Morgunblaðið - 04.05.1940, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 4. maí 1940.
Herlið Bandamanna hverf-
ur úr Noregi - nema Narvik
Ákvörðunin um undanhald
var tekin fyrir viku síðan
Þ}éðverjar
„ fagna sigffi
}A
KVÖRÐUN, sem tekin var á fundi yfirráðs
Bandamanna síðastliðinn laugardag, um að
láta herlið Breta, Frakka, Pólverja og
Tjekka hörfa burtu úr Noregi, bæði af vígstöðvunum fyr-
ir sunnan Þrándheim og norður hjá Namsos, var fram-
kvæmd síðastl. miðvikudag og fimtudag.
Alt herlið Bandamanna fyrir sunnan Þrándheim var
fiutt frá Ándalsnesi á miðvikudag og herliðið hjá Namsos
var flutt burtu í fyrrakvöld.
, Herliðið í Namsos hafði verið þar frá því 14. apríl.
eða í 17 daga, en herliðið í Ándalsnes frá því 17. apríl,
eða í hálfan mánuð.
Bandamenn hafa nú ekkert herlið í Noregi nema hjá
Narvik.
í gær frjettist frá vígstöðvunum hjá Narvik, samkvæmt
tilkynningu bresku herstjórnarinnar, að Þjóðverjar hefðu gert
þar gagnárás bæði á miðvikudag og fimtudag, en að báðum
árásunum hefði verið hrundið og að Þjóðverjar hefðu skilið eftir
marga fallna fyrir framan varnarlínu Bandamanna.. Ei>nfrem-
ur voru nokkrir fangar teknir.
Orustur þessar virðast hafa verið háðar hjá Elvergárds-
moen, skamt fyrir norðan Þrándheim.
Fregnin um að Bandamenn hefðu ákveðið að hætta við að
reyna að taka Þrándheim sunnan frá og að herlið þeirra þar
hefði verið flutt burtu með skipum frá Andalsnesi, var gerð kunn
í ræðu, sem Mr. Chamberlain flutti í breska þinginu á upp-
stigrtingardag (sjá bls. 3). Fregnin kom algerlega á óvart í Lon-
don og um allan heim.
í gærkveldi var síðan skýrt frá því í tilkynningu frá bresku
Vopna-
hlje?
„Hætta á terðum66
segir forsætis-
ráðherra
Egyptalands
Eftir að herlið Bandamanna
er farið úr Noregi, virðist
lítil von til að Norðmenn geti
haldið uppi vörnum gegn innrás
Þjóðverja lengur. Þegar á fimtu
daginn gátu Þjóðve.rjar tilkynt
að þýski fáninn blakti við hún
á Andalsnesi og snemma ígær til
kyntu þeir, að hersveitir þeirra
á Bergensbrautinni hefðu náð
saman og að þessi mikilvæga
braut væri nú á valdi þeirra —
Og loks í gærkveldi bárust fregn
ir um að þeir hefðu náð Stören
og að Guðbrandsdalsjárnbraut-
in frá Oslo til Þrándheims væri
nú öll á þeirra valdi.
Aðeins frá Austurdalnum bár
ust fregnir um að Norðmenn
hjeldu uppi vörnum. Vörðust
þeir þar til í gærmorgun í Os,
skamt fyrri sunnan Röros
en þeir höfðu ekki nema rifla og
nokkrar vjelbyssur að vopni og
urða að hörfa undan þegar Þjóð
verjar hófu skothríð á þá úr fall
byssum.
S
En að frátöldum þessum litla
herstjórninni, að herliðið hjá Namsos hefði verið flutt burtu á hóp hugdjarfra manna og e. t.
fimtudagskvöld, og að það hefði verið gert samkv. almennri áætl v. nokkru herliði á austustu víg
un, sem gerð hefði verið, um að flytja burtu alt herlið Banda-
manna af vígstöðvunum hjá Þrándheimi. Herliðið var flutt
burtu án þess að nokkurt manntjón yrði.
Það varð kunnugt í London í gær, að yfirhershöfðinginn í
liði Bandamanna fyrir sunnan Þrándheim hefði áður en hann
fór frá Andalsnesi, gert norsku stjórninni tilboð um að flytja
með sjer það af herliði Norðmanna, sem herstjórnin teldi heppi-
legt, til að taka þátt í bardögum á öðrum vígstöðvum. Norska
stjórnin gerði síðan ráðstafanir í samræmi við þetta tilboð, að
því er 'Segir í skeyti frá London, en það er ekki kunnugt, hve
margir norskir hermenn stigu á skipsfjöl með hersveitum Banda
irtanna.
í Englandi hafa tíðindin um brottflutning herliðsins fallið
mönnum all-þunglega, en samkomulag virðist um, að ekki sje
hægt að kveða upp dóm um ákvörðun herstjórnar Bandamanna,
fyr ört Mr. Chamberlain og Mr. Churchill hafi gefist kostur á að
gera frekari grein fyrir öllum aðstæðum, í breska þinginu. En
það ætla þeir að gera n. k. þriðjudag.
Fulltrúar stjórnarandstæðinga í þinginu hafa lýst yfir því,
að þeir munu krefjast nákvæmrar skýrslu af stjórninni. En hvort
atburðirnir í Noregi muni hafa í för með sjer Stjórnarvandræði
i Englandi, eða einhverjar breytingar á bresku stjórninni, er engu
hægt að spá um, fyr en sjeð verður, hvernig fer í þinginu.
Sir John Simon flutti ræðu í London í gær, og sagði að á milli
bráðabirgðaskýrslunnar, sem Mr. Chamberlain gaf í fyrradag og
heíl'darskýrslunnar sem gefin yrði á þriðjudaginn, vildi hann að-
eins taka tvent fram, 1) að hann, sem meðlimur striðsráuneyt-
isins gæti sagt, að þegar gögnin yrðu lögð á borðið þá myndu menn
sannfærast um að aðgerðir stjórnarinnar voru rj.ettar, bygðar á
ráðum bestu manna og 2) að ef einhverjir ætluðu að saka ein-
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
stöðvunum nálægt sænsku landa
mærunum (en fregnir af þessu
herliði hafa ekki borist síðustu i
vikuna) virðist vörn Norðmanna
fyrir sunnan Þrándheim þrotin.
Fregnir frá Svíþjóð í gær-
kveldi hermdu, að Getz, of-
ursti, yfirmaður norska herliðs-
ins í Þrændalögum (hjá Nams-
os) hefði gefið út dagsskipun til
hermanna sinna, þar sem segir
að eftir að herlið Bandamanna
hafi verið flutt burtu, sje að-
staða þeirra orðin vonlaus. Víg-
stöðvarnar, sem hersveitir
Bandamanna hefðu átt að
verja, standi nú opnar, og að
þýski herinn sje um það bíl að
króa norska herliðið inni.
Getz ofursti segist þessvegna
hafa gert boð þýska yfirhers-
höfðingjanum, þar sem hann
leggur til að vopnahlje verði
gert á meðan samið er um upp-
gjöf norska herliðsins á sama
grundvelli og herinn í Suður-
Noregi gerði.
í Berlín var því þó mótmælt
í gærkveldi, að nokkrir samning.
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
Sigurfrjeftirnar hverfa af
forsiðum þýsku blaðanna
TÖÐUGT eru gerðar ráðstafanir sem benda til
þess, að styrjöld sje yfirvofandi við Miðjarð-
arhafið. Bresk flotadeild kom til Alexandríu
í gær, og eru í henni m. a. nokkur orustuskip. Önnur
ílotadeild er væntanleg þangað innan skamms.
Aðrar ráðstafánir, sem Bretar hafa gert, eru:
Myrkvun var fyrirskipuð á eynni Malta og í Gíbraltar frá
og með deginum í gær, þar til öðruvísi verður ákveðið.
Öll leyfi egypskra hermanna hafa verið afnumin fyrst um
sinn. Herstjórn Bretlands og Egyptalands komu saman á fund
í gær.
Forsætisráðherra Egyptalands ljet svo um mælt í fyrradag,
að hætta væri á ferðum, en sagði þó, að menn þyrftu ekkert að
óttast strax.
Ilættan, sem vofir yfir Egyþtalandi, er auðvitað sú, • að ítalir
reyni að brjótast yfir landið frá Libyu, til þess aðjkomast að Suez-
skurðinum.
Lítið frjettist um undirbúning af hálfu ítal^.
1 fregn frá Aþenuborg í gær segir þó, að ítalir safni miklu
liði á Dodekanes-eyjum eða Tólfeyjum í Miðjarðarhafi. Sagt er,
að Italir hafi sett þarna á land 50.000 manna her og hafi þeír
þar mörg herskip, m. a. 15 kafbáta.
Það vekur nokkra athygli að sigurfregnirnar frá Noregi
hurfu skyndilega af forsíðum þýsku blaðanna í gærkveldi. I stað
inn voru birtar greinar undir stórum fyrirsögnum eins og t. d. (í
Volkischer Beobachter) „Hverjum færa Bretar óheill næst?“ eða
; (í Deutsche Allgemene Zeitung) „Hverja ráðast Bretar á næst?“
Blöðin nefna sem möguleika Balkanríkin, en tala líka undir
rós um önnur ríki í Vestur-Evrópu, og ,er talið að átt sje við
Holland eða Belgíu.
- flugvjelarnar tiafa
yfirburði yfir fierskip-
in um stundarsakir
Roosevelt gerði að umtalsefni,
á fundi sínum með blaða-
mönnum í gær, hvað læra mætti
af atburðunum sem gerst hefðu
undanfarið í Noregi, um gildi árás-
arvopna og varnartækja. Hann
sagði, að þótt stórar sprengjuflug-
vjelar hefðu um stundarsakir e. t.
v. reynst hafa yfirburði yfir her-
skip, þá myndu Bandaríkin þó
halda áfrarn með herskipasmíðar
sínar, samkvæmt áætlun.
Því að það mun sýna sig, sagði
Roosevelt, eins og það hefir gert
frá örófi alda, að þróun varnar-
tækjanna mun verða sij, að hún
mun eyða yfirburðunum sem árás-
artækin, í þessu tilfelli flugvjel-
^arnar, kunna að hafa um stund-
arsakir.
Síðustu dagana hafa verið
að berast fregnir um að
Roosevelt væri að reyna að
hafa áhrif í þá átt að hindra
að ítalir gerðust þátttakend-
ur í stríðinu.
Á fimtudaginn ræddi Roosevelt
við s'endiherra Ttala í Washington.
Sendiherra Baiidaríkjanna í
Rómaborg, Philips, lagði í gær af
stað til Florenz til að hitta þar
Mr. Taylor, sem er persónulegur
erindreki Roosevelts í páfaríkinii.
Ókyrðin út af Miðjarðarhafs-
málunum liefir eins og- vænta
mátti haft mikil áhrif á ríkin í
Suður-Evrópu.
Meðal annars gera Svisslending-
|ar öflugar varáðarráðstafanir (en
ef ítalir ráðast gegn Frökkum er
talið að þeir reyni að brjótast
,vfir Sviss).
í Stokkhólmi hefir verið liand-
tekinn breskur maður, og ritari
hans, og eru þau sökuð um skemd-
arstarf. Hefir fundist í fórum
þeirra mikið af sprengiefni.