Morgunblaðið - 01.10.1994, Síða 14

14 LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ

NEYTEIMDUR
Uppskrift vikunnar
Lifur og hjörtu
í sláturtíðinni
Lambaiifrarpaté
með (umberlandsósu
250 g lambalifur
500 g svínahakk
200 g svínaspekk
1 meðalstór laukur
‘ódl rjómi
__________f egg_________
■ódl rauðvín
1 hvítlauksrif
__________salt__________
pipar
1 tsk. meiran
6 beikonsneiðar
SLÁTURTÍÐIN stendur nú sem hæst og þar af leið-
andi má vænta þess að menn séu farnir að huga að
sláturgerð enda slátur einhver ódýrasti matur, sem
hægt er að hugsa sér. Um leið og slátrið er tekið
freistast margir til að taka lifur og hjörtu enda er
slíkur innmatur fremur ódýr líka miðað við annað kjöt-
meti hérlendis. Til þess að fá hugmyndir frá fag-
manni leituðum við á náðir matreiðslumeistarans Þór-
arins Guðmundssonar, yfirmatreiðslumeistara á Múla-
kaffi, og komum svo sannarlega ekki að tómum kofun-
um hjá honum varðandi eldamennsku á lifyir og hjört-
um. I uppskriftabókinni hans var m.a. að finna hinar
ýmsu útfærslur á lambalifur, m.a. lambalifrina hennar
mömmu, lifrarpaté í sparifötum og lifur á austur-
lenska vísu. Uppskrift af lambahjörtum fær líka að
fljóta með og er sá réttur i gráðostaijómasósu.
ÞÓRARINN Guðmundsson, yfirmat-
reiðslumeistari á Múlakaffi.
2 lórviðarlauf
Lambalifrin hökkuð ásamt svína*
spekki og svínahakki (einnig má
nota nautahakk). Fínsaxaður lauk-
ur, ijómi, egg, rauðvín og marin
hvítlaukur sett saman við hakkið
og kryddað með salti, pipar og
meiran. Hrært saman í matvinnslu-
véi. Sett í eldfast mót, beikoni og
lárviðarlaufum raðað ofan á og ál-
pappír settur yfír. Bakað í vatns-
baði við 170-190 gráður á Celcíus
í klukkutíma. Þegar bakað er í
vatnsbaði er vatn sett í ofnskúffuna
og mótið með réttinum í iátið standa
í vatninu á meðan rétturinn bakast.
Cumberlandsósa
rifinn appelsínubörkur af einni
appelscnu
rifinn sítrónubörkur af einni sífrónu
2 dl púrtvín
3 msk. rifsberjqhloup
Allt sett í pott og soðið saman í
tvær mínútur. Sósan síðan þykkt
með maisenamjöli. Sósan látin
standa í kæli áður en hún er borin
fram.
Lambalif ur ó ausf urlenska vísu
með grænmeti og sojasósu
_________400 g lambglifur_________
______matarolía til steikingar____
_________2-3 msk. sojasósa________
30 g smjör til sfeikingar ó grænmeti
2 meðalstórar gulrætur
150 g spergilkól
150 g agúrka
100 g blaðsellerí
2 tsk. hungng
1 tsk. sítrónusafi
Lifrin skorin í strimla og létt-
steikt í matarolíu. Grænmetið síðan
léttsteikt í smjörinu, en rétt er að
minna á að þó hér séu gefin ákveð-
in hlutföll af grænmeti fer það auð-
vitað eftir smekk hvers og eins.
Að þessu loknu er lifrinni bætt út
á grænmetispönnuna ásamt hun-
angi og sítrónusafa. Rétturinn er
þar með tilbúinn og þarf ekkert að
sjóða frekar. Bera má hann fram
með soðnum hrísgrjónum og brauði.
Einnig er hægt að hugsa sér
sósu með þessum rétti, en þá er
smávegis af lambasoði sett á pönn-
una og þykkt með maisenamjöli.
Vart þarf að geta þess að þar með
er rétturinn orðinn óhollari.
Léttsteikt lambalifur meö
kartöf lustöppu og lauksósu að
hætti mömmu
500 g lambalifur
______________2 laukgr_____________
30 g smjörlíki_________
1 I vatn
_______2 teninggr kjötkraftur______
1 dl rjómi
Lambalifur brúnuð á pönnu í
tvær mínútur á hvorri hlið. Látin
svo í eldfast mót og lauksósu hellt
yfir. Sósan er gerð þannig að lauk-
ur er léttsteiktur í potti. Lamba-
soði, sem gert er t.d. úr 1 lítra af
vatni og tveimur kjötkraftstening-
um, hellt yfir laukinn og suðan lát-
in koma upp. Sósan þykkt með
smjörbollu og látin sjóða í um 5
mínútur eða þar til hveiti-bragðið
er ekki lengur til staðar.
Alvöru kartöflumús er kjörin með
þessum „mömmurétti“, en hana
má búa til með því að sjóða 1 kg
af kartöflum, afhýða þær og hakka
í matvinnsluvél. Þá er 200 g af
smjöri bætt út í ásamt salti og sykri
og mjólk eftir smekk, allt eftir því
hvað menn vilja músina þykka.
Lambahjörtu
í gróðostarjómasósu
500 g hjörtu
_____________ólífu-olía___________
1 hóíellaukur
1 rauð paprika
_________1 græn pgprika___________
200 g steinlausar sveskjur
_________2 msk. tómgt-puré________
_________200 g gróðostur__________
_____________1 dl rjómi___________
________________sojt______________
pipgr
Hjörtun fituhreinsuð og skorin í
strimia. Brúnuð á pönnu í olíu,
kryddað með salti og pipar, og síð-
an soðin í 40 mínútur í einum lítra
af vatni. Á meðan hjörtun sjóða er
laukur brúnaður á pönnu, þá pap-
rikurnar með lauknum og loks er
sveskjum, tómat-puré og gráðosti
bætt út í og látið malla þar til ostur-
inn bráðnar. Því næst er hjörtunum
og soðinu hellt yfir grænmetið og
jafnað með smjörbollu, sem gerð
er úr smjörlíki og hveiti. Að síðustu
er ijóma bætt út í. Lesendum skal
bent á það að svokallaður hótellauk-
ur er ívið stærri en venjulegir lauk-
ar og er nú farið að selja þá í versl-
unum hérlendis.
Grunnskólar
Má ekki innheimta
efnisgjald nema með
samþykki foreldra
FYRIR nokkrum árum kærði foreldri
í vesturbæ innheimtu pappírsgjalds
í grunnskóla tii umboðsmanns Al-
þingis.
Niðurstaða kvörtunarinnar varð
sú að ekki væri leyfilegt að inn-
heimta gjöld af nemendum í grunn-
skóla.
Að sögn Ragnars Júlíussonar hjá
Skólaskrifstofu Reykjavíkur voru
pappírsgjöld innheimt vegna útgjalda
við kaup á pappír, Ijósritunarþjón-
ustu, litum og fleiru. Reykjavíkur-
borg er nú með sérstakan kvóta fyr-
ir skóla og Ragnar segir að hver
skóli fái ákveðna upphæð og síðan
eftir höfðatölu.
Fáir skólar á höfuðborgarsvæðinu
innheimta því gjöld af nerr.endum
sínum og í þeim tilvikum sem það
er gert á það að vera í fullu samráði
við foreldra eða foreldrafélög skóla.
Oft er um að ræða sameiginleg inn-
kaup á stílabókum þannig að börnin
séu öll með eins bækur og að sögn
forráðamanna nokkurra skóla sem
haft var samband við koma slík kaup
betur út en ef hvert bam fyrir sig
er að kaupa bækumar.
Foreldrar geta hinsvegar mótmælt
og séð sjálfír um bókakaup bama
sinna. Þá eru dæmi um að innheimt
sé nemendasjóðsgjald sem foreldrafé-
lög sjá þá um. Það fé er notað til
jólaundirbúnings, í rútuferðir þegar
ferðast er, veitingar og svo framvegis.
í Fossvogsskóla, þar sem tíðkast
að börn greiði vissa upphæð tvisvar
á ári í efnisgjald, segir Elínborg Jóns-
dóttir aðstoðarskólastjóri að nemend-
ur fái allar stílabækur, möppur og
liti nema tréliti. Ritföng þurfa börnin
líka að kaupa annars staðar. Sama
er upp á teningnum hjá t.a.m. Mela-
skóla.
í Hlíðaskóla fara efnisgjöld eftir
bekkjum. í hveijum bekk er bekkj-
arsjóður sem í er greitt á haustin.
Ur sjóðnum er tekið fyrir stílabókum
og öðru sem þarf og verði afgangur
er hann notaður í ferðalag eða annað
sem vill.
Bjarni Þór Haraldsson gluggaþvottamaður býður þjónustu sína
Ellefu ára og
þrífur glugga
fyrír fyrirtæki
og einstaklinga
„ÉG VAR búinn að leita mér að vinnu, fara í Hag-
kaup og Bónus en þá vantaði enga hjálparmenn,"
segpr Bjarni Þór Haraldsson, ellefu ára glugga-
þvottamaður, sem tók upp á því með frænda sínum
Magnúsi, sem líka er ellefu ára, að ganga á milli
húsa og bjóðast til að þvo glugga fyrir fólk.
„Maður verður að bjarga sér og okkur datt þetta
í hug þegar við vorum að þvo gluggana fyrir hana
ömmu,“ segir hann. Þeir fikruðu sig áfram með
gluggaþvottinn og sáu að þetta gat borgað sig.
Magnús hefur hinsvegar lagt starfið á hilluna í bili
en Bjarni Þór ætlar að sinna viðskiptavinum sinum
í vetur með skóla og jafnvel að færa út kvíarnar.
„Ég á fasta viðskiptavini á Smiðjuvegi og
Skemmuvegi og hef verið i Mjóddinni en nú langar
mig að prófa að fara til ríka fólksins í Árbænum.
Er fólk ríkt í Árbænum?
„Frændi minn segir það að minnsta kosti og ég
ætla að prófa,“ segir Bjarni Þór.
Hundraðkall á hvern glugga
Hann fær að meðaltali hundrað kall fyrir hvern
glugga sem hann þrífur, þá bæði að utan og innan.
Hann notar hin ýmsu hreinsiefni og hælir sérstak-
lega einhverju leysiefni sem nýkomið er á markað-
inn og segir að það auðveldi sér vinnuna töluvert,
efnið leysi upp tjöru og hvaðeina.
- Græðirðu mikið á þessu?
„Já,“ segir hann og er dálítið drjúgur með sig.
„Ég hef farið upp í fjögur þúsund á nokkrum dög-
um. Ég græði rosalega á þessu.“
- I hvað fara svo peningarnir?
Bjarni segist ekki þurfa vasapeninga heima því
hann vinni fyrir þeim sjálfur og hann gerir sér ýmis-
legt til skemmtunar, fer m.a. í bíó og kaupir sér
föt. „Ég er veikur fyrir vídeói en það hafa verið
settar á mig hömlur heima. Það má bara leigja spól-
ur á föstudögum, laugardögum og sunnudögum."
Morgunblaðið/Júlíus
BJARNl Þór Haraldsson við vinnu sína, en hann
tekur venjulega hundraðkall fyrir að þrífa
glugga að utan og innan.
Bjarni er líka að velta fyrir sér kaupum á ein-
hverskonar grind á hjólum fyrir útbúnaðinn í
gluggaþvottinn og síðan er sjónvarp á listanum,
tjallahjól og kannski sláttuvél.
„Ég var að hugleiða að bjóðast til að slá gras í
sumar en það var liðið það langt fram á sumar að
það tók því ekki. Ætli ég drífi ekki í því næsta sum-
ar.“
Það kemur dálítið á Bjarna Þór þegar hann er
spurður hvort hann greiði gjöld af atvinnustarfsem-
inni. „Heldurðu að ég þurfi þess eftir að viðtalið
hefur birst? Getur verið að krakkar þurfi að borga
skatt af svona vinnu?" Hann vildi samt ekki hætta
við viðtalið.
>
>
>
>
i
i
\
I
í
>
I
1
í
l
!
i
í
í
i
í
I