Morgunblaðið - 13.06.1958, Blaðsíða 2

2
MORC,l'l\BT4ÐIÐ
'östudagur 13. júní 1958
Fólkaflokkurinn vill ekki
senda nefnd á fund Dana
Landhelgismál Fœreyinga í mikilli
óvissu — Patursson vill aðeins ráðstefnu
rskja, sem lönd eiga að fiskimiðum
N orður-Atlantshafs
KAUPMANNAHÖFN, 12. júní. —
Dönsk blöð skýrðu frá því í
gær, að óvíst sé, hvort fær-
eysk sendinefnd fari til Kaup-
mannahafnar til viðræðna
um landhelgismál. Nú stend-
ur Þjóðveldisflokkurinn ekki
einn uppi í andstöðu sinni við
Dani, lieldur segja blöðin, að
Fólkaflokkurinn hyggist nota
landhelgismálið til að kynda
undir fjandskap við Dani í
Færeyjum.
Dagens Nyheder segir m. a.:
— f»að virðist nú óvíst, hvort
færeysk sendinefnd keraur til
Kaupmannahafnar til að ræða
við dönsku stjórnina um fiskveiði
landhelgina. Hinir tveir stóru
flokkar, Fólkaflokkurinn og Þjóð
veldisflokkurinn, reyna nú að
nota landhelgismálið í fjandskap-
arstríði sínu við Dani og hata
lagzt gegn því, að færeyskir
stjórnmálaflokkar taki boði H.
C. Hansens, forsætis- og utanrík-
isráðherra, um að þeir sendi
nefnd manna til skrafs og ráða-
gerða í Kaupmannahöfn.
í fyrradag ræddu fulltrúar
stjórnmálaflokkanna við Kristian
Djurhuus um skipun r.efndarinn-
ar, en þær viðræður fóru alger-
— Fundurinn
á Akureyri
Frh. af bls. 1
taldi lífsnauðsynlegt, að þjóðin
stæði sameinuð um rétt sinn til
frekari verndunar fiskimiða
sinna. Við lausn þess mættu eng-
in annarleg sjónarmið koma til
greina.
sambandi við verkalýðssamtök-
in, en þar væru kommúnistar
aðalráðamenn. Ennfremur hafi
Sj álfstæðismenn gef ið f ordæmi
með því að vinna með kommún-
istum í nýsköpunarstjórninni.
Fór ræðumaður nokkrum orðum
um þetta atriði og sýndi fram á,
hve aðstæður allar eru gjör-
breyttar frá því sem var á árun-
um 1944—1947. Þá hafi kommún-
Þjóðin þarf sterka og samhenta
stjórn
Undir lok ræðu sinnar komst
þingmaðurinn þannig að orði, að
tilraunin með vinstri stjórn hefði
mistekizt. Ríkisstjórnin hefði
gefizt upp við lausn efnahagsmál-
anna, þinglið hennar væri klofið
í málinu og verkalýðssamtökin
hefðu snúizt gegn stjórninni. í
utanríkismálum væri stjórnin
einnig klofin og ætti þar enga
sameinginlega stefnu. Það er
ekki nóg að skíra stjórn „vinstri
stjórn", sagði ræðumaður. Flokk-
ar hennar og stjórnin í heild
verða að eiga einhvei*ja sameigin-
lega stefnu og úrræði gagnvart
vandamálum þjóðfélagsins. Það
á vinstri stjórnin ekki lengur.
Sigurður Bjarnason kvað þjóð-
ina þarfnast sterkrar og sam-
hentrar stjórnar, sem hún teysti.
Margt bendir til þess að heil-
brigt stjórnarfar skapaðist ekki
á landi, fyrr en ný og réttlát-
ari kjördæmaskipun hefði verið
upp tekin og Alþingi skipað
nokkurn veginn í samræmi við
þjóðarviljann, sagði Sigurður
Bjarnason að lokum. .
Kommúnistum afneitað —
fyrir kosningar
Friðjón Þórðarson alþingis-
inaður var annar frummælenda
á fundinum. Hóf hann mál sitt
með því að benda á, að forystu-
menn Alþýðu- og Framsóknar-
flokksins hefðu sagt fyrir síð-
ustu kosningar, að samvinna við
kommúnista kæmi alls ekkx til
greina í neinni mynd. Margt
benti þó til þess, að þessi yfir-
lýsing hefði aðeins verið her-
bragð sem engin sannfæring
fylgdi, a.m.k. ekki hjá Framsókn
armönnum, enda jafnan legið
leyniþræðir milli þeirra og
kommúnista. Hið hápólitíska
verkfall 1955 hefði verið notað
til þess að undirbúa jarðveginn
fyrir það, sem síðar kom á dag-
inn. Hefði snemma komið í ljós,
að almenningur var ekki sérlega
hrifinn af hræðslubandalaginu,
enda hefðu flokkar þess tapað at-
kvæðum í kosningunum og mis-
tekizt að ná meirihluta þing-
manna. Ríkisstjórnin hefði þá
verið mynduð með kommúnist-
um innan mánaðar frá kjördegi.
Breyttar aðstæður
Ræðumaöur gat þess, að Fram
sóknarmenn hefðu reynt að af-
saka samvinnuna við kommún-
ista með því, að ekki væri hægt
að sljorna landinu neyna í nánu
istar víða átt aðild að ríkis-
stjórnum vestrænna landa, enda
hafi Vesturveldin þá baiizt við
hlið Rússa gegn sameiginleg-
um óvini, —. nazismanum. Nú
eru kommúnistar hins vegar
hvergi aðilar að ríkisstjórn í
vestrænum löndum nema á ís-
landi. Það væri því augljóst mál,
að afsakanir Framsóknarmanna
út af samvinnunni við komm-
únista væru tylliástæður einar.
Náin samvinna Framsóknar
og kommúnista
Fór ræðumaður síðan nokkr-
um orðum um valdaferii núver-
andi ríkisstjórnar undanfarin 2
ár og sýndi fram á, hve samvinna
kommúnista og Framsóknar-
manna hefði verið náin á öllum
sviðum. Lítils góðs væri að
vænta af ríkisstjórn, sem hafi
kommúnista að leiðarstjörnu.
Yfirgnæfandi meirhluti íslenzku
þjóðarinnar kysi áreiðanlega að
varðveita frelsi sitt, lýðræði og
þingræði, sálfsögð mannréttindi
og góð lífskjör.
Að lokum kvaðst Friðjón Þórð
arson vona, að þjóðin ætti nægi-
legan styrk og samtakamátt til
þess að varpa af sér oki óheilla-
sjórnar og varðveita kjarna
þeirra dýrustu gæða, sem henni
hefðu fallið í skaut.
Ræða Jónasar Rafna.
Að ræðu Friðjóns lokinni
kvaddi sér hljóðs Jónas G. Rafn-
ar. Gerði hann efnahagsmálin,
einkum hin nýju „bjargráð" rík-
isstjórnarinnar, að umtalsefni.
Lagði hann mikla áherzlu á hina
stórkostlegu dýrtíðaröldu, sem
fylgja mun í kjölfar bjargráð-
anna, og tók sem dæmi verðlag
ýmissa nauðsynja, hækkandi
byggingarkostnað og ýmislegt I
fleira.
Jónas þakkaði gestunum kom-
una og að lokum þakkaði fund-
arstjóri ræðumönnum öllum og
sleit fundinum.
★
Sjálfstæðismenn efndu
einrug til iundar á Eskifirði
í gærkvöldi og áttu þeir
Gunnar Thoroddsen borgar-
stjóri og Einar Sigurðsson út-
gerðarmaður að hafa þar
framsögu. Þar sem símasam-
band er ekki við Eskifjörð að
kvöldlagi, fást ekki fréttir af
fundinum fyrr en í dag, og
verður sagt frá honum í blað-
nu á moigun.
lega út um þúfur. í ráði var, að
lögmaðurinn kæmi til Kaup-
mannahafnar á morgun, en í gær
var talið, að nefndin mundi
leggja af stað sama dag frá Fær-
eyjum með „Tjaldur" til Kaup-
mannahafnar, þ. e. a. s. ef unnt
verður að koma henni saman
með einhverju móti. En ekki
virðast nú góðar hoyfur á því,
Þá er enn ekki vitað, hvort lög-
maður kemur til Hafnar.
Leiðtogi Fólkaflokksins, Hakon
Djurhuus — sem ekki má rugla
saman við formann Sambands-
flokksins (Kristian Djurhuus,
sem fyrr er nefndur) — sagði
eftir fundinn í fyrradag: Afstaða
okkar er ljós. Við getum ekki
séð, að á þessu stigi málsins sé
neitt til að semja um. Samþykkt
Lögþingsins er ljós og greinileg
og í henni segir, að þingið muni
ekki samþykkja neina breytingu
á fyrri samþykkt um 12 sjó-
mílna fiskveiðilandhelgi, nema
að undangengnum umræðum í
þinginu um málið. Nefnd stjórn-
málamanna hefur því enga heim-
ild til að semja um þetta mál.
— Við getum ekki séð, að neitt
þurfi að ræða, eins og nú horfir,
nema því aðeins að danska stjórn
in neiti að viðurkenna ákvörðun
Lögþingsins í landhelgismálinu.
Eins og málið stendur í dag, get-
ur nefnd aðeins skýrt sjónarmið
okkar, en það er alveg eins hægt
að gera í bréfi eða á annan hátt.
Þjóðveldisflokkurinn gengur
skrefi lengra. Hann vill, að land-
stjórnin semji reglugerð, sem
öðlist gildi hinn 1. sept. n. k.
Þessi reglugerð verði lögð fyrir
dönsku stjórnina og ef hún viður-
kenni hana, þá verði samið við
hana um framkvæmdir í málinu
en segi hún nei, þá verði Lög-
þingið kallað saman og þess kraf-
izt, að litið sé á landhelgismálið
sem einkamál Færeyinga. Eins
og kunnugt er, þá er Erlendur
Patursson leiðtogi Þjóðveldis-
flokksins. Hann hefur sagt, að
svæðaráðstefna með svipuðu
Thorshöfn og Khöfn, 12. júní. —
SÍÐDEGIS í dag sendi Jörgen
Jörgensen, menntamálaráðherra
Dana, sem gegnir embætti for-
sætisráðherra í fjarveru H. C.
Hansen, landstjórninni í Færeyj-
um skeyti, þar sem segir, að
mjög æskilegt væri, að land-
stórnin tæki þátt í fyrirhuguð-
u’u Kaupmannahafnarfundi um
i'iskveiðilandhelgina. í símskeyt-
inu segir ennfremur, að Danir
vilji ræða við fulltrúa Færeyinga
um það, hvernig bezt verði að
framkvæma áætlun hinna síðar-
nefndu um 12 sjómílna Iandhelgi.
Þá er ennfremur sagt i skeytinu,
að samkomulag sé um það bæði
í Þórshöfn og Kaupmannahöfn,
að færa beri út landhelgina við
Færeyjar í 12 sjómílur, en bætt
er við, að forðast beri að taka
einhliða ákvarðanir í landhelg-
ismálinu. Samkomulagsleiðin er,
þegar til lengdar lætur Færeying
um sjálfum heillavænlegust, seg
ir ennfremur.
Áður en skeytið barzt til Þórs-
hafnar höfðu þrír flokkar lýst sig
mótfallna því að senda fulltrúa
til Kaupmannahafnar að ræða
málið, en tveir flokkar höfðu
hug á að senda fulltrúa. Auk þess
vildi eini óháði þingmaðurinn í
Lögþinginu taka upp viðræður
við Dani um málið í Kaupmanna
höfn. (Sjá ennfremur aðra frétt
um landhelgismál Dana, sem birt
ist hér á síðunni).
ÞÓRSHÖFN, 13. júní. — í gær-
kvöldi sk/rðu leiðtogar Fóika-
fiokksins, Þjóðveldisflokksins og
Sálfstjórnarflokksins, að afstafta
liokkaxma ttl Kaupmaunahatnar-
sniði og H. C. Hansen hefur
stungið upp á, verði fyrst og
fremst ráðstefna andstæðinga
okkar, eins og hann komst að
orði — þ. e. a. s. Englendinga,
Vestur-Þjóðverja, Belga og
Bandaríkjamanna. Það versta,
sem fyrir okkur getur komið,
segir Patursson ennfremur, er
að landhelgismálið verði til um-
ræðu á slíkri ráðstefnu, svo að
ekki sé talað um ef þar yrði tek-
in endanleg ákvörðun. Markmið-
ið með slíkri ráðstefnu er aðeins
að reyna að stöðva Islendinga í
því að færa út fiskveiðilandhelgi
sína. Þá segir Patursson, að flokk
ur hans hafi skorað á landstjórn-
ina að taka til athugunar, hvort
ekki kæmi til mála að halda ráð-
stefnu þeiri'a ríkja, sem lönd eiga
að fiskimiðunum í Norður-At-
lantshafi: íslands, Grænlands,
Færeyja, Noregs, Kanada og
Sovétríkjanna. Færeyingar ættu
að geta orðið einhuga um slíka
ráðstefnu, segir Patursson.
Afstaða landstjórnarinnar er
orðin mjög erfið. Hún vill, að
nefnd verði send til Kaupmanna-
hafnar, en meirihluti er ekki fyr-
ir því. Staðan í þinginu er þessi:
Fólkaflokkurinn 6
Sjálfstjórnarflokkurinn 2
Þjóðveldisflokkurinn 6
Sambandsflokkurinn 7
Jafnaðarmenn 5
Utan flokka 1
Þrátt fyrir ágreininginn í
landhelgismálinu hefur Hakon
Djurhuus sagt að engin breyt-
ing verði á s amvinnu Fólka-
flokksins, Sjálfstjórnarflokksins
og Sambandsflokksins.
Loks má geta þess, að í frétt-
um frá Færeyjum segir, að fær-
eyskir fiskimenn hafi mikla sam-
úð með aðgeiðum Islendinga í
landhelgismálinu, enda þótt þær
komi einna harðast niður á þeim,
en aftur á móti líti þeir þær
fyrirætlanir illu auga að leyfa
íslenzkum togurum að veiða
innan 12 sjómílna fiskveiðiland-
helgi.
fundarins væri óbreytt. Frétta-
ritari NTB í Þórshöfn simar, aft
í svari sínu til Djurhuus lög-
manns segi leiðtogar þessara
flokka, aö ekkert nýtt komi fram
í skeyti Jörgensens, sem geti haft
áhrif á fyrri afstöðu flokkanna.
Við viljum því ekki eiga fulltrúa
í nefnd, sem ræðir málið í Kaup-
mannahöfn, segja þeir.
Kaupir Lærinn
Miðdal!
Á FUNDI bæjarráðs Reykjavíkur
á þriðjudaginn var rætt um fyr-
irhuguð kaup á jörðinni Miðdal
i Mosfellssveit. Tómasi Jónssyni
borgarlögmanni var falið að ræða
málið nánar við Tryggva Einars-
son, eiganda jarðarinnar.
Ný verzlun í Breið-
holfshverfi
SL. laugardag var opnuð verzl-
un í nýjum húsakynnum í Breið-
holtshverfi (Blesugróf). Eigandi
verzlunarinnar, Einar G. Bjarna-
son, keypti á s. 1. hausti verzlun,
sem þarna hafði verið um skeið
og hefur hann nú komið upp
nýju verzlunarhúsi. Hefur hann
þar á boðstólum allar algengar
matvörur, mjólk og mjólkurvör-
ur, brauð, kjötvörur og ýmsar
nýlenduvörur. Er þess að vænta,
að verzlunarþjónustan við íbúana
í Breiðholtshverfi muni batna að
mun við þessa breytingu.
Viðrœður um
kjarasamninga
í GÆR fóru fram viðræður milli
fulitrúa Dagsbrúnar og vinnu-
veitenda, en ekkert heíur verift
látið uppi um, hvað þeim fór á
milli. — í gærkvöldi var fundur,
þar sem rætt var um kjör sjó-
manna á síldveiðum. Þegar blaðift
fór í prentun, höfðu engar frétt-
ir fengizt af fundinum,
Benzínsföð við
Hálopalandshverfið
Á FUNDI bæjarráðs Reykjavíkur
á þriðjudaginn, var ákveðið að
gefa Olíuverzlun Islands h.f. kost
á lóð við Suðurlandsbraut norð-
anverða við vesturenda Gnoðar-
vogs. Er lóðin látin fyrir benzín-
sölu, smurstöð og tilheyrandi
starfsemi.
BÆJARRÁÐ ákvað s. 1. þriðju-
dag að taka 103 ferm. á norðan-
verðri lóð þeirri við Kalkofns.
veg, sem Hreyfill hefur haft til
afnota undanfarið, til afnota fyr-
ir strætisvagnana.
— Alsír
Framh. af bls. 1
Á morgun kemur til Korsíku
hinn nýskipaði landstjóri þar,
Guy Lamassoure, og verður hon-
um fagnað með mikilli viðhöfn.
— Þess má loks geta, að í dag
fór þriggja manna nefnd frá
Ajaccio til Alsír að ræða við
yfiröiyggisnefndina þar.
Sló í brýnu
Nokkur átök urðu milli upp-
reisnarmanna í Alsír og franskra
hermanna í austur- og vestur-
hluta landsins í dag. Tilkynnt
hefur verið, að 11 Serkir hafi
fallið í viðureignum þessum og
6 hafi verið handteknir.
Engar breytingar
í fregnum frá Lundúnum er
sagt ,að einn af þingmönnum
stjórnarandstöðunnar hafi spurt
Duncan Sandys landvarnaráð-
herra Breta, hverjar breytingar
verði á vörnum Vesturveldanna
við það, að de Gaulle hefur tekið
við stjórnartaumum í Frakk-
landi. Sandys svaraði lakoniskt:
— Mér vitanlega engar.
★ ★
í dag komu Ahmed Balafrej,
forsætisráðherra Marokkós og
Ábder Rahim Ben Bouabid, vara
utanríkisráðherra lai.dsins, til
Túnis að ræða við Bourguiba, for
seta og aðra leiðtoga Túnis um
ýmis vandamál, sem steðja að
báðum löndunum, m. a. áhrifin
af herstöðvum Frakka. Eins og
kunnugt er, hafa bæði löndin
krafizt þess að Frakkar vex'ði á
brott með her sinn hið skjótasta.
Soustelle til Parísar
PARÍS, 12. jum — Jacques
Soustelle, fyrrum landstjóri í
Alsír, en núverandi ráðgjafi
velferðarnefndarinnar fyrir
Alsír og Sahara í pólitískum
málum, kom í dag til Parísar
að ræða við de Gaulle. Hafði
forsætisráðherrann skorað á
hann að koma til Parísar.
Fasisti
Á blaðamannafundi í París í
dag tílkynnti Chassin, fyrrum
flugliðsforingi, að stofnaður hefði
verið félagsskapur í Frakklandi,
sem ber nafnið 13. maí, en þann
dag hófst uppreisnin gegn ríkis-
stjórn Pflimlins. Sagði Chassin,
að markmið félagsins væri að
styðja og styrkja stjórn de
Gauile með öllum ráðum. Þegar
hann hafði skýrt frá þessu á
blaðamannafundinum, stóð ung.
ur fréttamaður upp, kastaði stól
í hann og kallaði: fasisti. Maður-
inn var fjarlægður og Chassin gat
haldið blaðamannafundi sinum
áfram.
Færeyingar beðniir
oð koma til Hafnar
,,Samkomulag í Þórshöfn og Kaupmanna-
höfn um 12 mílna landhelgi", en.