Morgunblaðið - 22.05.1964, Page 17

Föstudagur 22. maí 19S4
MORGU N B LAÐIÐ
17

en honum höfðu Þjóðverjar
rænt á hernámsárunum. Allir
norrænu forsetarnir afhentu
gjafir sínar með stuttri ræðu.
Birgir Finnsson lagði áherzlu
á, að íslendingar teldu sig
skyldari norsku þjóðinni en
nokkurri annari. — Lófaklapp
er bannað í þingsköpum Stór-
þingsins, en einhvern veginn
fór svo að viðstaddir klöppuðu
eftir afhendingu hverrar gjaf-
ar — með leyfi Langhelle for-
seta, sem afsakaði þessi „af-
brigði frá _þingsköpum“ með
því, að hér væri ekki um
venjulegan þingfund að ræða.
Langhelle þakkaði síðan gest-
unum fyrir gjafirnar og kveðj
urnar. „í>ær hafa glatt okkur
ósegjanlega mikið,“ sagði
forsetinn.
Kl. 14.30 hófst hátíðarsam-
koman á Eiðsvelli en þangað
er meira en 60 km leið frá
Osló. Boðsgestirnir og stór-
þingsmenn óku í bílum, en
konungur fór í Þyrlu, til þess
að spara sér tíma. Þúsundir
áhorfenda höfðu safnazt sam-
an fyrir utan Eiðsvallarbygg-
inguna áður en gestirnir
komu, og hlustuðu í hátölur-
um á ræður Langhelle og kon-
ungsins, sem fluttar voru af
mikilli mælsku. En samkom-
unni var hagað eins og þing-
fundi, og stjórnaði henni Alf
Kjös, annar þingforseti. Var
hinn gamli Eiðsvallarþingsal-
ur svo þéttskipaður sem mest
mátti verða, og fjórar bekkj-
arraðir meðfram hvorum lang
vegg, en samt munu ekki
nema ca 200 manns hafa rúm-
ast þar inni.
Áð lokinni samkomunni
hélt héraðsstjórn Eiðsvallar og
Akurhúsfylkis „Eiðsvallar-
mönnunum" veizlu, en kon-
Framhald á bls. 23
Afmælishatíð norska þingsins
eftír Skúla Skúlason
þeim, sem af gömlum vana
notuðu helgidagana til þess að
draga sig út úr skarkalanum
og fara á fjöll. Og þeir voru
margir. Bílaeigendum fjölgar
um tugi þúsunda á hverju vori
og að sama skapi aukast
þrengslin á vegunum. En lög-
reglustjórinn í Osló sagði frá
því í gærkvöldi, sýnilega hróð
ugur, að þrátt fyrir bílafjöld-
ann á vegunum muni ekki
hafa orðið nema þrjú bana-
slys um helgina og um tutt-
ugu meiðsli, þar af ekki nema
fá alvarleg, og þakkaði þetta
meðfram starfsemi félagsskap
arins „Trygg trafikk".
Eins og endranær voru það
barnafylkingarnar um götur
borga og kauptúna sem settu
svip á daginn. Þær voru í
þetta sinn enn fjölmennari en
vant er, þrátt fyrir miður
ákjósanlegt veður. Að vísu
rigndi lítið víðast hvar um
landið, en gekk þó á skúrum
sums staðar. En það var sól-
arlítið, ekki hlýtt. Þrátt fyrir
það tóku 30.000. börn þátt í
skrúðgöngunni í Osló, frá 58
skólum. Og á þriðja tíma stóðu
konungur og krónprins á hall-
arsvölum og veifuðu og heils-
uðu krökkunum, meðan fylk-
ingin gekk framhjá.
En svo að helztu atburðir
afmælisins séu raktir í nokk-
urn veginn réttri röð verður
að byrja á laugardeginum. Þá
var opnuð í Háskólabókasafn-
inu umfangsmikil sýning
ýmsra plagga frá 1814. Þar eru
prótókollar og ræður frá Eiðs-
velli, en frumhandritið að
stjórnarskránni er vitanlega í
öndvegi. Og þar eru handrit
úr ríkisskjalasafni Dana, sem
aldrei hafa áður út úr Dan-
mörku farið. En Danir hafa
lánað þessi dokument á sýn-
inguna, þar á meðal hina
frægu dagbók Christians Frið-
riks (Chr. VIII) er hann hélt
meðan hann var ríkisstjóri í
Noregi. Þar rekur hann rás
viðburðanna frá degi til dags.
Sama dag fór fram athöfn
norður á Dofrum, við þjóð-
veginn þar sem hann er hæst-
ur. Þar var afhjúpuð „Grunn-
lovsvarde" (Stjórnarskrár-
varða) hlaðin úr ótilhöggnu
grjóti, 3 metra há, með skjald-
armerki Noregs ofan á. Það
eru 53 æskulýðsfélög með
samtals 360.000 meðlimum,
sem standa að þessum minn-
isvarða, en fylkismaður Upp-
landafylkis, Nils Handal, af-
hjúpaði. Varðan stendur í rúm
lega þúsund metra hæð yfir
sjó, og á framhlið hennar er
skjöldur með áletruninni:
„Enig og tro til Dovre faller."
Sjálfur þjóðardagurinn hófst
með lúðrablæstri úr kirkju-
turnunum og klukkan 9 hófst
hátíðarguðsþjónusta í Dóm-
kirkjunni, að viðstöddum kon-
ungi, stórþingsmönnum, gest-
um Stórþingsins, sendiherrum
erlendra ríkja, ríkisstjórn og
öðrum. Smemo Oslóarbiskup
sté í stólinn og valdi texta úr
100. sálmi Davíðs. Var ræða
biskups mjög áhrifamikil og
viknuðu sumir er hann minnt-
ist þess, að í þessari sömu
kirkju hefði Christian Friðrik
ávarpað söfnuðinn úr kórdyr-
um 25. febr. 1814 með orðun-
um: „Bezta byrjunin er að
byrja með Guði.“ Við orgelið
sat Arild Sandvold.
Meðan á barnaskrúðgöng-
unni stóð tóku forsetar Stór-
þingsins móti boðsgestum sín-
um í þingsalnum, en þeir af-
hentu gjafir. Fyrstur gekk
fram Gustav Pedersen, for-
maður Fólksþingsins danska
og afhenti Langhelle þingfor-
seta málverk af Christian
Friðrik, en næstur kom for-
maður finnska þingsins, Kau-
no Kleemola, með listofinn
dúk. Þá afhenti Birgir Finns-
son, forseti sam. þings, mál-
verk af Þingvöllum, en Gustav
Sundelin gullpening frá
sænska þinginu, sams konar
og þann sem Svíar sendu Stór-
þinginu á 500 ára afmæli sínu,
Frá hátíðahöldunum
Nesbyen, 19. maí.
E I N N góður og gegn granni
minn var að harma það núna á
dögunum, að þann hátíðlega
17. maí, sem nú er liðinn,
skyldi bera upp á hvítasunnu-
daginn. Ég spurði hann hvort
honum sárnaði að missa einn
frídag, en ekki vildi hann með
ganga það, heldur sagði:
„Þetta gleypir hvað annað. Ef
það væri venjulegur 17. maí
mundi hvítasunnán gleypa
hann, en úr því að það er þessi
150 ára 17. maí, þá gleypir
hann hvítasunnuna."
Og þetta reyndist rétt.
Hvítasunnan hvarf í skugga
þjóðardagsins, nema helzt hjá
Birgir Finnsson t'lytur á varp Alþingis.
‘fnHHtllllUUIIIIIIIIItlllllHIIMIIIIIIIIHIitlilliilMIIMMIIIIIIIUttlUHtlllllllllllllllMllllillllllltlMlllUli'illlllitlltlillllttllllMltllllMtlliltltllHUIUIIIIIMUIIIIMIIIIIMIMIIIIIillllllllllilllKtHIIIIIMIHIIIIiiltlliflliillHlltlllllllHllilillllllHltllHIIIIIIHIIUIIIIIIKIHIIIIilllllllKHIHIIIHIIIIIIIIIIHIiilMtHIMItiUlltíIti
Verðlaun fyrir litningarannsóknir
Dr. Joe Hin Tjio heiðraðtir
HINN bandaríski auðmaður
Joscpb P. Kennedy, fyrrum
sendiherra Bandaríkjanna í Bret
landi, eignaðist 9 börn með konu
sinni eins og kunnugt er. Ein
dóttirin, Rosemary Kennedy,
sem nú er 44 ára gömul, hefur
verið hálfa ævina á hjúkrunar-
haeli vegna þess að hún er and-
lega vanþroska.
Sagt hefur verið, að Kennedy
fjölskyldunni hafi ekki verið
mikið um það gefið, að sjúkleiki
stúlkunnar vitnaðist. En gamili
maðurinn hugsaði málið og
•agði síðan, eins og sjálfsagt var,
að „hér væri engu að leyna“.
Hann brá á það ráð, sem mörg
um hefur gefizt vel, að reyna
að snúa eigin böli með nokkrum
hætti tii góðs — fyrir aðra.
Árið 1946 hafði hann stofnað
sjóð, The Joseph P. Kennedy jr.
Foundation, tii minningar um
elzta son sinn, sem féll í síðari
heimsstyrjöldinni. Þessum sjóði
lagði hann til mikilar fjárhæðir
til hjálpar fávitum og rann-
sókna á sjúkdómsböli þeirra. j
Hefur stofnunin þegar veitt i
seytján milljónir dollara í þessu i
skyni, o<g eru menn á einu máli :
um það, að þegar ha.fi verið
gerðar mjög inikilvægar byrjun
arrannsóknir.
Það þótti aN-merkur atburður
í Bandarikjunum i desember
síðastliðnum, þegar Bandaríkja-
forseti afhenti 6 vísindamönnum
frá ýmsum löndum verðlaun úr
Kennedysjóðnum fyrir framúr-
skarandi rannsóknir á ýmsum
sviðum varðandi sjúkleika van-
getins fólks. Tók foisetin-n á
móti verðlaunaþegum í Hvíta
húsinu þann 6. desember, en síð-
j an var haldið samkvæmi að við-
j stöddum mörgum vísindamönn-
um og öðru stórmenni og verð-
' Launin afhent þar. Hér verður
Inga B. Árnadóttir
eiginkona dr. Tjio.
getið lítillega um nokkur atriði
i rannsóknum þeim, sem verð-
launaðar voru.
Er þá fyrst að geta um rann-
sóknir á litningum í líkamsírum
um mannsins, því að þær eru
hér að ýmsu leyti undirstaðan,
sem frekari rannsóknir byggjast
á. Á þeSsu sviði hlaut verðlaun-
in dr. Joe Hin Tjio, sem starfar
við National Institutes of Health
í Bethesda í Maryland.
Aratugum saman töldu vísinda
menn að litningatala mannsins
væri 48. En árið 1956 sýndi dr.
Tjio fram á það, er hann starf-
aði við erfðarannsóknastofnu.n-
ina í Lundi i Svíþjóð, ásamt dr.
Albert Levan, að litningatalan
hjá heilbrigðum manni er 46.
Vakti þetta mikla abhygli og
varð m. a. til þess, að Banda-
ríkjamenn buðu dr. Tjio til
starfa vestanhafs. Ef til vil,l dett
Framhald á bls. 25