Morgunblaðið - 06.05.1995, Blaðsíða 4

4 D LAUGARDAGUR 6. MAÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÁHUGALEIKHÓPUR sem kallar
sig Einn og átta frumsýnir á
þriðjudaginn kemur gamanleik-
inn Dyraverðina eftir Bretann
John Godber í Tjarnarbíói. Hóp-
urinn á rætur aðrekja til átaks-
ins Ungt fólk í SÁÁ en hefur
jafnt og þétt fært út kvíarnar
og koma meðlimirnir nú víðar
að. Hávar Siguijónsson er leik-
stjóri en SÁÁ stendur straum af
kostnaði við sýninguna sem er
stærsta verkefni hópsins til
þessa.
Dyraverðirnir fjallar öðru
fremur um sjálfsblekkingu. I
verkinu er sagt frá ungu fólki
sem fer út á lífið um hverja ein-
ustu helgi og trúir því jafnan
staðfastlega að eitthvað stórbrot-
ið muni eiga sér stað. Frásögnin
er hröð og knöpp og dregnar eru
upp skyndimyndir úr næturlíf-
inu. Gráglettinn húmor einkenn-
ir sýninguna en skrautlegar
uppákomur eru kryddaðar með
orðbragði sem dregur dám af '
umhverfinu.
Hafa öll fiktað við leiklist
„Við eigum það öll sameiginlegt
að vera léttbiluð," segja Ellen
Guðmundsdóttir og Björgvin H.
Stefánsson, tveir leikaranna átta
sem mynda hópinn. Félagar
þeirra eru Arnar H. Jónsson,
Valgerður B. Stefánsdóttir, Skúli
Friðriksson, Stefanía Thors,
Thelma Brynjólfsdóttir og Svav-
ar Björgvinsson. Þau eru öll á
þrítugsaldri, gjörþekkja hvert
annað og hafa áþekkan bak-
grunn. Ekkert þeirra er þó öðru
líkt.
Félagarnir átta hafa allir fikt-
unum. Hópnum hugnaðist sú
hugmynd og í kjölfarið þýddi
hann verkið á fjórum dögum í
samvinnu við leikstjórann. „Það
má vera að það sé hráskinns-
bragur á þessari þýðingu en höf-
undurinn tekur skýrt fram að
heimilt sé að stytta verkið og
breyta því að vild. Við tókum
þeirri áskorun,“ segir Hávar.
Mikil orka íhópnum
Leikstjórinn segir að verkið
henti hópnum einkar vel. „Þessi
hópur er ólíkur mörgum öðrum
áhugaleikhópum að því leyti að
leikararnir eru allir á sama reki.
Verkið er vissulega valið með
það í huga en það bíður einnig
upp á annarskonar vinnubrögð
þar sem það er ekki sérlega
formfast."
Leikararnir eru á einu máli
um að æfingatíminn hafi verið
ákaflega skemmtilegur. „Það
fær hver að njóta sín á sinn hátt
og sýna sínar sóðalegu hliðar,"
segir Björgvin með glott á vör
og Hávar tekur i sama streng:
„Það býr mikil orka í hópnum
og ég reyni að finna henni réttan
farveg.“ Ellen hleypir brúnum
þegar hún heyrir þessi ummæli.
„Þú vildir hafa þetta óbeislað!"
Dyraverðirnir verða fjórum
sinnum á fjölum Tjarnarbíós á
þessu vori. Framtíð leikhópsins
Einn og átta er óskrifað blað en
Björgvin fullyrðir að mikill vilji
sé til að halda samstarfinu
áfram. Þá útilokar hann ekki að
starfsemin eigi eftir að hlaða
utan á sig. „Það er fullt af góðum
leikurum að þjást úti í þjóðfélag-
inu.“
Skyndimyndir úr næturlífinu
að við leiklist en Valgerður er
sú eina sem hefur tekið þátt í
hefðbundnu starfi leikfélaga.
Eftir að hafa troðið upp við
ýmis tækifæri um hríð langaði
þau að færa sig upp á skaftið
og setja á svið leikrit. Féll sú
hugmynd í fijóa jörð innan vé-
banda SÁÁ. Því næst leitaði leik-
hópurinn á náðir Hávars sem var
boðinn og búinn til að leggja
hönd á plóg.
Leikhópurinn Einn og átta var
staðráðinn í að setja á svið gam-
anleik en hafði ekkert ákveðið
verk í huga. Hávar átti nokkur
leikrit eftir John Godber í fórum
sínum og stakk upp á Dyravörð-
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
PÍURNAR eru sannfærðar um að
röðin sé komin að helgi helganna.
Morgunblaðið/Friðrik Friðriksson
TÖFFARARNIR fara á stjá í skjóli nætur.
Kammertónlist
með kontrabassa
Bottesini Septett er óformlegur hópur sjö
tónlistarmanna sem heldur fyrstu tónleik-
ana á morgun, sunnudaginn 7. maí, í Bú-
staðakirkju og hefjast þeir kl. 17. Jón
••
Ozur Snorrason hitti nokkra úr hópnum
að máli, á kvöldæfíngu í húsnæði Tón-
menntaskóla Reykjavíkur við Lindargötu.
fingin fór fram í gömlu
bárujámshúsi á baklóð skól-
ans sem einu sinni var líkhús og
tilheyrði þá Franska spítalanum.
Bottesini Septett skipa Sigurlaug
Eðvaldsdóttir á fiðlu, Herdís Jóns-
dóttir á lágfiðlú, Sigurður Halldórs-
son á selló, Þórir Jóhannsson á
kontrabassa, Ármann Helgason á
klarinett, Darren Stonham á fagott
og Emil Friðfínsson á horn. Efnis-
skráin samanstendur af verkum
efitr Þorkel Sigurbjömsson (1938),
Richard Strauss (1864-1919) og
Ludwig Van Beethoven (1770-
1827).
Þegar komið er inn í æfingahús-
ið sjást fimm af þeim sjö hljóðfæra-
leikurum, sem skipa sveitina, sitja
í hring í miðju herbergi og mynda
kvintett. Verkið sem þau eru að
æfa er tónaljóð Richard Strauss um
söguhetjuna Till Euienspiegel sem
Strauss byggir efnislega á þýskri
arfsögn. Ugluspegill þessi var
hrekkjalómur og sagður hafa verið
uppi á fyrri hluta 14. aldar en frá-
sögnin er einkum þekkt af þýskum
og flæmskum almúgabókum frá því
um 1500.
Skyndilega gefur fiðlan tóninn
og svo er haldið af stað inn í heim
tónaljóðsins. Það eru ærsl í þessu
verki og eftir stutta stund er stopp-
að, málin rædd með nokkrum
vangaveltum en síðan er haldið af
stað á ný. „Þetta er nokkurs konar
hringleikur,“ hugsa ég og reyni að
láta fara lítið fyrir mér í horni her-
bergisins, dreg mig frekar saman
á meðan hljóðfærin eru þanin út,
hlusta bara og horfí, kem auga á
spegil á einum vegg, græna skóla-
tölfu á öðrum og gardínur fyrir öll-
um gluggum. Ég er með lítið upp-
tökutæki í hendinni og eftir að síð-
asti tóninn hljómar færi ég mig inn
í hringinn og spyr hvort því fylgi
einhver sérstök tilfínning að æfa
lifandi tonlist í gömlu líkhúsi?
„Við höfum ekki orðið vör við
neitt óvenjulegt í þessu húsi,“ svara
þau næstum því einum rómi en
bæta þó við að „lágfiðluleikarinn,
sem reyndar er Þingeyingur og
mjög skyggn í þokkabót, segir að
hér séu fleiri á ferli. Svo ér bara
að sjá hvað .hún hefur fyrir sér í
þeim efnum. En við fléttum auðvit-
að saman líkum og lifandi tónlíst
með því að leika verk eftir Iátin
tónskáld, Beethoven lést árið 1827
og Strauss árið 1949 en Þorke|l
Sigurbjörnsson er vissulega lifandi.
Við veltum því nú ekki svo mikið
fyrir okkur að þetta hafi einhvern
tima verið líkhús. Það er reyndar
fátt sem bendir til þess þegar við
horfum í kringum okkur. Þetta er
miklu fremur eins og hefðbundin
kennslustofa. Það væri kannski
helst hægt að kvarta yfir þrengslum
og lélegum hljómburði. Þó hefur
það sína kosti að búa við þrenging-
ar á æfingartíma. Fyrir vikið erum
við meira vakandi og gagnrýnni á
flutninginn og kunnum því betur
að meta gott húsnæði þegar kemur
að því að halda tónleika."
En hvað ræður því hvernig efnis-
skráin er samsett og hvað tengir
þessi verk saman?
Þetta eru auðvitað allt erfið og
krefjandi verk, hvert með sínum
hætti en það sem ræður því hvaða
verk veljast á efnisskrána tekur
fyrst og fremst mið af hljóðfæra-
skipan. Við getum líka sagt að val-
ið fari eftir tímabilum í tónlistarsög-
unni, það ríkir ákveðið jafnvægi í
efnisskránni, eitt verk frá klassísk-
um tíma, annað af rómantískum
toga og það þriðja kemur úr sam-
tímanum. Tónverkið eftir Strauss
er upphaflega samið sem hljóm-
sveitarverk og frumflutt í Frank-
furt í marsmánuði árið 1896 og svo
virðist sem Strauss hafi upphaflega
ætlað sér að gera óperu úr þessum
efnivið. Septett Beethovens er eitt
af vinsælustu tónverkum hans og
var upphaflega tileinkað Marie-
Thérése keisaraynju. Frumflutning-
ur verksins, sem er dagsettur 2.
apríl árið 1800, er sérstakur að því
ieyti að Beethoven stóð sjálfur að
hónum en var ekki í þjónustu hjá
öðrum. Verk Þorkels' er einn sam-
felldur þáttur og samið fyrir gamlan
skólafélaga hans, Ib Lanzky-Otto.
Það var frumflutt á listahátíð í
Reykjavík árið 1972.“
Leggið þið áherslu á eitthvað eitt
umfram annað í flutningnum?
„Markmið okkar er í raun mjög
einfalt, að flytja þessi verk eins
fagmannlega og við getum. Kamm-
ertónlist byggist á samspili, per-
sónuleg túlkun hvers hljóðfæraleik-
ara er mikilvæg en í samhljómi við
aðra.“
Morgunblaðjð/Kristinn
EMIL, Þórir, Darren og Herdís og fyrir aftan standa Ármann,
Sigurður og Sigurlaug
Aðalhvatamaður að þessum tón-
leikum er Þórir Jóhannsson,,
kontrabassaleikarinn í hópnum, og
mig fýsir að vita hvers vegna
kontrabassaleikari sé að skipu-
leggja kammertónleika?
Það má kannski flokka undir
sjálfsbjargarviðleitni, að skapa sér.
tækifæri sjálfur í stað þess að bíða
eftir því að aðrir geri það. Kontra-
bassinn er minna þekkt hljóðfæri í
kammertónlist en hefðbundin
kvartetthljóðfæri og með því að
standa sjálfur að tónleikunum fæ
ég meiru ráðið um efnisvalið enda
sýnir það sig hvað kontrabassi og
kammertónlist eiga vel saman. Svo
hefur mig bara alltaf langað til að
koma svona tónleikum í kring, að
kynnast því hvernig sé að skipu-
leggja og halda tónleika á íslaridi.
Þó að ég hafí kannski komið tón-
leikunum af stað, þá er það sam-
vinna hljóðfæraleikarana sem skipt-
ir öllu máli og áheyrendur koma til
með að heyra afrakstur hennar á
tónleikunum. Ég er mjög heppinn
að fá svona gott fólk til að vinna
með mér og eina sem ég geri um-
fram aðra í hópnum er að standa
í reddingum sem óhjákvæmilega
fylgir svona tónleikahaldi.
En nafnið á septettnum tengist
öðrum kontrabassaleikara?
Já, það er fengið að láni frá
Giovanni Bottesini sem lék á
kontrabassa og var vinsælt óperu-
skáld og stjórnandi um miðja síð-
ustu öld. Hann var ótvírætt snilling-
ur og er eitt af stærstu nöfnunum
á meðal okkar kontrabassleikara.
Ég held að samsetningin hljómi
bara nokkuð vel og geti virkað
sannfærandi, ég er að minnsta kosti
viss um það að Bottesini Ensemple
hefði ekki verið betra.
Höfundur stundnr blaðamennsku