Morgunblaðið - 13.03.1970, Blaðsíða 12

12
MORGUNIBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. MARZ ÍOTO
Útgefandi:
Landssamband Sjálfstæðiskvenna
Ritstjóri: Anna Bjarnason.
Akureyri þarf að búa meir
að sínu vegna legu sinnar
— sagði Ingibjörg Magnúsdóttir, forstöðukona
— Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
í upphafi máls síns vék Ingi-
björg að því, að raunverulega
hefði Akureyri minnkað á síð-
ustu árum, hlutfallslega miðað
við aðra bæi á íslandi sunnan-
lands og væri nú orðinn 3.
stærsti bær landsins.
— Því minna, sem bæjar- eða
sveitarfélag er, sagði hún, því
einfaldari verður sú heilbrigð-
isþjónusta, sem það getur veitt.
Vegna legu sinnar þarf Akur-
eyri því að hafa miklu fjölbreytt
ari heilbrigðisþjónustu, en þeir
bæir, sem svipaðir eru að stærð,
en eru nær Reykjavík. Akureyri
þarf að búa meir að sínu.
Gat Ingibjörg þess að á Akur-
eyri væru nú um 10. þús. íbúar,
en í blómlegum nágrannasveit-
um Eyjafjarðar væru nær 5—10
þús. manns svo það yrðu upp
undir 20 þúsundir sem leituðu
til Akureyrar á einn eða annan
hátt, — til heilsuverndar eða
heilsubótar.
Um 0,8% af heildartekjum bæj
arsjóðs Akureyrar er varið til
heilbrigðismála og skiptist í 6
liði.
Á vegum bæjarstjórnar starf-
ar heilbrigðisnefnd, sem er skip
uð 5 mönnum. Starfar nefndin
enn eftir heilbrigðissamþykkt
fyrir Akureyrarkaupstað, en á s.
1, ári voru gefin út ný lög um
hollustuhætti og heilbrigðiseftir
lit, sem munu gilda fyrir öll bæj-
ar- og sveitarfélög og þegar
reglugerð, sem þeim á að fylg'ja
kemur, falla eldri heilbrigðisregl
ur úr gildi.
STÖÐUGT GERÐAR MEIRI
KRÖFUR
Þar sem íbúarnir eru nú orðn-
ir yfir 10 þúsund koma nú ný
lagaákvæði er ákveða að heil-
brigðisnefnd skuli nú skipuð á
annan hátt en áður, þannig að
héraðslæknir verður ekki sjálf-
kjörinn í nefndina, eins og áður
var, heldur faglegur ráðunaut-
ur hennar.
Starf heilbrigðisfulltrúa, er lög
um samkvæmt, ákaflega fjölþætt
og vex stöðugt með vaxandi ibúa
fjölda. Stöðugt eru gerðar meiri
kröfur og fram koma nýir þættir
í heilbrigðismálum. Þekking og
alls konar tækni vex og fólk vill
aukið öryggi fyrir sig og sína og
miðað við það, sem bezt er. Þetta
getur orðið félitlu bæjarfélagi
erfiður Ijár í þúfu.
YFIRVOFANDI VATNS-
SKORTUR
Það vandamál, sem verður mest
aðkallandi á Akureyri á næst-
unni er öflun meira drykkjar-
vatns fyrir bæinn. Allir líta á
það sem sjálfsagðan hlut, að hafa
nægilegt ferskt drykkjarvatn og
hefur það hingað til verið til-
tölulega auðvelt. En þegar fólk-
inu fjölgar, iðnaður vex og mat-
vælaframleiðslan krefst meira
hneinlætis, ber meira og
meira á vatnsskorti. Hingað
til hafa Akureyringar fengið á-
gætt drykkjarvatn úr Hlíðar-
fjalli, en það vatnsmagn er ekki
hægt að auka frá því sem nú
er.
Til þess að leysa þennan
vanda má fara tvær leiðir.
Annars vegar þá, að hreinsa
vatn úr Glerá. Með því móti
þyrfti dýra vatnshreinsistöð og
Xíitnið yrði e.t.v. ekki jafn bragð
gott og áður. Hins vegar má fá
grunnvatn úr borholum, sem eru
í Krossastaðalandi í Glæsibæj-
arhreppi og má líklega telja eðli
legra að nota vatn, sem ekki
þarf að hreinsa. Seinni kosturinn
er talinn æskilegri og er í nán-
ari athugun hjá bæj arverkfræð-
ingi og vatnsveitustjóra.
HREINLÆTISMÁL JAFNAN
OFARLEGA Á BAUGI
Nú vék Ingibjörg að öðrum
flokki mála, sem ofarlega eru á
baugi; hreiniliætismáiDuim. Er bæj-
ainfélaigirau sfcyLt að halda bæjar-
landinu hreinu, sjá um hreinsun
á götum og opnum svæðum o.m.
fl. Á vetrum að fjarlægja snjó
af götum og bera sand á svell
og á sumrum er nauðsynlegt að
rykbinda götur.
Til þessa mála eru ætlaðar kr.
9.750.000,— eða um 5,8%. Til
sorphreinsunar einnar eru í ár
áætlaðar um 5 millj. kr. Er það
óvenju há upphæð, sem stafar
af breytingum, sem gerðar verða
á því starfi. Með fjölbýli og vax
andi iðnaði fylgir meira sorp og
ætlunin er að breyta fyrirkomu-
lagi því sem nú er, að sorpið sé
viku- eða hálfsmánaðarlega los-
að úr sorptunnum í þar til gerð-
um sorpbílum. f framtíðinni er
ætlunin að í staðinn fyrir sorp-
tunnur verði notaðar grindur og
pokar. Húseigendur leggi til
grindurnar en bærinn pokana. í
öllum nýjum húsum er skylda að
hafa sorpgeymslur, en við eldri
hús mun bærinn stefna að því
að koma upp sorpkistum utan
húss fyrir pokana. Yerða þeir
síðan fjarlægðir á venjulegum
vörubílum, brenndir á sorphaug
um og jarðvegi ekið yfir haug-
ana og þeir sléttaðir. Gert er ráð
fyrir að pokahreinsunin verði að
fullu komin í framkvæmd um ára
mót 1970-‘71.
Þá er einnig ætlunin að gefa
meiri gaum að frárennsli frá bæn
um og ætlunin að flytja það norð
ur fyrir pollinn.
Á s.l. vori samþykkti bæjar-
stjórn Akureyrar að ár hvert
skyldi vera evo kölluð hrein-
lætisvika. Var skorin upp herör,
og bæjarbúar brugðu fljótt og
vel við. Ótalin bílhllöss af rusli
og úrgangi var ekið á hauga og
innan viku var bærinn kominn
í „sunnudagsfötin“ ef svo mætti
að orði komast. Nokkru seinna
fóru skátastúlkur á stúfana og
hreinsuðu umhverfi þjóðvega í
nágrenni bæjarins, og drógu m.
a.s. bílhræ upp úr skurðum og
létu aka á braut. Allt þetta stuðl
ar að heilsuvernd manna, þótt
ekki sé með því átt við það
þegar rætt er um heilsuvernd.
Þá er yfirleitt átt við þau störf
sem unnin eru í heilsuverndar-
stöðvum eða í líkum stofnunum.
HEILSUVERND Æ STÆRRI
ÞÁTTUR f ÞJÓÐFÉLAGINU
Á Akureyri hefur verið rekin
heilsuverndarstöð í áratugi, með
styrk frá bænum undir stjórn
héraðslæknis. Elzta starfsemi
stöðvarinnar er berklaeftirlit.
Aðrar greinar eru ónæmiaaðgerð
ir, ungbarnaeftirlit og eftirlit
með verðandi mæðrum. Á s.l. ári
var einnig tekin upp, á vegum
Krabbameinsfélags Akureyrar,
leit að krabbameini í konum.
Húsnæðisskortur hefur staðið
Heilsuverndarstöðinni mjög fyrir
þrifum og þyrfti að leysa þann
vanda hið bráðasta, þannig að
stöðin gæti aukið starfsemi sína.
Heilauivennid er æ stærri ;þátbuir
í nútímaþjóðfélagi. Fyrirbygging
sjúkdóma er það sem stefna ber
að. Með auknum iðnaði koma
fleiri atvinnusj úkdómar og slysa
hætta eykst með öflugri vélum
og farartækjum og mengun lofts
og lagar fer vaxandi. Allt þetta
krefst meira eftirlits og nýrra
aðgerða.
SJÚKLINGAR VÍÐA AÐ ÚR
NÁGRANNASÝSLUM
Og síðan sagði Ingibjörg:
„Þá er ég komin að mínu
hjartans máli, eins og vinir mín-
ir kalla það, en það er sjúkra-
húsmálið á Akuréyri. Sem stofn
un, er sjúkrahús okkar Akur-
eyringa að verða eitt hundrað
ára gamalt, á aðeins 3 ár eftir
til að fylla öldina. Það hefur
þrisvar sinnum skipt um ytri
búning. Núverandi húsnæði er
fyrir 128 sjúklinga og er það
stærsta sjúkrahús utan Reykja-
víkur. Sjúkradeildir eru 5, og
auk þeirra er fæðingardeild
og svokallaðar hjálpardeildir:
rannsóknardeild. Þar er og starf
andi einn sjúkraþjálfari.
Til sjúkrahússins á Akureyri
leyta sjúklingar víða að. Úr öll-
um sveitum Eyjafjarðar, þó
nokkuð úr Þingeyjarsýslum og
byggðarlögunum lengra austur
og einnig úr Skagafjarðar- og
Húnavatnssýslum“.
Engin bæjarljósmóðir er starf
andi á Akureyri, það embætti
var lagt niður fyrir nokkru.
Flestar konur fæða því á fæð-
ingardeild sjúkrahússins og kon
ur sækja þangað úr nærliggj-
andi sveitum. Á s.l. ári fæddu
365 konur á Akureyrarspítala,
en árið 1966 voru þær 421. Ef
þessi þróun heldur áfram er út-
lit fyrir að leggja megi bæði
fæðingardeildina og ljósmæðra-
skólann niður, en þetta er nú
e.t.v. meira sagt í gamni en al-
vöru, — og þó.
Ingibjörg Magnúsdóttir, for-
stöðukona Fjórðungssjúkrahúss-
ins á Akureyri.
BÆTA ÞARF AÐSTÖÐU
HJÁLPARDEILDA
SJÚKRAHÚSSINS
Nú stendur til að byggja við
sjúkrahúsið og vonum við að
hafizt verði handa á þessu ári.
Bæta þarf aðstöðu hjálpar-
deilda, röntgen- og rannsókna-
deilda og auka sjúkrarými. Þá
verður öll aðstaða betri og hægt
er að bæta við sérfræðingum,
meinatæknum, sjúkraþjálfurum
og öðru sérhæfðu starfsliði og
kennsluaðstaða verður öll betri.
Sjúkrahúsið hefur alltaf um 15
hjúkrunarnema og 12—14
sjúkraliðanema hverju sinni,
kandídatar eru 2 og einn eða
fleiri læknanemar.
BÆTA MÁ
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTUNA
Þá kom Ingibjörg aftur að
því er hún vék að í upphafi
máls síns, þ.e. legu Akureyrar,
og bærinn þyrfti að búa
meira að sínu, til þess að geta
veitt sérfræðiþjónustu bæði bæj
arbúum og eins ibúum nærliggj-
andi sveitarfélaga.
Hún sagði:
„Það er dýrt að sækja sér-
fræðiþjónustu landshorna á milli
og ekki bara eyðsla á fé heldur
og tíma. Við munum aldrei geta
boðið upp á allar sérfræðigrein-
ar til þess erum við enn of fá,
en við getum bætt þjónustuna
mikið.
Akureyrarbær starfrækir 2
elliheimili og eru þar nú á milli
110 og 120 gamalmenni. Endur-
bætur og nýsmíði eru við bæði
heimilin. Við Elliheimili Akur-
eyrar er verið að byggja viðbót
arálmu fyrir 30 vistmenn, þar
verður setustofa sem nota má
til mannfagnaðar og aðstaða fyr
ir aj'úfcraiþjiálfiuin, fóitsnyptiinigu
og vinnulækningar í kjallara.
Við Elliheimilið í Skjaldarvík er
verið að bæta aðstpðu starfs-
fólks, bæði hvað snertir íbúðar-
herbergi, matstofu og eldhús.
Nýtt vistheimi'li og dagskóli
fyrir vangefna er i smíðum og
er sú bygging langt komin. Þar
geta orðið um 45 einstaklingar.
Vistheimilið er sjálfseignarstofn
un og fær styrk frá ríki og bæ.
Það er rekið af styrktarfélagi
vangefinna, en í stjórn þess sit-
ur einn fulltrúi skipaður af
landlækni og annar af bæjar-
stjórn Akureyrar. ReksUar-
Mótið var mjög vel sótt og sumar konumar komnar langt að. (Mynidir: Ljósimyndaist. Þóris)