná upp gulli þessu.
Nýkomið s
Sumarkápur í fallegu úrvali.
Franska alklæðið margeftir-
spurða.
Telpukjólar frá kr. 7.75.
Regnhlífar, sjerstaklega' fal-
legt og ódýrt úrval.
Kasmírsjöl frá kr. 35.00.
Silkisokkar, kvenna og barna
í afarfjölbreyttu úrvali.
Regnfrakkar kvenna o. m. fl.
Versl. Gnðbj. Berfiþðrsdðttnr
Laugaveg 11, Sími 4199.
L A X
Frosinn smálax góður og
ódýr.
Hiöthúðin Borg.
Sími 1834 og 2834.
Laugaveg 78.
llýkomlð:
Jalfa-glóalöin
Epli: Delicious
UUinesaps
5úkkat.
fHönðlur.
Magnús Hjaran,
Slmi 4648.
Lillu
hðkunardropw
reynast með afbrigð-
nm bragðgóðir, því
vinsælir hjá hús-
mæðrum og hrauð-
gerðarhiísum um
land alt.
Hin mikla sala sann-
ar þetta.
rnagerd
eyljaiíiiur