Morgunblaðið - 23.10.1948, Side 8

8
HORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 23. okt. 1948.

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgBarm.),
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla;
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10.00 » Uamnlcnds.
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með l«esb<5k.
Utanríkisverslunin
og hinir austrænu
ALLT FRÁ því að Bjarni Benediktsson tók við meðferð
utanríkismálanna, hefur blað kommúnista lagt á það sjer-
staka áherslu að sanna íslendingum að hann vildi engin
viðskipti við Sovjetríkin og þau lönd, er hölluðust að stjórn-
arstefnu þeirra. Með þessu háttalagi hefði núverandi utan-
ríkisráðherra valdið þjóð sinni óbætanlegu tjóni. Á þessari
staðhæfingu hefur Þjóðviljinn stagast viku eftir viku. mán-
uð eftir mánuð.
En þetta hafa verið rakalaus ósannindi. Bjarni Benedikts-
sonjiefur framkvæmt þá stefnu í afskiptum sínum af utan-
ríkisviðskiptum, sem Sjálfstæðisflokkurinn hefur frá upp-
hafi fylgt og ekki er ágreiningur um meðal hinna borgara-
legu flokka, að íslendingar vildu eiga viðskipti við allar þjóð-
ir án tillits til þess, hverskonar stjórnskipulag þær hefðu
valið sjer.
Á grundvelli þessarar stefnu hefur Bjarni Benediktsson
unnið að því af þeirri festu og þeim dugnaði, sem honum
er lagin, að afla markaða í sem flestum löndum fyrir ís-
lenskar afurðir.
• Bjarni Benediktsson sýndi fram á það í ræðu sinni á Al-
þingi í fyrradag þegar hann hrakti staðhæfingar Einars Ol-
geirssonar um viðreisnaráætlunina, að viðskipti okkar við
þjóðir þær, sem Rússum eru háðastar hafa ekki minkað
síðan hann tók við starfi utanríkisráðherra og Áki Jakobs-
son ljet af starfi atvinnumálaráðherra, heldur stóraukist.
Það er ómaksins vert að vekja athygli á þeim tölum, sem
ráðherrann nefndi í þessu sambandi.
Er þá fyrst að líta á viðskipti okkar við Finna. Árið 1946,
þegar kommúnistar voru í ríkisstjórn og Áki Jakobsson var
atvinnumálaráðherra, nam útflutningur okkar þangað 1,3
milj. kr. Árið 1947 þegar afskipti Bjarna Benediktssonar
komu til skjalanna, nam útflutningur okkar til Finnlands 3,7
milj. kr. og það sem af er þessu ári um 7 milj. kr.
Þá er Pólland næst.
Árið 1946, þegar Áki var ráðherra, seldum við bangað
afurðir fyrir 752 þús. kr. Árið 1947 þegar núverandi stjórn
var tekin við, seldum við þangað afurðir fyrri 4,5 milj.
kr. Á þessu ári hafa þegar verið seldar þangað vörur fyr-
ir 3,2 milj. kr. en mikið af vörum er ófarið þangað.
En Tjekkóslóvakía? Það er ótrúlegt að Bjarni Bene-
diktsson hafi viljað versla við stjórn Gottwalds eftir því,
sem Þjóðviljinn segir.
En tölurnar tala um það sínu máli. Árið 1946, þegap Áki
var ráðherra og hafði afskipti og áhrif á utanríkisverslun
okkar, og sjerstaklega útflutning sjávarafurða, seldu ís-
lendingar Tjekkum vörur fyrir 8,5 milj. kr. en árið 1947
í tíð Bjarna Benediktssonar, seldum við þangað vörur fyr-
ir 14,1 milj. kr. Fyrstu 8 mánuði þessa árs höfum við svo
selt Tjekkum íslenskar afurðir fyrir 22,6 milj. kr.
Hvað sýna nú þessar tölur og upplýsingar um útflutn-
ing okkar til landanna austan við járntjaldið?
Sýna þær það, sem kommúnistar hafa í tíma og ótíma
brugðið Bjarna Benediktssyni um, að hann og núverandi
ríkisstjórn hafi bakað landinu stórtjón með því að eyði-
leggja markaði okkar í Austur- og Mið Evrópu?
Nei, þær sýna það alls ekki. Þær sýna það gagnstæða.
Viðskipti íslendinga við þessar þjóðir hafa margfaldast
síðan að Bjarni Benediktsson tók við meðferð utanrík-
ismálanna.
En hvað um Rússland?
Það er alveg rjett, viðskiptin við það hafa minkað. En
hverjum skyldi það vera að kenna? Ekki Bjarna Bene-
diktssyni. Fyrir tæplega ári síðan óskaði hann þess að
teknir yrðu upp viðskipíasamningar milli Rússlands og
íslands. En Rússar hafa ekki einu sinni svarað þeirri mála-
leitan þrátt fyrir eftirgangsmuni af okkar hálfu. Hinsveg-
ar hefir sendiráð Rússa í Reykjavík verið svo elskulegt
að útvega bókabúðum kommúnista í Reykjavík, að vísu
ólöglega, rússnesk áróðursrit á ýmsum tiingumálum! Það
er allt og sumt.
\Jíbuerfi ibrijar:
ÚR DAGLEGA LÍFINO
Börnin og snjórinn
BÖRNIN gleðjast þegar snjór
inn kemur og taka fram sleða
sína og skíði. Litlu andlitin!
ljóma af gleði. Þau hafa fundið
nýan leik, sem þau una sjer við. ,
Það halda þeim engin bönd að |
komast út í snjóinn að leika
sjer.
Foreldrarnir eru að sjálf-
sögðu ánægð með börnunum
sínum, en sú ánægja er blandin
kvíða, því skíða- og sleðaferðir
barna á umferðargötum bæjar-
ins eru ekki hættulausar. Má
segja, að mesta mildi sje. að
ekki skuli hljótast fleiri slys af
leik barna á götunum þegar
snjór er en raun er á.
Börnin leita sjer helst að
brekkurri', þar sem sleðarnir og
fkíðin renna fyrirhafnarlaust.
Þau brutla á farartækjum sín-
■im stjómlaust fyrir horn. En
óþarfi að lýsa þessu frekar.
9
Fyrirætlanir
bæjaryfirvaldanna
BÆ J AR YFIR V ÖLDUNUM
er Ijóst, að mikil hætta er á
ferðum. En það er ekki hægt
að banna börnunum að vera á
'’ötunum, nema að þeim sje
fenginn annar staður öruggari
til leikja sinna í snjónum. —
Fyrir nokkru gátu blöðin um,
að bæjarstjórnin hefði í undir-
búningi, að koma upp svæðum
fyrir sleða og skíoaferðir barna.
Nú er íyrsti snjórinn fallinn
og búast má við snjókomum við
og við úr þessu allan veturinn.
Það væri því æskilegt, að yfir-
völd bæjarins hröðuðu fram-
kvæmdum sínum í þessum efn-
um eins og föng standa frekast
til.
Skautasvell á
Tjörninni
ÞÓTT það sje reynsla undan-
farinna vetra, að skautasvell
sje all stopult á Tjörninni, þá
er það ekki svo lítil skemtun,
sem bæjarbúar og þá einkum
unga fólkið og börnin hafa af
því að leika sjer á skautum á
Tjörninni.
Undanfarna vetur hefur ekki
verið hægt að halda við skauta-
svellinu á Tjörninni, eins og
æskiiegt hefði verið, sökum
vatnsskorts, þar sem ekki hefur
verið hægt að sjá af vatni til að
sprauta svellið. Ennfremur hef
ur verið skortur á hæfilegri raf
magnslýsingu. Úr þessu þyrfti
að bæta í vetur og gera ráðstaf-
anir hið fyrsta til þess, að kom-
ið verði lag á er skautasvellið
kemur á Tjörnina.
o
Holl og góð íþrótt
SKAUTAÍÞRÓTTIN er holl
og ^óð íþrótt. Skautasvellið hef
ur haldið mörgum unglingun-
um frá sollinum.
Skautafjelag er starfandi í
bær.um. sem hefur á að skipa
áhuga fólki um þessa íþrótt.
Það barf að styrkja þetta fjelag
og störf þess.
! Fielagið sjálft ætti að hafa
framkvæmdir á hendi í sam-
bandi við skautasvellið, hugsa
l um lýsingu, hljómlist, fata-
geymslu og einhver framtaks-
, samur maður ætti að selja
j skautafólkinu hressingu.
Verði skautasvell gott í vetur
ætti fjelagið að efna til sam-
I kepni til að auka áhuga ungl-
inga og eftilvill reyna að koma
upp skautasýningum.
Þetta eru tillögur og vonandi
má nota eitthvað af þeim.
ð
Gheppilegur
frágangur
vinnupalla
ÞAÐ er oftast gengið ófor-
svaranlega frá vinnupöllum við
hús, sem eru í viðgerð hjer í
bænum. Einkum er þetta áber-
andi á aðalgötum bæjarins.
í sjálfu Austurstræti hefur
það komið fyrir hvað eftir ann-
að undanfarnar vikur, að Veg-
farendur hafa verið í stórhættu
á götunni. Litlu munaði fyrir
nokkrum dögum, að kona nokk
ur fengi heilan kút af nöglum,
sem íjellu frá þriðju hæð af
vinnupalli niður á götuna. Það
muriaði ekki nema hársbreidd,
því nöglunum rigndi niður rjett
fyrir aftan konuna. Annar veg-
farandi slapp naumlega undan
hamri og fleiri dæmi mætti
nefna.
Reglur um
vinnupalla
ÞAÐ þarf að setja ákveðnar
reglur um vinnupalla og útbún
að þeirra. Og ef slíkar reglur
eru til, sem mjer hefur þó ekki
tekist að finna, barf að sjá til
að beim sje framfylgt.
Öruggast væri að búa svo um,
að vegfarendur gangi ekki und-
ir vinnupalla, t.d. með því að
girða umhverfis pollana á með-
an á vinnu stendur.
Og loks að setja þeim, sem
nota þurfa vinnupalla, þau skil
yrði, að þeir sjeu teknir niður
undir eins og vinnu er lokið.
Það ríkir altof mikið kæru-
leysi í þessum efnum, eins og
fleiri málum, sem snerta öryggi
borgaranna.
MCOAL ANNARA ORÐA
Japanskir slríðsfangar í skéla kommúnismans.
Eftir DENIS VVARNER,
frjettaritara Reuters.
MJÖG hefur seinkað heim-
sendingum japanskra stríðs-
fanga, sem Rússar hafa í haldi
í Sberíu og japönsk blöð hafa
undanfarið verið að komast
ákveðnar að þeirri niðurstöðu
að tvent valdi. Annað, að Rúss-
ar vilji nota vinnuafl þeirra til
að byggja úpp atvinnutæki í
Síberíu og hitt að þeir vilji
kenna föngunum kommúnisma
í þeiri von, að þeir gerist seinna
stuðningsmenn japanska komm
únistaflokksins.
Nokkrir stríðsfangar eru þó
komnir heim og hafa þeir lýst
högum sínum í fangabúðunum.
9 9
FRÁ VOLGA TIL
VLADIVOSTOK
Einn þeirra sagði nýlega frá
því, að starf japönsku stríðs-
fanganna í Síberíu væri þegar
orðið gríðarmikið. Þeim hefur
verið skipt niður í allstóra
flokka, sem síðan er dreift um
gervalla Síberíu. alt frá Volga
til Vladivostok. Þar vinna þeir
við smíði þúsunda nýrra verk-
smiðja, íbúðarhúsa, járnbrauta-
lína og hefja vinnu í nýjum
kola- og málmnámum.
Maður, sem áður var háskóla
kennari í Tokyo, en var strðs-
fangi hjá Rússum og er nú kom
inn heim, hefur lýst því, hvaða
aðferðir Rússar noti til að
kenna föngunum kommúnisma.
„AND FASISTA-
FUNDIR“ OG
„LÝÐRÆÐISSTARF'
Fyrst eru stofnaðar and-fas-
ista nefndir í fangabúðunum,
sem eiga að berjast gegn áhrif-
um liðsforingjanna.
„Næst er að koma á fót ,,lýð-
ræðisstarfi“, sem helst er inni-
falið í því að stofna nefndir
með almennri atkvæðagreiðslu.
Þeir, sem í þessar nefndir eru
kosnir. þurfa ekki að vinna
handtak, en geta hvílt sig alla
daga heima í fangabúðunum.
9 9
ST.TÓRNMÁLA-
SKÓLAR
Þá er loks farið að stofna
stjórnmálaskólana. Menn eru
ekki neyddir til að sækja kenslu
stundir. þar, en ef menn gera
það, er þeim slept við mikla
vinnu, og ef þeir eru duglegir,
mega þeir búast við að verða
sendir á „æðri skóla“, þar sefri
þeir þurfa ekkert að vinna.
I fangabúðaskólunum er
kend landafræði Rússlands,
saga kommúnistaflokksins og
grundvallaratriði „Leninism-
ans“..
í æðri skólunum fá menn
kensju í áróðri og byltingar-
stayfsemi og eru að öðru leyti
æfðir í fullkominni hlýðni við
kommúnismann.
• 9
VERKLEGA NÁMID í
FAN GABÚDUNUM
Lokanámskeiðið er verklegt.
Það er að vinna í fangabúðun-
um meðal japanskra striðs-
fanga og reyna þar að veikja
mótstöðuafl þeirra gegn komm-
únismanum. Þarna fá nemend-
urnir líka fulla æfingu í ræðu-
höldum, rökræðum og múgsál-
fræði.
Japanskur blaðamaður, sem
átt hefur tal við marga heim-
komna stiúðsfanga, segir, að
þeim sje kent að aðhyllast
stefnuskrá japanska kommún-
istaflokksins, svo sem „að það
þurfi að koma á friðsamlegri,
lýðræðislegri byltingu, eins og
í Póllandi, Tjekkóslóvakíu, Ung
verjalandi og Rúmeníu11.
® ©
REYNA AÐ GRAFA
UNDAN
En fram að þeirri byltingu,
er stríðsföngunum sagt, að þeir
eigi að berjast án þess að brjóta
núverandi stjórnarskrá og
reyna þó að grafa undan henni
grundvöllinn.
Einn stríðsfanginn skýrði frá
því, að þeim væri sagt, að þeir
væru meðlimir byltingahersins
og að þeir eigi að vera viðbúnir
þegar kallið kemur, að taka til
vopna. Hann óttaðist, að margir
unglingar, sem hvergi ættu
höfði sínu að halla nú eftir styrj
öldina tæku fegins hendi mann-
haturs- og eyðingarkenningum
kommúnismans.
EEga Rússar 250 kafbáta?
LONDON -— Bókin „Janes íighting
ships“, sem er nákvæmasta rit um
flata allra þjóða heímsins, heldúr
því fram, að Rússar eigi nú 250
kafbáta og 100 þar að auki í smíðum.