Morgunblaðið - 23.11.1947, Blaðsíða 2

2
MORGUHBLAÐIÐ
Sunnucfagur 23. nóv. 1947
^ Fgárhagsréð hefir weitt 2110
||§ gingar leyfi if 2391 utiiókiiii
En samt sparað
sementsinnfiutning
um helming
FJÁRHAG.SRÁÐ heíur látið
gera allítarlega skýrslu um
•hyggingar og fjárfestingu hjer
á landi og koma fram merkar
tipplýsingar um þessi mál. Með-
al annars er þar sagt frá því
að fjárhagsráði hafa síðan það
tók til starfa í ágúst s.l. borist
umsóknir um leyfi til bygginga-
framkvæmda, sem kosta að
minnsta kosti 526 milljónir og
331 milljón króna þurfi til að
fullgera. Þar af hefur fjárhags-
ráð synjað eða frestað að veita
íeyfi fyrir byggingum, sem
myndu hafa numið að verðmæti
143 millj. krónum.
í skýrslunni eru umsóknirnar
floickaðar niður eftir því um
hverskonar byggingar er að
ræða og segir þar á þessa leið:
Ibúðarhús.
Alls voru í smíðum eða ráð-
gert að byggja að öllu eða ein-
hVerju leyti samk/æmt umsókn
unum 1863 íbúðarhús með 3154
íbúðum, og var áætluð sements-
þörf til þeirra framkvæmda
23.855 tonn. þar af í Reykia-
vík 840 hús með 1871 íbúð og
áætlaðist sementsþörf um 13.-
505 tonn.
titihús (hlöður, fjós, safn-þrær
og annað þess háttar).
Alls voru í byggingu eða ráð-
ígert að byggja 290 útihús, og
var sementsþörfin áætluð sam-
•kvæmt umsóknum 1,945 tonn.
Tók Fjárhagsráð þá ákvörðun
að leyfa þennan flokk án frá-
dráttar, enda var hann aðeins
Xítið brot eða 2/45 hlutar af
heildarsementsþörf landsins. —
-•HÞetta sement mun ekki verða
notað að fullu á þessu ári.
Opinberar byggingar.
og framkvæmdii.
Alls voru í byggingu eða ráð-
gerðar að öllu eða einhverju
leyti fyrir árslok 210 opinberar
byggingarframkvæmdir, og var
sementsþörf áætluð 8.175 tonn
og heildarkostnaður fram-
Jfcvæmdanna kr. 138.181.000.00,
en kostnaður við að fullgera
þessar framkvæmdir áætlaðar
kr. 82.075.000.00. Má þó þegar
fullyrða, að allar þessar tölur
um áætlaða sementsþörf og
kostnað eru mjög ófullkomnar
og yfirleitt of lágar, því að mjög
víða vantaði í umsóknirnar allar
’npplýsingar varðandi þessi at-
riði.
Framleiðsl uf y rirtæki.
staklega varðandí áætlaðan
heildarkostnað og kostnað við
að ljúka framkvæmdum, eru
mjög ónákvæmar og í flestum
tilfellum alt of lágar, vegna þess
hve upplýsingar þær er Fjár-
hagsráði bárust þar að lútandi,
voru ófullnægjandi og víða al-
veg sleppt.
Framleiðsiufyrirtækin skipt-
ast þannig eftir tegundum: —
Hraðfrystihús voru alls 30 að
tölu, fiskþurkunar og söltunar-
hús 12, niðursuðuverksmiðjur 2,
fiskimjöls og lýsisverksmiðjur 8,
síldarverksmiðjur 5, verbúðir og
geymslur 7, slátur- og kjötfrysti
hús 6, mjólkurvinnslustöðvar 4
og ullarvinslustöðvar.
Iðnfyrirtæki.
Iðnaðarfyrirtækin voru sam-
tals 86, og var áætlað sements-
þörf 3.131 tonn, heildarkostnað-
ur kr. 18.740.000.00, en kostn-
aður við að ljúka framkvæmd-
um kr. 12.035.000.00. Af þessu
voru í Reykjavík og Hafnar-
firði 49 iðnaðarfyrirtæki og var
sementsþörf þeirra 2.560 tonn
og áætlaður heildarkostnaður
15.463.000.00 kr. Iðnaðarfyrir-
tækin skiftast þannig niður eft-
ir tegundum: Dráttarbrautir og
skipasmíðastöðvar voru samtals
í öllum flokkum 7 að tölu, v.iel-
smiðjur, 5, bifreiðaviðgerðar-
verkstæði 11, matvælaiðnaðar-
verksm„ 7, vefnaðarvöruiðnfyrir
tæki 3, netavinnslustöðvar 4
og ýmislegt 18.
Verslunarfyrirtæki.
Verslunarhúsin, sem í bygg-
ingu voru eða ráðgert að byggja
á þessu ári, voru samtals 74 og
áætluð sementsþörf 3.702 tonn,
áætlaður heildarkostnaður nam
kr. 25.973.000.00, en kostnaður
við að ljúka framkvæmdum
21.347.000.00 kr.
Af þessum verslunarfyrirtækj
um voru 34 í Reykjavík og Hafn
arfirði og var sementsþörf
þeirra 2.971 tonn, en áætlaður
heildarkostnaður kr. 19.470.000
og kostnaður við að Ijúka fram-
kvæmdum kr. 15.670.000.00.
draga úr áformuðum fram-
kvæmdum, þar sem fjárhagsráð
taldi ekki fært, af gjaldeyris-
ástæðum, að flytja 'til landsins
nema tákmarkað magn til við-
bótar þeim mikla innflutningi
af sementi, sem hafði átt sjer
staö fyrr á árinu. Þessa miklu
þörf á niðurskurði sements-
magnsins viidi fjáihagsráð sam
rýma eftir föngum hinu, að
hefta ekki fleiri íramkvæmdir
en frekast var nauðsynlegt, og
ákvað því að leyfa sem allra
mest af þeim framkvæmdum,
sem lengst voru á veg komnar
og því hlutfallslega sparastar á
sement, en hefta alveg, eða að
mestu leyti hinar, sem ekki
voru hafnar og hlutu því að taka
mest sement. Var og þessi ráð-
stöfun sjálfsögð af öðrum ástæð
um, sem óþarft er að telja.
Helmingur sements
sparaður.
Þessi ákvörðun leiddi til þess,
að unnt var að skera niður sem-
entsmagnið um fullan helming,
en leyfa þó um 4/5 þeirra bygg-
ingaframkvæmda, sem um var
sótt, eða 2120 af 2599.
Eftir þessu má áætla f járfest-
inguna og árangur f járfestingar
ráðstafana, sem hjer segir (töl-
urnar eru millj. kr.).
(í töflunni hjer að neðan er
fyrsta talan áætlaður kostnað-
ur, annur talan kostnaður við að
fullgera og synjað eða frestað).
1. Opinb. framkv. 138 82 47
2. V er slunarf yrir t. 26 21 16
3. Iðnf.tæki 19 12 7
4. Framleiðslu-
fyrirtæki 48 29 13
5. íbúðarhús 290 184 60
6. Útihús 5 3 0
Samtals 526 331 143
Þó að tölur þessar sjeu engan
veginn nákvæmar, sýna þær þó,
að hjer er ekki neitt smáfyrir-
tæki á ferð, einkum þegar þess
er gætt, að njer eru vafalaust of
lágar tölur. Þær eru lágmark.
Minna en þetta hefur ekki verið
um að ræða.
Alls var ráðgerð nýbygging
eða mjög stórfelldar víðbygg-
»ngar á 76 framleiðslufyrirtækj-
og var sementsþörfin til
■Jæssara framkvæmda áætluð
4.303 tonn og heildarkostnaður
kr. 47.891.000.00, en kostnaður
við að Ijúka framkvæmdunum
kr. 29.183.000.00, þar af í Rvík
og Hafnarfirði 14 fyrirtæki með
sémentsþörf 535 tonnum og á-
ætluðum heildarkostnaði kr.
7.279.000.00. Ejn þess ber að
gæta hjer eins og um opinberar
bj- jgingar og framkvæmdir og
en ifremur iðnaðar- og verslunar
fy irtæki, að allar tölur varð-
ar: li sementsþörf , en þó sjer-
Árangur fjárfestingarráðstaf-
ananna.
Eins og fyrr er sagt, sýndu
umsóknir þær, sem f járhagsráði
bárust, að heildar sementsþörf
til þeirra væri um 45.000 smál.
Á hinn bóginn sýndi birgðataln-
ing 15. ágúst, að sementsmagn-
ið í landinu, þar með talinn
væntanlegur innflutningur til
landsins, væri rúmlega 20.000
smál.
Að vísu var þess ekki að
vænta, að allt það sements-
magn, sem áður er nefnt, yrði
notað á árinu, en þó var aug-
Ijóst, að mjög verulega varð að
Engin giidra við
Eliiðaár
FYRIR fundi bæjarráðs, er hald
inn var á íöstudag lá umsögn
frá Slysavarnafjelaginu, um
minkagildrur þær, sem talað var
um að setja upp við Elliðaár.
Gildra þessi er af þeirri gerð,
sem kölluð er dýrabogi og telur
Slysavarnaf jelagið að þessi veiði
aðferð sje ekki hættulaus fyrir
húsdýr og börn.
Mun því ekki verða að því að
slík veiðiaðferð verði tekin upp
við minkinn við Elliðaár.
Vaxandi útgerð í
Bol ungarvík
Bætt hafnarskilyrði
• nauðsynleg
Samtal við Einar Guðfinnuon úlgerðarm
UTGERÐIN í Bolungarvík
hefir s.l. tvö ár aukist verulega.
Á þessu tímabili hafa 5 vjelskip
frá 95—38 tonna að stærð bæst
í fiskiskipaflotann. Verða bau
og fimm minni bátar gerðir út
þaðan í vetur.
En frumskilyrði þess að út-
gerðin í Bolungarvík geti þrif-
ist er, að bætt verði hafnarskil-
yrði þar á staðnum.
Þetta sagði Einar Guðfinsson
útgerðarmaður í Bolungarvík,
sem nú er staddur hjer á Fiski-
þinginu, er blaðið átti tal við
hann í gær.
Brimbrjótuiinn lengdur.
Hvað Uður framkvæmdum í
hafnarmálum Bolvíkinga?
Vorið 1946 var hafist handa
um framlengingu Brimbrjóts-
ins um 50 metra. Var unnið að
þeirri framkvæmd í allt fyrra-
sumar. En vegna þess, hve seint
þær gengu urðu stórskemdir á
þeim um haustið. J einum brim
garði í fyrrahaust hrundi mik-
ill hluti framlengingarinnar og
og var að því mörg hundruð
þúsund króna tjón og við borð
lá að ekki yrði hægt að gera
út frá Bolungarvík í fyrravet-
ur. En fyrir dugnað sjómanna
og útgerðarmanna tókst það
samt, við mikla crðugleika að
vísu.
I sumar hefir svo verið unnið
að endurbótum á mannvirkinu
og má nú heita að framlenging-
unni sje lokið að nýju. En að
henni er samt tiltölulega lítið
gagn meðan ekki hefir verið
lokið við að hreinsa grjótrúst-
ina innan við brimbrjótinn, sem
hefir verið þar síðan í fyrra-
haust að framlengingin hrundi.
Er Bolvíkingum mikil von-
brigði að því að Vitamálaskrif-
stofan hefir bókstaflega van-
efnt þau loforð, sem hún gaf
um að ljúka því verki í sumar.
Enn fremur þarf að dýpka veru
lega innan við brimbrjótinn til
þess að hann verði að fullu
gagni fyrir hina stærri báta.
Akvegasamband á næstunni.
Hvaða framkvæmdir aðrar
eru á döfinni hjá ykkur?
Að þjóðvegagerðinni frá ísaf.
til Bolungarvíkur hefur verið
unnið s. 1. tvö sumur. Er veg-
urinn nú kominn út fyrir miðja
Oshlíð og standa nokkrar von-
ir til þess að henni verði langt
komið á næsta sumri. Hefur þá
skapast akvegasamband við
Bolungarvík frá ísafirði og
byggðalögunum í Vestur-ísa-
fjarðarsýslu. Er mikið hagræði
að þeirri samgöngubót.
I sumar hefur verið lagður
sveitasími á 6 bæi í Syðridal,
sem er í nágrenni við Bolungar-
vík. Annars er símasambandið
við kauptúnið afar Ijelegt. Ber
mikla nauðsyn il þess að leggja
jarðstreng á heiðinni milli Bol-
ungarvíkur og Hnífsdals.
Nokkrar byggingarfram-
kvæmdir eru einnig í kauptún-
inu. Er nú að verða lokið bygg-
ingu þriggja verkamannabú-
staða með sex íbúðum. Tvö önn
ur íbúðarhús eru í smíðum.
Ennfremur er fyrir nokkru
byrjað á byggingu myndarlegs
samkomuhúss, En benni er mjög
skammt á veg komið.
i
Virkjun Fossár.
Voru ekki hafnar aðgerðir í
rafmagnsmálunum?
Jú, það hefur undanfarið ver-
ið unnið að undirbúningi vatns-
virkjunar í Fossá. Er ráðgert aS
virkja þar 7 hundruð hestöfl,
Virkjunarskilyrðj eru talin þar
mjög góð og mörg ár eru lið-
in síðan byrjað var að undir-
búa virkjun þar. Var eitt sinn
svo langt komið að byrjað var
að steypa þar stiflu. En fram-
kvæmdir stöðvuðust þá því mið
ur. Hefur Bolungarvík orðið að
því mikið tjón. En við gerum
okkur vonir um að ekki verði
nú langt að bíða þess að þessari
virkjun verði komið í fram-
kvæmd.
Annars eru hafnarmálin allt-
af mest aðkallandi hjá okkur.
Jeg er sannfærður um að þótt
ýms víxlspor hafi verið stigin
í framkvæmd þeirra nú undan-
farið og á liðnum árum þá sje
þó hægðarleikur að skapa vjel-
bátaútgerð fullkomin hafnar-
skilyrði í Bolungarvík ef rjett
er að farið og með fullri for-
sjá.
Nýll Kvennablað um
ölfrumvarpið
í NÓVEMBER hefti Nýs kvenna
blaðs, er komist að orði á þessa
leið um frumvarpið um ölgerð
og söíumeðferð öls:
„Nú liggur fýrir Alþingi
frumvarp til laga um ölgerð. —
Sala góðs öls er tílraun til um-
bóta, að íslendingar dragi þá úr
hinni óhóflegu og hættulegu
neyslu sterkra drykkja“.