Morgunblaðið - 02.10.1966, Blaðsíða 6

6
MORCUNBLAÐID
Sunnudagur 2. október 1966
Krisfmann Guðmundsson skrifar um:
Ljó&abækur á nýnorsku
JUli HAGANÆS heitir ungur
norskur blaðamaður, mikill að-
dáandi íslands og var hér á ferð
í sumar. Frá honum hefir lítið
ljóðakver borizt mér til um-
sagnar: „Aprilnetter", gefið út af
Fonna Forlag.
Hann yrkir aðallega um ást
og náttúrufegurð. og yrkir vel,
á fallegri nýnorsku. Málsmeð-
ferðin er sérstaklega eftirtektar-
verð, og tær einfaldleiki hend-
inganna vekur athygli lesand-
ans. Hafin er skáld, og hefur
ákveðna skoðun á því hvernig
kvæði eigi að vera:
„Dikt skal vera ein draum
i ange av blomar
og blussandi rosor —
Kring dagen ein glitrandi
solregn-saum,
tonar fra hjarte til hjarte.
Syner sá sæle, og varme
til einsame, frosne sinn —
Lys over vegane vide,
ein glött av det gudgjevne,
fagre —
til styrking i livsens kvide —“
Honum er sýnilega létt um
að yrkja, en vandar þó vel verk-
ið, og kann þá vandlærðu list að
segja ekki of mikið. Og honum
er einkar lagið að skapa ljóð-
ræna stemmningu í fáum orð-
um:
„Din sjö er djup
af gode ord.
Din sjö har smak
av stein og jord
og nake land.
Din sjö kan smile
bleik og blá
i stjernesand.
Aprilnetter —
kjölige, bláe av is
i ungdoms hjarte —
og flöymer i skumkvite
blodvarme kyss
over blömande strender
av frost —“
Nálega hvert einasta af þess-
um tuttugu og níu ljóðum er
gott. — „Minne“, „Ver blome“,
„Rosor í raud krystall", „April-
netter“, „Kornsang", „Nysnö“,
„Over myrullengar", „Snöblom",
„Fire ár“ og „Islands rose“. Hið
síðastnefnda er ástarljóð til fs-
lands —' orkt áður en skáldið
kom hingað:
„Uröyvd rose
under jókel.
Blome-enger
under is.
Gröne vangar
Sólbekkjaefni
Nýkomið:
MELAPAN - sólbekkja-
efni — VATNSLÍMT.
Hvítt og viðarlitir.
Birgðir takmarkaðar.
Vörugeymsla við Shellveg,
Sími: 2 44 59.
innom sundi
duvandi i bris.
Bláe randi
opp or havet
Slödre fiell,
og bre i brand —
Islands rose
over kavet.
er min draum
om dette land “
„Ved bovdingbára" er gott
ljóð, sterkt og ekta í stuttorðum
einfaldleik sínum „Sámann i
mairegn" er einnig mjög vel
gert og fagurt, það gefur
ógleymanlega mynd af norsku
vori.
Tvö síðustn kvæði bókarinn-
ar: „Heimbygde vár —“ og „Du
syng meg heim —“ eru ástar-
ljóð til ættjarðar og æskusveitar.
Hið fyrrnefnda er á Aurdals-
málýzku, og ema kvæðið sem
mér finnst helst til of langt, en
samt vel gert, og meðferðin á
málýskumu mjóg skemmtileg.
„Du syng rneg beim“ er gull-
fallegt, minnir eilítið á Vinje:
„Her ser eg atter —“, en sýnir
vel einlægai og hlýjan einfald-
leik þessara ljóða.
Signe Seim hefur gefið út á
Det Norske Samlaget ljóðabók er
nefnist „I stillaste timen." Um
þessa skábikonu hefur norsk
gagnrýni sagt að hún væri
fyrst ög frernst kvenleg, og það
er alveg rétt. Fyrsta bókin
hennar heitir „Trö varlig min
fot,“ og gæíi það einnig verið
sannnefndí á þessu kveri. Hún
fetar varlega og hefur ekki hátt.
Málið er ekki eins giæsilegt og
hjá Haganæs, en þó vel og
smekklega með það farið. Þetta
eru kvenleg ljóð um örlaga-
stundir li'Vins, stúlkudraumar,
hreinir og töfrandi Á öllu er
tekið með mjúkum höndum,
ekkert of sagt, en margt gefið
skemmtilega í skyn. Sjálft efni
kvæðanna liggur einatt falið
milli lína, eins og t. d. í því
fyrsta: „Den dyre sekund:“
„I stillaste timen
dá árane lagdest í bát
runda ringen seg heil
og stramma
si lekk e. tettare át.
Siste dropen —
og vatnet krusa seg seint
til ro.
Nærare livet kom ingen
sekund.
Berre den eine
dyre sekund
för timen slo.“
Hún kann að takmarka sig,
eins og scst af perluljóðinu:
„Den vakvaste tanke:“
„Du
kom vel ti! meg
ein moi gon
dá fyrste strálane kledde
vemod
"ikring ditt kinn,
og all denne dogg
var blanke
dropar or dramen min —
du
min vakraste tanke.“
Vel er í bókina valið, svo að
nálega ekkert má missast. —
„Tonen,“ „Seglaren," „Til möt-
es,“ „Alt dette lauvet,“ „Vesle
mi syster'* „Barnet og sanden,"
„Attom ein vinter," „Istempel,"
— allt eru þetta falleg og fjarska
vel gerð Ijóð. Og öll eru þau
hljóðlát, lesandanum finnst að
ekki megi lesa þau hátt, þau
minna á hvísl i rökkri. Aðeins
eitt erindi líkist kveini:
„Opi for ramnar og
ynkande röyster
ligg ho, mi löynde iukke
og usæle sorg.“
En fegursta ljóð þessarar hug-
Ijúfu bókar er, að mínu viti:
„Draum ver vak,“ — og* einnig
það „kver legasta."
Arnljot Eggen er næsta ólíkur
þeim tveim, sem að framan er
um getið, harðari, þurrari, en
hann vandar einnig verk sitt vel.
Hann hefur áður gefið út þrjár
ljóðabækur, en nýja bókin hans
nefnist: „Eit hovud i havet,
(Det Norske Samlaget.)
Eggen liefur verið kallaður
skynsemisdyrkandi, og víst er
hann nokkuð nýtízkulegur —>
sem engau veginn er sagt honum
til lasts. Þoð bezta sem ég hef
séð um ha:in skrifað eru orð
norsks gagm ýnanda, er ekki lét
nafns síns getið: „Hann er ný-
tízkulegur, og notar sleggjuna á
guði samtíoar sinnar. En undan
sleggjunm fjúka neistar, sem eru
næsta ónýÞ'zkulegir: neistar af
anda og sál.“ Kvæði eins og
„Logen,“ ,,Menneskepar,“ og
„Berre,“ sýna að það er ekki
ofmælt. Eri stundum fer beizkj-
an með hann í gönur, svo að
reykur kem ir í stað neista, eins
og í kvæðinu. „Gode rád til
sprellemann" og í „Folket.“ En
oft tekst lionum býsna vel, sjá
t. d. „Skan.laust:"
„Eld utan röyk
har eg aidri fátt tent-
Mellom dei bleika av ánd
ropte eg sknmlaust pá bröd.
Blodet mitt raudna
gjenorn dec kvitaste marmor.
Der eg kom inn
satte cg flekker pá
altardukslinet.
Med jord melloiri klcrne
tyngde eg luftige syner.
Jaga av krossfararsverd,
av bomber og gass
myldra eg fram att or
taltause sprekker,
grodde som ugras
i herregardsparken,
som hardnakka mugg over
stereliteten.
Stivbeint og uryddig stritta
eg mot
pá dei opp.-.ette skjerna,
altid ein usikker faktor,
aldrig deu heit eifektive robot,
heller ein uventa vanske
som brátt dukkar opp
og veltar kalkylen.
Den brysame oddetalsresten
det evige Litskoct
menneske l.rvpe)
dei aldrig varl kvitt.“
Að öllu samanlögðu er þetta
eftirtektarverð bók, þótt ekki sé
‘ höfundur hennar neitt stórskáld.
■H
ENNÞÁ NÝR
Volkswagen 1600
Okkur ®r ánaegja að tilkynna að
auk 1600 (,Fastback“ getum við nú
boðið 1600 A og 1600 L fólksbila,
sem báðir eru með hinu sigilda
útliti hins þekkta V. W. 1500. —
Sameiginlegt með öllum V.W. 1600
bílunum er: — Loftkæld vél, sem
staðsett er afturi — eins og i öllum
gerðum V.W.-bila. — Samskonar
grind. — Sjálfstæð snerilfjöðrun á
hverju hjóli. — Jafnvægisstöng yfir
afturöxli. — 12 volta rafkerfi. —
Diskahemlar að framan. — Rúðu-
sprautur — tveggja hraða rúðu-
þurrkur. — Ferskfoftshitun. — Loft-
ræstingarkerfi. — Stillanlegir fram-
stólar. — Glæsilegt litaúrval bæði
að utan og innan — og allur frá-
gangur Volkswagenbila er frábær-
lega vandaður.
Komið, skoðið og kynn-
ist Volkswagen 1600.