Morgunblaðið - 10.11.1933, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ

Söluaðferð Þormóðs Eyjólfssonar
á „tank“lýsi Síldarverksmiðju
ríkisins.
Eftir Svein Benediktsson.
Þormóður Byjólfsson hefir enn rerið talað; byrjaði Þormóður,
á ný í bæjarútgáfu Tímans, birt rjett eftir að hann var kominn
langa ritsmíð, er hann nefnir: til Danmerkur, að selja lýsi verlc-
„Sveinn Benediktsson og síldar smiðjunnar, fyrst í heimildarleysi
lýsissalan 1930 og 1932‘‘ (sic). og síðar í beinu forboði meðstjórn
Ekki tekst honum betur með fyr- enda sinna. Skeytasendingamar,
irsögnina en annað í greininni, sem fóru á milli hans og verk-
því að greininni er þrátt fyirir smiðjustjórnarinnar, gefa einkar
þessa fyrirsögn, ætlað að fjalla glögga mynd af framkomu hans
um síldarlýsissölu hans sjálfs áxið við þetta tækifæri.
1931, þegar hann seldi rnegnið af Pyrstu frjettimar, sem komu
lýsisframleiðslu verksmiðjunnar, af Þormóði, eftir að hann kom
sumpart án þess að ráðfæra sig utan, voru í skeyti dagsettu í
við meðstjómendur sína, en sum- Kaupmannahöfn 5. október.
part í beinu forboði þeirra og- Skeytaviðskiftin, sem fóru fram
skaðaði verksmiðjuna með því, um á dönsku birtast hjer í þýðingu:
ca. 47 þúsund krónur, ef miðað
er við það verð, sem h.f. Kveld- 5./10.
úlfur fekk fyrir samskonar lýsi f dag selt 500/600 tonn lýsi
af þess árs framleiðslu. feitisýra 2(%) í mesta lagi fimm
Aðaluppistaðan í grein Þorraóð® (%) nín sterlingspund og 10 shill-
er brjef, sem hann skrifaði at- in&s c.i.f. Kbnh. afskipun seinast
vinnumálaráðherra síðast á árinu * febrúar 90% (af andvirðí gegn)
1931. Þetta brjef Þormóðs sendi farmskirteini, eftirstöðvar eftir að
atvinnumálaráðherra mjer til um- tekin hefir verið efnagreining eða
sagnar á sínum tíma og svaraði 'gegn 4 mánaða bankavíxli að við-
jeg því rækilega, fyrst munnlega bættri diskonto og stimpilgjaldi,
og síðan skriflega með brjefi, er öðru leyti skilmálar seinustu
var 9 síður vjelritaðar. Þótt eðli- siiiu stop ómögulegt leita ykkai
legast væri að jeg birti brjef þetta raða aðeins hálftíma umhugsunar-
nú, þá er það of langt til að birta frestur stop á jeg að selja meira
það í heilu lagi. Jeg læt mjer því Sama verð- ef hæ?t er- sölumögu-
nægja að fara nokkui'um orðum ieiicar litlir. Evólfsson.
um þessa sölu og vitna til brjefs
Sigluf, 6/10
mins. ' .
! Viljum ekki selja meira tank-
Tildrögin til hinnar heimildar- . ,,
I lysi i sterlmgspundum svo lagu
lausu solu Þ. E. á tanklysi verk- vevðj löngum afhendingartíma
snnojunnar 1931 voru þau, að Þ.
stop reynið koma á sölu í dönsk-
um krónum eða dollar verðuppá-
stimga okkar 19 danskir aurar*
c.i.f. (á þeim) grxmdvelli (að
unnar. Fór hann í þessa för sam- feitisýra sje) 2% Síld_ (gímnefni
E. sigldi seinast í sept. 1931 til
Danmerkur í því skyni að athuga
söluhorfur á afurðum verksmið.j-
Síldarverksmiðju ríkisins).
Kbnh. 10/10 kl. 16—42.
Hefi selt afgang tanklýsis 600
/700 tonn afskipun aprí] niu pund
þareð ekkert svar hraðskeyti mínu
og einasti núverandi kaupandi
heimtaði svar innan (kl.) 3. Selnna
(liefði verið) ómögulegt að taka
upp samninga, því að þá myndi
kaupandi hafa keypt annars stað-
,ar. —
Eyólfsson.
Sigluf. 10/10.
Vegna erfiðleika í’áðgast við
(Svein) Benediktsson* fór skeyti
vort eigi fyr en klukkan 13 og
fanst oss það nógu snemt því að
samkvæmt skeyti (voru) 6. okt.
höfðum vjer (ekið afstöðu til frek-
ari lýsissölu stop getum ekki skil-
ið að þjer séljið besta lýsi vori
lægra verði og lengri afhending-
artíma álítum að þjer hafið gengið
of langt í eigin ákvörðun áskil.j-
uni oss rjett vom. Síld.
Kbnh. 11/10.
Ef þjer viljið taka á yður á-
byrgðina skal jeg reyna að aftur-
kalla söluna frá í gær ákveðið dag
svar óskast. Eyólfsson.
Sigluf. 11. 10.
Vegna erfiðleika ná í Benedikts
son geturn vjer tæplega svarað í
dag. Síld.
Kbnh. 12/10.
Ef þjer álítið að'' jeg eigi að
reyna að afturkalla söluna og
viljið taka ábyrgðina er hraðsvar
nauðsynlegt þar eð amiars of seint
koma þessu á. Eyólfsson.
Siglufirði \2/10 (hraðskeyti).
Viljum aftij.rkal]a söluna ef ekki
kemur til skaðabóta fyrir verk-
smiðjum. Síld.
Kbnh. 12/loj
Auðvitað er ekki hægt að aft-
urkalla nema með altjent ein-
hverjum skaðabótum stop nánar
við heimkomu mína fer Oslo í dag.
Eyólfsson.
kvæmt ákvörðun sjálfs sin og
Guðm. Skarphjeðinssonai-, en á
móti mínum ráðum. Þeir Þormóð- Kbnh. 10/10 kl. 9________40
ur og Guðmundur bókuðu ákvörð- Möguleiki selja einastu kaup-
un sína á þessa leið: anda afgang af tanklýsi á níu ef
„Enda þótt stjóminni þyki trú- ti) vill níu og h4ift (st.pd.) aprí!
legt að vörurnar sjeu illseljanleg- afskipun legg ákveðið til að selt
ar nú, telur hún rjett og sam- sje, annars munu kaupendur (sic)
þykkir að Þormóður Eyjólfssou kaupa ’ Noregi. Hraðsvar. Eyólfs-
fari nú til útlanda og freisti þess son **
að hægt verði að ná sölu á ein-
hverju eða öllum vörum verk- Sigluf. 10/10 kl. um 13.
smiðjunnar." , Viljum fyrst um sinn ekki selja
Það er augljóst af bókun þess- svo löngum afhendingartíma og
ari, að ekki fólst í henni neitt lágu verði. Síld.
ftöluumboð til Þormóðs. Hann —-------------
hlaut að vera bundinn við lög * Gengi danskrar krónu var
og reglugerð verksmiðjunnar,^ og þennan dag 129.15, og svarar þetta
eru þau ákvæði svohljóðandi: verð pr. kíló til 11 sterlingspunda
„Stjómin (verksmiðjustjórnin) 1 sh. og 7 d. fyrir 1000 kíló (en
hefir á hendi sölu afurðanna með enska tonnið er 1016 kg.).
ráði framkvæmdastjóra“, (Lög nr. —--------------
42, 1929, 7. gr.) ** Þetta skeyti þykist Þormóður
„Til að skuldbinda verksmiðj- hafa sent frá Kaupmh. 9. okt.
una þarf undirskrift tveggja enda þótt skeytið beri það nxeð
stjómenda". (Reglugerð um rekst sjer að það fór ekki frá Khöfn
ur Síldarverksmiðju ríkisins, 2. gr. fyr en kl. 9—40 þann 10/10.
síðari málsgrein). Skeyti verksmiðjustjórnarinnar, er
Það var ætlast til þess og geng- sent var frá Siglufirði kl. 13 þ.
ið út frá því sem sjálfsögðu, að 10/10, þóttist Þormóður elcki hafa
Þormóður framkvæmdi enga sölu fengið fyr en kl. 10 um kvöldið,
í þessari ferð, án þess að leita daginn eftir að hann að sögn'leiðslu verksmiðjunnar. — Þetta
ráða meðstjómenda sinna, saman- sjálfs sín hefði sent sitt skeyti. j gerir hann án þess að fá sam-
ber skeytaafrit, sem birt eru hjer Þessar tilraunir hans til að ljúga, þykki meðstjórnenda smna og ber
á eftir og fundargerð verksmiðju- sg ifrá ábyrgð á tanklýsissölunni; því við, að hann hafi fengið aðeins
stjórnarinnar, 31. okt. 1931, sem sýna, að hann skirrist ekki við hálftíma umhugsunarfrest um söl-
birt hefir verið áður. ao halda því fram, sem er í beinni. una og það á vöru, sem ekki átti
En þrátt fyrir lög og reglugerð mótsögn við skjalfestar stað-
Sigluf. 13/10.
Rannsakið hve miklar skaðabæt-
ui þai-f að greiða stop höfum fast
tilboð í það sém eftir er 'af
tunnulýsi, þróarlýsi og venjulegu
lýsi 9 pund c.i.f. eins og það ]igg-
ur höfum Von um meira stop
feitisýra að hxeðaltali liðlega 6(%)
Síld.
Oslo, 14/10.
Erfitt fyást um sinn að aftur-
kalla fer heim með Lyra á morg-
un. Eyólfsson.
Framanrituð skeytaviðskifti
em alt það, sem fór á milli Þor-
móðs og meðstjórnenda hans við
víkjandi „tank“ lýsi því, er hann
seldi, eins og skeytin bera með
s.jer.
Það »em hjer hefir gerst er þá
í stuttu máli þetta:
Þormóður siglir og fer tU Kaup
mannahafnar. Hann rýkur sti’ax
til og selur um 500/600 tonn, eða
um Mi hluta af tanklýsiftfram-
og í bága við það, sem um hafði reyndir.
Hann var þá í Reykjavík.
;Höfum fyrirliggjandi:
með mjög góðu verði.
Símí: 1—2—3—4,
o k :
Lengd, breidd og ]iykt —. Hagnýting á lengdar-, flat-
ar- og rúmfræði handa iðnaðarmönnum. Samið hefir Bárð-
ur G. Tómasson, ísafirði. Kostar kr. 3.00.
Fæst í
Bákaverslnn SigL Eymnndssonar
og Bókabúð Austurbæjar BSE Laugaveg 34.
þó að afhendast fyr en eftir 5 mán
uði. MeðvStjórnendur Þormóðs síma
honum og segjast ekki vilja selja
meira fyrir svo lágt verð og með
svo löngum afhendingartíma, og
gefa þeir upp verð, sem svaraði
til rúmlega 11 sterlingspunda. —
Fjórum dögum seinna selur Þor-
móður þrátt fyrir þessa yfirlýs-
igu meðstjórnenda sinna allar eft
irstöðvar verksmiðjunnar af tank
lýsi (600/700 toiHi) bæði fyrir
lægra verð og með lengri afhend-
ingartíma, en verið hafði á hinni
fyrri sölu.
Það kom strax í Ijós, að verð
það, sem Þormóður seldi fýrir, var
lægi'a en verð það er hægt var að
fá, bæði næstu daga á undau og
eftir. Ef Þormóður hefir haft hags
muni verksmiðjunnar fyrir aug-
um, er sala þessi óskiljajileg.
Þegar Þormóður kom heim úr
(þessari „frægðarför“ sinni, hjelt
verksmiðjustjómin fund ixt af
framferði hans. Jeg lagði fil að Þ.
E. j-rði Iátinn bera fjárhagslega á-
byrgð á sölunni og Tið bætur til
verksmiðjunnar yrðu ákveðnar eft-
ir því verði, sem væri á Iýsi, þegar
meiri hluti verksmiðjustjómarinn-
ar vildi selja þau 600—700 tonn,
sem um var að ræða. En Gnðm.
Skarphjeðinsson vildi láta Þor-
móð svara til ábyrgðar, ef krafist
vrði af hi'áefniseigendum (þ. e.
ríkisstjórn og síldarútvegsmönn-
um).
Meðan jeg var í stjóm verk-
smiðjunnar, reyndist mjer oft erf-
itt að vinna með Þormóði, því að
hann skortir oft á tíðum skyn-
semi og samvinnulipurð til þess að
fara að ráðum þeirra, er með hon-
um vinna. En verst er þó, að það
hefir komið fyrir, að hann hefir
elcki farið eftir fyrirmælum meiri
lilutans í stjórninni. Þormóður
hefir haft eftirfarandi ummæli út
af úrsögn Lofts Bjarnasonar úr
verksmiðjustjóminni: „Loftur
Bjamason -framkv.stj. gerir grein
fyrir úrsögn sinni á þann hátt, að
hún komi af þeirri ástæðu
einni, að jeg hefi ekki framkvæmt
vilja meiri hluta stjórnarinnar..“
Endurtekning á slíkri framkomu
gerir Þormóð auðvitað alóhæf-
an til að gegna þeirri ábyrgðar-
miklu stöðu, sem liann liefir verið
settur í.
-------------------
Ný þingmál.
Rýmkun kósningarrjettar á
málefnum sveita og kaup-
staða.
Thor Thors flytur frumvarp um
breyting á lögum nr. 59, 14. júní
1929, um kosningar í málefnum
sveita og kaupstaða.
Breytingar þær, sem frumvarp-
io gerir ráð fyrir eru tvær. Onnur
er sú, að í stað þess að nú er
krafist sem skilyrðis til kosn-
igarjettar, að menn sjeu fjár síns
ráðandi, skal framvegis vera nægi
legt, að mehn sjeu fjárráðir. Hin
breytingin er sú, að nema burtu
það skilyrði til kosningarjettar,
að menn standi ekki í skuld fyrir
þeginn sveitarstyrk.
Breytingar þessar eru í sam-
ræmi við þá rýmkun, sem gerðar
eru með nýju stjórnarskránni, að
því er snertir kosningarrjett til
Alþingis.
Kreppulánasjóður.
Jóh Jónsson og Pjetur Magn-
tí’sson flytja frumvarp um breyt-
ing á lögum um Kreppulánasjóð,
sem samþykt voru á síðasta þingi.
Breytingin er í því fólgin, að
láta samskonar ákvæðf gilda um
lausafjárveð gagnvart Kreppu-
lánasjóði eins og nú gilda gagn-
vart bústofnslánadeild Búnaðar-
bankans. Þykir bersýnilegt, að ýms
af lánum þeim, er veitt verða
bændum úr Kreppulánasjóði, verði
að meira eða minna leyti trygð
með lausafjárveði.
í fyrstu grein frumvarpsins seg-
ir svo:
„Þrátt fyrir ákvæði 4. gr. laga
nm veð, 4. nóvember 1887 er lán-
takanda rjett að veðsetja Kreppu-
lánasjóði einu nafni tiltekna
flokka búfjár síns, er hann á eða
eignast kann, og gengur veð sjóðs
ins fyrir öllum síðari veðsetning-
um biifjár eða einstakra gripa.
Sama gildir um veðsething fóð-
urbirgða, sem veðsali kann að
eiga á hverjum tíma handa veð-
settu fje. — Heimilt er og að
| veðsetja Kreppulánasjóði í einu
lagi öll búsgögn innan liúss og
| utan, án sjerstakrar sundurlið-
unar, og jafnt það, er veðsetj-
^andi á þegar veðsetning fer fram,
og það, er hann síðar kann að
eignast.“