Morgunblaðið - 10.02.1940, Blaðsíða 6

«
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 10. febr. 1940.
Ur daglega lífinu
F'jrir aUxnörgxim árum efndi Matthí-
«• þjóðminjavörtSur Þórðarson til sjer-
stakrar deildar í Þjóðminjasafninu
fyrir mannamyndir. Þetta myndasafn
er nú orðið allmifcið. En gæti fljótt
orðið mikið meira, ef fólk hefði al-
xoent veitt því eftirtekt sem skyldi.
íslendingar eru mjög gefnir fyrir ætt
fræði og ættartölur. En mikil viðbót
ræri það við ættartölumar í framtíð-
jnni, ef þeim gæti fylgt myndir. Ný-
lega er komin út ein ættartölubók með
fjölda mynda af því fólki, sem þar
kemur við sögu.
Fólk, sem á gamlar Ijósmyndir af
skyldfólki sínu og öðram, ætti að
hafa hugsun á því, að koma myndum
með árituðum nöfnum í Mannamynda-
safnið. Þar geymast þær til seinni
tíma á öraggum stað.
★
Margir Reykvíkingar hafa unnið sjer
inn fyrstu aurana sína með því að
selja blöð á götum bæjarins. Hefir sú
iðja verið fyrsta spor þeirra til sjálfs-
bjargar. Þó upphæðin sem unglingamir
fá fyrir hvert blað er þeir selja, sje
ekki há, þá getur það orðið drjúgur
skildingur fyrir þá, sem leggja stund á
bíaðasöluna.
★
Fremstur allra blaðasala hjer í
Reykjavík hefir Ötti Sæmundsson ver-
ið. Komungur fjekk hann góða atvinnu
við það verk. Hann varð vinsæll piltur.
ÁlliF könnuðust við hann meðan hann
gekk um götumar og seldi blöð. Hafi
menn efast um tekjur hans, gátu þeir
sannfært sig um að hann hafði skapað
sjer álitlega atvinnu með því að líta
1 útsvarsskrána.
★
Það er vitaskuld ekki öllum hent, að
fást við blaðasölu, svo af henni verði
tekjur sem um munar. En í því mikla
atvinnuleysi sem hjer er í bænum, er
einkennilegt hve fáir stálpaðir ungling-
ar leggja út á þá braut — í stað þess
að hafa lítið sem ekkert fyrir stafni.
★
Einn af lesendum blaðsins hefir sent
mjer smágrein um það, hve bagalegt
það er að ekki skuli vera ákveðinn
wdag* ‘-læknir, ‘eins og næturlæknir.
Læknar eru að vísu orðnir allmargir
hjer í bænum. En ýmsir kvarta yfir
því, að oft sje erfitt að fá lækni, þegar
fólk þarf á læknishjálp að halda fyrir-
varalaust.
Skyldu læknamir ekki geta komið
sjer saman um, að koma einhverri slíkri
siipun á.
★
En úr því jeg minnist á blessaða
læknana, dettur mjer í hug að vík.ja
að öðm, sem við kemur þeim.
Það er óneitanlega einkennilega
sjaldan, sem menn sjá greinar í blöð-
unxan eftir lækna um ýms heilsufars-
mál, leiðbeiningar um það, hvemig al-
menningur eigi að varðveita heilsuna,
forðast sjúkdómana.
Er þetta blöðunum að kenna? Eða
trr það einhver alveg óþarfleg hlje-
drsegni læknanna sjálfra.
Eitthvað hef jeg um það heyrt, að
þeir sín á milli líti til þess hornauga,
cf einhver af starfsbræðrum þeirra
skrifar mikið í blöð. Þeir telja að með
því sje hann að auglýsa sig óbeinlínis
á kostnað hinna. En er slík hl.jedrægni
efcki helst til mikil, eða tiltektasemi, ef
hún verður til þess að almenningi er
rniðlað minna af fróðleik um það,
hvemig menn eigi að lifa heilbrigðu
íífí.
'k
Margar sögur hafa gengið manna á
udHi um sjerkennilegar athugasemdir
tilsvör Geirs gamla Zoega kaup-
manns. Skyldi enginn hafa tekið sjer
fyrir hendur að safna þeim.
Kunningi minn einn sagði mjer þessa
í fyrrakvöld:
Á einu skipi Geirs hafði verið há-
seti austan úr sveitum. Honum hafði
gengið illa á vertíðinni, borið lítið úr
býtum. Og Geir þótti hann því ljeleg-
ui háseti. ivður en hann fór heim í ver-
tíðarlok bað hann Geir um skæði í skó
t. • heimferðarinnar. „Velkomið", sagði
Geir. „En jeg vona að þau endist þjer
ekki til laka4'.
Eítubjallan, skaOlegt
skordýr I matbaunum
FRAMH. AF FJÓRÐU SÍÐU.
í matbaunum, en lifir þar ekki
úti á víðavangi, svo teljandi sje.
Til þess að drepa ertubjöllur í
matbaunum, án þess að skemma
baunirnar, er hægast að nota þur-
an hita. Sje um lítið af baunum
að ræða, nægir að setja þær í
bakarofn og hafa þær í 1 klukku-
stund í 55 .stiga hita á C.
Ekki er mjer kunnugt um, að
bjalla þessi sje nefnd í ritum um
íslensk skordýp, og bendir það til
þess, að hún háfi ekki þekst hjer
fyr. Hygg jeg þó, að hún, eða
aðrar náskyldár tegundir hafi oft
borist hingað áður. - Mjer hefir
tjáð mjög ábyggilegt fólk, að það
hafi komið fyrir til sveita hjer á
landi, bæði fýtir og eftir alda-
mótin síðustu, að fleygt hafi ver-
ið matbaunum vegna svartra smá-
dýra, sem verið hafi innan í þeim.
Okkur stafar mikil hætta af er-
lendurn skaðsemdar skordýrum,
sem hingað-: hafa flutst og eiga
vafalaust eftir að flyt.jast í nán-
ustu framtíð. Það þarf míklu
strangara eftirlit en nú er með
innflutningi á þeim vörum, sem
helst bera með sjer hættuleg skor-
dýr. Og það þarf nauðsynlega að
hafa upplýsingastöð, þar sem. al-
menningur getur fengið fræðslu
og leiðbeiningar viðvíkjandi skað-
legum skordýrum, sem gera nú
meiri usla hjer með ári hverju.
7. febrúar 1940.
Geir Gígja-.
,79.4
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í g ær.
desember síðastliðnum fór
fram manntal um alt Þýska-
land.
Tölurnar hafa nú verið birt-
ar. Samkvæmt þeim eru íbúar
í Þýskalandi nú 79,4 miljónir,
þar með ekki talin Danzig,
Memel, Bæheimur og Mæri,
eða hjeruðin, sem Þjóðverjar
lögðu undir sig í Póllandi.
Þrjár stærstu borgirnar í
Þýskalandi eru: Berlín með 4,3
milj. íbúum, Vínarborg með 1,9
milj. íbúum og Hamborg með
1,7 milj. íbúum.
K.R.-ingar fara á skíði í kvöld
kl. 8 og í fyrramálið kl. 9. Farið
verður frá K. R.-húsinu.
Kuldarnir á Norð
urlöndum
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Hið einasta sem hefir gefið
mönnum veika von um að ein-
hver breyting til bóta kynni að
vera í aðsígi, er það, að á Fær-
eyjum er í dag suð-vestlægur vind
ur í stað þess að undanfgrið hefir
verið þar kaldur austlægur vindur.
KOL FRÁ FÆREYJUM.
Vegna kolaskortsins eru Danir
nú farnir að flytja inn kol frá
Færeyjuni r „Færeyska kolafjelag-
ið“ hefir sent í tilraunaskyni 400
smálestir af færeyskum kolum til
Danmerkur. Eru á döfinni nokkrar
fyrirætlanir um að auka kolavinsl-
una í Færeyjum, með því e. t. v.
að útvega amerískar kolavinslu-
vjelar.
Politiken segir í dag: Með þeim
tækjum, sem nú eru fyrir hendi,
er hægt að vinna úr námunum á
Suderö um 8000 smálestir á ári.
Þetta er ekki nóg til þess að full-
nægja þörf Færeyinga sjálfra, en er
amtmaðurinn hefir nú leyft að
flytja iit kol, þá verður að líta á
það frá því sjónarmiði, að Fær-
eVjár eiga auðveldar (með að
flytja inn kol frá Englandi heldur
en Danir.
í NOREGI OG SVÍÞJÓÐ
I Noregi er og víða mikill eldi-
viðarskortur. — Kolaskömtunar
nefndin norská hefir fengið heim-
ild stjórnarvaldanna, til þess að
flytja eldiviðárbirgðir úr einum
stað í annan og kóma á algerðri
skömtun.
Mörgum skólum í Oslo er lokað
vegna eldiviðarskorts.
í LindkÖbing í Svíþjóð er alger
eldiviðarskortui’ ög horfir þar til
stór vandræða. Hafa bæjarbúar
sótt um hjálp annarsstaðar frá.
(Skv. einkaskeyti frá frjettaxit-
ara vorum í Khöfn. í gær. F.Ú.-
fregnum og sendiherrafregn).
Fyrír brídge-
spílara
17 jelagar i bridgefjelögum í
Danmörku, Noregi og
Svíþjóð hafa ákveðið að spila
bridge ' mánudagskvöldið 19.
febrúar og verja spilagróðanum
til hjálpar Finnum.
Bridge-spilið er mjög vinsælt
og útbreitt í þessum löndum.
TYRKIR SEGJA UPP
ÞJÓÐYERJUM
Á llir þýskir sjerfræðingar, um
100 að tölu, sem vinna í her-
gagnaverksmiðjum Tyrklands, og
öðrum verksmiðjum, sem starfa í
þágu landvarnanna, hafa verið
sviftir störfum. Meðal þeirra voru
menn, sem unnu að því að koma
fyrir vjelum. í tveimur kafbátum,
sem ’ smíðaðar voru fyrir tjekk-
neska flotann.
Trúlofun sína opinberuðu síðast-
liðinn laugardag, ungfrú Sigríður
Ouðmundsdóttir, Bergþórugötu 29
og Árni Sigurðsson, burstagerðar-
maður, Bergi.
Thor Thors alþm. ræðir
stjórnmálaviðhorfið
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
Annars væri, enn of snemt að
kveða upp úrslitadóm um verk
núverandi stjórnar. Hún hefði
til þessa verið önnum kafin við
ýms vandamál, sem sköpuðust
vegna ófriðarins. Þessar annir.
hafi m. a. orðið þess valdandi,
að enn væru óleyst ýms ágrein-
ingsmál flokkanna, en sem yrði
að leysa.
Aðalágreiningsmál Sjálfstæð-
isflokksins við Alþýðuflokkinn
væri fyrirkomulag verklýðsfje-
laganna. Yið heimtum jafn-
rjetti allra verkamanna í fje-
lögunum. Þetta er svo augljóst'
og sanngjarnt mál, að hver sá
flokkur sem streitist á móti, ber
dauðann í barmi sjer. Alþingi
hefir viðurkent í orði rjettmæti
krafna Sjálfstæðisflokksins.
Hann bíður nú framkvæmd-
anna.
Aðalágreiningur Sjálfstæðis-
flokksins við Framsóknarflokk-
inn væri nú á sviði verslunar-
málanna. Við viljum ekki þola
það, að verslunarstjettinni, sem
unnið hefir það þrekvirki á und-
anförnum áratugum, að færa
verslunina úr höndum erlendra
umboðssala á innlendar hendur,
sje skamtað smærra og á annan
veg en öðrum aðilum verslun-
arinnar. Við viljum ekki þola
það, að enn sje stefnt að því, að
skerða hlut verslunarstjettar-
innar óeðlilega og að nauðsynja
lausu. Framsóknarflokknum eða
öðrum flokkum til framdráttar.
Þetta mál bíður nú bráðrar
lnusnar.
FLOKKUR ALLRA
STJETTA.
Þvínæst sagði Thor Thors:
Sjálfstæðisflokkurjnn er flokk
ur allra stjetta þjóðfjelagsins.
Allir hagsmunir þjóðarinnar og
einstakra stjetta eiga því þar
sín sjónarmið. Sjálfstæðisflokk-
urinn verður að finna jafnvægi
milli þessara hagsmuna, og
hann má engri stjett ívilna á
kostnað annarar. Sjálfstæðis-
flokkurinn er ennfremur
stærsti flokkur þjóðarinnar.
Slíkum flokki hlýtur altaf að
vera erfitt að halda saman eða
að gjöra alla altaf ánægða.
Andstæðingar okkar gera
sjer stundum vonir um, að geta
klofið Sjálfstæðisflokkinn
klofið og tvístrað og stjórnað
síðan. En þar skjátlast þeim.
Slíkan óvinafögnuð mun Sjálf-
stæðisflokkurinn aldrei fremja.
Samhugur og samheldni mun nú
enn sýna sig innan flokksins, til
að auka styrk hans og völd í
landinu, þjóðinni allri til far-
sældar.
Að síðustu varpaði Thor
fram spurningunni:
HVAÐ ER FRAMUNDAN ?
Hann minti þá á skyldu allra
íslendinga, til þess sameiginlega
að verjast áföllum ólgusjóa
styrjaldarinnar.
Sjálfstæðismenn væru fúsir
til slíks samstarfs. Þeim væri og
ljóst, að allir yrðu að fórna ein-
hverju.
Vitað væri og, að þorii lands-
manna í öllum flokkum óskað^
þess, að stjórnmálamennirnir
leitist sameiginlega við að
bjarga þjóðarskútunni fram úr
vandanum. Síðan sagði Thor:
Þeir, sem engu vilja fórna til
að fullnægja þessum þjóðar-
vilja, þeir sem vilja halda
dauðahaldi í sjerrjettindi og
ranglæti á kostnað annara
stjetta þjóðfjelagsins — það eru
þeir sem svíkja þjóðina á þess-
um örlagatímum, ef samstarfinu
verður slitið. Þeir og þeir einiir
bera ábyrgðiná — þeir, sem
meta meir rangfengin forrjett-
indi flokka sinna, en þjóðar-
hagsmuni — þeir eru svikar-
ai.
Að síðustu sagði Thor Thors^
að sjer virtist nú um 3 leiðir L
stjórnmálunum að ræða:
1. Að samvninan haldist og
ríkissjtórnin sitji áfram. Þingið
í vetur verði stutt, helst lokið
fyrir páska, eða um 20. mars.
Fjárlög verði afgreidd að mestt
eins og stjórnin gengur frá
þeim. Kalla megi saman auka-
þing síðar á árinu, ef þörf kref-
ur. Að fresta þingi til hausts
væri óráð hið mesta.
2. Að ríkisstjórnin sitji ^fram,
en nái hún ekki samkomulagi
um mikilsverðustu mál, þá verði
ágreiningsmálin borin undir
þjóðina og stjórnarflokk-
arflokkarnir efni til friðsam-
legra kosninga, með þann á-f
setning, að halda samstarfinu
áfram. Fengist þá úr því skorið,.
hvaða sjónarmið skuli að mestu
ráða í þjóðstjórninni. Slíkar
kosningar þyrftu ekki að verða
hættulegar velferð þjóðarinn-
ar. Loks væri á það að líta, að
sjálfstæðismálið biði nú lausn-
ar. Það væri eðlilegt að sama
Alþingi og ríkisstjórn fari með
völd, meðan á ákvörðun og,
undirbúningi þessa máls stæði,
eða til ársins 1943.
3. Að friðrof verði og fjand-
samlegar kosningar næsta sum-
ar. Þeir, sem til þess stofna*.
verða að hafa ríkar ástæður og
taka á sig mikla ábyrgð. Það er
þessi leið, sem Tíminn hefir-
fyrst minst á.
Jeg. veit, sagði Thor að lok-
um, að Sjálfstæðisflokkurinn
mætir sameiginlega og öflug-
lega hverri lausn, sem framund-
an kann að vera. Jeg veit það'
líka, að þjóðin vill samstarf og
þeir, sem því hafa spilt, mundu.
fá sinn dóm hjá þjóðinni.
Jeg er þess fullviss, að þjóð-
in mundi svara friðslitum með»
því, að efla til valda hina raun-
verulegu samstarfsmenn í þjóð-
fjelaginu, Sjálfstæðismennina,,
sem vilja tengja stjett me&
stjett og skapa samvirkt þjóð-
fjelag starfandi frjálsra manna.
Hjónaband. S. 1. laugardag voru
gefin saman í hjónaband í Yest-
mannaeyjum, af sjera Sigurjóni
Árnasyni, ungfrú Guðfinna S.
Björnsdóttir (Trjesmíðameistara á
Heimagötu 30) og Oddur Sigurðs-
son (Oddssonar skipstjóra, Lauga-
veg 30). Heimili þeirra er á Hring
braut 67.