Morgunblaðið - 18.02.1950, Síða 5

Laugardagur 18. febrúar 1950
MORGUNBLAÐIÐ
9
Frú Kristín Magnúsdóttír
Stephensen — RSisisíans
SUNNUDAGTNN 5. þ. m. and-
aðist hjer í bænum eftir langar
og erfiðar þjáningar, heið-
urskona af eistu kynslóð bæj-
anns, og' var jarðsett 11. þ. m.
i Fossvogskirkjugarði, frú Krist
ín Magnúsdottir, kona Guð-
mundar kaupmanns Böðvars-
sonar, sem ölium bæjarbúum er
kunnur, á Grundarstíg 9, þar
sem þau hjóiún hafa nú búið í
áratugi í kyrð og rósemd. En
þó að jeg komist nú þannig að
orði og þau hafi jafnan bæði
hjónin, einki.m frúin, borist lít+
a, sem sagt er, getur slík kona ■
sem frú Krisi.ín, ekki horfið sv Í.
úr röðum okkar samferðamann
anna, að ekki sje eftir því tek-
ið og þess á nokkurn hátt minst.
Með það í huga tek jeg pennann
í stirða mund mína til þess að
minnast þessarar ágætu vin-
konu minnar, þótt ekki verði
nema stutt cg stirt. Við vorum
fædd sama árið.
Frú Kristín var fædd 23. nóv.
1861 á óðalssetri Stephensens-
ættarinnar í Viðey og bjuggu
þar þá foi eldrar hennar, Magn-
ús óðalsbóndi Stephensen og
- kona hans Áslaug Eiríksdóttir
Sverrissonar systir Ingibjargar
konu Eggerts Briem sýslu-
manns, en þau voru foreldrar
hinna mörgu þjóðkunnu Briems
systkina. En Magnús. faðir frú
Krisíinar, var sonur Ólafs sekre
tera óg jústisr. Stephensen, er
var sonur Maenúsar conferens-
ráðs, hins þjóðfræga framfara-
manns og brautrvðjanda í upp-
hafi 19. aldar. Þetta eru svo
þjóðkunnar ættir, að jeg þarf
ekki að rekja, en bendi aðeins
á stofninn.
Frú Kristín ólst upp hjá, for-
eldrum sínum í Viðey, elst 4
systra, og eins bróður, sr. Ólafs,
sem dáinn er fvrir 16 árum, en
var á sínum tíma þjóðkunnur
atorkumaður Tvær systur Elín
og Marta búa saman ógiftar á
Grundarstíg 19, en Sigríður, er
gift var Jóni Þórarinssyni skóla
stjóra í Flensborg og alþingis-
manni, er láíin fyrir 32 árum.
Fengu öll systkinin hið vand-
aðasta uppeldi og ágæta ment-
tm.
Árið 1889, 6. sept. giftist
Kristín Guðmundi kaupmanni
Böðvarssvni og höfðu þau nú
búið saman í farsælu hióna-
bandi í óslítandi trygð og heim-
ílisprýði í rúma sex tugi ára.
Þau hafa eignast 4 dætur, sem
allar eru á lífi: Áslaug, gift
Daníel Kristinssvni skrifstofu-
manni hiá Eimskip, Ineibiörg,
pift Stefáni Stephensen, svni sr.
Olaís (bau eru systkinabörn),
óg Gúðrúo og Sigríður, ógiftar
heima hiá föður sínum.
Lengstan tíma af sambúð
sinni hafa þau hjónin búið í
Bvílc, en framan af bó t Hafn-
arfirði, þar scm hann stundaði
verslun. En þeear reistur var
Holdsveikraspítalinn í Laugar-
nesi, þurfti að vanda þar um
val á ráðsmanni, þar sem það
var fyriitæki af nýjum stofni.
Var þá Guðmundur ráðinn til
þess og varð bar fyrsti ráðs-
maðurínn 1898. Er þó mun
honum ekki hafa huenast starf-
Sð og fekk lausn frá bví 1905,
óg hefur síðan búið í Rvík,
lengst af á sama stað, Grundar-
stíg 9 og snúið sjer aðallega að
umboðsverslun, auk margra
trúnaðarstarfa, er honum hafa
verið falin, m. a. fyrir ríkis-
stjórnina mötg ár verið umsión
armaður um kaup og útflutning
á hrossum. Hefui' af þeim marg
þættu störfum leitt. að hann hef
Fjórskiltin i Húnflyatnssýslu kok
ekist vel enn sent komið er
Viðtal við Ágúst Jónsson
bónda að Hoffi i Vatnscfail
ur víða farið og mörgum kynst
og hvarvetna aflað sjer vin-
sælda. Og ekki hefir spillt þeim
vinsældum að koma á hið
snotra en tildurslausa heimili
og njóta sameiginlegrar gest-
risni beggja hjónanna, sem þau
voru ávalt bæði samhent og sam
taka um. Til vitnis um heimilis-
háttu hjá þcim og þá einkum
af húsmóðurinnar hálfu set jeg
til gamans sögu: Þegar þau gift-
ust rjeðút í þjónustu til þeirra
ung og mynuarleg stúlka, sem
kost hefði áit á sjer samboð-
inni giftingu. en kaus að vera
hjá þeim alla æfi sina, yfir 50
ár, uns hún ljest hjá þeim fyrir
fáum árum Hún hjet Magnea
Björnsdóttir. Það er til gamalt
fallégt orð' hjúasæld. en slík
hjúasæld mun nú orðin sjald-
gæf, og þótt hún beri lofsvert
vitni um trúmensku og fagra
dygð hjúsins. ber hún ekki síð-
ur fagurt vitui um atlæti slíkra
húsbænda. Þá fögru minning
lætur frú Kristín eftir sig.
Það var líkt um aldur þess-
ara hjóna og minn og hallaði
af degi, þegav jég kyntist þeim
og varð heimilsvinur og heima-
gangur hjá þeim. En ekki efast
jeg um, að fyrrihlutinn hafi all-
ur verið líkur hinum síðari, sem
jeg hef kynst. Hún var hógvær
og yfirlætislaus, en þó glaðleg
og viðmóts þýð í öllu dagfari
og mátti segja, að hún bæri ut-
an á sjer í svip og útliti þá göf-
ugmensku, sem inni fyrir bjó.
Það kom mjer jafnan í hug. —
Henni þótti vænt um að vera af
góðu og göfugu fólki komin,
ekki til að stæra sig af, heldur
til þess að vcra því sjálf sam-
boðin með eigin göfgi, sem hún
aldrei ljet á skorta, og' er mjer
sjerstaklega minnisstætt a-f að-
dáanlegri umhyggju hennar,
fyrir heimili hennar, manni
hennar og börnum, scm ekkert
mundi verið iiafa of dýrmætt,
til þess að hún legði það ekki í
sölurnar fyrir þau og samsvar-
andi ræktarsemi við öll skyld-
menni sín og okkur vini sina.
En ault þessa, sem sjálfsagðast
mundi þykja. er ekkert ofmæli,
að hún bæri i barmi flest ein-
kenni kvenlegra kosta; við-
kvæmt hjarta með fúsleika til
þess að bæta þai sem hún
mætti. Ekki er mjer þó kunn-
ukt, að hún lcgði fyrir sig störf
utan heimilisins, sem átti svo
óskiftan allan hug h«nnar og
orku, enda dró hún þar ekki
af sjer, að vera ástvinum sínum
trausí stoð og styrkur, þar sem
allir gátu sameinast um hana
til að viiða hana og elska.
Þegar hún var 80 ára, bárust
henni þessar Tjóðlínur frá und-
irrituðum vini:
Átta tugi ára nú
áfram, Kristín, gekkstu
Framh. á bls. 12
Á.GUST bóndi að Hofi í Vatns-
dal, dvelur hjer i bænum þessa
dagana. Tíðindamaður blaðsins
hitti hann nýlega að máli, og
spurði frjetta af högum fólks
nyrðra þai.
— í sumar sem leið, segir
Ágúst, var haldur gott tíðarfar
og gekk heyskapur fremur vel.
Kartöfluuppskeran brást hins-
vegar, vegna næturfrosta
snemma í ágúst.
Búrekstur s 1. árs, mun yfir-
leitt vera fremur óhagstæður,
ig veldur þvi m. a hinn mikli
kostnaður við fóðurbætiskaup á
síðastliðnu vori. Það var, eins
og menn muna óvenju hart, og
víða gáfu menn upp allar hey-
firningar sínar.
Nokkrii bændur í Húnavatns
sýslu, þar á meðal þeir Stóru- ■
Giljárbræður, voru og eru jafn-
an svo birgir að heyjum, að
þeir gátu miðlað öðrum, sem í
þrot komust, af firningum sín-
um. Þvílíkir höldar eru nú óð-
um að hverfa og veldur því
fólksleysið og hinn mikli rekst-
urskostnaður sem búskapnum
er nú samfara.
Fjárskiftin.
Fjárskifti ; Húnavatnssýslu,
fóru frarn haustið 1948. — Má
hiklaust telja þá framkvæmd,
með merkustu málum er til
heilla horfa í sýslunni. Ástand-
ið yar orðið óþolandi eins og
það var, því fjenaðurinn hrundi
stöðugt niður úr fjárpestunum.
I Jarðir lögðust í eyði, og ungt
fólk ljet sjer ekki til hugar
koma, að stofna til búskapar,
sökum þess, hversu grundvöllur
hans var ótryggur.
— Hvernig hefur hinn nýi
fjárstofn reynst?
— Hann hefur reynst vel. —
Fje það, sem keypt var frá
Vestfjörðum, má hiklaust telja
afurða gott og það fóðrast vel.
Síðastliðið haust voru allar
gimbrar settar á, en meðal-
kroppþmigi iambhrútanna, er
slátrað var. reyndist rúmlega
fjórtán kg'.
Húnavatnssýslu er eitt besta
sauðfjáriæktarhjerað landsins,
og því verður sauðfjárbúskap-
urinn aðalatvinnuveguvinn þar
a. m. k. uppsveitanna. — Við
gerum okkar góðar vonir um,
að fjárskiftatilraunin ætli að
heppnast vel, eftir þeirri
reynslu að dæma, sem fengin
er.
Mjólkursamlagiö.
Mjólkursarolag Húnvetninga
á Blönduósi, tók lil starfa í árs-
byrjun 1948. Starfræksla þess,
kom sjer einkar vel, því fjár-
I pestirnar hötðu valdið því, að
I margii’ höfðu stóraukið naut-
griparækt sína, og opnaðist þá
markaður fyi’ir mjólk, er búið
tók til starfa.
Verðið á mjólkinni er þó mun
lægra en menn höfðu gert sjer
vonir um, og má telja, að það
sje sökum þess. að þurrmjólkin,
sem er aðalfinmlciðsla samlags
ins, selst ekkt vel.
Miklu var kostað til samlags-
inSí en fjárhagslega stendur þó
búið föstum fótum, enda þótt
stofnkostnaðurinn hafi verið um
ein milj króna.
Jón Pálmason, alþm., hefur
átt mikinn þátt í þvi, að koma
þessum málum á öruggan grund
völl ásamt og með framkvæmda
stjóra kaupfjelagsins, Jóni S.
Baldurs.
Ræktuíiarmál í Austur-
Húnavatnssýslu.
— Á síðastbðnum árum, hefir
verið mikill ræktunarhugur i
bændum. Má heita, að um ger-
byltingu sje að ræða i ræktun-
armálunum, og hafa margir
bændur ráðisí í mikla ræktun.
— Það er cillt annað, ag fást
við ræktun nú á dögurh, en var
hjer áður, þegar pælt var ofan
af karganum með skóflu.
um vaxtaskilyrðum, en íair
munu harma „styrkjapolitik**;
Framsóknar, þótt fari veg afli ar
veraldar.
Fólksfæðin.
Eitt alvarlegasta vandamal
okkar í sveitunum. já, raunar.
þjóðfjelagsinr, alls, er fól'k's-
fæðin. Má heita ógerlegt fýrir
húsmæðurnar - að fá aðstod* —,
kvenfólkið vill ekki. vinna, \,
sveit. Spor í rjetta átt var síig-i
ið, með innflutningi verkaíoiks
frá Þýskalandi. Það heíur,, a<?
því er jeg best veit, reynst tjcn-
um fremur.
Ágúst Jónsson á Hofi.
— Þær afkasta stórkostlega
mikiu, þessar nýju jarðvinnslu-
vjelar. Sjerstnkloga ern skurð-
gröfurnar ómissandi tæki.
Fyrir förgöngu búnaðarsam-
bands A.-Húnavatnssýslu, hef-
ur verið aflað stórvirkra jarð-
vinslutækja, en. nokkuð hefur
hinsvegar borið á því, að erfitt
er að fá kunnáttumenn til þess
að stjórna þeim. Vjelarnar end-
ast því verr en skyldi og eins
er, að rekstrarkostnaður þeirra
er óeðlilega mikill.
Æskilegt væri, að Búnaðar-
fjelag íslands, eða annar þar
til bær aðili, beitti sjer fyrir
kennslu í þes^um efnum, frekar
en gert hefur verið — Framtíð
ræktunarmákmna byggist því
fyrst og fremst að tryggum f jár
hagslegum giupdvelli og því,
að dugandi kunnáttumenn
stjórni framkvæmdunum.
Byggingarmál.
Það hofur verið mikið byggt
í Austur-Húnavatnssýslu, und-
anfarin ái. Yfir höfuð má segja,
l að stórhugur hafi ríkt í atvinnu
og byggingarmálunum, og má í
þeim efnum bakka Jóni Pálma-
syni, sem lengi hefur barist fyr
ir framfaramálum hjeraðsins.
í sambandi við hina miklu
fjárfestingu, sem ráðist hefur
verið í, má geta þess, að öfl-
un hagkvæmra lána hefur ver-
ið mjög miklum erfiðleikum
bundin. Hinsvegar hefur smá-
styrkja pólitíkin verið við liði,
flestum til leiðinda. Bændur
verða að geta átt kost á reksturs
og stofnlánum, með sanngjörn-
Nýtt kvefmeðal
í FRJETTABRJEFI um ' -.i.l-
brigðismál, sem kom út i ílær,
segir ritstjóri þess. próf. Niels
P. Dungal frá nýju kvefmeoaii,
sem vakið hcfur mikla eftir-
tekt og próf. Dungal telur hið
athyglisvcrðasta meðal. Frá
þessu er sagt í Frjettabrjeíim*
á þessa leið:
Privin er tiltölulega nýtt
meðal, sem aðallega er r tað
við nefstíflu. Þegar þecta meðal.
kom fyrst á niarkaðinn i Banda
ríkjunum veturinn 1946—47
vakti það mikla athygli, emh-
um vegna þess hve vel það
verkaði á kvefsjúklinga, Ef. mað
ur dreypir 1—2 dropum i hvcra
nös var nefsííflan horíin éítir
nokkrar inínútur Þetta 5;;f heí—
ur fengist hjer í lyfjabuðum.
undanfarin ár og verið alfmik-
ið notað, en margir vita, ekfei
að það er til Það ætti að. vera
til á hverju heimili því. ao oft
þarf að grípa til þess og sa sexa
einu sinni hefur reynt þaö v:tH.
ekki án þess vera ef har.ri fær
kvef.
Privin er eiginlega ofnæmis-
meðal og lítur út fyrir að nef-
stíflan, sem kvefinu fylgir, sje
vottur um ofnæmi fyrir ein-
hverju, hvort heldur það er
sóttkveilcjan eða eitthvao ann-
að sem menn eru ofnæmir fyr-
ir.
Sumir fá nefstíflu af ryki, ajðr
ir af fiðri, dún eða öýrahárum
og geta verið svo næmir að þeir
þoli t. d. ekki lykt af ketti. Nef-
slímhúð. sem er þrútin af þess-
um sökum, hjaðnar niður af
Privini er dreypt á hana, og
sjúkiingnum ljettir svo að
segja samstundis. Lyfið er elcki
eitrað og eklcc-rt sjerlega yancl-
farið með það.
Mefnd skipnð fil a§ velja
skreyfingu í M$m S J.
NEW YORK. 17. febrúar —
Trygv Lic framkvæmdarstjóri
S. Þ. skipaði í dag sjerstaka
nefnd til að ræða og velja inn-
rjettingu og skreytingu i hín-
um nýju byggingum — oæki-
stöðvar S Þ. Einnig vexður
þessarri rieftid falið að. skipu-
leggja skrautgarðana á lóð S.Þ*
—Reuter. .