Morgunblaðið - 06.08.1933, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
j
j
'®«i.: H.f. Arraknr, K*rkj«Tfk.
;,í*tjðr»r: J6n KJ*.rt»n«*o»,
V«.ltýr Bttífnuoi.
■rtjörn os *.firrelS»l»:
A.u»tur*trí»tl S. — Hlmí 1*Í9.
j * <l tclTi«a«tjörl ■ ». Hjlít«rr.
Tlt*in*»»krlf»tof»:
Au»tur»tr«etl 17. — ffilw! Í70Í
raulmar:
•I KJ»rt«n»»on nr. 1741.
st«f.4.n»aon nr. tlli.
nr. 1770.
•t> r 1.00 4 Híailt
»II«* I' t.10 & málllt
»or« »lnt»k!>.
«0 »nr* tn»l> l«»k«k.
„5innulausir
uerkamenn!"
* Þannig kemst Alþýðublaðið
að orði í forystugírein í gær. —
Blaðið bregður reykvískum verka-
rnönnum um sinnuleysi um eigin
hag.
Verkamenn bæjarins kunna að
*Pyrja: Hvar er umhyggja sósíal-
istabroddanna og Alþýðusambands
hurgeisanna fyrir hag verkalýðs-
ins?
Alþýðublaðið segir að 244 menn
hafi mætt við atvinnuleysisskrán-
inguna um síðustu mánaðamót. —
Blaðið er úrilt yfir því bve at-
vinnuleysingjar eru fáir hjer í
bænum. Alþýðublaðið óskar eftir
l>ví að þeir hefðu mætt fleiri.
í Alþýðublaðinu er sagt frá því,
hvers vegna þessir herrar óska
«ftir, að atvinnuleysi sje sem
mest, að sem flestir komi til at-
vinnuleysisskráningar.
Það er til þess, segir blaðið, að
Alþýðuflokksbroddamir eigi auð-
veldara með að befa fram kröfur
sínar — til „hagsbóta fyrir verka-
]ýðinn“.
Þó fjöldi manna hafi ekkert að
vinna, enga atvinnu, það gerir
ekki svo mikið, í augum Alþýðu-
flokksbrodda. Fjöldi atvinnuleys-
ingjanna á að hjálpa „broddun-
um“ til að krefja, til að heimta,
til að reka sína pólitík. Banka-
stjórar, forstjórar og bitlingamenn
missa ekkert þó verkamenn gangi
atvinnulausir.
Og Alþýðuflokksbroddarnir hafa
sannarlega ekki látið sitja við orð-
in tóm. Þeir hafa unnið að því
með allmikilli einurð og festu, að
skapa atvinnuleysi í þessum bæ.
Ifjer um daginn var boðin á-
kvæðisvinna við Sogsveginn. Al-
þýðuflokksbroddarnir ætluðu, af
göflum að ganga. Þeir bönnuðu
„stjettvísum" verkamönnum að
vinna við veginn. Menn hafa feng-
ið þar gott kaup. Banni „brodd-
anna“ var ekki sint. Hefði enginn
farið hjeðan í Sogsveginn, hefði
atvinnuleysingjar verið hjer á 2.
hundrað fleiri en eru.
Alþýðuflokksbroddarnir mistu
mennina frá sjer — og í vinnuna.
Alþýðublaðið er sárreitt.
Nú bregður það verkamönnum
um sinnuleysi.
Blaðið telur það vafalaust Al-
þýðuflokknum, þ. e. „broddum"
hans hentugra, að enginn hefði
farið hjeðan t. d. í Sogsveginn, eða
annað til að bjarga sjer og sínum.
Það hefði heldur kosið, að menn
hefðu verið kyrrir í bænum, til
að „punta.upp á atvinnuleysið“.
En verkamenn hjer í bænum og
víðar um land, eru fæstir „sinnu-
lausir“ um sinn hag — sem betur
fer. —
Ofbeldið
á Siglufirði.
— Þau tíðindi bárust norðan
frá Siglufirði, sem vekja munu
undrun um land alt.
Maður noltkur, Ármann Sveins-
son að nafni, hafði starfað í vara-
lögreglu ríkisins s. 1. vetur. Hann
Ijet af því starfi í vor, og fór þá
skömmu síðar norður á Siglu-
fjörð, en þar á hann heimili. —
Þegar síldveiðar byrjuðu, fjekk
bann atvinnu á söltunarstöð Ing-
vars Guðjónssonar.
Fimtudaginn 3. þ. m. stöðvaði
Verkamannafjelag Siglufjarðar
alla vinnu á söltunarstöð Ingvars
og var ofbeldi beitt til þess að
koma vinnustöðvuninni í fram-
kvæmd.
Verkamannafjelagið færði fram
þá ástæðu fyrir vinnustöðvuninni,
að á stöðinni ynni maður, fyr-
nefndur Ármann Sveinsson, sem
hefði verið í lögreglu ríkisins. Og
það bar fyrir sig samþykt síð-
asta Alþýðusambands íslands, þar
sem lagt var vinnubann 4 varalög-
reglumennina.
Vinnuveitendafjelag Siglufjarð-
ar tók miál þetta í sínar hendur.
Það leit svo á, að Ármann Sveins-
son hefði ekkert það til saka
unnið, sem rjettlætt gæti slíkt
framferði gagnvart honum. Og það
svaraði ofbeldisverkum forsprakka
Verkamannafjelagsins méð því, að
stöðva alla síldarsöltun og aðra
vinnu á öllum stöðvum fjelags-
manna. Tók vinnustöðvunin til
20CX) landverkafólks og sjómanna
á 60—70 veiðiskipum.
Atvinnurekendur, sjómenn og
veikamenn báðu ríkisvaldið um
vernd. Þeir væntu þess, að ríkis-
valdið Ijeti það ekki viðgangast,
að framið yrði slíkt níðingsverk á
alsaklausum manni, sem ekki hafði
annað til saka(!) unnið en að vera
í þjónustu ríkisvaldsins sem lög-
gæslumaður.
Bíðasta Alþingi samþykti lög um
lögreglumenn. Þau lög hafa nú
öðlast gildi. I 7. gr. þessara laga
segir, að varalög: eglumenn sjeu
sýslunarmenn ríkisins, og er bann-
að að tálma því, að maður
gegni varalögreglustörfum, að
viðlagðri 100—1000 kr. sektum —
„nema þyngri rófsing liggi við að
lögum.“
Þess verður að krefjast af ríkis-
stjórninni, að luin sjái um, að ekki
endurtaki sig atburður sá, sem of-
beldismenn á Siglufirði frömdu á
dögunum. Einnig verður hún taf-
arlaust að koma fram ábyrgð á
hendur þeim mönnum sem með of-
beldi vildu kúga ríkisvaldið til
þess að afnema ríkislögreglu, svo
að þeir óáreittir gætu framið of-
beldisverk sín og lögleysur.
lamboree-förin
Gödöllö 5. ágúst. FB.
Islensltu skátarnir komu hingað
á fimtudag og sýndu íslenska
glímu í gær fyrir 10.000 ájiorf-
endum. í dag sýna þeir glímu á
svæði því, þar sem skátar hafa
búðir sínar. Alls eru 22.000 skátar
staddir hjer.
Tvö bifreiðarslys
urðu hjer í gær.
Annað slysið varð á Hafnar-
fjarðarveginum, rjett sunn-
an við nýja kirkjugarðinn.
Laust eftir hádegi í gær var
vörubifreiðin „RE 541“, bílstjóri
Guðmundur Ragnar Jónatansson,
til heimilis á Grettisgötu 44, á
leið frá Reykjavík suður Hafnar-
fjarðarveginn. Tveir menn voru
\ bílnum með lionum, Júlíus Gísla-
son á Hverfisgötu 98, og sat hann
fram í hjá Guðmundi. Hinn mað-
urinn lieitir Ólafnr Friðriksson og
á heima inni hjá Þvottalaugum.
Sat hann á palli bifreiðarinnar
aftan við stýrishúsið. Þegar þeir
voru komnir rjett suður fyrir
nýja kirkjugarðinn í Fossvogi,
hvolfdi bifreiðinni og sltrikaði hún
alllanga leið eftir veginum, braut
af sjer alla yfirbyggingu og stýr-
islijólið, og er það dásamleg guðs-
mildi að allir mennirnir þrír, sem
á henni voru, skyldi sleppa svo að
segja ómeiddir.
Bifreiðin lá þarna á hvolfi á
veginum fram eftir deginum, en
bifreiðarstjórinn gaf lögreglunni
skýrslu um slysið. Segir hanu. or-
sökina til þess hafa verið þá, að
kind hljóp upp á veginn rjett fyr-
ir framan bílinn. Kveðst hann þá
liafa snarhemlað, en eitthvert ólag
hafi verið á hemlunum, svo að
eklci dugðu nema þær, sem voru
vinstra megin. Við það lyftist bif-
reiðin upp að aftan, kastaðist til
vinstri og hvolfdi. Vegurinn er
þarna breiður og góður.
Hitt bifreiðarslysið varð á
vegámótuin Grófarinnar og
Vesturgötu.
Annað bifreiðarslys varð neðst
á Vesturgötunni rjett eftir hádegi
í gær.
Bifreiðin „ÁR 6“, bílstjóri Berg
ur Vigfússon frá Geirlandi á Síðu
var að fara vestur í bæinn og ætl-
aði að beygja niður í Grófina,
rjett hjá verslun V. B. K. Kveðst
hann þá hafa ekið með 15 km.
liraða. Kom ]>á unglingspiltur á
móti honum vestan Vesturgötuna
og lenti á vinstra aurbretti bif-
reiðarinnar og framhjóli rjett á
gatnabeygjunni. Varð áreksturinn
svo mikill að lljólið mölbrotnaði,
en pilturinn kastaðist af því lang-
ar leiðir og fótbrotnaði svo hast-
arlega, að beinbrotin gengu út úr
fætinum. Pilturinn, sem heitir Har
aldur Guðmundsson, fóstursonur
Gudbergs hjólhestaverksmiðjueig-
anda, og er aðeins 17 ára að aldri,
var þegar fluttur inn í bensínaf-
greiðslu Shell, sem er þar rjett
hjá. Var síðan náð í Óskar Þórð-
arson lækni, og gerði hann að
beinbrotinu og sendi svo sjúkling-
inn til Landakotsspítala.
Hungursneyð og drepsóttir í
Rússlandi.
Eftirfarandi frjettir frá Moskva
birtust í norska blaðinu „Aften-
posten“ hinn 25. júlí.
Upp á síðkastið liafa blöðin ver-
ið fáorðari en að undanförnu um
horfur iðnaðarins og fimm ára
áætlunina. Nú tala þau aðallega
um matvælahorfufnar i sveitunum.
í fyrra átti sowjetstjórnin aðeins
um tvent að velja: Annað hvort
að hætta við sameignarbúin, eða
þá að ganga enn harðara að hinum
einstöku bændum heldur en áður.
Seinni kosturinn var tekinn.
Og vegna þess er nú ívo komið
að þar í landi er svo mögnuð hung
ursneyð að hún minnir á mannfell-
irinn mikla árið 1920. Munurinn er
aðeins sá, að árið 1920 var hung-
ursneyðin mest í borgunum, en nú
er hún mest út um sveitirnar. Þó
liefir hungursneyð í borgunum
verið svo tilfinnanleg, að yfirvöld-
in hafa orðið að taka matvæli frá
hemum og útbýta þeim meðal al-
mennings, af ótta við það að hinn
hungraði lýður mundi grípa til
örvæntingarráða.
Víða um landið hafa drepsóttir
komið upp. Taugaveiki er afar
skæð víða og í Ural-hjeruðunum
geisar svartidauði og leggur fjölda
fólks í gröfina.
Grierson
lagður á stað í Atlantshafs-
flugið.
í gærmorgun barst Geir Zoega
kaupmanni í Hafnarfirði skeyti
um það, að enski flugmaðurinn
Grierson hefði lagt á stað frá Hull
í Atlantshafsflug kl. 7.40 eftir
Greenwich tíma. Var sagt í skeyt-
inu að hann ætlaði fyrst að fljúga
til Scapa Flow og þaðan beint til
Reykjavíkur.
í gærkvöldi kom skeyti frá
Scapa Flow um það að Grierson
mundi ekki halda lengra áfram í
gær, en býst við að fljúga í dag
til Reykjavíkur. Hann hefir ekki
loftskeytasenditæki, aðeins mót-
tökutæki, og má því búast við að
fátt frjettist um ferðalag hans fyr
en hann kemur að íslandsströnd-
um.
Ókyrð í Bandaríkjunum.
New York, 5. ágúst.
Forsetinn og ráðunautar hans
hafa nú til athugunar hvernig
koinið verði í veg fyrir ókyrð þá,
sem víða kefir komið í Ijós, í sam-
bandi við viðreisnaráformin. —
Roosevelt hefir krafist þess, að
öll verkbönn og verlcföll verði aft-
urkölluð. Verkamannaleiðtogar og
vinnuveitendur liafa heitið ríkis-
stjórninni stuðningi sínum.
Viðsjár í Dublin.
Dublin, 5. ág'úst.
United Press. FB.
Vopnuð lögregla hefir slegið
bring kringum ríkisstjórnarbygg-
ingarnar í Dublin m. a. þinghúsið,
af ótta við blóðuga byltingu um
helgina. Þinghúsið er líkast því,
sem um setuliðskastala væri að
ræða. Vopnað herlið hefir verið
þar vikum saman. Ástandið, sem
er talið ískyggilegt, orsakast af
deilu ríkisstjórnarinnar við „bláa
liðið“ svokallaða (það notar bláar
einkennisskyrtur) en foringi þess
er O’Duffy hershöfðingi, fyrver-
andi lögreglustjóri í Dublin. Rík-
isstjórnin hefir ákveðið að kalla
300 menn úr írska lýðveldishern-
um til aðstoðar lögreglunni.
Togari
dreginn út af
Meðallandsfjörum.
Þann 19. febrúar siðastliðinn
strandaði þýskur togari „Gustav
Mayer“ á Meðallandsfjöru. Óðinn
hafði tekið togarann í landhelgi
við Ingólfshöfða, en á leiðinni
vestur með ströndinni strandaði
togarinn.
Ekki þótti tiltök að ná togaran-
um út, eins og ástatt var þarna
eftir strandið, og var því úrskurð-
að, að hjer væri um fullkomið
strand að ræða.
— V átryggingarf jelag skipsins
auglýsti því næst skipið til sölu,
þarna á söndunum, og gerðu boð
í það nokkrir menn eystra og var
Bjami Runólfsson í Hólmi þeirra
fyrirliði. Þeir fengu skipið keypt
fyrir sáralítið verð (5—600 kr.).
Þegar leið á veturinn, fór skip-
ið að sitja betur í sandinum, en
það upphaflega gerði, og mun
Bjarna í Hólmi og öðrum mönnum
eystra þá hafa hugkvæmst, að
reynandi væri að ná skipinu út.
1 vor kom Bjarni hingað til
Reykjavíkur og fjekk Einar Ein-
arsson fyrrum skipherra til þess
að koma austur til þess að líta á
skipið og staðhætti á strandstaðn-
um.
Einar fór austur og hefir verið
þar við og við síðan. Hann fjekk
vjelstjóra austur og tókst honum
að hreinsa vjelina og koma henni
í gang. Skipið stóð á rjettum kili
og lá vel við. Yar nú róið með
akkeri og festar út og akkerið
sett í sjóinn utan til á legunni.
Biðu björgunarmenn nú eftir
að sjó brimaði, til þess að fá lyft-
ingu undir skipið, en hugsuðú sjer
þá að draga skipið út á festun-
um og nota til þess vjelaafl skips-
ins.
Þetta heppnaðist prýðilega. — í
gær var komið brim við sandana,
og var þá vjelin sett í gang og
skipið komst á flot kl. 6 síðd. í
gær. Bjóst Einar skipherra við að
sigla skipinu hingað til Reykja-
víkur. Tíkkert skip var til að-
stoðar við björgunina.
Merkur femleifafunður.
Stærsta hústóft, sem enn
hefir fundist á Norður-
löndum.
Fyrir 5 eða 6 árum fór dr. Jan
Petersen þjóðminjavörður í Stav-
anger að grafa upp forna húsa-
tóft hjá bænum Sælandi í Time.
En þá vanst, honum þó ekki timi
til þess að rannsaka fornleifar
þessar til fullnustu.
Nú í sumar hóf hann rannsókn-
irnar aftur og voru með honum
stúdentar, sem leggja fyrir sig
fcrnfræði. Kom nú í ljós, að hús-
tóft þessi var merkilegri heldur
en menn höfðu haldið, því a§ það
er hin stærsta hústóft sem til þessa
liefir fundist á Norðurlöndum, enn
stærri heldur en hin mikla hús-
tóft á Gótlandi.
Fjölda margir fornmunir hafa
fundist þarna í rústunum, 1700—
1800 gripir- úr brendum leiri og
ýmis önnur búsgögn.
Rjett hjá þessari stóru hústóft
hefir fundist önnur tóft sem er
um 3Ö metra á lengd.