Morgunblaðið - 20.11.1951, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 20. nóv. 1951.
MGRGUN UL AÐIÐ
mgnr mmm
KEYÐISFJOEÐUR er íyrir
margra hluta sakir sögufrssgur
fcær. Um áratug* var kaup-
staðurinu einn helsti verslun-
arstaður þessa lands. Á Seyðis-
fjrði reis fyrsta fullkomna
t aínsaflsstöðin íslcnska. Á
Seyðisfirði kcmur sæsímalínan
á land. Á Seyðisfirði hefur um
ára skeið verið starfrækt sjúkra
liús, sem enn í dag er hafuð-
sjúkrahús á Ausiurlandi. Á
Fyrsta skreiað i hé. ól
síldarves:ksœl^aEistig
SaEntal vSð Jóbíss Jónsssn
Œ
0

iwits
til bragðs að bíða nokkra daga
Seyðisfirði hefur frá fornu fari en þag getur orðið dýrt spaug
verið góo höfn frá náttúrunn- fyr;r sjómennina og útgerðar-
ar hendi, því aðdýpi cr mjög mennina.
rnikið. Nú geta hafskip iagst
Hve margir bátar iögðu upp
Jjar við fimm bryggjur ag er afja sinn á Seyðisfirði í sumar?
— Síldarverksmiðjan var ekki
samningsbundin við nokkurn bát
um löndun sildar. Sú síld sem til
Seyðisf jarðar barst kom því cin-
göngu með síldarbátum, sem sáu
Jsað, jiví miður, ekki hægt
segja um marga staðj aðra.
ÚTGEKÐ AÐALÞÁTTUK
ATVINNULlFSINS
Atvinnulíf Seyðfirðinga hefur sjer hag í því að landa afla sín-
löngum að langmestu leyti verið um þar. Það eru því máttug rök
lengt sjónum. Er margt, sem stuðl- fyrir því að síldarverksmiðjan er
íið hefur að því, stutt er á góð of litil að visa verður fjölda báta
fiskimið, hafnarskilyrði eru óvenju frá, sem rsskja löndunar.
í;óð og auk þess hefur sviðið til — Hver varð heildarvinnsla
landbúnaðar verið þröngt, svo verksmiðjunnar?
segja má að allt hafi orðið til —- 1 verksmiðjunni var unnið úr
þess að benda mönnum út á sjó- 12000 málum sildar. Auk þess var
inn. Fögur sjón hefur einnig oft síld fryst til beitu í frystihúsinu
blasað við Seyðfirðingum í þeirri og loks var saltað í 3500 tunnur.
átt. Hvað eftir annað hefur fjörð- (
urinn þeirra glitrað af síld. Áður ,.VIÐ KOMUM HINGAÐ
gátu þeir ekkert að gert. Þeir NÆSTA SUMAR“
íiskuðu í soðið og söltuðu í nokkr-
ar tunnur til vetrarins. Síðan
horfðu þeir á síldartorfumar íara
sína leið.
SILDARVERKSMJÐJAN
En fyrir tæpum íveim áratug-
um var hafin bygging siklarverk-
smiðju á staðnum. Síðan hefur
viðhorfið gerbreytst. Seyðfirðingar
reka allmikla útgerð sjálfir og
þangað leita aðkomubátar í
í íkari mæli.
Fyrir nokkru hitti ííðindamað-
ur blaðsins Jónas Jónsson, verk-
smiðjustjóra Síldarverksmiðjunn-
ar á Seyðísfirði að máli og spurð-
ist frjetta að austan.
En eitt er sjerstaklega athyglis-
vert, heldur Jónas áfram, það, hve
mjög þeim fjölgar útlendu veiði-
skipunum sem leita hafnar á
Seyðisfirði. Höfnin okkar góða
var oft þjettsetin síldarskipum
s. 1. sumar, sem þangað leituðu
vegna veðurs og einnig til að sækja
sjer olíubirgðir og aðrar nauð-
synjar. Hjer var um að ræða flest-
öll norsku, sænsku og finnsku
æ síldveiðiskipin. Norðmönnunum
varð tíðrætt um það að hingað
myndu þeir koma aftur næsta sum
ar og hafa bækistöðvar sínar hjer,
ló þau sjcu ’angt nndan ’andi.
Æskilegt væri að snurpinótarskip-
in væru einnig útbúin reknetum og
þá um leið tunnum t:l söltunar.
Slíkan útbúuað er að sjálfsögðu
ekki hægt að hafa lema á ntærri
skipum, en reynslan hefur sýnt að
oft er hægt að veiða i reknet, þeg-
ar ekki er hægt að kasta fyrir
veðrum. Þetta álit styðja ummæli
skipstjóranna cr voru ifieð togara
á síldveiðum í sumar. En að sjálf-
sögðu kemur hjer ýmislegt annað
til, svo sem síldarmagnij í sjón-
um o. fl.
ATVINNUJI4L
SEYÐFIRÐINGA
.— En hvað er um atvinnulíf
Seyðfirðinga að segja aimennt?
— Atvinna er næg á Seyðisfirði
yfir sumarið. Megin þættir atvinn-
unnar hefur verið karfavinnsla,
saltfiskverkun, síldarvinnsla, sild-
arsöltun og frysting síldar til
beitu, ennfremur nokkur karfa og
rskfrysting.
Á sildveiðar voru gerðir út hjeð-
an 3 stórir bátar. Þá stunduðu 5
stærri bátar auk trillu línuveiðar
staðreynd að á s. 1. sumri komu oj? veiðar j net> en aflaföng voru
færri síldarbátar til Seyðisfjarð- óvenjurýr. Nýsköpunartogarinn
ar en komið hefðu ef afköst verk-1 okkar> isólfur> iagði hjer upp einn
smiðjunnar væru meiri. Auk bess karfafarm> en lagði annars upp
scm fjölda báta var neitað um lönd afla sinn á Vesturlandi.
un þegar úti á miðunum er engin
leið að áætla hve margir bátar
aðrir, sem heyrðu tilkynningarnar,
hefðu sjeð sjer hag í því að koma
til Seyðisfjarðar iil löndunar.
Jónas Jónsson
verksmiðjustjóri.
— Teljið þjer nokkrar leiðir
færar til skjótra úrbóta í þessum
efnum? ,
— Sú spurning heyrist æ víðar
hvort ekki væri rjett að flytja
KAFLASKIFTI I ISLENSKRÍ
SÍLDARSÖGU
Seyðfirðinga vanhagar um ctór-
virkari síldarverksmiðju, sagði
Jónas. Við erum þeirrar skoðunar
ívð nú sjeu að verða kaflaskipti í
íslen§kri síldarsögu. Reynsla und-
anfarandi ára kennir oss, að æ
meira veiðist á Austursvæðinu.
Og með hverju ári fserist síldin
jafnvel austar og austar.
1 sumar hafði veðráttan mik-
il áhrif á aflann á Austursvæð-
inu. Veðráttan var í stuttu máli
sagt afar óhagstæð. Síldina varð
að sækja lengra á haf út en áður
og af þeim sökum var veiðin háð-
ari veðráttunni cn eila.
AFKÖST SÍLDAR-
VERKSMIÐJUNNAR
— Hvenær hófst síldarvinnan á
Seyðisfirði?
— Síldarverksmiðjunni barst
fyrst síld í byrjun ágústmánaðar.
Þá þegar barst að svo mikið síld-
armagn að ekki hafðist undan,
enda er síldarverksmiðjan lítil —
afkastar 800 málum á sólarhring.
Það kom því fljótt að því að neita
varð skipum um löndun og þau
nrðu því miður mörg skipin, sem
NY VIÐHORF
— En hvað um atvinnumál að
vetrarlagi ?
— Það má segja að í þeim cfn-
sje sömu sögu að segja frá
Seyðisfirði og fjölmörgum öðrum
sjávarbæjum. Þetta mikla vanda-
mál með atvinnu að vetrarlagi cr
óleyst hjá okkur sem svo fjölda
mörgum öðrum. Bátarnir fara á
vertíð annaðhvort iil Hornafjarð-
ar eða til Suðurlands, cn heima
við er fátt um feita bita.
Nýtt viðhorf skapast hins vegar
fyrir sjávarþorpin við það að tog-
ararnir vciöa fisk scm síðan cr
ur.r.inn í lar.di. Þecsi :rýi þr.ttur at«
vinnulífsins kallar á stærri og af-
kastameiri frystihús á þessuu
ctöðum. Frystihúsln verða bá '3
gegna tvöföldu hlutverki, bæði það
r.ð verka "isiúnn, „il útflutnings
og að vinna úr úrganginum ne:n
til fellur. Er þá mikið í húfi að
samræmi gæti í þessum fvöfalda
rekstri "rystihúsanna.
Síð-xst cn ckki síst vonumst við
Seyðfirðingar r.töðugt oftir vetr-
arsíld. Su von okkar er ekki byggð
á sa?’.di. Fjörðurinn hefur hvað
eftir annað fyllst af síld að vetr-
arlagi og það er ekki síst vetr-
arsíldargangan sera ýtti undir það
að síldarverksmiðja var byggð á
Seyðisfirði.
AÐRAR FRAMKVÆMDIR
— Heíur ckki verið um neinar
framkvæmdir að ræða á Seyðis-
firði?
— Unnið hefur verið að mæling-
um vatnsmagns í Fjarðará :neð
stækkun rafstöðvarinnar fyrir aug
um. Hefur jafnvel borið á góma
að reisa þar svo stóra rafstöð að
nægi fyrir alla Austfirði. En hvað
sem því líður, vonast Seyðfirðing-
ar til að málið um stækkun raf-
stöðvarinnar verði til lykta leitt
á yfirstandandi þingi.
Um vegamál er það að segja,
að lokið var í sumar við vegalagn-
ingu yfir Fjarðarheiði og er heið-
in ennþá fær bifreiðum þótt snjóað
hafi. Áður var aðeins ruddur veg-
ur yfir heiðina og tepptist um
leið og snjókorn fjell úr lofti.
„SILFUR HAFSINS“
Þannig fórust Jónasi Jónsyni,
verksmiðjustjóra orð. Um margt
hefði mátt spyrja auk þeirra mála
sem hjer hefur lauslega verið
drepið á. Jónas átti og margt ó-
sagt, enda er hann þeirrar skoð-
unar að möguleikar Seyðisfjarð-
ar sjeu síst minni en sjávarbæja
hjer á Suður- og Vesturströnd-
inni. Vel kann og svo að fara að
„silfur“ hafsins kunni hvenær sem
er að færa Seyðfirðingum heim
gullöld.
A. St.
AKUREYRI, 16. nóv. — Kirkjukórasamband Eyjafjarðarprófasts-
dæmis var stofnað á s.l. ári. Hjelt sambandið fyrsta söngmót sitt
s.l. sunnudag hjer á Akureyri kl. 2 e. h. Var fyrst hiýtt á messu
og fiutti sjera Friðrik Rafnar, vígslubiskup, prjedikun.
Kl. 5 hófst svo samsöngur kóf-^*-
anna í kirkjunni. Á efnisskránni
voru lög eftir þessa innlenda
höfunda: Sigvalda Kaldalóns,
vegna þcss hvc síldveiðisvæðið einhverja verksmiðjuna sem byggð
hcfði færst mikið austur á bóg- i hefur verið vestast á veiðisvæð-
inn. inu, austur á bóginn og þá til Björgvin Guðmundsson, Jon La>:-
Þetta eru orð þaulreyndra og Scyðisfjarðar. Margar -verksmiðj- ^al, Sigfus Einarsson, Svexnbjorn
gamalla síldveiðimanna. Það eru
því mörg rök, og þung á vogar-
skálunum, sem hníga að því að engan
stækka verði síldarverksmiðjuna á
Seyðisfirði.
anna á Vestursvæðinu fá- mjög
lítinn afla til vinnslu og sumar
NEITAÐ UM LONDUN
Við þessi ummæli hinna erlendu I
RANNSOKNARSKIP
OG STÆRRI VEIÐISKIP
— Hver teljið þjer að
sjeu
vísað var á brott. Önnur vóku það skipstjóra má síðan bæta þeirri
Sveinbjörnsson, Jóhann O. Har
aldsson, Magnús Einarsson, Jór.-
as Tómasson og ennfremur ís-
lensk tvísöngslög og kór raddsett
af Jakobi Tryggvasyni. Eftir er-
lenda höfunda: Weyse, Cesar
Franck, Weber, Mozart, Grieg,
Luther Radds, J. S. Bach, Schultz
og Beethoven og þjóðlag frá
Sikiley.
Söngfólkið var tæpt eitt hundr-
að manns. Söngurinn hófst með
sameiginlegum kórsöng á einu
lagi. Þar næst sungu kórarnir í
Síldarverksmiðjan á Seyðisfirði
helstu hagsmunamál íslensks síld-
arútvegs?
— Brýnasta þörf íslensks síld-
arútvegs er að oignast eigið haf-
rannsóknarskip á borð við G. O.
Sars hið norska. Slíkt skip kæmi
íslenskum síldveiðiflota að hag-! þessari rðð þrjú lög hver,
nýtum noturn. Það er staðreynd Kirkjukór Siglufjarðar, söngstj.
að G. O. Sars leiðbeindi norsku1 jðn Gunnlaugsson, Kirkjukór
síldveiðiskipunum íil ómetanlegs Munkaþverársóknar, söngstjóri
gagns. Það kom berlega í ljós í Áskell Jónsson, Kirkjukór Grund
sumar. Er langt var liðið á síld- arkirkju, söngstjóri Sigríður
veiðitímann var afli norsku skip- Schiöth, Kirkjukór Lögmanns-
anna langt fyrir íeðan ueðallag. hlíðarkirkju, söngstjóri Áskell
Þá kom G. O. Sars þeim til að- Jónsson, einsöngvari Helga Sig-
stoðar, en skipið er sem kunnugt , valdadéttir og Kirkjukór Akur-
er búið tækjum til að leita uþpi cyrar.
síldina; Þá brá til góðæris fyrir j Síðast var sameiginlegur söng-
Norðmennina og þeir hjeldu heim- ur allra kóranna, er lauk með
leiðis með meðalafla. 1 þjóðsöngnum. Annars voru lögin
Þá tel jeg og nauðsynlegt áð yfirleitt andlegs og veraldlegs
síldveiðiskipin sjeu stór — það efnis.
stór að þau geti tekið upp báta ] Kirkjan var fullskipuð áheyr-
sína og varið sig fyrir veðrum endum, og ekki annað hægt að
segja en að þetta fyrsta söngmót
sámbandsins hafi eftir atvikum
heppnast prýðilega.
Síðar um kvöldið höfðu kór-
arnir samsæti með kaffidrykkju
að Hótel KEA. Voru þar ræður
fJuttar og mikið sungið. H. Vald.
Haustmót Taflfjelags
Reybjavíkur
EFTIR sjöundu umferð í Haust-
móti Taflfjelags Reykjavíkur er
staðan þessi:
1. Lárus Johnsen 614 v., 2.
Sveinn Kristinsson 514 v., 3.—8.
Þórður Jörundsson, Jón Einars-
son, Axel Þorkelsson, Gunnar
Gunnarsson, Jón Pálsson og Dóm-
ald Ásmundsson með 414 v. 9.—11.
Ingvar Ásmundsson, * Margeir
Sigurjónsson og Anton Sigurðs-
son með 4 vinninga. Aðrir cru
með færri.
Áttunda umferð verður tefld- í
kvöld kl. 7,30.
Japan kann að fá lán
WASHINGTON — Exp.ort-In-
port bankar.um hafa borist vil-
mæli frá Japan um 40 millj. doll-
ara lánveitingu til kaupa á óunn-
inni bómull í Bandaríkjunum.