Morgunblaðið - 15.11.1936, Blaðsíða 4

M Ö $GUNBLAÐIÐ
—í----------------------------
Fyrirspurn til Moskva.
Mánuð eftir mánuð þrættu
stjórnarflokkarnir fyrir
það, að þeir ætluðu að taka upp
samvinnu við Moskva-kommúnist-
ana. Bn öll mótmæli þeirra hafa
nú hjaðnað niður sem annað orða-
hjóm, því nú eru samtökin kom-
in á.
Þetta gerðist, sem kunnugt er, á
Alþýðusambandsþinginu. Og áð-
ferðin var þessi;
' Alþýðuflokksmenn tóku upp
starfsskrá kommúnista, og sögðu
við Framsóknarmenn. Ef þið gang-
ið ekki að því skilyrðislaust, að
vinna eftir þessum línum, sein
kommúnistar hafa fyrirskipað, þá
slítum við samvinnu allri við ykk-
ur, og steypum ykkur úr stjórn-
arsessi.
Auðmýkt Alþýðuflokksins sner-
ist öll til kommúnista, í áttina til
Moskva. En Framsóknarflokkur-
ínn fekk ekki annað en fyrirskip-
anir eins og fyrri daginn, um
auðsveipni og hlýðni við Alþýðu-
flokkinn.
Tímamenn.
Pejm Framsóknarbroddunum
hjer í Reykjavík sortnaði
ofurlítið fyrir augum næstu daga,
eftir þetta kjaftshögg frá sam-
herjunum í Alþýðuflokknum.
Tím^aidagblaðið vogaði sjer að tala
um fljótfærni og barnalæti í sam-
bandi við þetta valdboð Alþýðu-
flokksins. En þeir höfðu ekki fyr
slept orðinu, en þeir tóku það
fram, til að fyrirbyggja allan mis-
skilning, að þeir væru í raun
rjettri ásáttir með stefnuskrá
kommúnista, um ríkisrekstur tog-
ara, ríkisrekstúr utanríkisverslun-
ar o. ;fh o. fl:.,; þegar ríkisvaldið
hefir stöðvað atvinnufyrirtæki
þau, sem lifað hafa í landinu, og
komið verklegum framkvæmdum
og framförum á þann rekspöl, sem
raun er á. I <i
Þegar Alþýðuflokkurinn hafði
þannig alveg tekið upp kommún-
ista-^prógrammið'*, sagði blað
hans, að nú væri kommúnista-
flokkur íslands algerlega óþarfur,
nú hefði Alþýðuflokkurinn tekið
við. Þeir ætluðust til þess, að Ein-
ar Olgeirsson og Co. legðu niður
rófuna, og gengu í Alþýðuflokk-
inn.
Beðið eftir svari.
ru vissu kommúnistar ekki
fyrir víst hvað þeir áttu að
gera. Þetta vandamál gátu þeir
ekki útkljáð uppá eigin spýtur.
Þeir settust niður og skrifuðu
brjef til miðstjórnar sinnar
Moskva og sphrðu hvað þeir ættu
nú að taka til bragðs. Alþýðusam-
bandsþingið stal frá þeim stefnu-
skránni.
Helst vildu þeir þá fara sjálfir
sömu leið — ganga hreinlega í Al-
þýðuflokkinn. En slíkar breyting-
ar á starfstilhögun mega þeir ekki
gera, nema Rússar gefi þeim til
þess sitt leyfi.
Það lætur óneitanlega undarlega
í eyrum, að íslenskir menn skuli
vera svona djúpt sokknir í blinda
hlýðni við erlent einræðisríki;
En svona stendur málið í dag.
Einar Olgeirsson og hans menn
bíða nú eftir fyrirskipunum frá
Moskva.
Kommúnismi off síld.
»—*a8 var ekki lítið veður í
Sunnudagur 15, nóv. 1936.
H eykjavíkurbrjef —
14. nóv.
fengið tilboð frá Rússlandi um. stefnu borgaraflokkanna. Finnar ur hann það ekki, að í lýðræðis-
kaup á 19000 tunnum af síld fyr-'^hafa, sem kunnugt er, eftir hina landi er það hlutverk stjórnar-
ir kr. 22.00 tunnuna. [ ægilegu borgarastyrjöld, rekið andstæðinga að benda á misfell-
Rússastjórn sendi hingað mann kommúnista af höndum sjer. Og
sem tók við síldinni, Og stjórnar-
í Svíþjóð getur enginn kommún-
blöðin sungu lofsöng um þetta isrni þrifist við hlið hinna hæg-
N'
prýðilega viðskiftasamband. Eng-
inn mátti veiða síldarbröndu hjer
sunnanlands, nemá því aðeins að
seija allan aflann til Rússa.
En þegar „átti til að taka“, og
Rússar áttu að borga síldina, kom
annað hljóð í strókkinn. Þ. e. a. s.
Alþýðúblaðið hefir enn steinþagað
yfir því, að Riissar neita að greiða
síldarútvegsnefnd fult verð fyrir
því, að Rússar neita að greiða
síldarútvegsnefnd fult verð fyrir
síldina. Þeir heimtuðu 23°/o afslátt
er síðast frjettist. Síldin er í
þeirra höndum, og afstaðan góð
fyrir þá að skamta verðið úr hnefa
úr því síldarútvegsnefnd laðist að
t i'yggja sjer greiðslu meðan hún
hafði síldina. Það eru nál. 100
þús. kr. sem Rússar ætla að tráss-
ast við að borga af hinu umsamda
verði.
Millifærslur?
Menn geta ekki komist hjá því
að tengja hjer saman tvo
atburði. Rússar kaupa hjer 19 þiis.
tunnur af síld fyrir lágt verð, 22
kr. tunnuna. Engar sönnur færa
þeir á, að þetta sje ekki fullgild
vara. En þeir ætla að hliðra sjer
hjá að borga nál. y4 af verðinu.
Þ. e. a. s. síldarútvegurinn á ekki
að íá ihið umsamda fje.
r
'Það er opinbert orðið, að hinir
rússnesku valdhafar hugsa sjer að
hafa bein afskifti af íslenskum
stjórnmálum. Einar Olgeirsson,
Brynjólfur Bjarnason o. fl. komm-
únistar hafa hvað eftir annað ver-
ið á snöpum þar eystra. Einar síð-
ast í sumar.
Mönnum dettur í hug, að hinir
rússnesku valdhafar gætu verið
fúsir til þess að miðla þessum
erindrekum sínum hjer og fylgis-
mönnum einhverju af gróða þeirra
af síldarkaupunum. Væri ekki ó-
líklegt að sitt livað kæmi upp úr
kafinu í þessu máli.
Á eftir tímanum.
Lengi hefir það brunnið við að
við íslendingar værum á eft-
ir nágrönnum okkar í ýmsu.Stefn
ur og straumar hafa jafnan, af
eðlilegum ástæðum verið seinna á
ferðinni hjer, en með nágranna-
þjóðunum.
„Sagan endurtekur sig“ í þessu
efni enn í dag.
Þegar Norðurlandaþjóðirnar eru
svo að segja búnar að útrýma
hinni blóðugu stjórnmálastefnu,
sem löghelgar lýgi og launmorð í
fara lýðræðissinnuðu jafnaðar-
manna þar.
Með öllum þessum þjóðum er
tortímingarstefna kommúnismans
annaðhvort útdauð eða að fjara
út.
En hjer tekur Alþýðuflokkurinn
upp stefnu kommúnistanna, játast
Jiannig óbeinlínis undir hina rúss-
nesku forsjá. Tekur Framsóknar-
flokkinn í handarkrika sinn í
leiðinni, og heimtar, að flokkur
þessi, er byrjaði sem bændaflokk-
ur, verði möglunarlaust með í
hinni rauðu samfylkingu.
Og broddar Tímaflokksins
beygja sig fyrir kröfum kommún-
istanna.
Útvarps-
umræðurnar.
Við útvarpsumræðurnar fengu
kjósendur tilvalið tækifæri
til að gera samanburð á málfærslu
stjórnmálaflokkanna. Það er t. d.
gaman að bera hina ljósu og lát-
lausu skilgreiningu Pjeturs ‘Magn-
ússonar saman við yfirlætið og
derringinn, fullyrðingarnar og
úlfúðina í ræðum Hermanns Jón-
assonar.
Munurinn er hverjum manni
augljós. Pjetur beinir huga
manna að kjarna málsins og knýr
þá til að taka það til hlutlausr-
ar yfirvegunar. Oll viðleitni ráð-
herrans beinist hinsvegar að þv'í,
að vekja æsingar um málið og
koma sjer undan að rökræða aðal-
atriðin.
Þá var ekki síður áberandi mun
urinn á þeim þingmönnum ná-
grannasýslnanna, Pjetri Ottesen
og Bjarna Ásgeirssyni. Báðir
gengu gunnreifir til leiksins, en
áður en varði var Bjarni orðinn
svo aðþrengdur, að óvígur mátti
kallast. Hinsvegar var ekkert lát
á hinni snörpu og aðsópsmiklu
sókn Pjeturs Ottesens frá því
fyrsta til hins síðasta.
Lýðræði stjórnarliða.
Inýafstöðnum útvarpsumræð-
um hafði Hermann Jónasson
orð á því, að stjórnarandstæðing-
ar gerðu „ekki annað“ en gagn-
rýna gerðir núverandi stjórnar.
Og þegar andstæðingablöð hans
hefðu um hríð rætt eitt axarskaft
hans og þeirra fjelaga, þá færu
blöðin jafnan að fitja upp á nýju
máb, í staðinn fyrir að halda alt-
af áfram að tala um það sama.
Slíkum hugrenningum eiga
urnar í stjórnarfarinu, til þess að
þær verði orðnar öllum sjáandi
landslýð augljósar, er að kjör-
borðinu kemur.
Nýtt og nýtt.
En þógar Hermann Jónasson
kvartar yfir því, að andstæð
ingar hans fái ný og ný umtals-
efni, þá bera slíkar húgleiðing-
ar hinn skýrasta vott um van-
þroska mannsins.
Því hverjum er öðrum um að
kenna en landsstjórninni, hve
hneykslismálin eru orðin mörg,
sem þjóðin hefir orðið að horfa
upp á og þola, síðan hann tók við
völdum.
Þjóðin man óreiðuna í fjármál-
um og skafttamálum, ofhleðslu
tolla á lífsnauðsynjar, svikin við
bændur með Jarðræktarlögunum
nýju (bóndabeygjulögm), ofbeld-
ið gegn samvinnufjelagi bænda,
við leigunám Mjólkurstöðvar M.
lijer var komið vel á veg síðan
þjóðin fjekk sjálfstæði sitt.
Ábending Eysteins.
Engar líkur eru til, að þjóð-
hollir íslendingar gleymi
fjármálafjötrum þeim, sem breski
bankinn smeygði að hálsi Eysteini
Jónssjrni, er hann var nýkominn
í f jármálaráðherrastól, svo um
fjárhagslegt sjálfstæði þjóðarinn-
ar er ekki lengur að ræða. Fram-
sóknarmenn hæía Sjer af því hve
Eýsteinn Jónsson er ungur að ár
um. Skýhbærir menn í landinu
sjá, að undir hans forsjá nær hið
íslenslta sjálfstæða ríki aldrei
aldri Eysteins.
Lengi mun í minnum höfð sorg-
arsagan frá í sumar, vásábók-
arsagan, þegar þessi ungi mað-
ur hafði krotað níður sjer til
minnis, að hann gæti bent bresku
auðvaldi á íslenskar áuðlihdir.
Þau minnisblöð voru að vísu
ekki nema lítið brot af því, sem
hann sjálfur myndi geta sagt.
En af þeim verður það þó ráðið,
að forsætisráðhefrann, Hermann
Jónasson og lið hans hefir yfir
engu að miklast í stjórnmálum
landsins.
Skammsýnin.
En þessir menn,Eysteinn og Her
mann Jónasson, hafa sjer
S. K. Þjóðiii man svikráðin við eina afsökun. Það skal viðurkent.
sjómenn, þegar átti að svíkja þá
um þriðjung sumarkaups á síld-
veiðum. Og fíöttinn iir sveitunum
og sívaxaudi atvinnuleysi yið
sjávarsíðuna eru ávextir af ó-
stjórn núverandi valdhafa, sem
ekki þarf að minna á. Hvert
mannsbarn í landinu finnur,
hvernig vandræði almennings
fara vaxandi, hverhig dregur úr
framtaki manna og framfarahugv
og hið nýja landnám daþrast, sem
Afsökunin er sú, að þeir eru
skammsýnir óvitar. Það sýna af-
skífti þeirra af atvinnumálum, af
fjármálum, áf utanríkismálum.
Það sýna vasabókarbrotin. Og nú
síðast er fengin sönnunin besta
fyrir því, hve skammt þeir sjá,
hve starblindir þeir eru á íslenskf
hiigarfar, á alt velsæmi, er þeir
ætlý að leiða floklt sinn til banda
lags og undir pólitísk yfirráð
rússneskra einræðisherra.
Afvinna.
Hraust og þrifin stúlka getur fengið framtíðarat-
vinnu við matvöruverslun hjer í bænum. Stúlka, sem gæti
lagt fram eitt til tvö þúsund krónur og þá orðið meðeig-
andi, gengur fyrir. — Eiginhandarumsóknir merkt „Af-
greiðsla“ sendist til A. S. í. fyrir 20. þ. m., ásamt mynd
af umsækjanda. Myndin endursendist.

þjónustu sinni, þá er þessi stefna menn að venjast úr þeirri átt.
að leggja undir sig nýtt land á
Islandi.
I Danmörku fordæma sósíalistar
kommúnismann með öllu. Forsæt-
isráðherra þeirra, Th. Stauning,
segir hreint og beint, að kommún-
istar sjeu alstaðar til bölvunar.
í Noregi hefir verkamannaflokk
urinn fjarlægst kommúnismann
hröðum skrefum, og bætti við sig
kommúnistum hjer í haust,' atkvæðamagni við síðustu kosn-
Hermann Jónasson er, sem kunn-
ugt er, meiri kraftmaður en
gáfumaður. Þegar hann mætir
gagnrýni, þá á hann undur hægt
með að beita fyrir sig „blinda
auganu“, því gagnvart velsæmi og
rökrjettri hugsun ' er maðurinn
blindur á báðum.
Þó tilviljanir hafi fleytt honum
upp í forsætisráðherraembætti,
og hann tali þar digurt um lýð-
Einasti norski bankinn
með skrifstofur í
Bergen, Oslo
og Haugesund.
Síofnfje og varasjóðir
27.000.000 norskar leronur.
BERGENS PRIUATBANK

þegar;' 'PíklarútVegshofnd hafði' ingar með þeim hætti, að nálgast ræði og lýðræðishugsjónir, skil-
Rúðugler.
Höfum fyrirliggjandi rúðugler einfalt 6g
tvöfalt. — Einnig 4 og 5 mm.
Eggert Kristjánsson S Cd.
Sími 1400.