Morgunblaðið - 24.01.1948, Qupperneq 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardaginn 24. janúar
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árn_ Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
f lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Lýðræðið í verklýðs
samtökunum
SÍT STAÐREYND að kommúnistar beita nú verkalýðsf jelög-
unum fyrir sig til skemmdarstarfsemi gagnvart atvinnu- og
fjármálalífi þjóðarinnar hlýtur að leiða til nýrrar athugunar
á þeim lýðræðisháttum, sem ríkja innan þessara samtaka,
sem verkamenn. úr öllum stjómmálaflokkum skipa.
Samkvæmt núgildandi kosningareglum í verkalýðsfjelög-
unum ræður einfaldur meirihluti algerlega kosningu allra
stjórna þeirra og trúnaðarmanna. Stjórnarlisti, sem fram er
borinn og hlýtur t. d. eins atkvæðis meirihluta yfir annan
lista fær þannig alla stjórnarmenn kosna en hinn listinn
engan.
-k
Sjálfstæðisverkamenn í verkalýðsfjelögum víðsvegar um
land hafa bent á hversu órjettlátt þetta kosningafyrirkomu-
lag sje og sett fram kröfuna um að teknar yrðu upp hlut-
fallskosningar í stað þess. Þeir hafa jafnhliða bent á það, að
við kosningar á stjettþing bænda, Búnaðarþing, gildir þetta
íyrirkomulag. Fulltrúar á Búnaðarþingi eru kjörnir með
hlutfallskosningu í nokkrum allstórum kjördæmum. Þar hafa
hlutfallskosningarnar þótt gefast vel og mun ekki ríkja á-
greiningur um það meðal bænda. En fulltrúar á stjettaþingi
verkamanna, Alþýðusambandsþing, eru eins og áður var
sagt, kjömir á alt annan hátt. f þeim-kosningum ræður
meirihlutafyrirkomulagið. Af því leiðir það, að skipan þess
er í algeru ósamræmi við styrkleikahlutföll stjórnmála-
flokkanna innann verkalýðssamtakanna., Þúsundir verka-
manna eiga þar ef til vill engan eða sárafáa fulltrúa.
★
Við slikt „lýðræði“ verður ekki unað til lengdar. Sjálf-
stæðisverkamenn hafa 001-16 fram kröfuna um hlutfallskosn-
ingar í verkalýðsfjelögunum. Sú krafa á fyllsta rjett á sjer
og hlýtur að ná fram að ganga fyrr en síðar.
En það, sem gerir hlutfallskosningarnar sjerstaklega að-
kallandi er hin ósvífna misbeiting komrnúnista á verkalýðs-
samtökunum í þágu flokkspólitískra 'hagsmuna sinna. Sú
misbeiting er í senn hættuleg verkalýðssamtökunum sjálfum
og þjóðfjelaginu í heild.
★
Til þess ber því brýna nauðsyn að öll þau öfl, sem nú
heyja baráttuna við kommúnismann hjer á landi sameinist
um kröfuna um hlutfallskosningar í þessum samtökum. —
Með þeirri breytmgu væru verkamönnum í senn skapað
aukið lýðræði og rjettlæti innan samtaka sinna og þjóðfje-
lagið tryggt gegn skemmdarstarfsemi kommúnista.
★
Jóhann Hafstein alþingismaður flutti á síðasta þingi frum-
varp um hlutfallskosningar í verkalýðsfjelögunum. Var það
flutt samkvæmt ósk Sjálfstæðisverkamanna og stóð þing-
flokkur Sjálfstæðismanna óskiptur að því. En það ótrúlegp
gerðist að frumvarpið var felt og aðeins Sjálfstæðismenn
greiddu því atkvæði. Afstaða kommúnista til þess máls þurfti
ekki að koma neinum á óvart. Þeir voru að sjálfsögðu á móti
því vegna þess að í því fólst aukið lýðræði og frjálslyndi.
Afstaða Alþýðuflokksins og Framsóknarmanna var torskild-
ari. En ótrúlegt virðist að þessir flokkar hafi til langframa
gengið í bandalag við kommúnista um að viðhalda hinu úr-
elta kosningafyrirkomulagi. Afstaða Sjálfstæðismanna til
þessa máls er óbreytt. Krafa þeirra er aukið lýðræði innan
verkalýðssamtakanna. Leiðin til þess að skapa það er að
taka upp hlutfallskosningar þar eins og bændur hafa gert til
Búnaðarþings.
★
Barátta kommúnista og ótti við hlutfallskosningar er enn
ein sönnun fyrir fjandskap þeirra við raunverulegt lýðræði.
Þeir vita hinsvegar vel að rjettlætið í þessum efnu.m mundi
þýða flokkslegt tap fyrir þá sjálfa. En verkamenn mundu
vinna á því.
ver/i
UR DAGLEGA LIFINU
Listaverk úr snjó.
ÞAÐ VAR gaman að fara um
bæinn í fyrrakvöld og skoða
snjókarla og kerlingar, sem
ungir og gamlir ljeku sjer
áð búa til úr hinum mikla snjó,
sem hlóð niður þann daginn
hjer í bænum. Sum þessara
verk„a voru hreinustu listaverk,
en önnur ljelegri, eins og
gengur.
í garði einum við Sólvalla-
götu hafði verið gerður fugl úr
snjó, svo haganlega, að fjöldi
manns hringdi til Morgunblaðs
ins til að tilkynna að þarna
væri fallegur snjófugl, sem
gaman væri að líta á.
Víða höfðu unglingar bygt
sjer snjóhús og var að minsta
kostj. eitt þeirra upplýst um
kvöldið.
En snjókarlar og kerlingar
eiga sjer skamma ævi hjer á
Suðijrlandi og flest voru lista-
verkin horfin í gærmorgun.
•
Óknyttir.
ÖNNUR SKEMTUN unglinga
í snjónum var ekki eins góð,
en b?ð var snjókastið. Það get-
ur verið hressilegt að kasta
snjó sín í milli, en það er hættu
legur leikur og oft hafa af því
hlotist slys. Það er heldur ekk-
ert gaman fyrir vegfarendur,
að verða fyrir snjókúlnahríð
frá strákum.
Snjókast ætti ekki að líðast
á götum bæjarins og er ekki
hægt að snúa sjer nema til lög-
regluþjóna og biðja þá, að
vernda borgarbúa fyrir þessum
ófögnuði.
Eins mætti, ef til vill með
einhverjum árangri, biðja kenn
ara og foreldra, að brýna það
fyrir börnum sínum, að leika
ekki þenna hættulega leik á göt
unum.
Tímaritainnflutn-
ingurinn.
Finnur Einarsson hefir beðið
fyrir eftirfarandi til birtingar:
„Morgunblaðið í dag birtir í
dálkum Víkverja brjef, sem því
hefir borist frá hjeraðslækni
után af landi. Hjeraðslæknir-
inn hneykslast þar á auglýs-
ingu sem jeg með leyfi Við-
skiftanefndar birtir í Morgun-
blaðinú í miðjum desember síð-
astliðinum. Vegna þess að mjer
finnst gæta nokkurs misskiln-
ings í brjefi læknisins vildi jeg
biðja blaðið fyrir nokkrar at-
hugaesemdir.
Höfuð röksemdafærsla mín
fyrir því að jeg fengi umrætt
leyfj, og sú sem Viðskiftanefnd
fjellst á var einmitt sú, að ekki
væri vansalaust að banna al-
gjörlega innflutning á erlend-
um fagtímaritum eins og gert
hefir verði á undanförnum mán
uðum og gera fólki kleift að
afla sjer þeirra án þess að eyða
mikilsverðum tíma Viðskifta-
nefndar í dæmalausa smámuni.
Nú vildi svo til að jeg hafði
samband við stórt áskriftafirma
í New York sem annast áskrift
ir að hverskonar tímaritum út
um allan heim fyrir lægsta fá-
anlegt verð og varð það því að
samkomulagi milii mín og Við-
skiftanefndar að jeg fengi að
setja umrædda auglýsingu í
Morgunblaðið upp á væfttan-
lega yfirfærslu á andvirði þess,
sem jeg yrði beðinn um fyrst á
árinu 1948.
•
Engin sorptímarit.
JEG skal í því sambandi taka
það fram að jeg ætlaði í þessu
skyni að nota þann innflutn-
ingskvota, sem mjer bar fyrir
verslun mína, en alt árið 1947
hafði jeg ekki fengið grænan
eyri í þessu skyni og hefir þó
ekki verið hægðt að benda á að
börn og unglingar hafi staðið í
löngum biðröðum fyrir uifan
búð mína til þess að kaupa er-
lend sorpblöð af þeirri einföldu
ástæðu að slík blöð háfa þar
aldrei verið á boðstólum.
•
Samanburður.
JEG GET líka frætt læknir-
inn.á því að fjölmargir af stjett
..arbræðrum hans hafa snúið sjer
til mín og pantað hjá mjer
margs konar fagtímarit og
sama. er að segja um fjölda
marga aðra af sjerfræðingum
okkar á hinum ýmsu sviðum og
sameiginlegt um þá alla er það
að heir hafa verið mjer mjög
þakklátir fyrir milligöngu
mína, enda hefi jeg lagt í þetta
mikla vinnu.
Annars virðist manni það
harla undarlegt að á því herr-
ans ári 1947, þegar fluttar eru
inn vörur fyrir 519,1 . miljón
króna, að því er morgunblöðin
í mor.gun skýra frá, þá skuli
ekki vera hægt að verja græn-
um eyri til innflutnings á er-
lendum bókum, blöðum og tíma
ritum en á sama tíma geta versl
anirnar hjer í Reykjavík boðið
viðskifta vinum sínum brokaðé
blúndur fyrir 'á 3ja hundrað
krónur pr. meter og kristals-
vasa og postulínskýr fyrir verð
sem kemur manni til að sundla
þevar nefnt er.
Oneitanlega kemur mörgum
þetta kynlega fyrir sjónir. Hitt
er syo annað mál að það má
ekki látið ómótmælt er Við-
skiftanefnd er skömmuð ein-
mitt fyrir það sem hún gerir til
að ráða bót á því ófremdar-
ástandi sem ríkt hefir í þessum
málum, enda mun það líka mála
sannast, að hjer sje ekki um
þær upphæðir að ræða sem
neinu máli skifti eða hafi nein
veruleg áhrif á viðskiftaafkomu
okkar gagnvart öðrum þjóð-
um“.
..Þetta *ségir Finnur Einars-
son og ætti svo að vera útrætt
upm málið á þessum vettvangi.
•
Skíðabrekkur í ná-
grennimi.
Theodór Árnason skrifar frá
Korpúlfsstöðum.:
,.MJER JIATT í hug, þegar
jeg leit út um gluggpnn '•minn
í dag, að aflíðandi hádegi og
sá íannbreiðurnar í Úlfarsfelli
lauyaðar glampandi sólskini, að
slík sjón myndi hafa glatt
hjarta skíðamanns, því að’" nú
hefir fönnina lagt þannig, að
ekki sjer í dökkan díl á bréiðu
svæði, alveg upp undir fells-
brún og munu þarna vera
lengstu og skemtilegustu skíða
brekkurnar, sem til eru í ná-
grenni Reykjavíkur og raunar
við allra hæfi, jafnvel hinna
ófyrirleitnustu brun-garpa. Og
auðvelt er og ódýrt að komast
fram og aftur, t. d. með Mos-
fellssveitar- „rútunni“.
Til öryggis er eflaust varleg
ast, að vanur skíðamaður eða
skíðamenn könnuðu brekkurn
ar áður en almennt væri farið
að skemta sjer á þessum slóð-
um og síðan væri merkt svæði
þar sem alveg er örugt, að ekki
er of grunnt á. En að sjálfsögðu
hugsn þeir um það, sem for-
göngu hafa um slíka hluti, ef
þeim þykir þessi . ábending
, nokkurs virði“.
MEDAL ANNARA ORÐA . . . .
'-j Eftir G. J. A. |-——■'—"
0! mikii má aí 'élk mm
ÞAÐ væri synd að segja, að
við íslendingar sjeum ekki fje-
lagslyndir menn — svona á yf-
irborðinu að minsta kosti. Sann
leikurinn er sá, að það hefir
verið haft orð á því við mig, að
hvergi í heiminum finnist til-
tölulega jafnmörg skemtifjelög
og öpnur samtök en einmitt á
íslandi.
Þr~ar málið er athugað, kem
ur líka í ljós, að við liggur, að
ekkert sje það í þjóðlífi okkar,
sem ekki er hægt að gera innan
einhverra fjélagssamtaka: jeta
drekka, sofa, dansa, syngja.
þræta, spila, tefla, mála,
mynda, skrifa, keppa og frelsa
landið.
• •
DANS Á DANS OFAN.
Hjer í Reykjavík geta þeir,
sem það líf kjósa, dansað því
nær á hverju kvöldi, með þeirri
einföldu aðferð, að gerast með-|
limir í nógu mörgum fjelögunr
og klúbbum. Flestir skemtistað
ir bæjarins standa þeim opnir
á þennan hátt, og á veturna
geta þeir ósjaldan valið á
milli hátíðlegra samkvæma og
Hlusta n öglunarlí-ust á hvatn-
ingarræður leiðtoganna
sprengfjörugra dansleikja, þar
sem ,,alt veður í víni“, eins og
það er orðað í Hafnarstræti.
• •
í SVEITUNUM.
Úti á landi á vesalings fólkið
örlítið erfiðar um vik. Langt er
þó frá, að það sje alveg .sett út
á gaddinn, því þar ríkir sums
staðar sú stórsmellna tilhögun
(líkt og hjá íþróttasambandi
íslands), að maður er ekki fyr
Kominn í eitt fjelag en maður
að sjálfu sjer er orðinn meðlim
ur j einhverju fjelagasamband
inu — hefir svona í einu hend-
ingskasti eignast þúsundir
nýrra bræðra og systra. Því
þótt lítið beri á því, getur. litla
fjelayið í hreppnum verið í fje-
lagasamb. sýslunnar, sem svo
auðvitað er í fjelagasambandi
laridsfjórðungsins, sem svo loks
Frh. á bls. 8.