Morgunblaðið - 16.12.1951, Blaðsíða 10

r 10 ”^E!r
' MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 16. des. 1951.
■ riinrnrooiMvnittnriiirf?
v
Þeir, sem vilja koma
/o
líá
íicih ve i
yjum,
eða öðrum
C
m
m
fM
aucjlýóLHCj,um l jolablaóLc
m
eru vinsamlegast bcðnir að hringja í síma
1600
sem allra fyrst.
■
___ ■
JPtorgtntMaðið |
(jesturinn hefir orðið
<=Hlliu óœíaœti
LfU ÓC&l(jC&LL
d lorÍiÍ
Þakjárn
H.Bened iktsson & Co. n.r
?rA FNAR H VO LL. R EYK.J AVI K
m m
I Sígildar jólabækur |
m ■
; ÚTI í HEIMI eftir Dr. Jón Stefánsson, kr. 85,00. ■
:■ ■
W ■
ÍÞRÓTTIR FORNMANNA eftir Björn Bjarnason, ■
Í kr. 85.00. ' [
KVÆÐI OG KVIÐLINGAR eftir Káinn, 85,00
■ 7 ■
■ ■
: RIT EINARS JÓNSSONAR, kr. 125,00 :
■ ■
'■ ■
í REISUBÓK JÓNS INDÍAFARA, kr. 125,00 í
■ ■
■ ■
VÖRÐUR VIÐ VEGINN, eftir Ingólf Gíslason, ■
: kr. 75.00 :
■ ■
■ ■
FAÐIR MINN, kr. 80,00 :
■ B
■ ■
S ÍSLAND VIÐ ALDAHVÖRF, kr. 45,00 :
■ ■
■ ■
: FORTÍÐ REYKJAVÍKUR eftir Árna Óla, kr. 60,00 ■
■ ■
" * it ■
■ ■
■ ■
j Þetta eru allt merk rit í góðu bandi |
I og á hagstæðu verði. .»-1 j . j
■ ■
■ •• ■
■ ■
■ ■
■ ■
\ Gefið bókamonnuniEm sígild j
1 rit I jólagjöf
„ 0 S R AIVI “ - jólakertakeðjur I
■ ■
sérlega vandaðar með klemmu og kúluliðamótum, svo að :
kertið snýr alltaf beint upp. „Osram“ jólakertakeðjur geta ;
orðið erfðagripir. Svo vel reynast þær.
VÉLA OG RAFTÆKJAVERZLUNIN
Bankastræti 10 — Tryggvagötu 23
Þorsteinn
Guðmundsson
11. Þ. M. VARÐ Þorsteinn Guð-
mundsson klæðskerameistari á
ísafirði áttræður. Þorsteinn hefir
verið búsettur á ísafirði í nær
því hálfa öld. Flutti þangað fyrst
1905, að því er ég ætla. Allan
þennan tíma hefir Þorsteinn ver-
ið einn af góðborgurum ísa-
fjarðar. Fagmaður í fyrstu röð,
vinfastur og drenglyndur $%usn-
armaður. Aldrei viljað látg mik-
ið á sér bera, en svo raungoður,
að frábært má telja.
Æfidagur Þorsteins má heita
að hafi verið óslitin vinnustund,'.
og enr. gengur hann að störfum,
því hann kann aldrei við sig
óvinnandi.
Heimili Þorsteins, en hann er
kvæntur hinni þjóðkunnu hann-
yrðakonu, Þórdísi Egilsdóttur —
hefir verið eitt mesta rausnar-
heimili á ísafirði, þar sem fjöldi
bæjarbúa og aðkomumanna hefir
notið þeirrar alúðargestrisni, sem
einkennt hefir þessi heiðurs-
hjón.
Við vinir og samborgarar Þor-
steins Guðmundssonar þökkum
honum ágæt störf og vináttu og
vottum honum virðingu. Hann
hefir verið ísafirði góður og þarf-
ur þegn. Einn þeirra manna, sem
ávallt má treysta og sem vilja
láta gott af sér leiða í hvívetna.
Arngr. Fr. Bjarnason.
Tónieikar
SINFÓNIUHLJÓMSVEITIN lauk
öðru starfsári sínu með tónieik-
um í Þjóðleikhúsinu s.l. þriðju-
dag. — Hljómsveitin lék sinfoniu
op. 25 eftir Prokofieff, píanó-
konsert í A-dúr eftir Mozart,
svítu nr. 2 fyrir litla hljómsveit
eftir Strawinsky og Vatnasvítuna
eftir Handel, — lofsverð fjöl-
breytni á einum tónleikum, hefði
verið að sama skapi til flutnings-
ins vandað. — Stjórnandi var dr.
Victor Urbancic, en einleikari frú
Jórunn Viðar.
Hin ,,klassiska“ sinfónía Proko
fieffs er snauð af alvöru og heið-
ríkju hins klassiska anda, en fynd
in er hún og hljómsetningin
snjöll. Verkið er vandleikið, og
sumir kostir þess leyndust í mátt-
vana leik hijómsveitarinnar. •—
Svíta Strawinskys er napurt skop
en athyglisvert, og tókst flutn-
ingur hennar öllu betur en sin-
fóníunnar. — Píanókonsert
Mozarts var skipað milli þessara
verka á efnisskránni. í hreinleik
sínum og látleysi bar hann af
þeim eins og gimsteinn af gler-
skarti. — Frú Jórunn Viðar lék
einleikshlutverkið prýðilega,
þrátt fyrir hikandi meðleik'
hljómsveitarinnar. Mikill yndis-
þokki hvíldi yfir leik hennar, sem
var fíngerður, látlaus og inni-
legur. — Staðsetning flygilsins
var óvenjuleg oCT óheppileg mitt
í hljómsveitinni í stað þess að
setja einleikshljóðfærið fremst á
sviðið, eins og venja er. — Þetta
var í fyrsta sinn, að píanókonsert
er fluttur með Sinfóníuhljóm-
sveitinni, og er það ekki vonúm
fyrr.
Síðast á efnisskránni var
„Vatnásvíta“ Handels í hljóm-
sveitarbúningi eftir Sir Hamilton
Harty. Sumir kaflarnir voru vel
leiknir. Hornleikarar leystu erfitt
hlutverk, en auðheyrt var, að
hljómsveitin hefur engum
Lansky-Ottó á að skipa lengur,
og nokkrir kveinstafir úr trompet
um orsölfuðu skelfingu meðal
hlustenda.
Óhöpp geta alltaf hent, og leik-
ur hinna reyndustu og beztu
hljómsveita tekst sjaldan svo vel,
að engu megi að finna, En leikur
Sinfóníuhljómsveitarihnar var að
þessu sinni fjær listrænni full-
komnun en hann hefur verið um
skeið, og oftast hvíldi yfir hon-
um sá grái geðleysisblær, sem
ekki megnar að vekja hrifningu.
Listunnandi menn í landinu
falla ekki frá kröfunni um við-
unnandi starfsskilyrði fyrir
hljómsveit í höfuðstaðnum. Verði
þeirri kröfu fullnægt, kemur til
kasta hljómsveitarmanna að gera
auknar kröfur til sjálfra sín.
Ing. G.
Jónas Tóamsson:
Strengjastef I.
f H A U S T kom í bókabúðir
söngvasafn með þessu nafni eitir
Jónas Tómasson á ísafirði. — í
safninu eru 32 sönglög, raddsett
fyrir samkóra, öll frumsamin af
Jónasi, að 7 undanteknum, sem
eru íslenzk þjóðlög, sem hann
hefur raddsett og klætt í nýjan
búning. Tvö sönglögin eru með
píanóundirleik.
Það er ekki þörf á því að
kynna höfUndinn, því að hann er
landskunnur maður fyrir störf
sín í þágu tónlistarinnar. Hann
•hefur í áratugi verið aðalmaður-
ínn í sönglífi ísafjarðar, bæði
söngstjóri og kirkjuorganleikari.
Hann hefur verið og er umsvifa-
mikill bóksali og störfum hlað-
inn, en þó hefur honum unnizt
tími til að semja fjölda sönglaga
og annarra tónsmíða og er það
sönnun þess, að sönggyðjan lætur
hann ekki í friði. Tónsmíðar hans
eru tómstundastarf. Hann hefur
samið þær sér til hugarhægðar,
en hvorki sér til lofs né frægðar.
Þó er langt síðan hann varð
kunnur þjóðinni sem tónskáld,
allt frá því árið 1915, þegar fyrra
heftið af íslenzku söngvasafni
kom út með laginu „Nú sé ég og
faðma þig syngjandi vor.“ Síðan
birtust sönglög eftir hann í tíma-
ritum og söngvasöfnum. Safn af
12 frumsömdum sálmalögum,
sem nefnist Helgistef, kom út
fyrir nokkru síðan, og birtist
heftið Strengjastef I nú, og bend-
ir nafnið á, að vænta megi fleiri
hefta frá hendi höfundar. Það er
Sunnukórinn, sem á frumkvæðið
og kostað hefur útgáfuna, eh höf-
undurinn sjálfur er hlédrægur og
kveðst vera feiminn, þegar talað
er um hann sem tónskáld. En það
er samt ástæðulaust, því að tón-
skáldafélagið hvatti hann á sín-
um tíma til að ganga í þann fé-
lagsskap og er það óskipt viður-
kenning félagsins á honum sem
tónskáldi.
Sönglög Jónasar Tómassonar
munu kunnust á Vesturlandi,
enda mest sungin þar af kórum.
En, eins og áður er tekið fram,
eru nokkur þeirra þjóðkunn, og
eru þau í þessari bók, ásamt nýju
lögunum. Eins og við er að búast
í safni laga eftir einn og sama
höfund, þá eru sönglögin misjöfn
að gæðum, en beztu lögin eru
falleg og þess virði, að þeim sé
gaumur gefinn, og fer fjarri því
að ég fullyrði of mikið, þár sem
það er þegar staðreynd, að þjóð-
in hefur tekið þeim með þökk-
um, og þykir mér líklegt að mörg
sönglögin, sem nú birtast í fyrsta
sinn, eigi einnig eftir að ná vin-
sældum hjá almenningi.
B. A.
Guðnýjarkver
komi úf
FRÁ HELGAFELLI kom í dag
bókin Guðnýjarkver. í þessa litlu
snotru bók hefur frú Helga
■Kfistjánsd. safnað öllum Ijóð-
um hinnar góðkunnu skáldkonu
Guðnýjar frá Klömbrum. Það
undarlega er að fyrst nú, meira
en hundrað árum eftir dauða
hennar, koma út ljóð hennar og
er það vel að það er íslgnzk
bóndakona, sem annast útgáfuna
og skrifar fallega og ítarlega rit-
gerð um Guðnýju, skáldskap
hennar og hið ömurlega og sárs-
aukafulia líf.
Er Guðný lézt 1837 kom út í
Fjölni ritgerð um hana og var
þá jafnframt birt hið undurfall-
ega saknaðarljóð hennar, er hún
orti er maður hennar neyddi
hana til þess að yfirgefa heimili
þeirra, enda dó hún úr sorg upp
úr því eins og kunnugt er.
RÓMABORG — Fyrir skömmu
varð sprengjá 5 börnum að bana
í Ítalíu. Hún var fólgin í jörðu,
síðan í seinustu styrjöld. Rákust
börnin á hana, en hún sprakk í
höndum þeirra.
Níu meðen 5ámóii,
að menntaskólafrv.
færi fil 2. umr. í e.d.
MENNTASKÓLAFRUMVARP-
IÐ var til fyrstu umræðu í efri
deild í gær og var því umræðu-
laust vísað til annarar umræðu og
menntamálanefndar.
Níu þingmenn greiddu atkvæði
með því að frv. færi til annarar
umræðu en fimm voru á móti.
Einnig voru níu samþykkir að
vísa því til rhenntamálanefndar
en tveir á móti og töldu þeir
óþarft að málið íæri í nefnd, þar
sem málið var ítarlega rætt í
nefnd í neðri deild.
„Inga Bekk"
- ný felpnabók
NÝLEGA er komin á markaðinn
bók fyrir ungar telpur. Heitir
hún Inga Bekk og er eftir Jo-
hanne Korch. Bókaútgáfan Fróði
gefur hana út. Hún er prentuð í
Prentfelli og bundin í franskt
band, sem er nýjung hér á landi.
Þetta er skefrtmtileg bók, efnið
að vísu alvarlegt en ekki sorg-
legt og stíllinn léttur og gaman-
samur. Söguhétjan, Inga Bekk,
var 13 ára gömul — eigi að síður
var hún fær um að leysa erfið
viðfangsefni, af því að hún var
glöð og heilbrigð og vildi alltaf
vera öðrum til góðs og gera sitt
bezta.
- Ræða viðskipfa-
málaráðherra *
Frömh. af bls. 7
laun sín að krónutali. Það er sama
og segja framleiðslunni að greiða
hallann án þess hún hafi fengið
nokkrar auknar tekjur. Afleið-
ingin verður að síðustu uppgjöf
þeirrar framleiðslu, sem þjóðin
lifir á.
Þessvegna hlýtur það nú að
hvarfla að mönnum þegar at-
vinnuleysið er sem vágestur fyrir
margra dyrum, hvað við gerum
til þess að tryggja þá atvinnu-
vegi sem þjóðin lifir á? Því mið-
ur gefum við þessu litinn gaum —
og frumskilyrðið gleymist jafn-
an, en það er, aff þjóðin geri ekki
meiri kröfur til atvinnuveganna
en þeir geta staðiff undir.
4
NÝ VERÐBÓLGA
MESTA HÆTTAN
Mesta hættan sem nú vofir yfir
atvinnu og efnahag þjóðarinnar
pr ný verðbólga. Ekki er líklegt
að érlenda verðlagið hækki mik-
ið fyrst um sinn. Skeð getur að
það lækki. En innlenda verð-
skrúfan, haldi hún áfram, getur
siglt hér öllu í strand og gert at-
vinnuvegina óarðberandi. Ef við
komumst enn einu sinni í þá að-
stöðu, er enginn máttur sem get-
ur hindrað það að efnahagskerf-
ið leiti á ný jafnvægis með verð-
fellingu gjaldmiðilsins.
Landsmenn verða að gera sér
grein fyrir, að afkoma þeirra
byggist á því sem þeir sjálfir afla,
og að það hefir komið fyrir og
getur gerzt enn, að þeir geri of
miklar kröfur til sinna eigin at-
vinnuvegá. Það er hættan sem
nú vofir yfir.
Um þessa hættu heyrist sjaldan
talað í herbúðum sócialistaflokk-
anna. Þeir líta á sig sem mála-
færslumenn verkalýðsins gagn-
vart atvinnuvegunum og gera sín
ar kröfur án tillits til afleiðinga
' og staðreynda. Þeir þeyta lúður
lýðskrumaranna og segja það eitt
sem almenningur vill heyra. Þeir
kynda undir óánægjunni en þeir
eru ekki menn til að taka á sig
óvinsældir af nauðsynlegum en
sársaukafullum ráðstöfunum.
Þeir gera alltaf kröfur til annara
en aldrei til sjálfs sín — og þegar
hinn kaldí veruleiki leiðir vanda-
málin að þeirra eigin dyrum til
úrlausnar, þá annaðlivort flýja
þeir af hólmi eða þeir standa
klumsa frammi fyrir' vandanum,
j sem þeir áður úthrópuðu aðra
* fyrir að leysa ekki. _ ..^