Morgunblaðið - 02.03.1940, Síða 3

Laugardagur 2. mars 1940.
3
MORGUNBLAÐIÐ
Vjelbáturinn „Krisfján" náði
landi i gærmorgun í liöfnuni
12 sólarhringa hrakningar
Siglt upp í brimgarðinn \vnlntnnniá
Allir menn komust af K I fj, , 1
25 kronur
AðdðunarverD hreystiverk
VJELBÁTURINN KRISTJÁN, sem talinn hefir
verið af, kom fram í gærmorgun suður í
Höfnum.
Eftir ógurlega hrakninga og sjóvolk tókst hinni frá-
bærlega vösku bátshöfn að sigla upp að landinu. En náðu
ekki höfn, sigldu bátnum upp í brimgarðinn, stukku út-
byrðis með björgunarbeltum, skolaði upp í flæðarmál, en
þar var Slysavarnasveit Hafna, náði þeim og bjargaði
þeim undan sjávarrótinu.
Eftir 12 sólarhringa útivist eru þessir fimm menn nú úr helju
heimtir. En bátnum hvolfdi í brimgarðinum og skolaði honum á
þurt um fjöru.
Æfintýri þeirra fjelaga er eftirminnilegt dæmi um fram-
úrskarandi dugnað og táp íslénskra sjómanna.
Mennimir eru þéssir:
100 þúsund kr.
I' Iþióttasjóð
Aukaskatflur
á áfengi
og flóbak
Guðmundur Bæringsson, ,for-
maður, fæddur að Kollsvík í
Rauðasandshreppi, 25. júní
1905. Búsettur hjer í bænum,
Bergstaðastræti 29.
Kjartan Guðjónsson, vjela-
maður, ættaður frá Hlíð undir
Eyjafjöllum, fæddur 1907. Til
iheimilis í Ólafsvík.
Haraldur Jónsson, fæddur 18.
júlí 1907 í Borgarfirði eystra.
Búsettur hjer í Reykjavík,
Skeggjagötu 14.
Sigurður Baldur Guðmunds-
son, fæddur 10. september 1919,
að Búðum í Staðarsveit. Búsett-
ur í Reykjavík, Skólavörðustíg
19.
Sigurjón Viktor Finnbogason,
fæddur í Hnífsdal í Eyrarhreppi
9. september 1907. Búsettur
hjer í bænum, Hverfisgötu 70A.
Sjest til Kristjáns.
Eins og kunnugt er, var það
um síðustu helgi, að hætt var
leitinni að vjelbátnum „Kristj-
áni", svo margir bátar og skip
höfðu tekið þátt í þeirri leit,
og svo víða hafði verið farið,
að menn trúðu því ekki alment,
að báturinn gæti verið ofansjáv-
ar. Þó voru það nokkrir, sem
ekki höfðu gefið upp alla von.
Meðal þeirra var Lúðvíg Guð-
mundsson í Sandgerði, er gert
hafði bátinn út.
Þegar Hafnamenn komu á
fætur í gærmorgun, sáu þeir bát
undir seglum skamt undan
landi. Varð brátt sjeð, að þarna
var ekki alt með feldu. Hjer
þurfti björgunarráðstafana við.
En þó trúðu menn því ekki meir
en svo, að þarna væri vjelbát-
urinn „Kristján" á ferð. Svo
langt var um liðið síðan flestir
töldu hann af.
Vjelbáturinn stefndi inn í svo
nefnda Skiftivík milli Merkiness
og Junkaragerðis. Þar var einna
árennilegast að taka land þar
um slóðir. Hvast var af norð-
vestri og haugabrim. En þarna
myndi hægt að komast á floti
einna næst landi. Vel var siglt,
svo vel, að Hafnamenn dáðust
að.
60—70 faðma frá landi tók
báturinn niðri. Þá voru tvöfaldir
brotsjóir fyrir utan bátinn.
Bátnum hvolfdi.
Nú gerist margt í senn. For-
ingi björgunarsveitarinnar, Vil-
hjálmur Magnússon, skaut af
línubyssu út í bátinn. Línan
hitti bátinn. En í sömu svifum
hvolfdi honum. Bátverjar höfðu
þá allir varpað sjer í sjóinn. —
Einn af þeim náði í línuna og
komst með henni í land. En hin.
um skolaði fljótlega upp að
f jöruklettunum. Björgunarliðið
skifti sjer út á hina ystu kletta
til þess að ná sem fyrst í menn-
ina. Það var ekki laust við, að
þar væri teflt djarft. Að menn
voguðu sjer nokkuð langt út í
brimsogið.
Enginn bátverja var sjálf-
bjarga er hann bar að landi,
sem eðlilegt var; því það er stór-
merkiliget að þeir skyldu kom-
ast lifandi úr briminu. Þeir
stungust á endum, hvað eftir
annað, eins og korktappar í
hinum háu öldum. Og hefðu
menn ekki bjargað þeim úr flæð
armálinu, þá hefðu þeir slegist
í klettana.
Einn var kominn miðja vegu
milli skips og lands, er útsogið
tók hann og hann barst út fyrir
skipsflakið, en barst brátt aft-
ur að landi. Hann hafði drukkið
talsverðan sjó, og var einna das-
aðastur er í land kom. Það var
Sigurður.
E1 ram er komið á Alþingi
1 frumvarp um 1V2% stimp-
ilgjald á heildsöluverð alls á-
] ferfgis og tóbaks, sem selt er í
landinu. Skal það fje, sem inn
| kemur renna í íþróttasjóð og
S því varið til íþróttastarfsemi í
, landinu.
I Flutningsmenn frumvarpsins
] eru þeir Pálmi Hannesson,
jBjarni Bjarnason og Pjetur
j Ottesen.
! Ennfremur er í frumvarpinu
' stjórninni veitt heimild til að
veita íþróttanefnd (sbr. íþrótta-
*lögin) leyfi til að reka veðmála-
starfsemi'í sámbandi við íþrótta
kappleiki til ágóða fyrir íþrótta
sjóð.
í greinargerð segja flutnings-r
menn, að heildsöluverð áfengis
og tóbaks nemi árlega um 7
milj. króna, svo að tekjur í-
þróttasjóðs af 1%% stimpil-
gjaldinu yrði um 100 þúsund
krónur árlega. Gjaldið, sem ein-
staklingar, er kaupa áfengi og
óbak yrði á þenna hátt gert að
greiða, nemur um 10—20 aur-
um. af hverri flösku áfengis og
3 aurum af hverjum vindlinga-
pakka, segja flutningsmenn.
Svo sem kunnugt er, voru á
síðasta þingi samþykt íþrótta-
lög. í þeim er stofnaður íþrótta-
sjóður, er svo fyrir mælt um
hann, að Alþingi veiti fje til
hans í fjárlögum eða sjái hon-
um fyrir öruggum tekjustofni.
Nefndin, sem undirbjó íþrótta
lögin hafði til athugunar ýmsar
fjáröflunarleiðir til handa í-
þi óttasjóði, en hafði ekki tillög-
ur sínar tilbúnar svo snemma,
að þær gætu verið lagðar fyrir
síðasta þing. Hjelt nefndin á-
fram athugunum sínum og varð
að lokum ásátt um, að gera þær
tillögur, sem í frumvarpinu fel-
ast.
FRAMH. Á FJÓRÐU SÍÐU.
Marius Nielsen.
15000 króna
gjöf til Slysa-
varnafjelagsins
Slysavamafjelag íslands hefir
, fengið 15 þús. króna gjöf frá
þektu dönsku firma, til reksturs
„Sæbjargar".
Um þessa höfðinglegu gjöf
barst Morgunblaðinu í gær svo-
hljóðandi tilkynning:
- Samkvæmt símskeytum til okk-
ar frá Matthíasi Þórðarsyni í
gær hefir firmað Marius Nielsen
& Sön í Kaupmannahöfn gefið
Slysavarnafjelagi íslands 15.000
— fimtán þúsund krónur — til
reksturs björgunarskútunnar „Sæ-
björg“, er hann frjetti að erfið-
lega gekk að halda skipinu úti
Þetta firma hefir áður gefið
Slysavarnafjelaginu stórgjöf. —
Fyrir þessa höfðinglegu gjöf
ber að þakka að verðleikum.
Reykjavík, 1. mars 1940
Magnús Sigurðsson.
Þorsteinn Þorsteinsson.
3. og síðasta kynnikvöld Guð-
spekifjelagsins verður annað
kvöld og hefst kl. 9 síðd. Þrír
ræðumenn tala um Guðspekina frá
ýmsum hliðum og leikið verður á
hljóðfæri á undan og eftir erind-
unum.
Uppbót ö slysabætur,
i1 ellilaun og
ororkubætur
Fjárhagsnefnd Nd. flytur f.
h. fjelagsmálaráðherra
frumvarp um hækkun slysa-
bóta og uppbót á ellilaun og
örorkubætur.
Dagpeningar, örorkubætur
og dánarbætur til slysatrygðra
manna eða skylduliðs þeirra
(skv. alþýðutryggingarlögun-
um) skulu á árinu 1940 hækka
um sömu hundraðstölu og vísi-
tala kauplagsnefndar hækkar.
Lífeyrissjóði Islands skal enn-
frémur heimilt að greiða sama
hundraðshluta í uppbót á elli-
laun og örorkubætur, enda
greiði hlutaðeigandi sveitar- og
bæjarfjelag tilsvarandi uppbót
af sínum hluta.
h/3LAVERÐIÐ hækkaði í
^ bænum í gær um 33 krón-
ur tonnið, úr 92 kr. upp í 125
krónur tonnið.
Þessi mikla hækkun kemur
hart niður á öllum almenningi.
Morgunblaðið sneri sjer til for-
manns verðlagsnefndar, Guð-
jóns Teitssonar, og fekk hjá
honum eftirfarandi skýringu :
„Frá því laust eftir að stríðið
skall á og þar til í janúar s.l.
höfðu orðið litlar breytingar á
flutningsgjöldum og innkaups-
verði kola á erlendum markaði.
Útsöluverðið á þessum tíma
myndi hafa þurft að vera ná-
lægt 100 krónum á tonn, ef
ekki hefði verið til gamlar
birgðir, sem gerðu það að verk-
um, að verðinu var haldið í 77
kr. frá 9/10—7/12, og í 92 kr.
frá 8/12—1/3.
Nú hefir það gerst hinar síð-
ustu vikur, að flutningsgjöld;
hafa hækkað gífurlega, þannig,
að feamsvarandi hækkun á út-
söluverði kola, sem næst verða
flutt til bæjarins, er óhjákvæmi.
leg. Þetta mun hafa kvisast
mjög í bænum að undanförnu,
og með því að birgðir kolaversl-
ana voru orðnar mjög litlar, var
óttast að þær myndu, að ó-
breyttu verði, algerlega seljast
áður en nýjar birgðir kæmu.
Kolaverslanir fóru því fram
á það við verðlagsnefnd að
mega nú um mánaðamótin
hækka verð birgðanna til þess
að sporna við því, að þær þrytu
innan fárra daga. Fjelst verð-
lagsnefnd á þetta, enda skyldi
öll hækkunin ganga til lækk-
unar á verði væntanlegra nýrra
birgða.
Það kann að vera rjett að
taka það fram, að nokkur út-
gerðarfyrirtæki hafa lagt hjer
á land kol, sem ætluð eru til
eigin nota, meðal annars á síld-
veiðum í sumar og eru kol þessi
sumpart geymd hjá kolverslun-
um hjer, þó verslanirnar eigi
ekki að hafa neinn umráðarjett
yfir þeim. Er bent á þetta til
þess, að fólk ekki haldi að
verslanirnar eigi öll þau kol,
sem hjá þeim eru.
Út af því, að sumir virðast
líta svo á, að verðlagsnefnd eigi
að tilkynna fyrirfram, hvenær
og hvaða verðbreytingar sjeu
væntanlegar, skal það hjermeð,
í eitt skifti fyrir öll, skýrt tekið
fram, að þetta getur verðlags-
nefnd ekki gert, því slíkt myndi
geta haft mjög óheppilegar af-
leiðingar.“