Morgunblaðið - 02.09.1945, Qupperneq 1

8 síður og Lesbók
82. árgangur.
194. tbl. — Sunnudagur 2, september 1945
Isafoldarprentsmiðja h.f.
Pál! ísólfsson
lieiðursdoktor
við Oslo-háskóla
i ÚTVARPI frá Noregi í
girr var þess getið, að PálL
Isólfsson tónskáld, hefði ver-
ið meðal þeirra, sem sæmdir
vorn heiðursdoktorsnafnbót
við Osloar-háskóla í gær er
skólinn var settur. Meðal ann-
ara heiðursdoktora voru nefnd
ir Karl prins, Bernadotte
grcifi, Christmas Möller.
Virðuleg hátíðahöld fara
fram í sambandi við setningu
Oslo-háskóla, sem nú opnar á
ný, eftir að kennsla fjell nið-
nr í skólanum vegna yfirgangs
og fangelsana Þjóðverja á
norskum stúdentum.
Við skólasetningu í gær flutti
rektor háskólans ræðu og bauð
hina nýju stúdenta velkomna.
Hann þakkaði Svíum sjerstak-
lega mikinn styrk, sem þeir
hefðu veitt norskum menta-
mönnum á ófriðarárunum. —
Margt aðkomumanna er nú í
Oslo og mikið um dýrðir.
7000 stúdentar hafa látið inn
rita sig í skólann og er það
meiri fjöldi en þar hefir nokk-
urn tíma verið áður.
Jnponar voru orðnir mjög illa
staddir fyrir uppgjöiina
Eftir hana var reynt
að æsa menn upp
gegn keisaranum
Kafbátar til sýnis
LONDON: Þrír þýskir kaf-
bátar hafa verið til sýnis á
breskum höfnum að undan-
förnu. Hefir aðgangur verið
seldur, og tekjunum varið til
þess að styrkja bágstadda sjó-
menn. Safnast hafa 4600 pund.
KanarjamAnn
WÍIWUMIIiVIIII
ættu að veita
Bretum tán"
'Ottotva í gærkveldi:
M. J. COLDWELL, kunnur
knnadiskur stjórnmálaleiðtogi,
sagði í ræðu, sem hann flutti
í dag, að Kanadamenn ættu
að veita Bretum lán þegar í
stað, bæði í vörum og pening-
uin. „Enginn Kanadamaðujr
aúti að geta horft á það að-
gerðalaus, að Bretar þurfi að.
vérða fyrir fjárhagslegu hruni,
jafn rikidega og þeir hafa af
niörkum til styrjaldarreksturs
ins“, sagði hann.
Coldwell sagði, að æskilegt
væri, að lánið væri veitt til
óákveðins tíma og skyldi end-
urgreiðást í vörum, því að það
væri það, sem Bretar vildu. —
Hentugast væri að lána Bret-
um hveiti, flesk og mjólkuraf-
urðir, en einhverp tíma í fram-
tíðinni gætu Bretar svo endur-
greitt þetta með fatnaði og öðr-
um varningi, sem Bretar hafa
framleitt bestan. — Reuter.
Frá Færeyjurp:
10 gengnir af
þingi, en 13 silja
áiram
Æsing meðal sjómann-
anna
VEGNA kröfu dönsku rikis-
stjórnarinnar um að færeyska
Lögþingið samþykti að ákveða
verðgildi færeysku krénunnar
22,40 miðað við sterlingspund
og innleysi 60 miljónir króna,
sem Færeyingar eiga í sterlings
pundum, í danska mynt, hafa
12 þingmenn úr F.ólkaflokknum
og Sjálfstjórnarflokknum geng
ið af þingi og neitað að afgreiða
mál, sem rífi grundvöllinn und-
an sjálfstjórn Færeyinga.
Samuelsen, Dam og Zachari-
assen styðja dönsku stjórnina,
sem krefst þess að Sjóvinnu-
bankinn verði sektaður með
miljónatapi, þar sem hann einn
eigi ekki að sléppa við að skifta
sinni hálfu miljón sterlings-
punda. Sjóvinnubankinn hefir
sjeð um fjárhagshliðina á allri
færeyskri fisksölu á stríðsár-
unum. Hverfi hann er bersýni-
legt að dönsk mynt verði aðal-
gjaldmiðillinn -í Færeyjum.
13 þingmenn sitja enn á Lög-
þinginu. Mikil æsing er nú
meðal færeyskra sjómanna,
sern ekki vilja missa pundin úr
eigu Færeyinga og ganga Dön-
am á hönd á þann hátt. —
Sámal.
JAPAXAR í Tokio* liafn sagt frjettariturum bandamauna,
að þjóðin hafi verið oðr’m afar iila stödd áður en stríðsyfir-
lýsing Rússa og atómsprengjan kom til sögunnar, og hefði
verið bú'in að tapa stríðinu gjörsamlega. Telja Japanar það
niest að kenna hafnbanni bandamanna, sem gerði það að
verkum, að Japönum var nær óklevft að koma heim til Japan
nokkni aí' hinum mikiu hniel’num sem þeir gátu fengið í
iönduni þeini ,sem herirnir japönsku höfðu lagt undir sig í
Kuður-Asíu. Þá var sagt frá því, að eftir uppgjöfina, hefði
s.jálfsmorðsfiugmenn reynt að æsa til óhlýðni til keisaranuin.
Dómhúsið hrundi
til grunna
London í gærkveldi.
í DAG vildi það til í Niirn-
berg, að hús það, sem banda-
menn ætluðu að nota, til þess
að halda rjettarhöld yfir stríðs-
glæpamönnum, hrundi allt í
einu til grunna. — Er talið, að
húsið hafi verið illa á sig kom-
ið af völdum loftárása. Ekki eru
nokkur tiltök að gera við bygg-
ingu þessa og er nú verið að at-
huga, hvar dómstóll þessi geti
fengið inni í borginni.
Faldi sig á bóndabæ
BttKsiaasEilti
uppgjcf
London í gærkveldi:
JAPANSKI hershöf ðinginn
kunni, Iloburi Ýamashita, sem.
stjórnaði vörn Japana á Fil-
ipseyjum, og hefir varist til
þesa. méð úrvalsliði sínu á
Luzoney, hefir, að því er fregn
ir frá Maniila herma, hoðist
til þess að gefast u|>ti form-
iega. Verður gengið frá upp-
gjöf jiessari á mánudaginn
keinur.
•—■ Reuter.
Fjekk ekki landgöngu
LONDON: Bandaríkjastjórn'
hefir neitað ástralska kommún-
istanum Ernest Thornton um
landgönguleyfi, en hann ætlaði
að fara um Bandaríkin á leið
sinni á ráðstefnu verkamanna
í París í október.
Iiins og getið hefir verið, hafa
bandamenn nú fundið von Brau-
chitsch marskálk liinn þýska. —
Faldi hann sig á bóndabæ og var
að rita æfisögu sína.
Frakkar fá sfórt
in í Bandaríkj-
unum
París í gærkvöldi.
DE GAULLE hefir gefið
franska þinginu skýrslu um
Ameríkuför sína. Hefði samist
svo, að Bandaríkin lánuðu
Frökkum 250 miljónir sterlings
punda. Þá myndu verða flutt
til Frakklands kol og hráefni
frá Bandaríkjunum. De Gaulle
kvaðst hafa rætt við Bandai'íkja
stjórn um væntanlegar her-
stöðvar Frakka á Kyrrahafi, og
myndi stjórnin því fylgjandi,
að Frakkar fengju í hendur yf-
irráð Indókína. — Lokst kvaðst
hann hafa samið við Kanada-
j stjórn um að Frakkar fengju
frá Kanada 87.5 miljón sterlings
punda lán til vörukaupa.
—Reuter.
Dreifðu niður flugmiðum.
Sjálfsmorðsflugmenn þessir
flugu yfir Tokio tvo dagana
næstu eftir uppgjöfina. Vörp-
uðu þeir niður flugmiðum, þar
sem ritað var á, að keisaranum
hefðu verið gefin falsráð, og
væri japanski herinn alls ekki
eins illa staddur og keisaranum
hefði verið sagt, gæti enn varist
lengi, jafnvel unnið styrjöldina.
Fólkið þorði ekki að fara eftir
miðum þessum af meðfæddri
.'.otningu fyrir keisaranum, serh
það trúir yfirleitt að geti ekki
skjátlast.
Skemdirnar í Tokio.
Þá hafa frjettaritarar banda-
manna kynt sjer skemdirnar í
Tokio, og segja að þær sjeu
mestar í iðnaðar og íbúðarhverf
unum, en minni í stjórnarbygg
inga- og viðskiftahverfunum.
Akaflega mörg af pappírshús-
um borgarinnar brunnu til ösku
í loftárásum, og miljónir manna
voru húsnæðislausar.
Dóttir Mussolini
í úllegð
London i gærkveldi.
FREGNIR frá Rón herma,
að ítalska stjórnin ætli að-
láta flytja Eddu Ciano dótt-
ur Mussolini, í %tlegð til Lip-
ari-eyja, þar seni Italir hafa
Iengi geymt glæpamenn. Hafði
þó stjórnin lofað, að ekkja
þessi t'engi að fara í friði, er
hún væri komin á ítalska
grund.
— Renter.
125.560 flugvjelar
smíðaðar
London í gærkvöldi.
Flugmálaráðuneytið breska
tilkynnti í dag. að alls hefðu
verið fullgerðar á Bretlands-
feyjum styrjaldarárin, 125,500
; flugvjelar af öllnm gerðum.
^Þykir þetta'feikna liá tala, en
Isjerfræðingar benda á það í
jþessu sambandi. að flugvjel-
’ar gangi ákaflega fljótt úr
sjer.
Reuter.
229 menn teknir
úr umferð í ágúst
GÖTULÖGREGLAN í Reykja-
vík hefur gefið blaðinu þær
upplýsingar, að í ágústmánuði
hafi 229 menn verið teknir úr
umferð, vegna drykkjuláta og
ölæðis á götum úti og á sam-
komum.
I júiímánuði várð tala þeirra
324.
(ripps hriflnn af
Fá Ylú ferðapeninga
LONDON: Verkamálaráðu-
neytið hefir tilkynt, að hjer ef t-
ir fgi verkamenn þeir, sem flutt
ir hafa verið burtu frá heim-
ilum sínum, til þess að vinna
annarsstaðar, fje fyrir fari heim
auk kaupsins.
London í gærkvöldi.
SIR STAFFORD CRIPPS,
viðskiftamálaráðherra Bret-
| lands sagði í dag í hádegisverð-
arboði breska útvarpstækjaiðn-
aðarsambandsins, að raföldu-
sjáin (radar) myndi flýta mjög
flugferðum og siglingum á frið-
artímum þeim, sem í íhönd fara.
Cripps nefndi eitt dæmi um
njdsemi raföldusjárinnar: Þeg-
ar Churchill var á heimleið,
eftir að hann hafði undirritað
Atlantshafssáttmálann, lenti
skip hans í niðaþoku, svo að
það hefði orðið að stansa, ef
raföldusjáin hefði ekki komið
til. En hún gerði það að verk-
um, að skipið gat siglt á fullri
ferð gegnum þokuna, og Churc-
hill kom til London á þeim
tíma, sem hann ætlaði sjer.
• \ —Reuter.