Morgunblaðið - 11.07.1933, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
VI.
Framangreind dæmi eru miðuð
við fvrirtæki einstakra manna. Nú
er liitt algengai'a að stórútgerð
sje rekin af lijutaf jelögum. —
Hvernig er því þá varið með skatt
lilutafjelaga, verður útkoman þá
ekki hetri? Samkvæmt upplýsing-
um niðurjöfnunamefndar er ekki
annað sýnilegt en að útsvar sjé
lagt. á hlutafjélög eftir sömu regl-
um og á einstakiinga. Hinsvegaf
gilda talsvert aðrar reglur um
eigna- og tekjuskatt hlutafjeiaga
cn einstaklinga. Tekjuskatturinn
er mjög hár, ef arður er hár í
(Jtsuörin
og niðuriöfnunarnefnöin.
Eftir 7ón Asbjörnsson hrm.
Niðurl. ir engu upp á niðurstöðuna, þó
Svo sem kunnugt er, starfa ílest um giftan mann með nokkur böm
atvinnufj-rirtæki hjer í bæ með væri að ræða. Reiknað er með
lánsfje. Hvernig eiga þau ofan á 40% álagi á tekju- og eignaskatt
hina ]»ungu skatta að standa straum samkvæmt heimildarlögum síðasta
af afborgunum af lánum, sem á þings.
þeim hvíla ? Fyrirtæki, sem starfa Þetta dæmi sýnir að þrátt fyrir
raeð lánsfje, sýnast vera dauða- mjög góða heildarútkomu getur
dæmd, ef afkoma þeirra er vej’u- enginn eigendanna lifað af arði
lega ínisjöfn frá ári til árs. Svo.! mkstursins og ei'nungis einnþeirra, hlutfalli við innborgað hlutafje.
mikjll gróði er vart hugsanlegur. 8<i lægsti í eign fær rúmlega spari- Sje innborgað hlutafje hinsvegar
J góðærunum, að hann bæti upp (sjóðsvexti (5.4%) eða 2700 kr. hátt. stendur ldutafjelagið betur
tjón erfiðu áranna og skilji eig- Rf höfuðstóiniím (fyrir starft sitt, að vígi að því er þessa skatta
og i arð af fje sínu) eftir að bein- cnertir. Þar s»m slík hlutafjelöf
ir, skattar til ríkis og bæjar hafa em ekki mörg hier í bæ, verður
verið dregnir frá. ekki gert ráð fyrir að framtíð t.
Eigandinn að 250 þús. kr. fyrir- d. útgerðarinnar geti bygst á betri
tækinu heldur aðeins eftir 1350 ^komunröguleikum hlutafjel. én
kr. að meðaltali á ári til nauð- <Jinstaklinga.
synja sinhaT þrátt fyrir 22% þús. ^ar sem þannig er í garðinn
kr. meðalhagnað, og sá efnaðasti, i ^dið af hálfu ríkis og bæjar í
eigandi % milj. kr. fyrirtækisins' ^attafá1lim ekki WTldra
verður að gefa töluvert með at- •þötf'lítið sje um það að ný at-
dæmi af atvinnurekendum, sem vjnnurektrinum. 45 þús kr meSal. vinnufyrirtæki rísi upp, í stað
eiga fyrirtæki sitt, hafa misjafna hagnaður á ári af fyrirtækinu heirra, sem lmíga í valinn, þeg-
afkomu frá ári til árs, eins og __„m-í n1,x++__ ar illa árar, eða sligast undir
| Höfnm fcngið fáein stykki af:
„Serva“ handsláttuvjelum 14.“
Þessar vjelar eru búnar til úr prirna sænsku stáli og ei-u
með kúlulegum. Þær eru svo Ijettar, og auðveldar í notkun
að hver unglingur getur unnið með þeim. Ef þjer viljið
Iiafa fagran blett við hús yðar þá notið „Serva“ hand-
sláttuvjél, með því að nota hana verður bletturinn þjettur
og allur jafn sleginn.
Sími: 1—2—3—4.
andanum eftir nægjanlegt f.je til
afborgana, auk sæmilegrar fjái’-
hæðar til lífsframfæris.
En lakast er, að ekki verður
betur sjeð en að þau fyrirtæki,
sem eru fullkomlega fjárhagslega
sjálfstæð, sjeu einnig dauðadæmd,
<et afkoman er yfirleitt misjöfn,
eins og t.d. hjá útgerðarmönnu,m.
Til þess að skýra þetta vil jeg taka.
þorri atvinnurekenda hjer, en
hagnast yfirleitt á atvinnurekstr-
Inum. — í dæminu, sem jeg læt ná
vfir 5 ár, geri jeg ráð fyrir að
1. og 2. árið, sem fyrirtækið starf-
ar, græðist 20% hvort árið á sjálf
um rekstrinum, 3. á,rið tapist
10%, 4. árið komist gróðinn upp
i 30%, en 5. árið tapist 15%.
Þrjú árin er því uppgripagróði og
er hann samtals 70% af höfuð-
stólnum, en 2 árin tapast, samtals j
þó ekki meira en 25%. Hagnaður
á rekstrinum er því alls 45%. —
Meðalgróði verður þá 9% á ári,
eða tvöfaldir sparisjóðsvextir. —
Tapið er alls ekki hærra en t. d.
fjöldi útgerðarmanna og jafnvel
lcaupsýslumenn verða oft að þola,
©n gróði góðæranna hygg jeg að
sje mun meiri en algengt er.
-Jeg geri ráð fyrir, að velt-
an, sem hið hulda rekstursút-
■svar er lagt á, sje jöfn höfuð-
stólnum, sem stendur í fyrirtækinu,
og að það sje %% af veltunni, sem
mun hafa verið ekki óvenjulegt í
ár, þótt relfstursút.svarið hafi ver-
5ð hafi verið miklu hærra á sum-
nm atvinnugreinum.
Dæmið litur þannig út:
hagnaður á ári af fyrirtækinu
nægir ekki fyrir sköttum einum
saman. Svo. þungbærir eru skatt,-
arnir, þegar um verulega eign er
að ræða og tap og gróði skiftist
á, enda þótt méðalhagnaður verði
ekki minni en að ofan er gert ráð
fyrir.
Til samanburðar er rjett að at-
huga hvað háir skattarnir mundu
'’afa orðið af fyrirtæki sömu
stærðar, sem gæfi af sjer jafnan
arð, 9% árlega.
Útkoman verður þessi: 1
drápsklyfjum skattanna. Það er
einnig skiljanlegt að eldri fyrir-
tæki færi sjaldan út kvíarnar þar
sem heita má að allur arður fari
í skatta, og ágóðavon er því lítil
sem engin, þótt sæmilega gangi.
Þetta er stórkostlegt alvörumál
fyrir Reykjavík. Útgerðin, hyrn-
ingarsteinninn undir vexti og vel
megun bæjarins, gengur óðum
saman. Samkvæmt skýrslu Lands-
bankans fyrir s.l. ár, hefir hluti
Reykjavíkur úr saltfiskframleiðslu
Eign Árl. arður Útsv. t. & esk. allra áranna Meðalt. á ári Útsv. t. & esk. í hlutf. v. gróðan
50 þús. kr. 4.500 kr. 4.632 kr. 926,4 kr. 20,6%
100 þús. kr. 9.000 kr. 13.351 kr. 2670,2 kr. 29,7%
250 þús. kr. 22.500 kr. 49.002* kr. 9800,4 kr. 43.6%
500 þús. kr. 45.000 kr. 119.993 kr. 23998,6 kr. 53,3%
Á þessari töflu sjest hversu stór landsins
lækkað
í
Jí % Gróði einstök ár oJ+ 'Sf öl-n. Útsvar t. & esk. samt. 13 O ‘C O ‘O “C3 | &+« Utsvar t. & esk. i hlut- talli við gróðan
50 10þús.+ 10 þ. -+- 5 þ. + 15 þ. -t- 71/, þ. 22'1, 9 082 kr 4500kr 40.4 •/„
100 20 þ 20 - -h10- + 3Q, -h15 - 45 28.136 - 9000- 62.5 °/„
250 50 þ 50 - -J-25 - + 73- -© 371/, - 112'/, 105.745 — 22500- 94.0 %
500 100 þ 100 - 50 - + ÍSP- -+- 75 - 225 244.700 — 45000- 108.8 °/0
Jeg skal geta þess að til hægð-
arauka hefi jeg gert ráð fyrir
jöfnum skatti af eign öll árin.
G.étur: það ekki haggað við gildi
dæmisins, því bæði er hann til-
tölulega lítill hluti af sköttunum,
sökum þess hvað háar tekjurnar j þeir óhæfilega hart niður á fjölda
að
á 2 órum úr
kostlegur munur er á sköttunum |35,6%J niður í 22,4%, eða úr
eftir því, hvort arðurinn er jafn rúmum þriðjungi í riiman
frá ári til árs, eða mismunandi j fimtung. — Togurunum hefir
eins og gert var ráð fyrir í dæm- J fækkað úr 26 árið 1930 niður
inu ,hjer að framan Ekki er sjá-|í 23 nú í vetur. Minni gufuskip
anleg nein skynsamleg ástæða fyr-' (línuveiðarar), sem gengu á veið-
ir þvi. að atvinnurekandi, sem ar hjeðan, voru 12 árið 1930, en
græðir t. d. 50 þús. á, 5 árum nú í vetur einungis 7. Það hefir
því fækkað um 3 togara og 5 línu-
veiðara á 3 árum. Af þessu leiðir
svo atvinnuleysi með öllu því böli,
sem því er samfara. Það er ekkeyt
|VafamáI, að hinir ósanngjörnu
^skattar til ríkis o.g bæjar, eiga
rnikinn þátt í hnignun útgerðar-
irnar hjer í bæ. Voru þeir þó ekki
eins háir þessi ár og þeir eru orðn-
ir nú.
Hjer þarf að stemma á að ósi.
Það verður þegar í stað að breyta
um stefnu í skattamálum bæjar-
I ins og taka fult tillit til hinnar
koma imisjöfnu afkomu atvinnufyrirtækj
með misjafnri afkomu .frá ári til
árs, greiði miklu hærri skatta
en hinn, sem á jafnmörg-
um árum græðir sömu upp-
hæð, en jafnt á hverju ári.
eins og skattarnir eru nú,
En 1
anna. Þetta má gera með því að
miða tekjuskattinn við meðalaf-
eru, og auk þess hækkar hann og j atvihnurekenda, og hljóta því
lækkar á víxl, sem jafnar sigjþ;ma framleiðsluna mjög. , komu nokkurra ára. t.d. 3—5 ;j,ra.
nokkurn veginn upp. | Eins og tekið liefir verið fram (— Einnig er sú leið hugsanleg að
Til ]>ess að finna fi'ádrátt.fer því fmrri að farið sje út í^leyfa frádrátt á tapi fyrri
fyrsta ársins geri jeg ráðjnokkrar öfgar að því er töpin , ára, áður en skattur er reikn-
fyrir að eigandinn hafi áð- j snertir í ofangreindu dæmi. — aður af arði síðari ara. Liklegast
mis-,er fyrri leiðin heppilegri, en þó
ur liaft fje sitt á. sparisjóði og Talsvert lakari afkoma og
greitt skatt samkvæmt því. Per- jafnari en þar er gert ráð fyrir'er liað ekki fullvíst.
xónufrádráttur er miðaður við mun ekki vera fátíð. i Jeg hefi nú bent á tvö atriði,
einhleypan mann, en annars skift-
sem jeg tel nauðsyn til bera að
Hvítara Ijereft
i einfaldari hátt—
aðeins suða
Nú getið þjer hent eða brent þvot*
tabrettinu, það er óþarft, þjer þurfið
ekki lengur að nudda eða þvæla
Ijereftinu. Radion, hið undursam-
lega nýja súrefnis þvottaduft, gerir
Ijereftið hvítara á tuttugu mínútum,
en það varð áður, eftir margra tíma
erfiða vinnu. Þjer blandið Radion
með köldu vatni, látið það í þvotta-
pottinn, og fyllið eftir þörf. Leggið
svo ljereftið í og sjóðið i tuttugu
mínútur. Þjer þurfið svo aðeins
að skola þvottinn og þjer munuð
undrast árangurinn.
Súrefnis verkan Radions, þvær jafn*
vel silki, ull og litað efni, ef notað
er kalt vatn. Fáið yður Radion i
næsta þvott.
RADI0N
BLANDA, — S J Ó-DA, — SKOLA,
— það er alt
M-RAD 2 04 7 A IC
Fyrirligg jandi s
SS Itandfs. - Hartöflur. - Hðrsykur. -ILaukur.
Eggert Kristjánsson & Cn.
Sími 1400 (3 línur).
hagað verði öðru vísi í nýjum
skattalögum fyrir Reykjavík, en
gert hefir verið undanfarin ár af
niðurjöfnunarnefnd. í svip leiðir
breytingin é.t.v. til lækkúnar á
tckjum bæjas'sjóðs, en það mun
jafnast upp fljótlega.
Æ’skilegt er að unt væri að
finna fleiri tékjustofna fyrir bæ-
inn í stað útsvarsins, en tekju-
og eignaskattinn einan. En sjer-
staklega verða forráðamenn bæj-
arins að leggja áherslu á að halda
útgjöldunum niðri. eins og
frekast er fmt. Á þetta vitanlega
eikki síður við þá sem stjórna
þjóðarbúinu. Því að eins að þessa
sje gætt er hægt að stilla skött-
nnúm svo í hóf, að atvinnuveg-
irnir geti borið þá, Haldi gjöldin
hinsvegar áfram að fara sívax-
andi kemst bæjarf jelagið óhjá-
kvæmilega í fjárhagslegt öng-
þveiti óðar en varir.
Fíugmálasamningur ?
London í júní.
United Press. FB.
Talsvert hefir verið rætt um
það að undanförnu, að komið hefði
tíl orða, að Bretar og- Þjóðverjar
gerði með sjer flugmálasamning. I
sambandi við þetta hefir komið í
Ijós, að aðrar þjóðir óttist, að
Bretar og Þjóðverjar hugsi til
hernaðarlegrar samvinnu, en senni
lega hafa þær grunsemdir við lítið
að styðjast. Hins vegar er fullyrt,
að önnur veldi hafi fyrirskipað
fiilltrúa sínum að komast fyrir hið
sanna í þessu efni.