Morgunblaðið - 08.10.1957, Blaðsíða 12

12
MORCVKBlAÐIfí
Þriðjixdagur 8. október 1957
Itfeuaendur M.A. flelri
en nekkru sinni fyrr
Vernharður Þorsteinsson
gefur stofnfé Stúdentasjóðs
Akureyri, 2. október.
í DAG var Menntaskólinn á
Akureyri settur við hátíðlega at-
höfn í samkomusal skólans. —
Flutti Þórarinn Björnsson skóla-
meistari setningarræðu. Minntist
hann í upphafi máls síns Magneu
Pétursdóttur ráðskonu, er lézt
skyndilega s. 1. sumar. Hafði hún
verið ráðskona heimavistar skól
ans í samfleytt 11 ár og notið
mikilla vinsælda. Risu nemend-
ur og gestir úr sætum til virð-
ingar hinni látnu. Við ráðskonu-
starfi tekur nú Elínbjörg Þor-
leifsdóttir frá Hrísey. Munu um
200 nemendur sækja máltíðir í
mötuneyti skólans á komandi
vetri.
Þá gat skólameistari þeirra
litlu breytinga er verða á kenn-
araliði skólans. Jónas Snæbjörns-
son teiknikennari fer í orlof, en
við starfi hans tekur Steingrím-
ur Sigurðsson, en smíðakennslu
mun Oddur Kristjánsson stunda-
kennari við Gagnfræðaskólann
annast
Höfðingleg gjöf
Skólameistari skýrði og frá þvi
að Vernharður Þorsteinsson
kennari hefði fært skólanum að
gjöf fimmtfu þúsund krónur til
stofnunar sjóðs er bæri nafnið
Stúdentasjóður Menntaskólans á
Akureyri. Er sjóðurinn tileinkað-
ur stúdentum, sem útskrifast
hafa frá skólanum á árunum
1928—1952 en á þeim árum var
Vernharður fastur kennari skól-
ans. Tilgangur sjóðsins er að
styrkja efnilega nemendur til
framhaldsnáms erlendis einkum
í þeim greinum, sem lítt eða ekki
eru kenndar við Háskóla íslands.
Einnig getur komið til greina að
kennarar hljóti styrk úr sjóðn-
um til framhaldsmenntunar er-
lendis. Þakkaði skólameistari
hina höfðinglegu gjöf.
Nemenðum f jölgar
Nemendur hafa aldrei verið
fleiri í skólanum en í vetur, eða
340 talsins og er það um 40 fleira
en var s. 1. vetur. Deildum fjölg-
ar nú um eina og varða alls 14.
Nálega eru fullbúnar tvær nýjar
kennslustofur á hinum gömlu
Suðurvistum. í miðskóladeild
verða 83 nemendur en í mennta-
deild nær 260. í heimavist munu
búa um 185 nemendur og er það
nær 30 fleira en var í fyrra. Hafa
aldrei verið fleiri nemendur í
heimavist skólans enda er nú að
fullu lokið vesturálmu nýja
heimavistarhússins.
Eftir að skólameistari hafði
boðið kennara og nemendur vel-
komna ávarpaði hann nemendur
og fórust m. a. orð á þessa leið:
Menntaskólinn á Akureyri ætl-
ast til þess að þið lifið fagur
legu lífi. Það er kannske erfitt
að skilgreina, en allir finna þó
hvort lif þeirra er fagurt eða
ófagurt. Kjör íslenzkra náms-
manna eru nú ólík því, sem áður
var. Þá áttu fáir kost skólagöngu
og áttu við fábrotnar og erfiðar
aðstæður að búa. Samt er ef til
vill vandameira nú en nokkru
sinni fyrr að vera námsmaður i
skóla. Þessu veldur of mikil
fjölbreytni. Það er svo margt, sem
kallar að, hugurinn tvístrast. En
einbeiting hugarins er einmitt
höfuðnauðsyn við allt nám. Og
þessi einbeiting er nú ein hin
mesta karlmennskuraun i hinu
ókyrra lifi, er sífellt kallar og
glepur. Mjög mikilsvert er og
þessu nátengt, að temja sér frá
upphafi reglubundið, samfellt
starf. Gleðin af náminu og sú
máttarkennd, sem öllum er nauð-
synleg, fæst einmitt við það að
kryfja til mergjar hverja náms-
grein og skilja þau lögmál, er þar
ríkja. Skilningsgleðin á samhengi
hlutanna er einkenni hins sann-
menntaða manns, sagði skóla-
meistari. —vig.
Korskunámskeið
VIÐ Háskóla íslands verða eins
og í fyrra vetur tvö námskeið
í norsku fyrir almenning. Nám-
skeið fyrir óæfða (byrjendaflokk
ur) hefst í kvöld 8. okt. kl. 20,15
(8,15) í VI. kennslustofu Há-
skólans, og eru nemendur beðnir
um að hafa með sér Linguaphone
bók í norsku, sem fæst í Hljóð-
færahúsinu við Bankastræti, þar
að auki stilabók. Námskeið fyrir
æfða (framhaldsflokkur), þar
sem aðaláherzlan verður lögð á
lestur norskra bókmennta (leik-
rit eftir Ibsen og Bjömson, smá-
sögur og ljóð eftir Vesaas og
Garborg) hefst næstk. fimmtu-
dagskvöld 10. okt. kl. 20,15 (8,15)
á sama stað. (Nemendur, sem
áður hafa lesið eitthvert annað
Norðurlandamál, mega líka taka
þátt i þessum flokki). Allar bæk-
ur að undantekhum Linguaphone
bók og stílabókum eru keyptar
hjá kennara. Kennslan er ókeypis
en hún verður vikulega á ofan-
nefndum dögum kl. 20,15—21,45.
öllum er neimill aðgangur.
Ivar Orgland,
sendikennari.
Nýja bíó sýnir um þessar mundir hina stórmerku óperukvik-
mynd „Aida“, sem byggð er á samnefndri óperu eftir Verdi.
Myndin hér að ofan er af Sophiu Loren sem Aidu og Luciano
della Marra í hlutverki Radames.
Fríverzlun Evrópu
ú fiundi F.5.X.
« KVIKMYNDIR ■>
//
Fjallið'
TJARNARBÍÓ sýnir nú þessa
amerísku litkvikmynd, sem gerð
er eftir samnefndri sögu eftir
Henri Troyat og komið hefur út
á íslenzku undir nafninu Snjór
í sorg.
Myndin gerist í frönsku ölpun-
um. Flugvél hefur rekizt á háan
fjallstind, sem gnæfir yfir lítið
sveitaþorp, og þykir vafalaust að
farþegar allir hafi farizt. Bræður
tveir í þorpinu, Zachary Teller
(Spencer Tracy). gamall fjalla-
garpur og Christopher (Robert
Wagner), sem er miklu yngri,
ákveða að klífa tindinn, en af
næsta ólíkum hvötum: Hinn
yngri til að ræna líkin, en Zach-
ary af því að hann óttast að bróð
ir hans týni lífinu í þessari
glæfraferð án hans aðstoðar —
og fer hann þó nauðugur. — Er
upp á tindinn er komið, kemur
í ljós að emn farþeganna, ind-
versk stúlka er á lífi. Christopher
rænir líkin og hyggst ráða stúlk-
una af dögum og verða nú mikil
átök með þeim bræðrum. — Lýk-
ur ferðinni með því að Zachary
kemst niður í þorpið með stúlk-
una, en Christopher kemur ekki.
— Fjallið hefur gleypt hann.
Það er míkil spenna í þessari
mynd, svo að mjög tekur á taug-
ar áhorfandans og hún gefur
góða hugmynd um hinar miklu j
þrekraunir fjallgöngumanna og
vinnubrögð þeirra, en hún er
nokkuð langdregin því að mest-
ur hluti hennar fer í að sýna er
þeir bræður klífa fjallið.
Myndin er ágætlega tekin og
vel leikin, einkum er þó leikur
Spencer Tracy afburðagóður.
ALMENNUR félagsfundur í Fél.
ísl. iðnrekenda var nýlega hald-
inn í Þjóðleikhúskjallaranum.
Var fundarstjóri kjörinn Ás-
björn Sigurjónsson.
Hófst fundurinn með því að
Sveinn B. Valfells gerði grein
fyrir þeim málum, sem félags-
stjórnin hefur aðallega fjallað
um undanfarið. Eru það aðallega
gjaldeyriserfiðleikarnir og verð-
lagsmálin. Hefur félagsstjórnin
átt mörg viðtöl við hlutaðeigandi
ráðherra og yfirvöld, varðandi
þessi mál.
Dr. Jóhannes Nordal, hag-
fræðingur, flutti erindi um aðal-
dagskrármálið, Fríverzlun
Evrópu. Hóf hann mál sitt með
því að gefa yfirlit um aðdrag-
andann að samstarfi Vestur-
Evrópuþjóðanna á sviði efnahags
mála, sem hófst á árinu 1948.
Hefur þróunin verið sú að öll
löndin innan Efnahagssamvinnu
stofnunar Evrópu (OEEC) hafa
stefnt að æ nánara efnahagssam-
starfi og einnig hafa einstök lönd
innan OEEC gert sérsamninga
um náið samstarf á ýmsum svið-
um.
Síðustu viðburðir á þessu sviði
er samningur sá sem Vestur-
Þjóðverjar, Frakkar, ítalir og
Beneluxlöndin hafa gert um
sameiginlegan markað og má
segja að hann sé upphafið af
þeim viðræðum, sem fram hafa
farið og standa enn um fríverzlun
Evrópu. Síðan rakti ræðumaður
í stórum dráttum sögu málsins
og hvernig það stendur nú í dag.
Drap hann meðal annars á ýmis
sérsjónarmið, sem fram hafa
komið og kvað mjög erfitt að
gera sér á þessu stigi málsins
grein fyrir því hver endanleg
niðurstaða þessara viðræðna
yrði. Þá vék ræðumaður að því,
að til mála hefði komið, að
tryggja með sérstökum samning-
um hagsmuni þeirra þjóða, sem
verst stæðu að vígi, þegar frí-
verzlunin kæmi til framkvæmda,
m. a. með stofnun banka eða
Iánasjóðs, sem hefði það að mark
miði að veita fjármagni í líf-
vænlegar atvinnugreinar í þeim
löndum, sem eigi hefðu af eigin
ramleik bolmagn til þess að gera
þessar atvinnugreinar sam-
keppnishæfar á hinum stóra
markaði. Að lokum vék ræðu-
maður að því, hvaða þýðingu
fríverzlunin mundi hrafa fyrir
efnahagslíf íslendinga og drap
einnig á hvaða afleiðingar það
mundi hafa, ef íslendingar hyggð
ust standa utan við slíkt sam-
starf.
Ræðu dr. Jóhannesar var mjög
vel tekið, síðan tóku til máls
Kristján Friðriksson, Óskar Norð
mann, Pétur Sigurjónsson, Ás-
geir Bjarnason, Axel Kristjáns-
son og Sveum B. Valfells. Báru
þeir fram ýmsar fyrirspurnir,
sem frummælandi svaraði jafn-
harðan.
Síðan fóru fram umræður um
gjaldeyrismálin og hafði Gunn-
ar J. Friðriksson framsögu um
málið.
Samþykkt var svofelld tillaga:
„Almeanur fundur í Félagi ísL
iðnrekeuda haldinn 5. okt. 1957,
vill vekja athygli á því að á
tímum gjaldeyriserfiðleika er
sérstök nauðsyn, að nýta til fulls,
möguleika iðnaðarins til gjald-
eyrissparnaðar og bendir jafn-
framt á þá staðreynd, að iðnað-
urinn stendur undir mikilli tekju
öflun í ríkissjóð og útflutnings-
sjóð með greiðslu skatta, tolla og
9% söluskatts, sem iðnaðurinn
greiðir einn allra atvinnuvega.
Skorar fundurinn því á við-
skiptayfirvöldin að hlutast til
um, að fullt tillit sé tekið til
gjaldeyiisþarfa iðnaðarins,
þannig að eigi verði samdráttur
i iðnaðarframleiðslunni vegna
erfiðleika á hráefnaöflun".
Kristmann Guðmundsson skrifar um
BÓKMENNTIR
Fjögur augu.
Eftir Friðjón Stefánsson.
Heimskringla.
Smásögur Friðjóns Stefánsson-
ar hafa þann kost, nú sem fyrr,
að þær eru vel unnar, í þeim er
fáu ofaukið. Þá eru þær sérstæð-
ar að efnisvali og efnismeðferð;
þær leyna einatt á sér. Höf. getur
enn ekki talizt mikið skáld, en
hann fer vel með sitt pund, kann
vel til verks og er vaxandi höf-
undur.
„Heimspekingurinn og skáld-
ið“, fyrsta sagan, er fremur dauf.
Höf. nær sér ekki á strik í henni,
þrátt fyrir dágóð vinnubrögð.
Heimspekingurinn er laglegasti
efniviður, en höf. verður of lítið
úr honum. „Hildigunnur“ er aft-
ur á móti góð saga, sár harmleik-
ur undir kyrru og hversdagslegu
yfirborði. Helztu kostir þessa höf-
undar eru fólgnir í vandaðri frá-
sögn hans. Persónusköpunin er
innan frá, en nær sjaldan ytri
mynd, getur þó orðið ógleyman-
leg, þegar bezt lætur, eins og í
hinni meistaralegu sögu „Fjögur
augu“ sem er aðeins hálf þriðja
blaðsíða, en bezta verk bókar-
innar.
„Erfingjar landsins" er saga um
fátæk börn, allgóð, en nær naum-
ast tilgangi sínum á listrænan
hátt; getur þó orðið holl hug-
vekja. „Blóm" er einnig mis-
heppnuð saga, þar vantar þau
listabrögð, sem snerta lesand-
ann. Efnið er gott, en höf. nær
einhvern veginn ekki tökum á
því. „Yfir landamærin" fer einn-
ig gjörsamlega úr reipunum í
meðferðinni, þótt upplagið sé at-
Péturs biskups! — Að lokum er:
„Sólargeisli í myrkri“: stutt sál-
fræðileg „stúdía", mitt á milli
húsgangs og bjargálna. Gorkí
hefur skrifað sögu um sams konar
efni, af mikilli list.
Fríðjón Stefansson
hyglisvert. „Sinustrá" veita höf.
uppreisn æru; lýsing kvenper-
sónunnar er prýðileg, blær og
gerð sögunnar hrífandi: enn hið
kyrra yfirborð og ólga í djúpinu;
vel gert. Þá er „Sumarmorgunn"
ein af beztu sögunum í safni
þessu, og mun auka hróður ská'ds
ins. Það er meistaralega vel gerð J
SKIPAUTGCRB RIKISINS
SKJALDBREIÐ
Vestur um land til Akureyrar,
hinn 12. þ.m. — Tekið á móti flutn
ingi til Súgandaf jarðar Húna-flóa
og Skagafjarðarhafna. Ólafsfjarð
ar og Dalvíkur í dag. — FarseðÞ
ar seldir á föstudag.
SKAFTFELLINGUP
fer til Vestmannaeyja í kvöld,
næsta ferð föstudag. — Vörumót-
taka daglega.
mynd af mannlegu lífi, eymd
þess og gleði. „Síðasta tromp“ er
sömu artar, en ekki eins vel
heppnuð. Betur hefir tekizt með:
„í húsi líkkistusmiðsins*, þar nær
höf. góðum tökum á vandmeð-
förnu efni og árangurinn er snjöll
saga.
„Marsbúinn" er fremur léleg
saga, en ekki leiðinleg. „Sonur
er mér fæddur": riss. „Samtið-
aráhrif": slæm, minnir á sögur

Af.S DRONNINC
ALEXANDRINE
fer frá Kaupmannahöfn föstudag-
inn 11. þ.m. til Færeyja og Reykja
víkur. — Flutningur óskast til-
kynntur sem fyrst til skrifstofu
Sameinaða í Kaupmannahöfn.
Skipaafgreiðsla Jes Zinaen
Erlendur Pétursson