Morgunblaðið - 29.07.1989, Síða 1
JtttfgtmlrfitMfe
MENNING
USTIR
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS LAUGARDAGUR 29. JÚLÍ 1989 BLAÐ U
Alþýðuleikhúsið frumsýnir
annað kvöld, sunnudaginn 30.
júlí, leikrit Williams Shakespe-
ares sem kennt hefiir verið við
skoska kónginn Makbeð. Sýn-
ing þessi er framlag Alþýðu-
leikhússins til Hundadagahát-
íðarinnar sem sett verður á
morgun við hátíðlega athöfh.
Leikstjóri sýningarinnar er
Inga Bjarnason en í titilhlut-
verki er Erlingur Gíslason.
Lafði Makbeð leikur Margrét
Akadóttir. Leikmynd er eftir
Gunnar Örn myndlistarmann,
búningar eru verk Gerlu, lýs-
ingu annast Árni Baldvinsson
og ný þýðing leikritsins er verk
Sverris Hólmarsssonar. Sýnt
verður í Islensku óperunni við
Ingólfsstræti.
/
Eftir Hávar Sigur jónsson
Ekki er ætlunin með þessu
greinarkorni að brjóta leik-
ritið um Makbeð til mergj-
ar, þar er enda margur
skilningur mögulegur og
fer best á því að áhorfendur Al-
þýðuleikhússins fái þá þraut til
lausnar hver fyrir sig. Aftur á móti
er forvitnilegt að skyggnast lítillega
um baksvið leikritsins og kynna sér
hvar Shakespeare fann til efnivið-
inn í „Skoska leikritið“, og hvernig
hann mótaði hráefnið og hnitmið-
aði, þar til úr varð eitt það meitlað-
asta og óhugnanlegasta leikrit sem
leikbókmenntirnar geyma.
Flestir fræðimenn telja að helsta,
jafnvel eina, heimild Shakespeares
hafi verið Skosk konungasaga er
Raphael Holinshed skráði og kom
út í London 1576. Annálar fleiri
sagnaritara, svo og aðrar heimildir,
hafa verið tíndar til en tilgátur um
kunnugleika Shakespeares við þær
eru hæpnar og langsóttar. Reyndar
fínnst engin bein staðfesting á því
að Shakespeare hafí notfært sér
Holinshed við ritun „Skoska leik-\
ritsins", en vitað er að hann nýtti
sér sagnarit hans við ritun annarra
konungaleikrita svo kunnugleiki
Shakespeares við Skosku konunga-
söguna er næsta líklegur. Þess sjást
einnig víða merki í leikritinu að
Shakespeare hafí gengið ódeigur í
smiðju Holinsheds og á stöku stað
í leikritinu tekur hann upp nánast
óbreytta samtalskafla er Holinshed
leggur í munn persónum þeim er
hann greinir frá. Eitt skýrasta
dæmið um slíkt er samtal þeirra
Makdufs og Malkólms sem fram fer
í London.
Þessi aðferð Holinsheds við ritun
sagna sinna gerir þær einnig nokk-
uð vafasamar sem trausta sagn-
fræði; atburðir þeir er hann greinir
frá í Skotlandi gerðust fjórum öld-
um fyrir daga hans svo bein samtöl
er fráleitt að rétt séu höfð eftir.
Heimildir Holinsheds sjálfs eru
einnig óljósar, líklegast er að hann
hafi skrifað sagnir sínar eftir munn-
mælum og því er sagnfræðilegt gildi
þeirra sömu tegundar og Islend-
ingasagnanna okkar; kannski í að-
alatriðum réttar; kannski ekki, en
þegar öllu er á botninn hvolft skipt-
ir það sáralitlu máli að öðru leyti
en því, að þar kviknaði neistinn að
leikritinu um „skoska kónginn“.
Umhyggja Sheakespeares fyrir