Morgunblaðið - 05.02.1981, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. FEBRÚAR 1981
Holland
- land
og þjóð
- ný landabók
Bjöllunnar
komin út
KOMIN er út hjá txikautKáfunni
Bjöllunni bókin Ilnlland. land og
þjúð. Hún er fimmta bókin i
flokknum Landabækur Bjöllunn-
ar. Áður eru út komnar Stóra
Bretland. Sovétrikin, Spánn og
Frakkland.
í landabókum Bjöllunnar er
m.a. rakinn uppruni þjóða, stofn-
un ríkja, saga þeirra og siðir,
íþróttir og frístundaiðkan,
atvinnuhættir og áhrif þeirra á
samfélag þjóða. Frásagnir og lýs-
ingar eru knappar, en þó yfir-
gripsmiklar og styðjast mjög við
myndir, þ.á m. fjölda litmynda.
Mörg kort og töflur eru í hverri
bók lesanda til frekari glöggvunar.
Höfundur Hollands er Frank E.
Hugget, en Ingi Karl Jóhannesson
hefur þýtt bókina á íslensku. Hún
er 64 blaðsíður í allstóru broti.
Bókin var prentuð í Bretlandi, en
Prentstofa G. Benediktssonar
annaðist setningu, umbrot og
filmuvinnú.
(Fréttatilkynning)
Sæmileg færð
víðast hvar
„ÞEHTA er óvenju kyrrt hjá
okkur núna miðað við það, sem
gengið hefur á að undanförnu,14
sagði Arnkell Einarsson hjá
Vegaeftirlitinu í samtaii við
Morgunblaðið i gær. Vegna
vatnagangs á Suðurlandi hefur
þó runnið úr vegum á nokkrum
stöðum. í Villingaholtshreppi er
vegurinn ófær af þessum sökum á
einum stað og sömuleiðis er
Holtsvegur, sem liggur frá
Gaulverjabæjarvegi niður að
Stokkseyri, í sundur á einum
stað. Þar sem mikið er um
hringvegi á þessum slóðum er þó
fært á alla bæi.
Fært er um suðurströndina og
allt austur á firði. Á Fljótsdals-
héraði er víðast sæmileg færð og
t.d. komust stórir bílar niður á
Borgarfjörð eystri og um Fjarðar-
heiði til Seyðisfjarðar í gær.
Skafrenningur var á Fagradal í
gær og ófært fyrir minni bíla.
Oddsskarð var ófært.
Frá Reykjavík var fært vestur á
Snæfellsnes og vestur í Reykhóla-
sveit, en þó er Brattabrekka ófær.
Fært var í gær frá Þingeyri til
ísafjarðar, Súgandafjarðar, Bol-
ungarvíkur og Súðavíkur. Greið-
fært var í gær yfir Holtavörðu-
heiði, en þar gerði mjög slæmt
veður síðdegis í fyrradag og fyrri-
nótt. í gær var fært til Hólmavík-
ur, Siglufjarðar og Vatnsskarð var
rutt í gær. Þá var Öxnadalsheiði
mokuð í gær og frá Akureyri var
stórum bílum fært til Húsavíkur
og þaðan upp í Mývatnssveit.
Austan Húsavíkur var skafrenn-
ingur í gær og vegurinn hefur
trúlega teppzt þar í gær.
spurt og svarad
Lesendaþjonusta MORGUNBLAÐSINS
Hér á eftir fara spurningar og svörin við þeim, sem lesendur
Morgunblaðsins hafa beint til þáttarins Spurt og svarað um skattamál.
Lesendaþjónusta þessi er fólgin í því að lesendur hringja
spurningar inn i sima 10100 kl. 14—16 frá mánudegi til föstudags, síðan
leitar blaðið svara hjá skattyfirvöldum og birtir spurningarnar og svörin í
blaðinu.
Að telja fram
sameiginlega?
ómar Sveinhjörnsson, Bar-
ónstig 11, Reykjavik: „í leið-
beiningum með skattframtali
stendur: „Karl og kona sem búa
saman í óvígðri sambúð og eiga
sameiginlegt lögheimili, eiga
rétt á því að telja fram og vera
skattlögð sem hjón, ef þau hafa
átt barn saman eða konan er
þunguð eða sambúðin hefur var-
að samfleytt í a.m.k. tvö ár, enda
óski þau þess bæði skriflega."
Eg bý með konu sem er þunguð
og mig langar að fá nánari
upplýsingar um hvaða kosti það
hefur fyrir okkur að telja fram
sameiginlega fram yfir að telja
fram sem einstaklingar?
Svar: Ef annað hjóna hefur
svo lágar tekjur að það nýtir
ekki frádráttarliði eða allan per-
sónuafslátt sinn færist það til
hins hjóna og kemur það til
lækkunar á tekjuskattsstofni
eða tekjuskatti. Þetta gildir
einnig um sambýlisfólk, sem
uppfyllir skilyrði til skattlagn-
ingar sem hjón. Svipað getur átt
sér stað með eignaskatt, ef t.d.
annar aðili er skráður fyrir
fasteign, en hinn er eignalaus.
Er vísitölu-
hækkun sama
og vextir?
Jón Einarsson, Álfhólsvegi
35, Kópavogi: Af föstum lánum
á íbúðarhúsnæði, s.s. Húsnæð-
ismálastjórnarlánum, eru
greiddir vextir og einnig vísi-
töluhækkun. Má taka vísitölu-
hækkunina á sama hátt til
frádráttar og vaxtagreiðslur á
framtali?
Svar: Já, með vaxtagjöldum
teljast gjaldfallnar verðbætur á
afborganir.
Skilafrestur
framtals-
eyðublaða
Jóhann Þórþlfsson, Njálsgötu
30, Reykjavik: Hvenær á að verá
búið að skila framtalseyðublöð-
um einstaklinga?
Svar: 10. febrúar. Morgun-
blaðið aflaði þeirra upplýsinga í
gær að sennilega yrði þessi
frestur framlengdur og þá lík-
lega um eina viku eða 10 daga.
Ef svo yrði verður það líklegast
tilkynnt opinberlega fyrir helgi.
10% vaxtafrá-
dráttarreglan
Guðmundur Pálsson, Brekku-
hvammi 10, Hafnarfirði, Ólafur
Bergsveinsson, Brekkustig 1,
Reykjavik o.fl. spyrja: Gildir
enn 10% vaxtafrádráttarreglan
eða hafa orðið á breytingar?
Svar: Hún gildir enn óbreytt.
Fólki skal á það bent að nú
munu skattstjórar velja þá frá-
dráttarreglu sem er framtelj-
anda hagstæðust miðað við út-
fyllingu framtals, þannig að fólk
þarf ekki að velja á milli. Því
virðist öruggast, þrátt fyrir að
við fyrstu sýn líti út fyrir að
10% reglan sé hagkvæmari, að
fylla einnig út öll vaxtagjöld í lið
Sl.
*
Ivilnun vegna
veikinda
og slysa
G.Þ. spyr: „Mér sýnist vera
kominn nýr liður á framtals-
eyðublaðið, þ.e. tryggingabætur í
lið T2 sem koma eiga til tekna.
Ef það er rétt þá langar mig að
vita hvort skattyfirvöld veiti
ekki ívilnun, ef framteljandi
verður fyrir fjárhagslegu tjóni,
veikindum eða slysum. Mér
finnst ósanngjarnt að telja bæt-
ur vegna áðurnefndra atvika til
tekna.
Ef skattyfirvöld veita ívilnun,
hvernig á framteljandi að bera
sig að við að koma upplýsingum
um slíkt til skila? Þarf t.a.m. að
skila sérstöku eyðublaði, vott-
orðum eða aðeins að skýra málið
í dálkinum „Athugasemdir
framteljanda"?
Svar: Á framtali 1980 voru
trygKÍngabætur taldar fram með
launatekjum í T1 í stað sérstaks
liðs nú. Skattaleg meðferð trygg-
ii gabóta er hins vegar sú sama
1981 og var í fyrra, þ.e. skatt-
skyldar tekjur.
Sé óskað eftir ívilnun vegna
veikinda eða slysa verður m.a. að
fylgja skattframtali: a. upplýs-
ingar um útgjöld umfram venju-
legan kostnað og í hverju hann
er fólginn, b. málsatvik varðandi
veikindi eða slys og hve iengi má
ætla að afleiðingar þeirra vari, c.
áætlaðar tekjur, bætur og styrk-
ir á yfirstandandi ári. Læknis-
vottorð verður að fylgja. Sérstök
eyðublöð fást hjá skattyfirvöld-
um fyrir þessa umsókn, en einn-
ig má skila umsókninni á annan
hátt.
Fjöldi
klukku-
stunda
í námi
Nemandi spyr: Sé um reglu-
legt nám framteljanda að ræða í
sex mánuði eða lengur á tekjuár-
inu skiptir þá fjöldi tíma á
stundaskrá máli? Má taka sem
dæmi tímafjölda 5—10 stundir á
viku, sem þekkist t.d. í tónlist-
urskólanámi. Ef svo er, hvernig
ber þá að reikna mánaðarfjöld-
ann til frádráttar?
Svar: Sé ekki um fullt nám að
ræða skal námstími reiknaður í
kennslustundafjölda á tekjuár-
inu (þ.e. 1980) og telst þá síðan
lækkaður hlutfallslega. Kennslu-
stundafjölda þarf að tiltaka á
eyðublöðunum.
Slysa-
trygging
við heim-
ilisstörf
Lilja Oddgeirsdóttir, Báru-
götu 34, Reykjavík: Ef framtelj-
andi óskar eftir slysatryggingu
við heimilisstörf, hvernig á hann
að koma þeirri ósk á framfæri á
framtalinu og hvað felst í slíkri
tryggingu?
Svar: Óskinni er komið á
framfæri með því að rita nafn
þess sem tryggja skal í sérstak-
an reit á fyrstu síðu framtals-
eyðublaðsins. Skv. upplýsingum
hjá Tryggingastofnun ríkisins
eru bætur þessar í fjórum þátt-
um, þ.e. sjúkrahjálp, dagpen-
ingar, örorkubætur og dánar-
bætur. Hver þessara þátta er
síðan margþættur og bætur fara
eftir aldri, barnafjölda, afleið-
ingu slysa, örorku o.fl., o.fl., sem
of langt mál yrði að telja upp.
Upplýsinga- eða slysatrygginga-
deild Tryggingastofnunar ríkis-
ins gefur upplýsingar sem að
þessu lúta gagnvart aðstæðum
hvers og eins, en skv. upplýsing-
um Mbl. í gær hefur iðgjalda-
upphæð þessarar tryggingar
ekki enn verið ákveðin.
Þegar fólk
flytzt til
útlanda
Bragi Magnússon. Kirkju-
braut 33, Akranesi: Dóttir mín
vann í átta mánuði hérlendis á
sl. ári, en flutti til Noregs í
byrjun september þar sem hún
mun starfa í eitt og hálft til tvö
ár. Hún starfaði hér sem hjúkr-
unarkona við Borgarspítalann,
en nú hef ég hvorki orðið var við
launamiða til hennar né skatt-
framtalseyðublað. Hvernig á að
standa að þessu máli? Þarf hún
að gefa upp til skatts hérlendis
eða er gengið frá þessu í Noregi?
Svar: Það þarf að telja fram
fyrir hana og gera þar grein
fyrir tekjum hér á landi og
einnig í Noregi. Síðan verður
hún skattlögð skv. ákvæðum
samnings sem gerður hefur verið
milli Islands og Noregs til að
komast hjá tvísköttun. Nálgast
má skattframtalseyðublöð, ef
þau ekki skila sér, til skattstjóra
á viðkomandi stöðum.
Meðlags-
greiðslur
Þórir Jónsson. Bræðraborg-
arstíg 36, Reykjavik: Ég borga
meðlag með þremur börnum.
Hvernig á að ganga frá því á
framtali. Má ég draga meðlagið,
auk fastafrádráttarins, eða að-
eins fastafrádráttinn?
Svar: Heimilt er að draga frá
helming greiddra meðlaga, mið-
að við meðalmeðlag. Sá hluti
sem frádráttarbær er færist í
reit 47 í lið T7 á tekjuframtali.
Annar heimill frádráttur er
þessum óviðkomandi, og má því
einnig nýta þær heimildir, s.s.
vaxtafrádrátt.