Morgunblaðið - 19.01.1962, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 19. jan. 1962
Hvernig bregst Krúsjeff
við veikindum og elli?
♦ OPINBER embættismaður í
Bandaríkjunum, eins og fleiri
befur látið hugann reika til
framtíðarinnar nú um þessi
áramót, lét svo um mælt fyrir
nokkrum dögum, að það væru
sjúkir menn, sem stjórnuðu
Rússlandi. Nikita Krúsjeff er
á ári í húsi sínu við Svarta ef til vill aldrei tími til að
hafið. Hann heldur færri „mara-
þon“-ræður en áður og fer mun
fyrr heim úr veizlum en venja
hans var áður fyrr. Sendiherr-
um vestrænna ríkja í Moskvu
ber saman um, að Krúsjeff hafi
verið óhress á að líta í síðustu
Sir Winston Churchill og Franklin D. Roosevelt á Yalta
ráðstefnunni. Tveim mánuðum síðar lézt Roosevelt.
maður aldraður og farinn heilsu
og fjöldi annarra ráðamanna
rússneskra eru ekki við fulla
heilsu. — Það væri nógu fróð-
legt, sagði embættismaðurinn,
að rannsaka hver áhrif sjúkir
forystumenn þjóða hafa haft á
grang mála síðustu ára..
♦ Fáum dögum eftir að hinn
bandariski embættismaður við-
hafði þessi ummæli, barst fregn
frá Moskvu, 4. janúar nánar
tiltekið — um að Krúsjeff væri
veikur, hefði fengið slæma in-
flúenzu og neyðst til þess að
fresta fyrirhugaðri ferð tii Hvíta
Rússlands.
❖ Hversu alvarleg eru veik-
indi Krúsjeffs? Hvað liggur að
baki ummælum hins bandaríska
embættismanns um heilsufar
sovézka forsætisráðherrans og
um áhrif sjúkra þjóðaleiðtoga
á aiþjóðaviðburði síðustu ára.
Bandaríslti embættismaðurinn
vildi ekki láta nafns síns get-
ið og heldur ekki skýra þessi
tunmæli sín nánar að þessu sinni,
«i þau urðu þó til þess, að
blaðamenn tímaritsins U. S.
News & World Report Ieituðu
sér nánari upplýsinga um heilsu
far Krúsjeffs og tóku saman í
grein eftirfarandi:
Síðustu sex árin hafa af og
til borizt af því fregnir, að
Krúsjeff þjáist af nýrnaskemmd
eða skemmd í lifur — eða
hvoru tveggja í senn. Árið
1956, þegar Krúsjeff var í Eng-
landi, skýrði hann brezkum em-
bættismanni frá því, að lifrin
angraði sig illilega. Undir lok
ársins 1960 hafði einn af sendi-
herrum hlutlausu þjóðanna eft-
ir sovézka forsætisráðherranum,
að hann hefði aðeins annað nýr-
að það væri ekki í sem beztu
lagi. Segist sendiherrann hafa
fundið það á ummælum Krús-
jeffs, að hann teldi sig ekki eiga
ýkja langt eftir ólifað.
Þá hefur Krúsjeff sagt við
opinber tækifæri, að læknar
hans ráðleggi honum að forð-
ast neyzlu áfengra drykkja og
forðast að komast úr jafnvægi.
Það eru ekki mörg ár síð-
an Krúsjeff var kunnur fyrir
þindarlausa drykkju — enhann
hefur mjög gætt hófs í þeim
efnum, síðustu árin, að minnsta
kqsti í opinberum veizlum.
Krúsjeff er nú nærri 68 ára
gamall — og honum virðist
hraka ört um þessar mundir.
Hann tekur sér oftar frí en
áður, dvelur nokkrum sinnum
nýjársmóttökum og hafi farið
snemma heim.
Holdafar Krúsjeffs vekur at-
hygli læknisfróðra manna. Hann
er aðeins 165 cm. hár, en veg-
ur 110 kg. — holdafar sem býð-
ur hjartakvillum heim. Frol
Kozlov, sem hefur verið Krús-
leysa.
Margir ern þeirrar skoðunar,
að einræðisherra sem hniginn
er á efri ár, en óskar að lifa
lengur, muni hafa tilhneigingu
til þess að forðast of erfið verk-
efni. Þessir sömu menn telja
ennfremur ólíklegt, að slíkur
maður leggi út í vanhugsuð og
ungæðisleg ævintýri svo sem
t. d. að hleypa af stað kjarn-
orkustyrjöld.
Tíminn verður að skera úr
um þetta. Ekki verður séð
fyrir, hvernig Krúsjeff muni
bregðast við Elli kerlingu og
fylgismeyjum hennar. En þegar
litið er til baka sjáum við, við
nánari íhugun, að sjúkdómar
og elli hafa haft djúp áhrif
á gang heimsmálanna síðustu
áratugi.
— ★ —
Árið 1919 fékk Woodrow Wil-
son, þáverandi forseti Banda-
ríkjanna hjartaslag, 62 ára
gamall — og var þar með úr
leik. Um þær mundir stóðu
sem hæst átökin í öldungadeild
Bandaríkjaþings um, hvort
Bandaríkin skyldu gerast aðili
að Þjóðabandalaginu. Og forset-
inn lá lamaður í rúmi sínu og
fékk ekkert gert. Kona hans
og ráðherrar önnuðust störf
hans í Hvíta húsinu í samein-
ingu, en þau gátu ekki komið
í hans stað til þess að hagnýta
Woodrow Wilson og kona hans. — Hjartaslag meðan öld-
ungadeildarþingmenn deila um aðild að Þjóðabandalaginu.
jeffs hægri hönd og verið
sem líklegur eftirmaður hans,
er nákvæmlega eins byggður,
— og hann fékk snert af
hjartaslagi fyrir skömmu. —
Þetta gefur þó vitaskuld
enga ástæðu til þess að ætla,
að Krúsjeff standi framarlega á
grafarbakkanum eða sé hættu-
lega veikur. Hins vegar er af
þessu Ijóst, að hann er ekki
það, sem kallast mætti. fílhraust-
ur maður og að hann gerir sér
áreiðanlega ljóst, að hann get-
ur farið hvenær sem er.
Hver áhrif skyldi nú þetta
hafa? Ýmsir vestrænir stjórn-
málamenn telja sterkar líkur
fyrir því, að Krúsjeff kunni að
taka mikið tillit til þeirrar stað-
royndar að hann eigi e. t. v.
skammt eftir ólifað. En þá er
spurningin — mun hann með
hliðsjón af framansögðu reyna
að heyja kapphlaup við tím-
ann og hraða fyrirætlunum sín-
um, í von um að vinna stóra
sigra, áður en stundin er kom-
in, eða tekur hann hinn kost-
inn — að hægja ferðina, taka
minni áhættu og forðast að
flækjast í einhverjum vanda-
málum, sem honum vinnst svo
sér þau tækifæri, sem buðust
til málamiðlunar í deilunni. Af-
leiðingin varð sú, að öldunga-
deildin hafnaði því að gerast
aðili að Þjóðabandalaginu. Má
ugglaust telja, að hér hafi sjúk-
Nikita Krúsjeff. — Lifur og
nýru angra hann.
dómur valdið því, að Banda-
ríkjamenn ákváðu að standa
utan Þjóðabandalagsins og
stefndu að einangrun.
Aldarfjórðungi síðar — í
febrúar árið 1945 — fór Frank-
lin D. Roosevelt, Bandaríkjafor-
seti, til Yalta — til fundar við
einræðisherra Sovétríkjanna,
Josef Stalin. Á þeim fundi var
gert samkomulag, sem fól í sér
fjölmargar tilslakanir við Stalín
— tilslakanir, em höfðu tórfelld
áhrif á framgang kommúnism-
ans á árunum eftir heimsstyrj-
öldina. Yaltasamningurinn er
mikilvægur þáttur í þeirri ógn-
un, sem nú stafar af heims-
kommúnismanum. Þá var Roose-
velt forseti sjúkur maður, átti
aðeins tvo mánuði ólifða og
menn velta því enn fyrir sér,
hver áhrif veikindi hans hafa
haft á afstöðu hans á Yalta-
fundinum.
Stalín var aldraður og sjúk-
ur maöur á síðustu stjórnarár-
um sínum, þegar hann braut
hvern alþjóðasamninginn á fæt
ur öðrum, skapaði Berlínar-
vandamálið, sem enn ógnar
heimsfriðnum, og kynnti Kóreu-
bálið. Þegar dauðinn sótti Stalín
heim árið 1953 var hann 73 ára
— heimurinn hafði þá enn • orð-
ið fyrir miklum áhrifum af að-
gerðum sjúks manns.
— ★ —
Maðurinn, sem kom Adolf Hitl
er til valda í Þýzkalandi árið
1933 var hrörnað gamalmenni,
Paul von Hindenburg, 85 ára
að aldri.
Hindenburg sem hafði getið
sér mikinn orðstír sem hers-
höfðingi í heimsstyrjöldinni
fyrri, var forseti Weimar-lýð-
veldisins árin sem Hitler og
nazistar böðluðust til valda.
Hitler og hans menn höfðu
aldrei í kosningum náð meiru
en 37% af atkvæðamagni og
náðu aldrei meirihluta í þýzka
þinginu. Arið 1932, þegar Hitler
var í framboði til forsetakjörs
á móti Hindenburg fékk hann
aðeins 13,4 milljónir atkvæða af
36,4 milljónum greiddra at-
kvæða og nazistar töpuðu fylgi
í þingkosningum það ór. Hind-
enburg sjálfur fyrirleit Hitler.
Engu að síður lét hann þegar í
upphafi ársins 1933 telja sig á
að bjóða Hitler kanzlaraembætti
— þar urðu þáttaskil í heims-
sögunni.
Hitler sjálfur var maður van-
heill — bæði andlega og líkam-
lega. Sem barn þjáðist hann af
lungnasjúkdómi, sem hafði lagt
föður hans í gröfina. Hann varð
fyrir eiturgasi í heimsstyrjöld-
inni fyrri og missti sjónina um
skeið.
Meðan Hitler var kanzlari,
var hann tíðum undir áhrifum
deyfilyfja, sem læknir hans gaf
honum er illa horfði. Hann fór
að fá kippi í andlitið, sem sífellt
ágerðust. Hann átti vanda til
æðislegra reiðikasta. 20. júní
1944 særðist hann af sprengj-
tmni sem átti að verða honum
að bana — en sprengjan olli
lömun á hægri handlegg hans
og skemmd á hljóðhimnum. Það
var því heilsulaus maður til
sálar og líkama sem hélt styrj-
öldinni til streitu, þrátt fyrir
augljósan ósigur. Hann framdi
loks sjálfsmorð 30. apríl 1945.
— ★ —
Ef við lítum í kringum okk-
ur í heiminum í dag sjáum við,
að víðast eru það aldraðir menn
sem skipa áhrifamestu valda-
stöður. Sumir eiga við ýmiss
konar sjúkdóma að stríða, en
margir aðrir komnir svo til ára
sinna, að eðlilegur ellihrörleiki
hlýtur að vera farinn að segja
eitthvað til sín.
Josip Broz Tito, einræðis-
herra Júgóslavíu, er 69 ára að
aldri. Hann hefur viðurkennt,
að hann eigi við gigt, nýrna-
sjúkdóm og bakverki að stríða.
Einnig hefur því verið haldið
fram, að hann væri með krabba-
mein.
Annar kommúnistaleiðtogl,
Mao Tse-tung í Kína, er 68 ára
að aldri. Hann fékk hjartaslag
fyrir 12 árum og er sagður
berklaveikur.
J awaharlal Nehru, forsætis-
Framhald á bls. 13.
Hálfníræður
öldungur leggur
kanzlaravöld í
hendur líkam-
lega og andlega
veilum manni.