Morgunblaðið - 20.09.1949, Qupperneq 14

14
MOkGUNBLAÐlÐ
Þriðjudagur 20. sept. 1949
«9T"|
Vr"“'

Kira Arqunova
Eftir Ayn Rand
„Það er jeg“, sagði Irína.
„Nei, heyrið þið mig
Sasha stökk fram á gólfið. —
„Hún átti engan þátt í þessu . .
hún . . þetta er ekki henni að
kenna. Hún gat ekkert að þessu
gert. Jeg hótaði henni, að....“
Hótaðir hverju?“ spurði
maðurinn í leðurjakkanum.
Annar hermannanna renndi
höndunum yfir föt Sasha-
„Engin vopn“, sagði hann.
„Ágætt“, sagði maðurinn í
leðurjakkanum. „Farið þið með
hann út í bifreiðina og sömu-
leiðis borgara Irínu Dunajev-
Rannsakið íbúðina“.
„Fjelagar", Vasili Ivano-
vitch færði sig nær foringjan-
um. Rödd hans var styrk, en
hendur hans titriðu. „Fjelagar
.... dóttir mín getur ekki átt
neinn þátt ....“.
„Þú færð tækifæri til að
segja þitt álit seinna", sagði
maðurinn og sneri sjer að
Victor. „Ert þú flokksmeðlim-
ur?“.
„Já“, sagði Victor.
„Skírteinið þitt“.
Victor sýndi honum flokks-
skírteini sitt. Maðurinn benti
á Marishu.
„Konan þín?“.
„Já“.
„Gott og vel. Þið megið vera
eftir. Farið þið í yfirhafnirnar,
borgarar“.
Snjórinn af stígvjelum her-
mannanna bráðnaði á gólfinu.
Það logaði á lampa á borðinu.
Skermurinn var skakkur á
honum, svo að ljósið fjell fram
á ganginn og á nábleikt and-
Jit Marishu, sem stóð þar og
stárði innfölnum augum á
VTctor.
Hermaðurinn, sem stóð vörð
við forstofudyrnar opnaði þær
og hleypti húsverðinum inn.
Hann hafði kastað frakkanum
yfir axlirnar og innan undir
sást í óhreina, fráhneppta
skyrtuna. Hann togaði í fing-
urnar á annari hendinni svo að
brakaði í liðamótunum og
veinaði: „Ó, drottinn minn. Ó,
drottinn minn .... fjelagi em-
bættismaður, jeg hafði ekki
hugmynd um þetta. Fjelagi, em
bættismaður, jeg sver, að jeg
....“. Hermaðurinn skellti
hurðinni við nefið á forvitnum
nágrönnum, sem höfðu safnast
saman frammi á stigagangin-
um.
Irína kyssti Acíu og Mar-
ishu, Victor gekk til hennar og
meðaumkun skein úr hverjum
drætti andlits hans.
„Irína. mig tekur þetta svo
sárt .... jeg skil ekki .... jeg
skal athuga, hvað jeg get gert
U
Augnaráð hennar varð til
þess að hann þagnaði. Hún leit
hvasst á hann. og allt í einu
líktust augu hennar augum
Maríu Petrovnu á gamla mál-
verkinu. Hún sneri sjer við og
gekk út með hermönnunum án
þess að segja nokkurt orð. Hún
gekk fyrst. Sasha og Vasili
Ivanovitch gengu á eftir.
Vasili Ivanovitch var látinn
laus þrem dögum síðar.
Sasha Chernov var dæmdur
til tíu ára fangelsisvitsar í Sí-
beríu fyrir andbyltingasinnaða
starfsemi.
Irína Dunajeva var dæmd til
tíu ára fangelsisvistar í Síber-
íu fyrir að hjálpa andbyltinga-
sinna.
Vasili Ivanovitch reyndi að
fá að tala við dómarana- Hon-
um var vísað til vararitara,
beið marga klukkutíma í ís-
kaldri biðstofu, xeyndi að ná
sambandi við þá í símanum, en
ekkert dugði. Það þýddi ekkert
og hann vissi það.
Þegar hann kom heim, yrti
hann ekkf á Victor. Hann leit
ekki á Victor. Hann bað Victor
ekki um hjálp. Og Victor hjálp
aði heldur ekki.
Marisha ein tók á móti Vas-
ili Ivanovitch. þegar hann kom
heim. „Hjerna Vasili Ivano-
vit.ch“, sagði hún full alúðar.
..Hjerna, borðaðu matinn þinn.
'Jeg bjó þessa hveitisúpu bara
til handa þier“. Hún roðnaði
og var þakklát þegar hann
svaraði henni með þöglu brosi
sínu.
I Vasili Ivanovitch heimsótti
Irínu í fangaklefann hjá G.P.
U- Hann læsti sig inni í her-
bergi sínu og grjet hljóðlátlega
tímum saman. daginn sem hann
hafði komið því í gegn, að hún
fengi síðustu ósk sína upp-'
fyllta. Hún hafði beðið um að(
fá að giftast Sasha, áður en
þau yrðu send burt.
Vígslan fór fram í stóru,
kuldalega forsalnum hjá G.P.
U. Vopnaður vörður stóð við
dyinar. Vasili I vanovitch og
Kira voru svararrymin. Varir
Sashá titruðu. Irína var róleg.
Hún hafði alltaf verið jafn ró-
leg, síðan hún var tekin föst.
Hún var orðin grennri, fölari
og húð hennar gegnsæjari, og
augun óeðlilega stór, en hönd
hennar hvíldi róleg á handlegg
Sasha. Hún lyfti höfðinu. til að
taka á móti kossi hans, þegar
vígslan var um garð gengin. —
Móðurlegt bros ljek um varir
hennar, eins og þegar móðir
brosir uppörfandi og hug-
hreystandi til örvinglaðs barns
síns.
Embættismaður, sem Vasili
Ivanovitch talaði við næsta
dag_ sagði:
„Jæja, þú fjekkst vilja þín-
um framgengt, en jeg get bara^
ekki skilið hvað þessi kjána-
læti eiga að þýða. Veistu ekki,
að bað eru þrjú hundruð og
fimmtíu kílómetrar á milli
fangelsanna, þar sem þeim
hefur verið ætlað að vera?“.
„Nei“, sagði Vasili Ivano-
vitch og ljet fallast niður í.
stól. „Það vissi jeg ekki“.
En Irína hafði búist við því,
og bað var þess vegna, sem hún
hafði viljað giftast Sasha- Hún
hafði vonað. að það mundi
bre.yta ákvörðuninni. En það
gerði það ekki.
Það var síðasta krossferð
Vasili Ivanovitch. Það var ekki
hægt að áfrýja G.P.U. dómi, en
það var hægt að fá að skiptaj
f um fangelsi, ef menn höfðu^
j nógu mikil áhrif og þekktu
j rjetta menn. Vasili Ivanovitch
j fór á fætur í dagrenning. Mar-
i isha neyddi ofan í hann einum
. bolla af svortu kaffi. Hún náði
honum frammi í forstofunrá I
og stakk krúsinni í hönd hans.
iskjálfandi af kulda í síða flón-j
elsnáttkjólnum. Um kvöldið
beið hann í anddyri spilavítis,
tróðst í gegn um mannfjöldann,
kreisti hattinn á milli hand-
anna og gekk í veg fyrir fyrir-
mannlega persónu, sem hann
hafði beðið eítir í marga klukku
tíma. „Fjelagi, embættismað-
ur .... mætti jeg segja við
þig nokkur orð .... ó, jú, fje-
lagi, embættismaður“. í annað
skipti kastaði einkennisklædd-
ur dyravörður honum út og
hann týndi hattinum sínum.
Hann mælti sier mót við
menn og fjekk áheyrn. Hann
kom inn í glæsilegár einka-
skrifstofur. Hann hafði burstað
vandlega gamla slitna frakk-
ann, burstaði skóna og greitt
hárið af mikilli vandvirkni. —
Hann stóð fyiir framan skrif-
borð. Breiðar herðar hans, sem
fyrir mörgum árum höfðu bor-
ið þunga bvssuna um dimmar
nætur í síberísku skógunum,
voru nú lotnar og þreyttar. —
Hann leit á stranglegt andlitið
á móti sjer og sagði:
„Fjelagi. embættismaður,
þetta er allt og sumt, sem jeg
bið um. Aðeins þetta. Og það
er ekki mikið. Senaið þaú að-
eins í sama fangelsið. Jeg veit
að þaú hafa verið andbyltinga-
sinnuð og að þú hefur rjett til
að hegna þeim. Jeg er ekki að
barma mjer, fjelagi embættis-
maður. Þetta eru tiu ár, það
veist þú vel, en það er ekkert
við því að gera. Sendu þau
bara á sama staðinn. Það getur
ekki munað þig neinu. Það
getur ekki breytt nokkru fyrir
ríkið. Þau eru svo ung og þau
elska hvort annað. Þetta eru
tíu ár, og þú og jeg vitum vel,
að þau koma aldrei aftur frá
Síberíu, kuldanum, hungrinu
og allri þeirri eymd ....“.
„Hvað þá?“. Maðurinn greip
fram í fyrir honum.
„Fjelagi, embættismaður
.... jeg .... jeg átti ekki við
neitt. Nei. jeg ætlaði ekki ....
en setjum svo að annað hvort
þeirra veikist. Irína er alls ekki
heilsubraust og þau voru ekki
dæmd til dauða. Gætir þú ekki
lofað þeim að vera saman með-
an þau lifa? Það mundi breyta
svo miklu fyrir bau .... en
skiptir engu máli fyrir aðra.
Jeg er gamall maður, fjelagi,
embættismaður og jeg þekki
Síberíu. Hún er dóttir mín. og
mjer mundi vera það mikil
huggun að vita að hún sje ekki
alein .... þarna út .... að
hún hefur mann til að hjálpa
sjer, Jeg er ekki viss um, að
jeg finni rjett orð, fjelagi, em-
bættismaður, en þú verður að
fyrirgefa. Jeg hef aldrei á ævi
minni beðið um neitt. Þú held-
ur auðvitað að jeg sje bitur og
hati þig af öllu hjarta. en það
geri jeg ekki. Jeg vil ekki gera
það. Gerðu bara þetta eina
.... það síðasta, sem jeg bið
um .... séndu bau í sama
fangelsi .... og þá skal jeg
blessa þig, svo lengi sem jeg
lifi“.
Hann fjekk neitun.
Kira minntist á það við
Andrei.
„Jeg frjetti þaðí‘, sagði And-
rei, „Veistu hver kom upp um
Irínu.“.
imui
BRIM VIÐ KLETTA
Eftir LEONORA FRY
g
3.
Stúlkurnar fóru fyrir klettanibbuna, sem stóð fram fyrir
utan varðmannshúsið. Síðan gengu þær eftir stjettinni og
niður tröppurnar að grandanum. Eftir hæsta hluta grandans
var hlaðið steinum sem mynduðu góða gangbraut beint til
lands, en þorpið Craggan stóð allmiklu vestar á ströndinni.
Það var því í rauninni krókur að fylgja grandanum beint
til lands og þurfa síðan að ganga meðfram ströndinni áður
en komið væri á þjóðveginn. Og allt í einu fjekk Stína hug-
mynd, sem hún hjelt að væri góð.
— Hvers vegna þurfum við að vera að taka þennan krók?
sagði hún. Er ekki langtum betra að fara beint yfir sandana
og upp í þorpið? Þannig komumst við beint á þjóðveginn.
og þurfum ekki að vera að tefja okkur á að ganga eftir
grandanum. Það er þurr sandur alla leið sýnist mjer og
þetta er svo stutt, að það kemur ekki til mála, að flóðið
verði búið að ná okkur áður en við komum í land. Þið sjáið
það þó sjálfar, að þetta er langtum styttra en að þramma
eftir grandanum.
Hinar stúlkurnar námu staðar og mældú fjarlægðina með
augunum. Litu yfir sandinn og virtu fyrir sjer sjávarflötinn
og flóðið, sem var farið að nálgast og sleikja klettana undir
kastalanum. Þær höfðu alls ekkert á móti því að stytta sjer
leið, því að það var komið fram að kvöldi.
— Við getum vel gert það, sagði Jenny loksins. E.n við
skulum ekki tefja lengi. Það er best að leggja strax út í það.
Og nú fóru þær út af grandanum og beina leið yfir sand-
ana. Þær hröðuðu sjer eins og þær gátu, því þær vissu, að
ómögulegt var að segja, hvenær flóðið væri yfir skollið.
Jenny tók eftir því, að haftungan var að teygja sig lengra
og lengra fram með kastalaklettunum og nálgast sjálfan
grandann. Samt var líklegt, að nokkur tími liði, þar til sjór-
inn væri búinn að loka kastalanum af, því að klettarnir náðu
nokkuð inn eftir grandanum. Jenny benti Ingu á hvað flóð-
inu leið og rjett meðan þær voru að horfa þangað heyrðu
þær neyðaróp í Stínu, sem var komin nokkuð fram fyrir
þær.

— Og hjerna kem jeg svo með
húsbændurna!
j ★
Ósamræmi.
I Ósamræmi er ekki eins algengt i
málaralistinni og í skáldverkum og
þó er það til.
| 1 málverki Durers „Pjetur afneit-
ar Kristi“ lætur hann einn rómvers!:u
hermannanna vera með re.ykjarpípu
í munninum. 1 gömlu hollensku má'.
verki af vitringunum þremur frd
Austurlöndum, er einn vitringanna
klæddur í messukyrtil með spora á
fótunum og gjöfin til jesúbamsins er
líkan af hollensku herskipi. Þó er
sennilega einna leiðinlegast ósam-
ræmið í gamalli hollenskri mynd af
„Fórn Abrahams". Þar lætur málar
inn Abraham miða með púðurbyssu
á Isak.
' ★
Erfið hreingerninít.
| Grunur er blettur á samviskunni,
sem mjög erfitt er að hreinsa með
blettavatni.
| , ★
[Húrra, húrra, húrra.
| Orðið „húrra“ er upprunalega ung
vergst heróp og þýðir: „drepið hann“.
Þessvegna hrópa menn s\b oft liúrra
eftir lángar skálaræður.
1 ★
Já, takk.
Presturinn: Eruð þjer nú farinn
að drekka aftur Pjetur minn?
Pjetur: Ef þjer ætlið að bjóða m jer
snaps, þá neita jeg auðvitað aldrei
góðu boði.
★
■ . ~ " SiTsq
Eftir mi.sjöfnum leiðum.
Konan: Ef maður segir eitthvað við
þig, þá fer það inn um annað'eyrað
og út um hitt.
Maðurinn: Og ef einhver segir eitt-
hvað við þig, þá fer það inn um bæði
eyru og út um kjaftinn á þjer.
———■III i ii ■ ............—■
■Jt
Um hajkur.
Elsta bók heimsins er á Landsbóka-
safninu í París. Hún er skrifuð fyrir
6000 árum og fannst í gröf í Þebu í
Egyptalandi.
Stærsta bók heimsins er skýringa-
bók í líffræði. Hún er 190 cm. að
hæð, 90 cm. á breidd og er meir en
100 ára gömul. Hún er i Vínarborg.
Minnsta bók heimsins er prentuð
á Italíu 1867 og hefur inni að halda
brjef Galileis. Hún er 1 cm. á hæð
og 14 cm. á breidd. Hún er prentuð
með myndamóti og er aðeins hægt að
lesa hana með sterku stækkunar-
gleri.
Þyngsta bók heimsins er „Saga
lþöku“, sem var gefin út 1860 af
austurrískum hertoga. Hún vegur
48 kg.
Dýrasta bók heimsins er eintak af
Gutenbergs biblíunni.
Það rit, sem er í flestum heftum
er kínversk orðabók frá þvi um 1600.
Hún er 5000 hefti og hvert hefti 170
síður.
Mest lesna bók heimsins er biblian.
Vinátta.
Ef einhver veit hreint allt um þif
og er samt vinur þinn. þá fyrst get
utðu með sanni kallað hann vin.