Morgunblaðið - 14.12.1956, Qupperneq 12

»
MORCVNBLABIÐ
/ostudagur 14. des. 1956
nttMðfrifr
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónssun.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Ásmundsson.
Lesbók: Ami Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 25.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
„Úrræði" ríkisstjórnarinnar
í efnakagsmólara
ÞESSA dagana má gera ráð fyrir
því, að ríkisstjórnin leggi fyrir
Alþingi tillögur sínar um lausn
efnahagsvandamálanna. Hefir því
verið heitið, allt frá því er ríkis-
stjórnin tók við völdum, að hún
myndi beita sér fyrir því að lagð-
ar yrðu fyrir næsta Alþingi til-
lögur um varanlega lausn efna-
hagsvandamála þjóðarinnar, þ. á.
m. stöðvun dýrtíðarinnar í land-
inu.
Meðan tillögur þessar hafa enn
ekki verið lagðar fram opinber-
lega er auðvitað of snemmt að
ræða þær og taka tillit til þeirra
í einstökum atriðum.
Goddastaðaræða
Hannibals
Hitt er hins vegar ekki úr vegi,
að rikisstjórnin og flokkar þeir,
er að henni standa, séu minnt á
loforð þau, sem þjóðinni hafa ver-
ið gefin í sambandi við væntan-
leg úrræði, og fyrri afstöðu
ýmissa þeirra, sem að þessum að-
gerðum standa til slíkra mála.
Mörgum mun í minni hin fræga
Goddastaðaræða Hannibals Valdi
marssonar félagsmálaráðherra, á
síðasta þingi, er þáverandi ríkis-
stjórn lagði fram tillögur sínar
til þess að koma í veg fyrir stöðv-
un útflutningsframleiðslunnar.
Jós Hannibal þá úr sér milclum
gifuryrðum í garð ríkisstjórnar-
innar fyrir þær óbærilegu álögur,
sem lagðar væru á almenning
með þessum ráðstöfunum. Taldi
hann álögur þessar óþarfar með
öllu, þar sem fjárhagsvandamál
útgerðarinnar mætti auðveldlega
leysa á kostnað auðhringa og
annarra milliliða, sem græddu
óhóflega á kostnað útvegsins.
Þess hefði nú raunar mátt
vænta af þessum ráðherra, að
hann hefði gert þá kröfu áður
en hann tók sæti í ríkisstjórn-
inni, að þessum, að hans dómi,
óþörfu álögum á almenning yrði
aflétt, en þess í stað beitt þeim
úrræðum, er hann hafði bent á.
En engin þeirra mörgu bráða-
birgðalaga, sem Hannibal hefur
beitt sér fyrir að sett yrðu, hafa
gengið í þá átt. Hann hefur hins
vegar, eins og kunnugt er, látið
setja bráðabirgðalög um annað,
nefnilega þau, að launamenn
skyldu ekki fá þá dýrtíðarupp-
bót á kaup, sem þeir áttu rétt til
samkvæmt gildandi kaupsamn-
ingum.
Því hefur verið lofað, að ráð-
stafanir ríkisstjórnarinnar í efna-
hagsmálum skuli ekki hafa í för
með sér neina kjaraskerðingu
fyrir alþýðu manna, a. m. k. ekki
sem teljandi sé.
Tekjuflutningur“ nauð-
synlegur
En nokkur ástæða er þó til þess
þegar á þessu stigi málsins, að
draga í efa, að þau loforð verði
haldin. Varaforseti Alþýðusam-
bands íslands, Eðvarð Sigurðs-
son, sem átt hefir sæti í nefnd
þeirri, er unnið hefir að undir-
búningi bjargráðanna, upplýsti
fyrir skömmu á þingi Alþýðusam
bandsins, að „flytja þyrfti yfir“
70—100 millj. kr. í tekjum til út-
flutningsframleiðslunnar. En frá
hverjum eiga þær tekjur að flytj-
ast? Ef mark væri takandi á fyrri
yfirlýsingum kommúnista, mætti
ætla, að það yrðu fyrst og fremst
„auðhringarnir" og þar í fyrsta
lagi olíufélögin og bankarnir, sem
látnir yrðu borga brúsann.
En hvað olíufélögin snertir,
þá er það nú vitað, að því fer
fjarri, að þeim muni ætluð
þátttaka í þessum byrðum, að
ætlun ríkisstjórnarinnar mun
vera sú, að bæta við „yfir-
færsluna" til útgerðarinnar
30—40 millj. kr. álögum, sem
eiga að „yfirfærast“ til eins
olíufélagsins og SÍS!
Gengislækkun skírð
^ialdeyrisskattur
En hvaðan eiga þessar tekjur sem
flytja þarf, þá að koma? Komm-
únistar og aftaníossar þeirra hafa
hingað til fordæmt gengislækk-
un, bátagjaldeyri og allar slíkar
ráðstafanir, sem hafa í för með
sér verðhækkun á erlendum
vörum, sem íhaldsúrræði „óal-
andi og óverjandi' að þeirra dómi
Og enn fullyrða þeir, að gengis-
lækkun komi ekki til greina.
En einhvers staðar verður að
taka peningana, og þótt „bjarg-
ráðin hafi ekki enn verið birt“,
leikur á því svo sterkur grunur,
að nálgast vissu, í hverju snjall-
ræðin muni fólgin. Það á að fara
sömu leiðirnar og kommúnistar
hafa hingað til fordæmt mest,
nefnilega þær að hækka aðflutn-
ingsgjöld á innfluttum vörum.
Ein hinar nýju álögur munu
ekki verða kallaðar gengis-
lækkun eða bátagjaldeyrir,
heldur „gjaldeyrisskattur" og
„leyfagjöld“ eða eitthvað því
um líkt. M.ö.o. sömu ráðstaf-
anir sem taldar voru svívirði-
leg árás á lífskjör alþýðunnar
meðan þær hétu gcngisfelling
og bátagjaldeyrir, eru orðnar
bjargráð, þegar búið er að
skíra þær gjaldeyrisskatt eða
leyfagjöld. Þarna hefir alþýða
manna töfraorðin! En hvort
kommúnistum verður að
þeirri von sinni, að almenn-
ingur sé það skyni skroppinn,
að hann sjái ekki gegnum
svona þunnan blekkingavef
er svo annað mál, sem koma
mun í ljós næst þegar þeir
ganga til kosninga, hvenær
sem það verður.
UTAN UR HEIMI
l^áfflrcuiÉ er ctÉctfJ^œÉct
hinS óbretjttct rúáóneólzct
liermctnnó
ocj óí^arettar uef'Cir Lann ár
dacjlla&apappír
R
ússneski hermaðurinn
gegnir herþjónustu í tvö ár. Sé
hann skipaður liðþjálfi lengist
herþjónustutími hans um eitt ár
og fylgi lánið honum er hann
skipaður liðsforingi, en þá lengist
þjónustutími hans líka verulega.
Sérstakar reglur gilda saml um
sjóherinn — og sé Rússinn svo
ólánssamur að vera kallaður í
hann — þá verður hann að ganga
í einkennisbúningnum í fimm ár.
R.ússneski pilturinn er
18 ára þegar hann er kvaddur til
herþjónustu. Þar er hann undir
ströngum aga, járnaga — frá
morgni til kvölds — jafnvel er
haft með honum eftirlit á næturn
ar. Hann veit, að augu leynilög-
reglunnar hvíla á honum. Hann
veit að einn eða fleiri „vina“ hans
njósna um hann — og reyna að
komast að því hvort pólilíska
kennslan hafi áhrif á hann. Hann
veit líka, að liðsforingjarnir, sem
eftirlit hafa með honum dag og
nótt, hljóta nær því jafnþunga
refsingu og hann sjálfur, ef regl-
unum er ekki fylgt út í yztu æsar.
Mr að er þess vegna sem
rússneski herinn er svo v°i ag-
aður. Hermaðurinn hefur það á
tilfinningunni, að vökul augu
hafa eftirlit með hverri hreyf-
ingu hans. Og einmitt þess vegna
þolir hann möglunarlaust hið til-
breytingarlausa daglega líf,
stranga þjálfun, lélega fæðu, lítil
laun, illan aðbúnað og nær eng-
ar frístundir. Hann fær einungis
einnar stundar frí á degi hverj um
og þann tíma er honum ætlað að
lesa pólitísk rit. Enda þótt rúss-
neski hermaðurinn eigi unnustu
í nágrenni herbúðanna, getur svo
farið, að hann fái aldrei að sjá
hana á meðan á herþjónustunni
stendur. I rússneska hernum eru
aldrei veitt orlof. Er herþjónustu-
tímanum lýkur getur svo farið,
að hinn sami þjónustutími sé
endurnýjaður af stjórnarvöldun-
um, og hermaðurinn verður að
gegna herþjónustu við og við
fram til fimmtugs, enda þótt
hann hafi lokið skyldutíma sín-
um.
H
ið daglega líf óbreytta
rússneska hermannsins er fá-
breytilegt og snautt — og sam-
kvæmt upplýsingum þeim, er M.
Koriakovs, kapteinn í rússneska
hernum, gefur í bók sinni „The
Soviet Army“ lítur dagbók rúss-
neska hermannsins þannig út.
— Brennivín til hádegis —
★ ★ A
Mað'ur nokkur kom inn á
ritstjórnina í gær í mjög þung
um þönkum og alvarlegum.
Ræddi hann lokunartíma
sölubúða fyrir jólin og hafði í
rauninni margt við hann að
athuga. Ekki keyrðu þó úr
hófi um aðfinnslur hans fyrr
en hann kom að opnun eða
öllu heldur lokun áfengis-
verzlunarinnar. Benti hann á
að sú ágæta verzlun væri að-
* ¥ ¥
eins opin til hádegis la«gar-
daginn fyrir Þorláksmessu,
þegar allar aðrar verzlanir
eru opnar til kl. 12 á miðnætti.
Benti hann á að sá háttur hefði
jafnan verið við hafður að
hafa þá verzlun opna jafn
lengi öðrum verzlunum fyrir
jólin, en nú ber svo við að
þann dag, sem opið er til mið-
nættis, ber einmitt upp á laug
ardag fyrir stórhátíð, en þá
★ ★ ★
má lögum samkvæmt hreint
ekki hafa vínverzlun opna
nema til hádegis. Vér treyst-
um oss ekki til þess að órann-
sökuðu máli að takji í málinu
neina afstöðu, en hins vegar
finnst oss á tínvum prent-
frelsis rétt að þetta sjónarmið
hins miður ánægða manns fái
að koma fram.
ej Liðsforinginn
hermennina.
vekur
6,00:
Hermennirnir klæðast
og þvo andlit og hend-
ur. Einnig laga þeir til í svefn-
skálunum og breiða gráa teppið,
sem er eina yfirsæng þeirra, yfir
hálmdínuna í járnrúminu.
6.30- 7,00: Morgunliðs-
könnun.
rj qq—7 oq . Morgunverður
’ ’ ’ snæddur. Það,
sem borið er á borð, er alltaf hið
sama: 200 gr. rúgbrauð, % lítri
af súpu, eða grautarskál — og
te. 12 gr. af sykri er hverjum
skammtað út í teið.
7.30- 8,00: fóliÍ\sk
fræðsla.
8,00-13,00: Herþjálfun
og likams-
æfingar.
13,00-14,00: Hádegis-
verður
snæddur, sem venjulega er rauð-
rófusúpa og grænmetismauk auk
300 gr. af rúgbrauði. Að máltíð-
inni lokinni er stutt hvíldarstund
og geta hermennirnir notað hana
til þess að reykja. Fá þeir þá
20 gr. af grófu tóbaki (Mahorka),
en dagblöð verða þeir að nota sem
sigarettupappír. Blað hersins
„Kraznaja Zvezda“ hefur til
skamms tíma verið eftirsóttast til
þessara nota, því að það er betri
„sígarettupappír“ en „Pravda“ og
„Izvestia".
14,00-18,00: Pólitisk
kennsla og
herþjálfun.
18,00-19,00: v°Pnin
hreinsuð
og jafnframt kennsla í herregl-
unum.
19,00-20,00:
Kvöldverð-
ur, sem er
grautur með kjötsoði og 300 gr
af rúgbrauði.
20,00-21,00: Frítimi her
manna, ef
frítíma skyldi kalla, því að ætl-
azt er til að þeir kynni sér póli-
tísk rit og búi sig undir hina póli-
tísku kennslu næsta dags. Þó
leyfa þeiu' sér að skreppa í her-
búðaverzlunina, sem er eina
verzlunin, er hermennirnir fá að
verzla í. Þar geta þeir keypt
,,rúnnstykki“, pylsur, nálar,
tvinna, hnappa og því um líkt.
Jr annig líður dagurinn.
Frá þessari áætlun verður aldrei
frávik, og nær óhugsandi er, að
óbreyttur hermaður mæti svo
mikið sem mínútu of seint til liðs-
könnunar, því að tíu ára fangelsi
getur legið við slíku.
Laun óbreytts rússnesks her-
manns eru ein rúbla á dag. Hann
má aldrei ávarpa liðsforingja án
þess að biðja um leyfi til þess —
og liðsforinginn hefur 24 sinnum
hærri laun en hermaðurinn. Her-
foringinn hefur um það bil 114
sinnum hærri laun en hermaðut-
inn — og hann fær svínasteik
þegar hermaðurinn japlar á rúg-
brauðinu sínu. Það er fyrst og
fremst harðræði og agi, sem ein-
kennir líf rússneska hermanns-
ins. Margir hermannanna eru af
bændafólki — oft lítið eða ekk-
ert menntuðu.
H,
ermaðurinn er lítið
hjól í hinni geysistóru vél — og
hann vikur sér ekki við nema
samkvæmt skipun foringjans.
Margra álit er, að samfara hin-
um stranga aga og illa aðbúnaði
sé það menntunarskorturinn og
hinn frumstæði hugsunarháltur
hqrmannsins, sem veldur því, að
rússneskir hermenn ganga oft á
tíðum fram sem fjarstýrðir járn-
karlar. Reynslan hefur og sýnt
það, að rússneskir hermenn eru
ráðvilltir í bardaga, ef foringinn
fellur. Þeir eru ekki þjálfaðir til
hugsunar — heldur til hlýðni.