Morgunblaðið - 25.06.1992, Blaðsíða 8

8 B
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVINNULÍF FIMMTUDAGUR 25. JÚNÍ 1992
Tölvur
Marinó G. Njálsson
Louis - nýr hugsunar-
háttur í hugbúnaðargerð
í byrjun maí birtist í fjölmiðlun
frétt um íslenska uppfinningu, sem
gæti gjörbreytt allri hugbúnaðar-
gerð í heiminum. Hugbúnaðurinn,
sem hér um ræðir, hafði verið í
þróun í rúmlega tvö ár með mik-
illi leynd. Allir, sem komu nærri,
urðu að skrifa undir þagnarheiti
áður en þeir fengu að sjá herleg-
heitin. Ekkert mátti fréttast enda
mikið í húfi. Jafnvel milljarðar
króna!
Hugmyndina átti ungur piltur,
Mímir Reynisson. Hann kom henni
á framfæri við föður sinn, Reyni
Hugason, og hjólin fóru að snú-
ast. í dag standa hvorki Mímir né
Reynir að þróun á Louis. Fyrirtæk-
ið, sem stendur að baki Louis,
heitir Softis hf. og er í eigu nok-
kurra fyrirtækja og einstaklinga.
í forsvari fyrir Softis hf. eru Grím-
ur Laxdal, hjá Radíóbúðinni hf.,
og Jóhann Pétur Malmquist og
Snorri Agnarsson prófessorar við
Háskóla Islands.
Hvað er Louis?
Margir hafa spurt undirritaðan
þessarar spumingar og því miður
hefur verið fátt um syör þar til
nú. Skýrslutæknifélag íslands hélt
fund 12. júní sl. þar sem Jóhann
P. Malmquist, Snorri Agnarsson
og Grímur Laxdal lyftu hulunni í
fyrsta sinn opinberlega á íslandi.
Þessi grein er hin fyrsta, sem birt-
ist um hugbúnaðinn, sem gæti
valdið byltingu.
Molninqar
límband
sem aldrei bregst
J.S.Hdgason Draghálsi 4 S: 68 51 52
Ferinnálang
flest
heimili landsins!
En hvað er Louis? Louis stendur
fyrir Louis Open User Interface
Systém eða Louis opið viðmót-
skerfi. Hugmyndin að baki Louis
er einföld, þ.e. að skilja að not-
endaviðmót og vinnsluforrit.
Þannig getur sama forrit gengið
undir mismunandi stýrikerfum, en
notendaviðmótið eitt breytist.
Þetta myndi einfalda mest alla
forritun, nema fyrir þá sem forrita
notendaviðmótin, og er gagnger
breyting frá hefðbundinni forritum
á sviði myndrænna viðmóta.
í gömlu textabundnu forritun-
inni hafa mjög margir orðið ágæt-
is forritarar, hver með sína þekk-
ingu og stíl. Að komast yfir í heim
gluggakerfa eða penna kostar
mikla breytingu og mikið erfiði. Á
ákveðnum tímapunkti þarf að
skilja gamla forritunarstílinn eftir
og tileinka sér í staðinn mjög
marga nýja hluti, sem tilheyra
hinu nýja umhverfí. Eðlilega hafa
ekki allir áhuga á því. Þama er
hugmyndin að Louis komi inn í
með aðskilnaði á notendaviðmót-
inu og vinnsluforritinu. Með Louis
skrifar vinnsluforritarinn sitt for-
rit á hefðbundinn máta og notar
nokkur einföld köll til að eiga sam-
skipti við notendaviðmótið. Þetta
þýðir að hægt er að flytja vinnslu-
forritið beint milli mismunandi
umhverfa, eins og t.d. frá Macint-
osh yfír í Windows eða frá DOS
yfir í Windows. Viðmótið eitt
breytist og þýða þarf vinnsluforrit-
ið á ný fyrir hvert umhverfí. Síðan
þegar ný notendaviðmótstækni
kemur, því þeirri tækni fleygir jú
fram, er hægt að flytja gamla for-
ritið yfír í nýtt umhverfí með því
einu að tengja það við hið nýja
viðmót.
Til að eiga samskipti við not-
endaviðmótið notar vinnsluforrit-
arinn sex mismunandi köll. Þ.e.
hann opnar verkfæraboxið, notar
ijögur mismunandi tæki, sem eru
í boxinu og lokar því. Samsvar-
andi köll í Windows 3.1 eru um
850, sem verða nú á ábyrgð við-
mótsforritarans. Þannig einfaldar
Louis forritun fyrir flesta.
Hugmyndin
Hönnun á notendaviðmóti er
sífellt að verða erfíðari. Það er
áætlað að 30 til 90% af heildar-
hönnunartíma og fyrirhöfn fari í
notendaviðmótið. Það er vegna
þess að í hefðbundinni forritun er
viðmótum og vinnslunni skipt í
marga hluta, sem eru síðan tengd-
ir saman með altækum (global)
breytum. Þetta gerir það erfitt að
flytja forrit á milli stýrikerfa eða
skipta tölvuvinnslunni milli biðils
og miðils.
Menn hafa reynt að ná flytjan-
leika með eftir ýmsum leiðum.
Dæmi um það er Open Interface
System frá Neuron Data. Þar er
flytjanleika náð með því að gefa
forritaranum aðgang að öllum
köllum, sem eru til, í nær öllum
vinnsluumhverfum, s.s. OpenLook,
Motif, Macintosh, OS/2 og
Windows. Og það sern vantar í
einu umhverfí smíða þeir og bæta
inn í það. Þetta þýðir að hægt er
að þróa forrit fyrir Macintosh og
flytja það yfír í Windows. Gallinn
er bara sá að það lítur út eins og
Macintosh forrit og er því ekki
nothæft. Önnur lausn, að bjóða
bara upp á það sem er til alls stað-
ar, takmarkar þá möguleika, sem
forritarinn hefur til að nýta sér
kosti viðkomandi viðmóts.
Flytjanleiki milli umhverfa
Macintosh Windows ■ UNIX OS/2
Vinnslu- forrit Vinnslu- forrit Vinnslu- forrit Vinnslu- forrit
Hvers vegna er þetta svona erf-
itt? Það er vegna þess að kallað er
í notendaviðmótið á röngum stað.
Það nær of langt niður. Louis
færir viðmótið upp fyrir vinnslu-
forritið og gerir það óháð viðmót-
inu. Það er því flytjanlegt og óþarfí
að útfæra það sérstaklega fyrir
hvert vinnsluumhverfí.
Útfærslan og möguleikar
Hvemig fer Louis að þessu?
Búin er til lýsing á notendavið-
móti með forritum, sem heita Lou-
is Builder og Louis Designer, og
hún geymd í skrá. Þegar vinnslu-
forritið þarf að hafa samskipti við
viðmótið, kallar það á Louis. Eitt
af köllunum, sem er notað, er að
opna viðmót. Þá les Louis inn lýs-
ingu á viðmótinu og setur það upp
á skjáinn. Síðan sér Louis um að
það noti lýsinguna á viðmótinu
rétt og vinnsluforritið þarf ekkert
að hugsa um það hvort hér er um
að ræða skjá, lyklaborð eða mús.
Samskiptin við notandann eru
óhlutstæð, þannig að þegar
vinnsluforritið vill t.d. fá tölu, þá
kemur það því ekkert við hvernig
tala er fengin. Hún gæti verið
fengin með því að slá hana inn,
lesa af mæli, skynja hljóð eða
hvað annað. Sama á við með birt-
ingu á tölunni.
Vinnsluforritarinn þarf aðeins
að kunna skil á sex skipunum til
þess að nota viðmót. Þær em að
opna viðmót, loka viðmóti, fínna
viðmótshlut, sækja gildi úr við-
mótshlut, setja gildi í viðmótshlut
og taka við skipun frá notandan-
um.
Viðmótsforritarinn þarf að vera
velmenntaður og sérfræðingur á
viðkomandi vélargerð. Hann þarf
ekki að hafa áhyggjur af því
hvemig viðmótið er tengt við
vinnsluforritið. Louis bíður upp á
alla venjulega viðmótshluti, s.s.
valblaðsrönd, valblað, valblaðslið,
hnappa, textasvið, glugga og
margt fleira og við þetta mengi
má bæta við nýjum hlutum að vild.
Margar gerðir af hlutum eru eins
eða svipaðar á mörgum vélargerð-
um, t.d. hnappar og innsláttar-
svæði, aðrir verða mismunandi
milli umhverfa.
Viðmótshönnuðurinn hannar
valblöð, glugga, hnappa o.fl., velur
og hannar útlit og skilgreinir sam-
skipti milli vinnsluforrits og við-
móts. Hann þarf ekki að hafa
áhyggjur af smáatriðum viðmóts-
eða vinnsluforritunarinnar.
Af hveiju myndu menn vilja
nota Louis? Það er ljóst að þróuna-
raðilar myndu vilja nota Louis.
Stærsti kosturinn við Louis er
flytjanleikinn, sem fæst hvergi
annars staðar nema ef notað er C
eða C++. Louis er aftur á móti
óháð forritunarmáli og það er
hægt að kalla í það frá hvaða for-
ritunarmáli sem er. Áhugaforritar-
ar geta notað Louis til að skrifa
sjálfstæð forrit svipað eins og
HyperCard. Fyrirtæki munu vilja
hafa Louis í sínum forritum fyrst
og fremst vegna þess að Louis
býður upp á skiptingu milli vinnslu
og viðmóts, þ.e. biðill-miðill.
Vegna þess hve einföld köllin eru,
er hægt að búa til „framlenging-
arsnúru“ yfír net, þannig að við-
mótið er á einum stað og vinnslan
á öðrum, þess vegna á mismun-
andi vélargerðum. Auk þess er
hægt að nota þessa tækni á mjög
marga vegu. T.d. getur notandinn
búið til einfalt vinnsluforrit í Louis
Designer. Síðan getur hann haldið
áfram með þetta vinnsluforrit og
þróað það enn frekar yfír í um-
fangsmeira verk. Ef það sama
hefði verið gert í HyperCard eða
ToolBook þá þarf að byija upp á
nýtt, ef þróa á kerfíð enn frekar.
Með Louis má flytja á einfaldan
hátt mestan hluta COBOL,
FORTRAN og BASIC forrita, sem
til eru, yfír í nútímalegra viðmót.
En miðað við núverandi aðstæður
þyrfti að endurskrifa þau. Louis
mun líka geta flutt alla forritarana
yfír í hið nýja umhverfi. Enn þá
þarf nokkra sérfræðinga til að
skrifa viðmótin, en þeir eru tiltölu-
lega fáir miðað við heildaríjölda
forritara. í hvert skipti að búið er
að skrifa nýtt viðmót, er því bara
bætt í safn viðmóta, sem fylgja
Louis, og ekki þarf að hugsa meira
um það.
Staðan og framtíðin
Forráðamenn Softis hf. telja
markaðsmöguleika Louis mikla.
Ástæðan er fyrst og fremst að
Louis er óháð stýrikerfum, for-
ritunarmálum og vélartegund.
Viðræður hafa átt sér stað við
marga stóra aðila úti í heimi með
markaðssetningu í huga. Undir-
tektir fyrirtækja hafa verið framar
vonum, að sögn Jóhanns P.
Malmquist á fundi Skýrslutækni-
félagsins, og einn háttsettur tækn-
imaður hjá Microsoft hélt því fram
eftir að hann sá forritið virka, að
Softis hf. væri tveimur árum á
undan öllum öðrum.
Um síðustu áramót var búið að
leggja um 33 milljónir krónur í
þróun Louis. Beta-próf eru hafín
fyrir Macintosh-útgáfu og beta-
próf fyrir Windows og MS-DOS
eru áætluð á næstu mánuðum.
Einhveijir hlutar, svo sem Louis
Designer eru í hönnun, þannig að
enn þá er mikil vinna eftir.
Forráðamenn Softis hf. telja að
Louis gæti verið komið í sölu á
fyrri hluta næsta árs, en það velti
á fyrirhuguðum samstarfsaðilum.
Eitt íslenskt hugbúnaðarhús hefur
fengið beta-útgáfu til prófunar og
stendur það fleirum til boða.
En fyrir hveija er Louis? Louis
er fyrir alla, sem vinna við tölvur
og hugbúnað. Gera má ráð fyrir
að áhugaforritarar séu á bilinu
30-100 milljónir. Þróunaraðilar
eru 2-3 milljónir. Auk þess eru
allar netlausnirnar, en þar er fjöldi
netstöðva einhveijar hundruðir
milljóna. Þetta eru þeir aðilar, sem
gætu helst nýtt sér kosti Louis.
Ef hugmyndin að baki Louis
gengur upp og samningar nást um
markaðsmál, getur Louis orðið
mjög mikils virði. Hvort þetta
gengur upp kemur í ljós á næstu
mánuðum. Forráðamenn Softis hf.
eru hæfílega bjartsýnir og vilja
ekkert láta hafa eftir sér um þau
mál. Draumur þeirra, eins og fleiri,
er að hér á landi rísi öflugur hug-
búnaðariðnaður. Verði Louis að
veruleika er samt óhjákvæmilegt
að einhver hluti vinnunnar færist
úr landi, hreinlega vegna þess að
breiddin hér á landi er ekki nægi-
leg.
Höfundur er tölvunarfræðingvr.
Helstu kostir LOUIS:
- það er óháð vinnsluum-
hverfi,
- forritun notendahugbúnað-
ar, forritun notendaviðmóts
og hönnun notendaviðmóts
eru skilin að,
- þróunarvinna er styttri og
einfaldari,
- „callbacks" í notendaforrit-
um eru óþörf,
- notkun er auðveld og því
auðlært,
- vinnsluforritari þarf ein-
göngu að kunna sex skipan-
ir, sem eru óháðar vinnslu-
umhverfi, í stað mörg hundr-
uð skipana, sem eru ólíkar
fyrir mismunandi umhverfí,
- notendaviðmót má forrita
jafnt í óæðra forritunarmáli
(sbr. PostScript) sem æðra
máli (sbr. C++),
- notendaviðmóti má breyta
mjög mikið án þess að það
þurfí að þýða og tengja allt
upp á nýtt,
- fljótlegt er að gera frum-
gerðir,
- hraðvirkt og sveigjanlegt.
Fyrirtæki
Teikniþjónustan flytur
inn PosterPrinter
TEIKNIÞJÓNUSTAN sf. hefur hafið innflutning á svokölluðum
PosterPrinter vélum sem I grundvallaratriðum vinna eins og (jós-
ritunarvélar. Að sögn Ágústs Þorgeirssonar, framkvæmdastjóra
Teikniþjónustunnar, stækkar PosterPrinter frummyndina á innan
við 70 sekúndum í A2 eða A1 í sjö mismunandi litasamsetningum
prent- og pappírslita. Einnig má stækka upp í breiddina A1 og
allt að 30 metra langa borða.
Við prentun á stækkunum í
Poster Print vélinni má nota svo
til hvaða frummynd sem er. Þetta
gerir að sögn Ágústs kleift að
vinna frummyndina í A4 stærð í
ritvinnslukerfi, teikniforriti, ritvél
eða nota úrklippur úr bæklingum,
skýrslum, dagblöðum, fagtímarit-
um og öðrum prentuðum ritum.
Ágúst sagði ennfremur að Post-
erPrinter væri fyrirferðalítill og
þægilegur í notkun auk þess að
vera ódýr í rekstri þar sem engin
önnur efni en pappír væru notuð
í tækið. Hér væri því um að ræða
að ræða ódýra auglýsingatækni.