Morgunblaðið - 22.12.1968, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, 3UNNUÐAGUR 22. DESEMBER 1968
27
Gandreið á kúlupenna og ritvél
(Vegir e&a vegleysur og óhófseyðsla á almannafé)
'Þa.'S er mjög eðlilegt, að fó'lk
almennt, finmist gott og jafnvel
nauðsynlegt, að hafa góðar og
„varanlegar" götur í sínu byggð
arlagi. Þá þykir og sjálfsagt,
að vel lagðar gangstéttir séu
beggja vegna við slíkar götur,
Ekki kemur mér til hugar að
lasta slíkar framkvæmdir, því
að þær eru óhjákvæmilegar í
nútíma þjóðfélagi, sem ekki vill
teljast vanþróað. En mér hefur
alltaf skilizt, að umræddar fram
kvæmdir séu ákaflega kostnaðar
samar og að hinn almenni borg-
ari greiði þann kostnað, með
sköttuim sínum og öðrum álögum.
Á hann því heimtingu á, að slík
verk séu unnin með eins mikiili
vandvirkni og samvizkusemi og
kostur er. Öll aukaútgjöld, vegna
vanrækslu og sviksemi, eru jafn
an illa séð af almenningi, sem
alltaf verður að borga brús-
ann, þegar í raunir rekur. Það
á ekki að véra hægt að léggja
endalaust hærri skatta og þyngri
álögur á borgarana vegna óráð-
siu bæjar- og sveitarfélaga ífjár
má'lum. En hvernig er á þess-
um málum haldið hér á landi
víðast hvar? Ekki þarf annað
en líta í kringum sig, með opin
augu, til að sjá að víða er pott-
ur brotinn í þessu efni. Og vegna
þess, að ég hef til umráða góða
sjón, sæmilega skynsemi, heilan
kúlupenna og nothæfa ritvél, þá
©tla ég að nota þetta allt til
að koma hugsunum mínum á fram
færi og vona að þær veki sem
flesta til íhugunar: Fyrst langar
mig til að vita, hvað hinn al-
menni borgari kállar varanlega
vegi? Er það vegur, sem með
stórvirkum vélum er balbikaður
í ár og kostar tugi milljóna, en
er orðinn eins og versti fjalla-
vegur eftir 2—3 ár? Ekki þarf
anniað en kíkja á veginn milli
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar
til að sjá það, sem margir kalla
„varanlegan veg“. Þrem árum
eftir að slitlagið er sett á hann,
er hann orðinn eins og skóræfl-
ar, sem eru í stöðugri sólningu.
Hvað skyldi verkið hafa kostað
mikið á sínum tíma og hvaðan
skyldi það fé hafa upphaflega
komið? Þessu getur hver bjáni
svarað, án nokkurra erfiðleika.
En hver skyldi vilja axla á-
byrgðina á slíkum gjörðum? Ætli
menn hafi ekki tilhneigingu til
að vísa hver frá sér, þegar í ó-
efni er komið? Segja má, að það
séu mannleg viðbrögð. En í þvi
sambandi kemur mér í hug það,
sem kona ein sagði við mann
sinn: „Það eru nú ljótu vinnu-
brögðin hjá þessum klæðskerum
nú til dags. Þetta er í sjöunda
sinn, sem ég sauma þessa tölu
á írakkann þinn“J Já, það getur
oft verið þægilegt, að koma eigin
mistökum yfir á annarra herðar.
Hvernig skyldi sttanda á því,
að Fjarðargatan í Hafnarfirði,
sem malbikuð var með ærnum
kostnaði, fyrir rúmlega tveimur
árum, er nú orðin eins og stag-
bætt netadrusla? Það stafar með
al annars af því, að daginn, sem
slitlagið var lagt, rigndi meira
en venjullega. Var það furða,
þótt mér blöskraði slík vinnu-
brögð og slík sóun á almanna
fé? En mér var sagt, að þar í
bæ hefðu bæjarstjórnarkosning
arnar staðið fyrir dyrum og
skyldi þessu verki ljúka fyrir
þær. Hafa bæj'arsitjórnir óbundn
ar hendur um, hvernig fé al-
mennings er sóað? Skyldi sá
frambjóðandi hafa fallið í áliti
hjá kjósendum sem hefði láttið
þau boð út ganga,“ — að því
miður væri ekki, vegna veðurs,
hægt að ljúka við malbikun
FjarðargötunnEir fyrir umrædd-
ar kosningar, en verkinu haldið
á)^am, strax og veðurskilyrði
yrðu bagstæð —“? Ég efast um,
að nokkur maður hér á landi
$é svo ríkur, að hann hafi efni
á að svara þessu neitandi. Ef
þa- nig hefði verið að farið, -er
'ékki ó'líklegt, að Fjarðargatan
væ' i enn sem ný.
Pétur Káraison í Innri-Njarð-
vík, sem í fjöilda ára hefur set-
ið á malbikunarvél Aðalverktaka
og hefur all mikla reynzlu í
öllu, sem að malbikun lýtur, hef
ur tjáð mér, að ef malbik á að
endast eitthvað að ráði, verði,
þótt undirvinnan sé fyrsta fiokks
að leggja slitlagið í þurru og
heitu veðri og því endingarbetra
verði það, sem hitastig veðurs-
ins sé minna undir 15 gráðum
á C. Séð það hins vegar tagt £
rigningu eða kulda, (jafnvel í
frosti, eins og stundum á sér
stað), verði það aldrei lengi við
lýði og er það mjög trúlegt.
Ekki er „potturinn" heilli hér
í Keflavík en annans staðar á
landinu, né handvömmin minni.
Á undanförnum árum hafa marg
ar götur hér verið endurbættar
með malbikun, sem þó hefur enzt
ver en skyldi. Geri ég ráð fyrir
að fyrirhyggja hafi ekki alltaf
verið fullkomin, né alla jafnan
malbikað við beztu aðstæður.
Hafa Aðalverktakar yfir'leitt séð
um þessar framkvæmdir fyrir bæ
inn, enda eru þeir búnir full-
komnum tækjum till slíkra verka
og hafa orðið mikla reynslu á
þessu sviði. Heyrt hef ég, að
gleymzt hafi að taka það fram
í samningum, að umræddir verk
takar væru skaðabótaskyldir
gagnvart tjóni, sem þeir yllu
við umræddar framkvæmdir. Ef
þetta er saJtt, lendir það á bæn-
um (okkur íbúunum), að greiða
fyrir þau mistök, sem kunna að
verða og eru jafnan talsverð
slíkum framkvæmdum samfara.
Á liðnu sumri voru margar göt-
ur endurbættar hér í Keflavík
og þá aðallega með svo kal'iaðri
olíumöl, sem lítil reynsla er kom
in á enn, fyrir íslenzka sbaðhætti
og veðurfar. Hefur mér skilizt,
að hún sé talsvert ódýrari en
malbikun, en vafalaust miklu
endingarminni, miðað við að mal
bik sé lagt við beztu skilyrði.
En svo hef ég einnig heyrt, að
lagning olíumáiarinnar sé bráða
birgða ráðstöfun, sem síðar verði
malbikað yfir. Væri betur, ef það
drægist ekki lengur en til næsta
sumars og fyrr má það ekki ger-
ast, því að sumarið er eini heppi
iegi tíminin til malbikunar og þá
í þurru og hlýju veðri.
Hvernig skyldu vinnubrögðin
hafa verið við þessar framkvæmd
ir á liðnu sumri? Jú, það var
skipt um jarðveg (að sjálfsögðu)
í öllum götunum og til þess not-
aðar stórar jarðýtur og aðrar
þungavinnuvélar. Grafið var nið
ur á fast og jarðveginum ekið
burt. Síðan var fylit upp aftur
með möluðu grjóti o.s.frv. En
nokkrum dögum eftir að gengið
hafði verið frá götunum og þær
opnaðar ti'l umferðar, var byrjað
að grafa þær upp aftur.á einum
eða fleiri stöðum. Hvernig skyldi
standa á því? Sennilega hefur
það ekki hvarflað að ýtustjóran-
um á sínum tíma að skólpleiðslur
frá húsum gætu legið út í göt-
urnar. Og þótt hann nú vissi
það, hefur hann sjálfsagt ekki
látið sér til hugar koma, að slík-
ar leiðslur væru svo veikbyggð
ar, að þær þyldu ekki átakið,
sem tönnin á 9 tonna jarðýtu
veitir. En að öllum líkindum hef
ur hann hvorugt vitað, því að
öðrum kosti hefði hann, sem
einn af skattþegunum, farið að
öllu með gát og þá um leið
sparað bæjarfélaginu ærin auka
útgjöld, sem uppgröftur gatna
að nýju hlýtur að hafa í för
með sér.
Látum nú vera, þótt skólprör-
in brotni í slíku jarðraski, sem
á hefur verið minnst. En að at-
huga það ekki og lagfæra ef
með þarf, áður en götumar eru
fylltar upp aftur, það er óaf-
sakanlegt kæruleysi. Það er varla
hægt að ætlast til þess, að verk
stjórarnir séu með nefið niður í
öllu eða sitji á ýtutönninni á með
an hún vinnur, til að sjá um,
að spjöll séu ekki unnin á ýmsum
leiðslum, sem í götunum leynast.
En ekki væri til of mikils ætlast
þótt þeir athuguðu gaumgæfilega
hvort eitthvað hefði gengið úr
skorðum, áður en endurbygging
gatnanna hæfist. Hlerað hef ég,
að fyrir hreina tilviljun hefði
húseigandi við eina af þessum
lendurbættu götum tekið eftir
(því, að þrjú af skólprörunum frá
húsi hans, (sem reyndar er fjög
)urra íbúða raðhús, með sameigin
legri skólpleiðslu), voru brotin í
tgötunni og ef hann hefði ekki
Jhaft orð á því.við umráðamann
Jverksins, mátti búaat við, að þar
Jhefði skapast grundvöllur fyrir
Jöðrum uppgreftri síðar. Svona
ýinnubrögð er aldrei hægt að
fela til lengdar, því að „blóð-
tappi í æðakerfi skólpsins" seg-
ir fljótlega til sín, með fyrir-
sjáanlegum afleiðingum.
Að sjálfsögðu voru búin til
niðurföll (6“ steinrör) með vissu
millibili beggja vegna við göt-
umar. En hvemig var svö geng
ið frá þessum niðurföllum, aem
eiga að fyrirbyggja, að þegar
stórrigningar ganga yfir, verði
göturnar ekki eins og útisund-
lauga? Því miður voru ekki til
varanlegar ristar í öll opin, þeg-
ar slitlagið var lagt og hvað
var þá tekið til bragðs? Voru
notaðar bráðabirgða ristar eða
hreinlega settir tappar í opin?
Nei, ekki aldeilis! Séu niðurföll
in í Faxabrautinni, milli Sunnu
brautar og Hringbrautar athug-
uð, kemur í ljós, að blessuðböm
in í nágrenninu hafa útilokað,
að skrattinn eða aðrir óvættir
Framhald á bls. 28
HilEIEIElEIGjElblblEIElEjtalljlElulLjitjHjlGlElElEIElbiljlElElElElBIBI
ig ig
13 / 13
jgNYTT! frá Bretlandi |
|Rafmagnorgelid l^—ilijlnphnræ g
13 ‘
jg ★ Mö tengja vid útvarp eda magnara
★ ★ Tvær stillingar - „vibrato”-MM/VlH—
13
n,flat”
jg ★ ★ ★ Fer eins og eldur ! sinu um allt Bretland
13
H Hliódfœri
13
| unga fólksins ratsiahe
J3 .............. LAUGAVEGI 47 SÍMI T1575
13 EIilslslslslsIsIsIslEÍIslIiIalslstiiIsIsEilslsIsIIiIsliiiSlsIlIB B
13
19
13
13
13
13
13
13
13
13